KOUDEBRUGGEN overzicht wat zijn koudebruggen? koudebruggen en de regelgeving? hoe koudebruggen vermijden? praktijkvoorbeelden spouwmuur binnenisolatie buitenisolatie navullen van spouwmuren hellende daken hulpmiddelen om koudebruggen te begroten 1
wat zijn koudebruggen? wat zijn koudebruggen? koudebrug = deel van de gebouwschil waar het warmtetransport afwijkt van het ééndimensionale warmtetransport, dat per definitie verondersteld wordt bij de berekening van de U-waarde van schildelen koudebrug is plaats met twee- of driedimensionaal warmtetransport waargenomen. 2
wat zijn koudebruggen? in de praktijk : koudebruggen = die delen van de gebouwschil, waar de normaal voorkomende isolatielagen plaatselijk onderbroken zijn of waar er ten gevolge van de specifieke opbouw (geometrie en/of materiaalgebruik) een extra warmteverlies optreedt. wat zijn koudebruggen? in het contactvlak tussen twee snijdende schildelen (hoek van muren, aansluiting muurdak, aansluiting muur-vloer) in het contactvlak tussen binnenmuren en buitenmuren en daken. bij de aansluiting van tussenvloeren op buitenmuren bij kolommen in buitenwanden rond ramen en deuren 3
koudebruggen 1. structurele, niet te vermijden koudebruggen b.v. hoeken koudebruggen 1. structurele, niet te vermijden koudebruggen b.v. hoeken 2. te vermijden koudebruggen 4
gevolgen van koudebruggen? groter warmteverlies oppervlaktecondensatie schimmelvorming vervuiling microbiologische groei achter een binnenisolatie -Figuren : Klaus Sedlbauer, FIBP, Germany - schimmelgroei door te hoge RV aan oppervlak beoordelen van koudebruggen? berekenen van de impact : lijnkoudebruggen (met een zekere lengte) : ψ puntkoudebruggen : χ ψ = Q2 D Q1 L. θ D χ Q3 D 1D = Q θ 5
beoordelen van koudebruggen? risico op oppervlaktecondensatie en schimmelvorming θsi θe τ = θ θ i e 0.7 impact van koudebruggen impact van koudebruggen op de warmteverliezen doorheen de gebouwschil : SENVIV study Aantal woningen of gebouwen 40 35 30 25 20 15 10 5 Met koudebruggen Zonder koudebruggen 100.% 90.% 80.% 70.% 60.% 50.% 40.% 30.% 20.% 10.% Cumulatief 0.% < 40 40-45 45-50 50-55 55-60 60-65 65-70 70-75 75-80 K-peil 80-85 85-90 90-95 95-100 100-110 110-120 > 120 -WTCB, rapport final SENVIVV 6
impact van koudebruggen impact van koudebruggen op de warmteverliezen doorheen de gebouwschil : SENVIV study 45 100.% 40 90.% Aantal Nombre woningen d immeubles of gebouwen 35 30 25 20 15 10 80.% 70.% 60.% 50.% 40.% 30.% 20.% Cumulatief cumul 5 10.% 0.% < 1 1-2 2-3 3-4 4-5 5-6 6-7 7-8 8-9 9-10 10-11 11-12 Influence Invloed van du koudebruggen pont thermique op sur K-peil le coefficient (absoluut) K (absolu) > 12 -WTCB, rapport final SENVIVV impact van koudebruggen welk is een aanvaardbaar niveau van koudebruggen? (EL²EP) 3 niveau s van koudebruggen worden geevalueerd : courante uitvoering structurele onderbreking van de isolatie rond vensters, funderingsaansluiting, balkons, etc. continue isolatie tussen de gevel, binnenmuren en vloeren standaard uitvoering de isolatie omheen een venster is niet langer onderbroken koudebrug arm bouwen zo continu mogelijke isolatie speciale materialen en/of opbouwen worden gebruikt om een zo correct mogelijke thermische snede te krijgen U = 0.2W/m².K : maximaal effect van koudebruggen -KULEUVEN, rapport final EL²EP 7
impact van koudebruggen -KULEUVEN, rapport final EL²EP impact van koudebruggen -KULEUVEN, rapport final EL²EP 8
richtwaarden koudebrugarm bouwen BUITENHOEK -details Ψ e < 0.00 W/m.K Dakranden t.p.v. gevel Muur op uitkragende vloer BINNENHOEK -details Ψ e < 0.15 W/m.K Dak-opgaande wand Muur onder uitkragende vloer BALKONS RAAM- en DEUR-details Ψ e < 0.10 W/m.K Ψ e < 0.10 W/m.K Latei Dorpel Dagkant Dakvlakvenster STRUCTURELE aansluitingen Ψ e < 0.05 W/m.K Binnenwand - dak of gevel Vloer-gevel Binnenwand- begane grondvloer Funderingsaanzet koudebruggen en de EPB regelgeving in VL en BXL 9
koudebruggen en de EPB-regelgeving voorlopig nog uitstel tot 2009 5 opties direct berekenen met 3D computerprogramma van het warmteverlies door de schil volgens normen NBN EN ISO 13789 en NBN EN ISO 10211-1 berekenen van de koudebruggen volgens NBN EN ISO 10211-1 en NBN EN ISO 10211-2 met 2D- of 3D-computersimulaties of benaderend volgens tabelwaarden uit NBN EN ISO 14683. ofwel voldoen alle details aan richtwaarden en wordt de toeslag beperkt tot een algemene toeslag bij het K-peil en E-peil ofwel combinatie van beide vorige methoden ofwel wordt niets berekend en gecontroleerd forfaitaire toeslag praktijk 10
spouwmuren -Referentie meetresultaten : Laboratorium Bouwfysica, KULeuven PRAKTIJK : KOUDEBRUGGEN fout goed 11
PRAKTIJK : KOUDEBRUGGEN thermische snede (cellenglas) PRAKTIJK : KOUDEBRUGGEN 12
PRAKTIJK : KOUDEBRUGGEN PRAKTIJK : KOUDEBRUGGEN 13
PRAKTIJK : KOUDEBRUGGEN PRAKTIJK : KOUDEBRUGGEN 14
PRAKTIJK : KOUDEBRUGGEN fout goed PRAKTIJK : KOUDEBRUGGEN fout fout goed Bon 15
PRAKTIJK : KOUDEBRUGGEN fout goed binnenisolatie 16
koudebruggen : onvermijdelijk vloeropleg aansluiting met binnenwanden let op bij raamaansluitingen Goe d na-isolatie 17
hellend dak uitvoering na-siolatie spouwmuren 18
PRAKTIJK : HELLENDE DAKEN PRAKTIJK : HELLENDE DAKEN hellend dak, isolatie tussen kepers/sporen. dakgoot 19
PRAKTIJK : HELLENDE DAKEN PRAKTIJK : HELLENDE DAKEN 20
PRAKTIJK : HELLENDE DAKEN PRAKTIJK : HELLENDE DAKEN hellend dak, aansluiting van hellend dak op plat dak verzorg een continue warmteïsolatie 21
PRAKTIJK : HELLENDE DAKEN hellend dak, aansluiting van hellend dak op plat dak verzorg een continue warmteïsolatie PRAKTIJK : HELLENDE DAKEN 1. luchtdichte aansluiting 2. lucht- en dampscherm 3. keper 4. plafondafwerking 5. isolatie 6. onderdak 7. pannen 8. isolatie te plaatsen tijdens het plaatsen van het onderdak aansluiting isolatie en lucht- en dampscherm op muur 22
PRAKTIJK : HELLENDE DAKEN 1. buitenmuur 2. dragende binnenmuur 3. spouwisolatie 4. gootklos 5. muurplaat 6. keper of spantbeen 7. hellingsspie 8. bodem bakgoot 9. beplanking 10. isolatiepaneel 11. isolatiepaneel tussen kepers of spantbenen 12. onderdak 13. tengellat 14. panlat 15. voetlat 16. slab of kam 17. dakbedekking 18. buitenboeibord 19. bekleding 20. sierlijst 21. afdichting 22. profiel 23. binnenafwerking hulpmiddelen 23
hulpmiddelen demonstratie KOBRA demonstratie website WTCB 24