Beeselsbroek Gebiedsnummer 33 Gebiedsnaam Status Gemeente Terreinbeheerder/Waterbeheerder Beeselsbroek Kansrijk gebied, TOP-lijst Beesel Stichting het Limburgs Landschap en Staatsbosbeheer /Waterschap Peel en Maasvallei Datum veldbezoek 28 augustus 2006 Aanwezig Tekst Jos Berends (SLL), Ger Hendriks (SBB) en Jos Hoogveld (WPM), Michel Braad en Piet van den Munckhof (OW), Carlijn van Tijen, Stephan van Mulken en Jean Hacking (Provincie) Piet van de Munckhof m.m.v. Jan van Roestel en Michel Braad, Bureau Oranjewoud Abiotische kenmerken Ligging De oude Maasmeander Beesels Broek ligt ten zuiden van Beesel. Het Beesels Broek bestond begin 19e eeuw uit een kwelmoeras met enkele turfgaten. Het gebied is verkaveld in weilanden, bos en nog enkele moerassige percelen. Bodem De bodem is dat van een oude Maasmeander: ingesneden geulen in het landschap, vaak gedeeltelijk opgevuld met kleiige afzettingen (oude rivierklei) en plaatselijk veen. Grondwater- en oppervlaktewatersysteem Het Beesels Broek ligt op de Peelhorst. Het (eerste) watervoerend pakket is dun en het grondwater zeer ijzerrijk. Het gebied is van nature nat doordat het veel grondwater uit het omliggende hoge gebied ontvangt, vooral uit de hogere Maasterrassen aan de oostzijde. Het gaat om kwel van hard gemineraliseerd water met een verblijftijd van enkele honderden jaren. Van de samenstelling van het grondwater is relatief weinig bekend in het gehele stroomgebied. Het Beesels Broek bevindt zich deels in het intrekgebied van ondiepe grondwaterwinningen, waarvan een voor drinkwater. De afwatering wordt verzorgd door twee gegraven waterlopen, de zuidwaarts stromende Teutebeek en de noordwaarts stromende Huilbeek. De oorsprong van deze beken ligt dicht bij elkaar. Het kwelwater van de Teutebeek heeft deels een regionale oorsprong. Dit grondwater wordt gekenmerkt door een lange verblijftijd, is relatief schoon en nauwelijks verontreinigd door menselijke invloeden. OGOR meetnetten Limburg: Beeselsbroek 1
Vegetatie kenmerken Huidige situatie In het Beesels Broek is nog een waardevolle kern met Elzenbroekbos en helokrene bronnen te vinden. Het overige gebied bestaat uit hoogopgaande populierenaanplanten, afgewisseld met vochtige en drassige graslanden. Streefbeeld vegetatie Het Beesels Broek is in beheer bij Staatsbosbeheer en Stichting het Limburgs Landschap. In beheer van Staatsbosbeheer zijn met name de graslandpercelen in het noordwesten met het doeltype Vocht schraal grasland en een stuk Broekbos op laagveen in het zuidelijk deel. Stichting het Limburgs Landschap streeft in haar gebieden naar de doeltypen Bos met verhoogde natuurwaarden en enkele percelen Bos in het zuidelijk deel. Het Stimuleringsplan geeft voor de natte delen van het Beesels Broek de doeltypen Elzenbroekbos, Dotterbloemgrasland, Kleine zeggengrasland, Wilgenstruweel, Rietmoeras, Voedselrijke Plas en Vochtige oeverruigte. Opzet OGOR-meetnet Het Beesels Broek is net als bijvoorbeeld het Dubbroek één van de oude Maasmeanders in Limburg. Ook dit gebied bestaat uit meerdere oude Maasbeddingen. De indeling in deelgebieden is op die afzonderlijke beddingen gebaseerd. Overwegend in het noordelijk deel van het Beesels Broek liggen de diepst in het landschap ingesneden Maaslopen: de deelgebieden I en II. Deze vormen samen het stroomgebied van de Huilbeek, die naar het noorden stroomt. Deelgebied III is minder diep in het landschap ingesneden. Dit deelgebied wordt in zuidelijke richting ontwaterd door de Teutebeek. Binnen het stroomgebied van de Huilbeek zijn nog twee aparte deelgebieden onderscheiden. Deelgebied I omvat de twee allerdiepste kommen, terwijl deelgebied II bestaat uit de wat minder diep gelegen gedeelten van het stroomgebied van de Huilbeek. Peilbuislocatie BEB 01. Foto gemaakt in augustus 2006. Vegetatiestreefbeeld op deze locatie is Elzenbroekbos. De actuele vegetatie bevat o.a. de volgende soorten: Zwarte els (dominant), Es, Zachte berk (enkele), Moeraszegge (dominant) en Framboos. 2 OGOR meetnetten Limburg: Beeselsbroek
In alle drie de deelgebieden overheerst de invloed van regionaal grondwater, met name in de diepst in het landschap gelegen kommen. Net als in het Dubbroek ontbreken gedeelten, waarin lokale kwel overheerst en waarin bijvoorbeeld Berkenbroekbossen voorkomen, in het Beesels Broek geheel. In deelgebied II is peilbuis BEB 02 geplaatst in bos met een actuele grondwaterstand van 0,40 m-mv. Met verwijdering van de populieren en de toplaag is de inschatting dat de doelstelling Elzenbroekbos kan worden bereikt (in de sloten is Holpijp als kwelindicator aanwezig). Bij de peilbuizen BEB 01 en BEB 02 stond de actuele grondwaterstand aan maaiveld. Gezien de huidige vegetatie met Dotterbloem in de nabijheid moet de doelstelling Elzenbroekbos haalbaar zijn. Een verhoging van peilen komt in aanmerking voor perceelsloten en mogelijk ook de hoofdbeken. Daarnaast kan de eventuele sluiting van de grondwaterwinning Reuver (ten behoeve van de bereiding van drinkwater) bijdragen aan de natuurdoelstellingen in het Beesels Broek. De locaties van de OGOR-peilbuizen in het Beesels Broek en de verschillende ecohydrologische deelgebieden zijn weergegeven iop de hoogtekaart en vegetatiekaart. In de tabellen 14.1, 14.2 en 14.3 zijn de deelgebieden, de kritische vegetatietypen met de afzonderlijke peilbuislocaties en de ecohydrologische randvoorwaarden gegeven. Tabel 14.1. Gegevens OGOR-meetnet. Deelgebied Meest kritische vegetatietype OGOR-Buis X-coördinaat Y-coördinaat I. stroomgebied van de Huilbeek Elzenbroekbos BEB 01 201,27 362,77 II. stroomgebied van de Huilbeek Elzenbroekbos BEB 02 201,52 363,38 III. Teutebeek Elzenbroekbos BEB 03 201,32 362,30 Peilbuislocatie BEB 02. Foto gemaakt in augustus 2006. Vegetatiestreefbeeld op deze locatie is Elzenbroekbos. De actuele vegetatie bevat o.a. de volgende soorten: Populierenbos. Grauwe wilg, braam, Zachte berk, Amerikaanse vogelkers, Wilde lijsterbes, Brede stekelvaren, Holpijp (sloot) en Moeraszegge (dominant). OGOR meetnetten Limburg: Beeselsbroek 3
Tabel 14.2 Beesels Broek; overschrijdingswaarden vegetatie (cm. t.o.v. mv.). OGOR-Buis Vegetatietype 10% bovengr. 50% bovengr. 90% bovengr. 10% ondergr. 50% ondergr. 90% ondergr. BEB 01 Elzenbroekbos 40 15-10 -10-35 -85 BEB 02 Elzenbroekbos 40 15-10 -10-35 -85 BEB 03 Elzenbroekbos 40 15-10 -10-35 -85 Tabel 14.3 Beesels Broek; grond- en oppervlakte chemie. OGOR- Buis Vegetatietype ph Ca2+ HCO3- NH4+ NO3- SO42- Cl- Ortho-P BEB 01 Elzenbroekbos 4,5-7,0 > 20 > 31 < 5 < 96 < 50 - BEB 02 Elzenbroekbos 4,5-7,0 > 20 > 31 < 5 < 96 < 50 - BEB 03 Elzenbroekbos 4,5-7,0 > 20 > 31 < 5 < 96 < 50 - Peilbuislocatie BEB 03. Foto gemaakt in augustus 2006. Vegetatiestreefbeeld op deze locatie is Elzenbroekbos. De actuele vegetatie bevat o.a. de volgende soorten: Zwarte els (dominant), Es, Wilde kamperfoelie, Aalbes, braam, Brede stekelvaren, Moeraszegge (dominant). 4 OGOR meetnetten Limburg: Beeselsbroek
!> Hoogtekaart Beeselsbroek!> BEB 02 BEB 01!> BEB 03 0 50 100 200 300 400 500 600 m D0 9-10-2007 Definitief TEB NR DATUM WIJZIGING GET. Legenda!> Peilbuis Begrenzingen deelgebied Hoogte t.o.v. NAP (cm) 1 747-1 900 1 901-1 925 1 926-1 950 1 951-1 975 1 976-2 000 2 001-2 025 2 026-2 050 2 051-2 075 2 076-2 100 2 101-2 125 2 126-2 150 2 151-2 175 2 176-2 200 2 201-2 225 2 226-2 250 2 251-2 275 2 276-2 300 2 301-2 325 2 326-2 350 2 351-2 375 2 376-2 400 2 401-2 425 2 426-2 450 2 451-2 475 2 476-2 500 2 501-2 525 2 526-2 550 2 551-2 575 2 576-2 600 2 601-2 625 2 626-2 900 2 901-2 925 OPDRACHTGEVER Provincie Limburg PROJECTOMSCHRIJVING OGOR MEETNET LIMBURG KAARTTITEL Hoogtekaart 14 Beeselsbroek STATUS Definitief GIS SPECIALIST SCHAAL T.E.Bont 1:10 000 PROJECTLEIDER FORMAAT J. van Roestel A3 BLAD IN BLADEN 1 IN 1 KAARTNUMMER WIJZ.NR 164891-AHN-14 D0...\00164891\Gis\Kaarten\164891_AHN_20071009.mxd
!>!> Vegetatiekaart Beeselsbroek BEB 02 BEB 01 BEB 03!> Eigenaar, doeltype SBB, Beekbegeleidende loofbossen SBB, Broekbossen op laagveen SBB, Complex van bos, ruigten en water op zandgronden SBB, Complex van ooibos, pionier- en watervegetaties in uiterwaarden SBB, Droge schraallanden SBB, Droge, open heide SBB, Glanshaverhooiland SBB, Heide met struweel en bos SBB, Jonge verlanding SBB, Kamgrasweiden en zilverschoongraslanden SBB, Landschappelijke beplantingen en overige bossen SBB, Loofbossen op arme zandgronden Eigenaar, doeltype SLL, (Half)natuurlijk grasland SLL, Beek en Duinrel SLL, Bos SLL, Bos in beheer SLL, Bos met verhoogde natuurwaarde SLL, Droog soortenrijk grasland SLL, Geen doelpakket SLL, Grasland in beheer SLL, Heide SLL, Hoogveen SLL, Inrichtingsplan SLL, Levend hoogveen!> Peilbuis Begrenzingen deelgebied Eigendom SBB SLL Particulier SBB, Loofbossen op lemen en kalkrijke zandgronden SBB, Loofbossen op lemige zandgronden SLL, Middenbos SLL, Moeras 0 125 250 500 750 m SBB, Natte schraallanden SBB, Overig water SLL, Nat soortenrijk grasland SLL, Natuurbos D0 10-10-2007 DEFINITIEF TEB NR DATUM WIJZIGING GET. SBB, Overige Natuurbossen SBB, Overige bloemrijke graslanden SLL, Natuurlijke eenheid met begrazing SLL, Natuurlijke eenheid zonder begrazing OPDRACHTGEVER Provincie Limburg GIS SPECIALIST T.E. Bont SCHAAL 1:10 000 SBB, Overige korte vegetaties SBB, Rietcultuur SBB, Vennen en plassen op zand, zwak gebufferd SBB, Vochtig schraal grasland SBB, Wintereiken-Beukenbos op leemhoudend zand SBB, Zandwinputten SBB, Zoet watergemeenschappen in laagveen en kleigebieden SLL, Opp. lijnelement SLL, POEL SLL, Plas en Ven SLL, Riviernatuur SLL, Soortenrijke heide SLL, Soortenrijke ven SLL, Struweel PROJECTOMSCHRIJVING OGOR MEETNET LIMBURG KAARTTITEL Natuurdoeltype 14 Beeselsbroek STATUS Definitief PROJECTLEIDER FORMAAT J. van Roestel A3 BLAD IN BLADEN 1 IN 1 KAARTNUMMER WIJZ.NR 164981-14 D0...\00164891\Gis\Kaarten\164891_Natuurdoeltype.mxd