Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Augustus
Prijs Index BBP Groei China (% j.o.j.) jan-05 aug-05 mrt-06 okt-06-07 dec-07 jul-08 feb-09 sep-09 apr-10 nov-10 jun-11 jan-12 aug-12 mrt-13 okt-13-14 Reeele effectieve wisselkoers (2010=100) In China vertraagt de groei Een aantal indicatoren laten zien dat de Chinese economie aan kracht inboet. Zo daalt de groei van de detailhandelsverkopen en de industriele productie. 25 20 15 10 5 0 Om de doelstelling van 7% groei te behalen neemt de Chinese overheid een aantal maatregelen. Een daarvan is de devaluatie van de yuan. 120 115 110 105 100 95 90 Industrial production Retail sales 85 13 14 15 Onder meer daardoor corrrigeerden de aandelenmarkten zich sterk. Tussen juni en augustus daalde de Shanghai index met circa 4 Maar de daling van de aandelenmarkten heeft tot nu toe minimale impact op de reele economie. ABN AMRO verwacht dat de Chinese overheid voldoende maatregelen zal nemen om de groeidoelstelling van 7% te blijven halen. 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 1-1-2013 1-1-2014 1-1- Voor meer info zie onze laatste China Watch 7,8 7,6 7,4 7,2 7 6,8 6,6 2012 2013 2014 2016 2
2016 maar de VS en Eurozone winnen juist aan kracht.. 4,0 3,0 2,0 1,0 De werkloosheid in de VS is gedaald en ook de huizenmarkt trekt duidelijk aan. De verkopen stegen en de woningbouw nam toe. De aantrekkende huizenmarkt is gunstig voor de bouw, voor banen en voor de particuliere consumptie. Dit zal zorgen voor verdere groei in de VS. Finland Zweden Nederland Belgie Oostenrijk Portugal Noorwegen Frankrijk Denemarken Zwitserland VS Spanje VK Ierland China Italie 0,0-1,0-2,0-3,0 Hoewel de groei van het BBP in de eurozone lager uitviel dan verwacht, gaan we er van uit dat de economie van de eurozone verder aantrekt. De binnenlandse situatie verbetert structueel. De banken geven gemakkelijker geld uit en bedrijven investeren meer. Daarnaast is lagere euro gunstig voor de export -4,0 Griekenland -5,0-5, -4, -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 3
2016 en ook Nederland doet mee In het tweede kwartaal van groeide de economie met 0,1% k.o.k. Dit relatief lage cijfer is te danken aan de forse teruggang van de gaswinning. Voor dit jaar en volgend jaar verwacht ABN AMRO een groei boven de 2% De economische groei is ook goed terug te zien in de groei van de verschillende sectoren. Vooral Bouw en Zakelijke Dienstverlening laten een behoorlijke groei zien in zowel, als 2016. De meeste sectoren zijn in omvang gelijk of groter dan voor de crisis. Het vertrouwen van ondernemers is het hoogst in vier jaar. 2016 2014 2013 Invoer uitvoer particuliere consumptie BBP 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 Het vertrouwen van de consument is weer op pre-crisis niveau. Dit is ook terug te zien in de detailhandelverkopen Food TMT Transport Retail Leisure Industrie Zakelijke Dienstverlening Bouw De hoogste groei binnen de bouw is te zien bij de woningbouw (+7%). Dit komt door de aantrekkende woningmarkt. Deze groei zal in 2016 wat teruglopen. 0,5-5 0 5 10 % ontwikkeling j.o.j. 0,0 1% 1% 2% 2% 3% 3% 4% 4% 5% 5% 4
Jaarlijkse groei zeevracht wereldwijd mrd EUR Index (2005=100) Cargo (ton) Maar risico s blijven bestaan: wisselend beeld vrachtindicatoren Wereldhandel in juni toegenomen Vracht over Schiphol in juli lager dan vorig jaar 142,0 140,0 138,0 136,0 134,0 132,0 130,0 128,0 126,0 124,0 De wereldhandel is in juni met 2% mom gestegen en jaar op jaar met 2,6%. Lees meer op pagina 7. 150.000 140.000 130.000 120.000 110.000 De vrachtvolumes over Schiphol daalden met 2,1%. Meer op pagina 8 100.000 jul-13 nov-13 mrt-14 jul-14 nov-14 mrt-15 jul-15 Zeevracht stijgt op lagere snelheid in In en uitvoer goederen Nederland 10, 8, 6, Pagina 10 80 70 4, 2, 0, 60 50-2, -4, -6, * Prognose Clarksons Pagina 11 40 2010 2011 in en uitvoer 2012 2013 2014 12-maands gemiddelden 5
Index (2005=100) Index (2005=100) Index (2005=100) Wereldhandel in juni gestegen De wereldhandel neemt al sinds september 2014 maand op maand af, maar in juni steeg de wereldhandel met 2% 142 140 138 136 134 132 130 128 126 124 jun-13 okt-13 feb-14 jun-14 okt-14 feb-15 jun-15-3% +2% De stijging van de wereldhandel was vooral te danken aan een stijging van de import van opkomend Azie (8%) 200 180 160 140 120 100 80 jun-13 dec-13 jun-14 dec-14 jun-15 United States Euro Area Emerging Asia De export steeg in opkomend Azie met 1% 220 200 180 160 140 120 100 80 jun-13 dec-13 jun-14 dec-14 jun-15 United States Euro Area Emerging Asia 6
Ontwikkeling jaar op jaar jul-14 aug-14 sep-14 okt-14 nov-14 dec-14 jan-15 feb-15 mrt-15 apr-15-15 jun-15 jul-15 maar luchtvracht nog gedaald Voor de vijfde maand op rij dalen de vrachtvolumes over Schiphol. Zowel uitgaande als binnenkomende vrachtstromen zijn gedaald. 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 2 15% 1 5% 15% 1 5% 60.000 40.000 20.000-5% -5% 0-1 -1 uitgaand binnenkomend volume jaar op jaar groei Volume ontwikkeling juni (j.o.j.) Volume ontwikkeling eerste zeven maanden (j.o.j.) -2,1% -2,1% 7
Vracht uit Verre Oosten gedaald Binnenkomende vracht komt voor het grootste deel uit het Verre-Oosten en de volumes laten een daling zien 3 25% 2 15% 1 5% -5% -1-15% -2-25% Europa (incl. Domestic) Noord-Amerika Latijns Amerika Afrika Midden-Oosten Verre-Oosten Verre- Oosten Midden- Oosten Afrika Europa (incl. Domestic) Noord- Amerika Latijns Amerika Uitgaande vracht groeit weer, maar Europa blijft achter Verre- Oosten Midden- Oosten Noord- Amerika Afrika Europa (incl. Domestic) Latijns Amerika 5 4 3 2 1-1 -2-3 -4-5 Europa (incl. Domestic) Noord-Amerika Latijns Amerika Afrika Midden-Oosten Verre-Oosten 8
aug-01 aug-03 aug-05 aug-07 aug-09 aug-11 aug-13 aug-15 Baltic Dry Index (Price Index) Jaarlijkse groei zeevracht wereldwijd 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 * 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Lagere groei zeevracht Analisten verwachten een lagere groei van de zeevracht in. Groei van de wereldwijde zeevracht vooral gedreven door groei containerstromen 10, 8, 6, 4, 2, 0, -2, -4, -6, 2 15% 1 5% -5% -1-15% World Seaborne Crude Oil Trade World Seaborne Container Trade World Seaborne Dry Bulk Trade Baltic Dry Index licht gestegen in augustus, maar nog op zeer laag niveau. Overcapaciteit is hiervan de oorzaak. 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 Verwachtingen : Clarksons 9
dienstprijs index vervoer en opslag (2010=100) joj verandering Prijsindex: spotprijzen Europees wegvervoer mrd EUR mln ton joj verandering Vrachtvolumes Nederland groeien 80 70 60 50 In-en uitvoer goederen groeit licht. Die groei zal zich in 2016 versnellen Transportvolumes in Nederland groeien. Vooral gedreven door binnenlandse verbeteringen. Groei komt dan ook voornamelijk bij wegvervoer terecht 1.150 1.100 1.050 1.000 10, 5, 0, -5, 40 2010 2011 2012 2013 2014 950 900 2008 2010 2012 2014 2016* l.as r.as -10, -15, Tarieven voor transport krabbelen op En de spotprijzen van het Europees wegvervoer maken een groeispurt 105 105 104 104 103 103 102 102 101 2012 1e kwartaal 2013 1e kwartaal 2014 1e kwartaal 3% 2% 2% 1% 1% -1% -1% 1e kwartaal 110 105 100 95 90 85 80 Index (l.as) j.o.j. ontwikkeling (r.as) * Prognose Panteia 10
Global oil production x mb/d Olieprijs volatiel Olieprijs naar dieptepunt Overaanbod grootste probleem 110 100 90 80 70 60 50 40 jan mrt jul sep nov jan mrt jul sep Brent WTI 97 95 93 91 89 87 85 83 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Vraag Aanbod Combinatie overaanbod en tegenvallende vraag zorgt voor lage prijs De productie van olie door onder meer de OPEC is opgeschaald. En na het sluiten van de Iran deal met het Westen is er potentieel nog veel meer olie in aantocht. Ook productie in VS neemt toe. In combinatie met een tegenvallende vraag uit met name China zorgt dit voor een lagere prijs. 11
% saldo antwoorden (12 maands voortschrijdend gemiddelden) openstaande vacatures (x 1000) Ondernemers positief over tarieven en omzet 15 10 5 0-5 -10-15 -20-25 2013 februari 2013 augustus omzet orderpositie economisch klimaat 2014 februari 2014 augustus februari tarieven personeelssterkte aug 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 Q2 2003 Q2 2007 Q2 2011 Q2 Ondernemersvertrouwen klimt omhoog Stijgende lijn in openstaande vacatures Het vertrouwen van de ondernemers in de economie klimt omhoog en ligt nu, na een lange tijd negatief te zijn geweest, net boven het 0-punt. Vooral positief zijn ondernemers over de tarieven, maar ook de verwachtingen voor de omzet in de Transport & Logistiek zijn positief. Dit komt doordat zowel de volumes als de tarieven licht stijgen. Het aantal openstaande vacatures in de Transport en Logistiek heeft lange tijd op een relatief laag niveau gelegen. Sinds 2013 is de stijgende lijn ingezet, wat vaak een indicator is dat het weer beter gaat in deze sector. In het tweede kwartaal van waren er 8000 vacatures vervuld en kwamen er 9000 vacatures bij. 12
Aantal faillissementen Failissementsgraad (Transport) Ook in juli weer minder faillissementen 60 50 40 30 20 10 2% 2% 1% 1% 1% 1% 1% 0 2013 juli 2014 januari 2014 juli januari juli wegvervoer binnenvaart logistieke dienstverlening overig Aantal faillissementen eerste zeven maanden met 24% gedaald In juli nam het aantal faillissementen met 11% af ten opzichte van juli vorig jaar. De faillissementsgraad laat duidelijk een neerwaartse lijn zien, wat positief is voor de sector Transport en Logistiek. De grootste daling van het aantal faillissementen vond plaats bij de Binnenvaart. Hier gingen 4 bedrijven failliet dit jaar tegenover 8 vorig jaar. Ook vond er bij de wegvervoerders een forse daling plaats. In de eerste zeven maanden van gingen hier 80 bedrijven failliet tegenover 100 in dezelfde periode vorig jaar. 13
Bronnen CBS CPB Clarksons Thomson Reuters Datastream ABN AMRO Economisch Bureau Schiphol verkeer en vervoer cijfers PortofRotterdam CPB Panteia BOVAG CapGemini/Transporeon IEA Disclaimer This document has been prepared by ABN AMRO. It is solely intended to provide financial and general information on the energy market. The information in this document is strictly proprietary and is being supplied to you solely for your information. It may not (in whole or in part) be reproduced, distributed or passed to a third party or used for any other purposes than stated above. This document is informative in nature and does not constitute an offer of securities to the public, nor a solicitation to make such an offer. No reliance may be placed for any purposes whatsoever on the information, opinions, forecasts and assumptions contained in the document or on its completeness, accuracy or fairness. No representation or warranty, express or implied, is given by or on behalf of ABN AMRO, or any of its directors, officers, agents, affiliates, group companies, or employees as to the accuracy or completeness of the information contained in this document and no liability is accepted for any loss, arising, directly or indirectly, from any use of such information. The views and opinions expressed herein may be subject to change at any given time and ABN AMRO is under no obligation to update the information contained in this document after the date thereof. Before investing in any product of ABN AMRO Bank N.V., you should obtain information on various financial and other risks and any possible restrictions that you and your investments activities may encounter under applicable laws and regulations. If, after reading this document, you consider investing in a product, you are advised to discuss such an investment with your relationship manager or personal advisor and check whether the relevant product considering the risks involved- is appropriate within your investment activities. The value of your investments may fluctuate. Past performance is no guarantee for future returns. ABN AMRO reserves the right to make amendments to this material. ABN AMRO, 14