Goed onderwijs voor elk kind

Jaarverslag 2010

2 Goed onderwijs voor elk kind

Belangen en bondgenoten Voorwaarden voor goed onderwijs Kwaliteit staat voorop Jaarverslag 2010 Vereniging van schoolbesturen

1 2 3 4 Belangen en bondgenoten 6 Kwaliteit staat voorop 10 Voorwaarden voor goed onderwijs 14 Vereniging van schoolbesturen 18

Voorwoord 2010: een bevlogen jaar Voor u ligt de compacte versie van het jaarverslag van de PO-Raad. De uitgebreide versie staat op onze website, www.poraad.nl. Daar vindt u ook een filmpje waarin kinderen antwoord geven op vragen over onder meer hun school, hun leraar en hun toekomst. Het jaar 2010 staat voor de PO-Raad helemaal in het teken van verkiezingen, bezuinigingen en actievoeren. We presenteren een 10-jarenplan: In tien jaar naar de top. Ondertussen ondersteunt de PO-Raad schoolbesturen bij de verdere kwaliteitsverbetering van onderwijs en bestuur. Opbrengstgericht werken is naast Passend onderwijs een van de speerpunten. Een belangrijk moment is het goedkeuren en invoeren van de Code Goed bestuur. De PO-Raad is strijdlustig en koersvast. We richten onze blik op de toekomst. Het jaar 2011 begon heftig met acties tegen de bezuinigingen van 300 miljoen op Passend onderwijs. Dat is ook aan het publiek en de politiek niet ongemerkt voorbij gegaan. Maar we zijn er nog niet. We blijven het belang van goed onderwijs voor het voetlicht brengen. De PO-Raad is inmiddels een gezaghebbende belangenbehartiger van de sector primair onderwijs. Daarnaast blijft de PO-Raad aanjager van innovatieve projecten en kennisdeling voor het basisonderwijs en speciaal onderwijs. Kwaliteit staat voorop. Het gaat immers om de toekomst van onze kinderen, en daarmee om de toekomst van Nederland. Daarom blijven wij ons inzetten voor goed onderwijs voor elk kind. Ga naar poraad.nl voor het uitgebreide jaarverslag Na jarenlange intensieve samenwerking gaat de WEC-Raad in 2010 op in de PO-Raad. Het speciaal onderwijs blijft binnen de PO-Raad duidelijk herkenbaar. In december 2010 treedt Wim Ludeke toe tot het bestuur van de PO-Raad om de stem van het speciaal onderwijs ook daar duidelijk te laten horen. Het bestuur van de PO-Raad Kete Kervezee, voorzitter Simone Walvisch René van Harten Wim Ludeke 5

Belangen en bondgenoten 1 6

2010 is het jaar van de val van het kabinet. Voor de PO Raad is dit het jaar van het manifest In tien jaar naar de top en de invoering van de Code Goed bestuur. De PO Raad laat een helder geluid horen binnen en buiten de Tweede Kamer. Daarbij versterkt de PO Raad haar bondgenootschappen en trekt de aandacht van de media. Kenniseconomie De PO-Raad werkt aan een eigen toekomstagenda. Dit plan komt in 2010 in een stroomversnelling door de val van het kabinet en de structurele bezuiniging van 135 miljoen op bestuur & management en de groeiregeling. De PO-Raad wacht niet af, maar neemt het voortouw. De Tweede Kamer heeft zich immers kamerbreed geschaard achter de ambitie dat Nederland de mondiale top 5 van kenniseconomieën moet bereiken. Het fundament van die kenniseconomie is het primair onderwijs. Sector Het primair onderwijs is een omvangrijke en diverse sector. Op weekdagen bezoeken 1,66 miljoen kinderen een school voor basisonderwijs of speciaal onderwijs. De scholen en schoolbesturen zijn zeer gevarieerd in grondslag en grootte. De PO-Raad groeit flink: een ledengroei van 19 procentpunt ten opzichte van 2009. Met deze groei is de positie van de sector verder versterkt en kan de PO-Raad als representatieve sectororganisatie één geluid laten horen namens de schoolbesturen. Primair onderwijs 1,66 miljoen leerlingen 7.000 basisscholen 300 scholen voor speciaal basisonderwijs 300 scholen voor speciaal onderwijs 138.000 leraren 32.000 overige medewerkers 11.000 managers 1.200 schoolbesturen 7

Belangen en bondgenoten Ferdinand (6): Er zijn allemaal leuke dingen te doen Deze film bekijken? Ga naar poraad.nl Bondgenootschappen en strategische allianties Om haar toekomstagenda te verwezenlijken, gaat de PO-Raad binnen en buiten de onder - wijssector strategische allianties aan en zoekt bondgenoten. De PO-Raad ondertekent de Kennisinvesteringsagenda, neemt het initiatief tot de Stichting van het Onderwijs en is onder meer actief in de Taskforce Kinderopvang/Onderwijs. Verder werkt de PO-Raad samen met onder andere de VO-raad, AVS, SBO-werkverband, VNG, profiel- en ouderorganisaties. Lobby en media De lobby in Den Haag is een van de kerntaken van de PO-Raad als brancheorganisatie. De PO-Raad heeft regelmatig contact met politiek Den Haag : niet alleen met de minister, maar ook met ambtenaren van het ministerie, parlementariërs en beleidsmedewerkers van politieke partijen. Zo oefent de PO-Raad flinke invloed uit. In 2010 intensiveert het contact. Logisch: politieke turbulentie en bezuinigingen ook op Passend onderwijs vragen om een stevige lobby. Dit betekent het opzoeken van Tweede Kamerfracties, het organiseren van debatten met politici en een stevige reactie op het regeerakkoord. Het effect is duidelijk zichtbaar: politieke partijen nemen standpunten en informatie onder meer over Passend onderwijs en onderwijshuisvesting van de PO-Raad over. Ook in de media weet de PO-Raad steeds duidelijker door te dringen. Veel aandacht krijgen bijvoorbeeld de onderwerpen Cito-pilot (toets in februari), gezonde luchtkwaliteit, taal en rekenen. Naast natuurlijk alle aandacht voor ons standpunt en onze acties tegen de bezuinigingen. 8

Naar de top De PO-Raad is ambitieus en wil zich namens en met haar leden committeren aan goede onderwijskwaliteit. Maar goede resultaten vereisen de juiste condities, zoals vermeld in de toekomstagenda In tien jaar naar de top. Een tienjarenplan stelt de sector in staat om koersvast de onderwijskwaliteit te leveren die past bij de geschetste ambitie. Het plan omvat vijf onderwerpen: 1. De kwaliteit van het onderwijs moet over de hele linie omhoog. 2. Een professionaliseringsimpuls voor leraar, schoolleider en schoolbestuur. 3. Elk talent moet de kans krijgen zich te ontwikkelen. 4. Goede schoolgebouwen voor kinderen. 5. Basisscholen verdienen een bekostiging die toereikend is. Ga naar poraad.nl voor het uitgebreide jaarverslag 9

Kwaliteit staat voorop 2 10

Het primair onderwijs zet in op kwaliteit. Het Projectbureau Kwaliteit voert onder verantwoordelijkheid van de PO Raad onderdelen van de kwaliteitsagenda Primair Onderwijs uit. De schoolbesturen focussen op taal en rekenen, opbrengstgericht werken, (zeer) zwakke scholen en excellente leerlingen. Zwakke scholen Het programma Goed worden en goed blijven dat de PO-Raad een aantal jaar geleden startte, werpt zijn vruchten af. In 2010 halveert het aantal zeer zwakke scholen. Aan het begin van het jaar waren het er nog rond de honderd. Inmiddels is de teller gezakt tot onder de vijftig. Met het programma ondersteunt de PO-Raad zeer zwakke scholen op verschillende manieren. Taal en rekenen De PO-Raad ondersteunt schoolbesturen bij het verbeteren van het taal- en rekenonderwijs door mee te praten over het onderwijsbeleid, door verbetertrajecten te faciliteren en door ervaringen en voorbeelden te verspreiden. Op allescholeninbeweging.nl staan voorbeelden en delen scholen hun ervaringen. Schoolbesturen kunnen met vouchers ondersteuning aanvragen bij rekenen taalexperts. De PO-Raad organiseert in 2010 dertig conferenties over taal en rekenen. Opbrengstgericht werken Opbrengstgericht werken betekent onder meer het analyseren van toetsresultaten, het dagelijks observeren van leerlingen en nakijken van werk. Het levert betere resultaten op, maar vraagt ook om verdere professionalisering van de leerkracht. Daarom organiseert de PO-Raad tientallen regionale bijeenkomsten rond dit thema. Daarnaast biedt het Projectbureau Kwaliteit scholen een Op Maat-traject Opbrengstgericht werken aan. 11

Kwaliteit staat voorop Passend onderwijs Het kabinet wil 300 miljoen bezuinigen op Passend onderwijs. Deze maatregel treft een kwetsbare groep zorgleerlingen. Een breed samenwerkingverband van het hele onderwijsveld, inclusief ouders voert gezamenlijk actie tegen de bezuinigingen. In 2011 worden de acties voortgezet met een manifestatie in Nieuwegein (11.000 aanwezigen), een petitie (160.000 handtekeningen), intensief lobbyen en het tonen van talloze schrijnende voorbeelden. Al deze acties leveren grote politieke twijfel op. Cito In 2010 doen leerlingen in een aantal regio s bij wijze van proef de Cito-toets van groep 8 zes weken later. Belangrijkste doel: meer effectieve leertijd in groep 8 en een verbetering van de overgang naar de brugklas. Deze pilot is een initiatief van de PO-Raad, VO-raad, AVS en Cito. Begin 2011 stelt de minister van onderwijs voor dat scholen de landelijke eindtoets in de toekomst tussen half april en half mei gaan afnemen. Excellentie In de kwaliteitsagenda primair onderwijs wordt voor talentvolle leerlingen nadrukkelijk aandacht gevraagd. Tot de top 5 van sterkste kenniseconomieën behoren, kan alleen als het beste uit leerlingen wordt gehaald. Met excellente leerkrachten, de beste schoolleiders en optimaal functionerende schoolbesturen. De PO-Raad en de HBO-raad besluiten in december 2010 dat ze nauwer gaan samenwerken om de kwaliteit van de lerarenopleiding en de kwaliteit van de basisscholen te verbeteren. 12

Onderzoek en ontwikkeling In de beleidsagenda Goed onderwijs voor elk kind gaat de PO-Raad uit van versterking van het eigenaarschap van schoolbesturen en scholen van de onderwijskwaliteit. Vooral door onderwijs, onderzoek en ontwikkeling bij het onderwijs zelf te beleggen. De PO-Raad neemt het voortouw in de programmering van de Landelijke Pedagogische Centra en speelt een rol bij de toekenning van de vrijvallende SLOA-middelen. Schoolbesturen komen met concrete voorstellen voor praktijkonderzoek. Kennis delen Het Projectbureau Kwaliteit doet er in opdracht van de PO-Raad alles aan om de kennis die binnen de verschillende projecten wordt opgedaan, te delen. De site schoolaanzet.nl geeft veel informatie: van taal en rekenen tot opbrengstgericht werken. Het projectbureau organiseert rond opbrengstgericht werken regelmatig Masterclasses. Via schoolaanzet.nl, de nieuwsbrief School aan Zet en bijeenkomsten kunnen schoolbesturen ontwikkelingen volgen en praktijkcases lezen. 13

Voorwaarden voor goed onderwijs 3 14

Onderwijsprofessionals en schoolbesturen willen het beste onderwijs leveren. De PO-Raad zet zich in voor de juiste randvoorwaarden. Daarom houdt zij zich bezig met de Code Goed bestuur, financieel management, informatievoorziening en goede arbeidsvoorwaarden. Arbeidsvoorwaarden De PO-Raad behartigt de belangen van de werkgevers aan de cao-tafel. In 2010 is er echter geen nieuwe cao over secundaire arbeidsvoorwaarden gesloten. Belangrijkste reden: de economische situatie waardoor er geen financiële ruimte is. Onderhandelingen in het voorjaar van 2011 bieden geen soulaas. De PO-Raad en de vakbonden bereiken geen overeenstemming, waardoor de oude cao van kracht blijft. Goed bestuur Januari 2010 stellen de leden van de PO-Raad tijdens de ALV de Code Goed bestuur voor het primair onderwijs vast. Schoolbesturen hebben de code zelf opgesteld, de PO-Raad begeleidt en faciliteert het traject. De PO-Raad wil laten zien dat de sector werk maakt van professioneel bestuur. Vanaf 2011 kunnen schoolbesturen in werkconferenties en in een visitatietraject hun ervaringen met de Code Goed bestuur delen. Wel ligt een wetsvoorstel over doordecentralisatie bij de Tweede Kamer. De PO-Raad streeft naar decentralisatie van de primaire arbeidsvoorwaarden, zodat ze rechtstreeks met vakbonden kan onderhandelen over het totale pakket arbeidsvoorwaarden. Ga naar poraad.nl voor het uitgebreide jaarverslag 15

Voorwaarden voor goed onderwijs Functiemix In 2010 voert het primair onderwijs de functiemix in. In 2014 moet 40 procent van de leraren in het basisonderwijs zijn ingeschaald in een zwaardere leraarsfunctie. Een zware opgave. Daarom heeft de PO-Raad samen met de vakbonden en het ministerie afspraken gemaakt om knelpunten bij de invoering van de functiemix op te lossen. Ook ontwikkelt de PO-Raad een aantal handige instrumenten en een handleiding ter verdere ondersteuning. Huisvesting De PO-Raad pleit voor andere financiering van schoolgebouwen. De middelen gaan nu naar de gemeenten, maar de PO-Raad wil de geldstromen bundelen op leerling-niveau en rechtstreeks toekennen aan scholen. Scholen kunnen deze middelen optimaal inzetten en meer bereiken met minder geld. Aan de basis hiervan staat het rapport Een fris alternatief voor de huisvesting van kinderen, gepresenteerd in maart 2010. Resultaat is 5 miljoen extra voor de verbetering van het binnenklimaat en energiebesparing. Rijk (8): Ik vind school heel erg belangrijk voor later Deze film bekijken? Ga naar poraad.nl 16

Financieel management De tekorten waarmee schoolbesturen kampen, lopen verder op. De prijzen van leermiddelen, energie en huisvesting stijgen, terwijl de overheid bezuinigt op het onderwijs. De opeenvolgende bezuinigingen zetten de bedrijfsvoering steeds verder onder druk. Goed financieel management is dus ontzettend belangrijk. De PO-Raad steunt schoolbesturen met een helder plan van aanpak en organiseert verschillende netwerkbijeenkomsten rond het thema bekostiging. Persoonsgebonden nummer Scholen zijn allemaal aangesloten op het basisregister onderwijs (BRON) en kunnen gegevens van leerlingen veilig uitwisselen met de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Dit vraagt natuurlijk wel een hele andere administratieve werkwijze. De PO-Raad bemiddelt hierbij voor de schoolbesturen, samen met DUO en softwareleveranciers. 17

Vereniging van schoolbesturen 4 18

De PO Raad is er voor haar leden. Als belangenbehartiger, maar ook als verbinder en dienstverlener. De leden komen per sector, rond actuele thema s of in regio s bij elkaar. Het bestuur en het ondersteunend bureau bieden de aangesloten schoolbesturen daarnaast op allerlei fronten de helpende hand. Met als einddoel: het leveren van goed onderwijs, voor ieder kind. 88 87 78 76 72 64 62 52 35 2008 2009 2010 2011 % aangesloten schoolbesturen % leerlingen % scholen Aansluiting groeit gestaag Op 1 januari 2011 heeft de PO-Raad 871 aangesloten schoolbesturen. Dit is 72 procent van het totale aantal. Onze leden vertegenwoordigen: 1,47 miljoen leerlingen (88%) 161.988 medewerkers (86%) 6.562 scholen (87%) Grote belangstelling ALV De PO-Raad is een vereniging van schoolbesturen, waarin de algemene ledenvergadering (ALV) het beleid bepaalt. Minimaal twee keer per jaar organiseert de PO-Raad een ALV. De leden spreken zich hier uit over het beleidsplan, de begroting, actuele thema s en andere kwesties. De ALV s mogen op een warme belangstelling van de leden rekenen. Themanetwerken stimuleren ontmoetingen De leden van de PO-Raad ontmoeten elkaar in verschillende netwerken. Voor het uitwisselen van kennis en het stellen van vragen. Rondom thema s als Passend onderwijs, huisvesting, krimp en onderwijskwaliteit. In totaal zijn er zes landelijke thematische netwerken die één of meerdere keren per jaar bij elkaar komen. 19

Vereniging van schoolbesturen Aandacht voor eenpitters Kleinere schoolbesturen, de zogenaamde eenpitters, krijgen extra aandacht. In verschillende regionale netwerkbijeenkomsten ontmoeten ze elkaar en vertegenwoordigers van de PO-Raad. De bijeenkomsten vormen een mooie gelegenheid om gebruik te kunnen maken van elkaars expertise. En om te peilen hoe de PO-Raad kleinere schoolbesturen beter kan ondersteunen. Eigen infodesk Vanaf haar oprichting kent van de PO-Raad een helpdesk. Per 1 augustus 2010 wordt deze, in samenwerking met de VO-raad, bemand door eigen medewerkers. Leden kunnen bij de infodesk terecht met vragen op het gebied van arbeidsvoorwaarden, personeelsbeleid, bekostiging, huisvesting en de hoofdlijnen van het onderwijsbeleid. U kunt de infodesk via www.poraad.nl een formulier sturen of mailen naar infodesk@poraad.nl. Bellen kan op werkdagen van 9:00 tot 12:30 u. Telefoon (030) 31 00 933. Organisatie De dagelijkse leiding van de PO-Raad berust bij het bestuur dat bestaat uit Kete Kervezee (voorzitter), René van Harten, Simone Walvisch en Wim Ludeke. Een slagvaardig bureau met 25 medewerkers ondersteunt het bestuur. De Raad van Toezicht beoordeelt het functioneren van het bestuur, maar de aangesloten schoolbesturen vormen de kern van de PO-Raad. Ieder lid kan meepraten in de algemene ledenvergadering, het hoogste orgaan van de vereniging. 20

poraad.nl Het bezoek aan de website van de PO-Raad groeit maandelijks. Leden van de PO-Raad kunnen kosteloos gebruik maken van een vacaturebank. De toolbox, met daarin een uitgebreid instrumentarium voor schoolbestuurders, wordt regelmatig aangevuld en geactualiseerd. Schoolbestuurders vinden hier onder meer modellen en rekenprogramma s voor goed bestuur, financiële bedrijfsvoering en de functiemix. Tot slot De PO-Raad heeft een gezaghebbende positie, zowel binnen als buiten de sector primair onderwijs. Voor de PO-Raad staat de toekomst van Nederland voorop en daarmee de toekomst van alle leerlingen, die elke dag hun talenten verder ontwikkelen met de leerkrachten, medewerkers, schoolleiders en schoolbestuurders in het basisonderwijs en speciaal onderwijs. De PO-Raad blijft hen steunen in hun opdracht: goed onderwijs voor elk kind. 21

Ga naar poraad.nl voor het uitgebreide jaarverslag Colofon Dit is een uitgave van de PO-Raad. Concept Ravestein & Zwart, Nijmegen Oplage 3.000 Postadres: Postbus 85246 3508 AE Utrecht Bezoekadres: Varrolaan 60 3584 BW Utrecht T (030) 31 00 933 E info@poraad.nl W www.poraad.nl Tekst, redactie en productie Ravestein & Zwart, Nijmegen Vormgeving Lauwers-C, Nijmegen Drukwerk Trioprint Grafisch Centrum, Nijmegen Fotografie Rob Nelisse, Hedel Juni 2011 Met dank aan alle leerlingen, leerkrachten en ouders die meewerkten aan deze uitgave. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, overgenomen of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de PO-Raad. 22

Goed onderwijs voor elk kind 23