[Uitzending 290: Introductie & Jozua:1:1 t/m 9]

[Uitzending 290: Introductie & Jozua:1:1 t/m 9] Na het lezen en bespreken van de eerste 5 boeken van het OT zijn we nu aangekomen bij het Bijbelboek Jozua. Kijken we terug op de eerste 5 boeken van het OT dan zien we dat het Bijbelboek Genesis gaat over de geboorte van Israël. Daarna volgt het Bijbelboek Exodus over de verkiezing van Israël als volk van God, met de beschrijving van de verlossing uit de Egyptische slavernij. Het Bijbelboek Leviticus gaat over de offers en het Bijbelboek Deuteronomium over de wetten, voorschriften en verordeningen. Het Bijbelboek Jozua geeft de voltooiing aan van de verlossing van Israël, die al is begonnen in Exodus en uiteindelijk heeft geleid tot de intocht in het Beloofde Land. Het hoofdthema van het Bijbelboek Jozua is de verovering van het beloofde land. De Here had Israël het land gegeven op grond van een onvoorwaardelijk verbond met Abraham. In Gen.17:8, had de HERE tegen Abraham gezegd: Het land Kanaän zal voor altijd van u en uw nakomelingen zijn. En Ik zal uw God zijn. In het Bijbelboek Deuteronomium hebben we gezien dat Israël alleen onder bepaalde voorwaarden het beloofde land in bezit kon krijgen, daarom moeten zij nu het land veroveren. Zij moesten ervoor vechten. En zoals ook Jozua (kort voor zijn dood) Israël in herinnering bracht (Joz.23): blijven wonen in het beloofde land hing af van het gehoorzaam zijn aan het Woord van God. Want als u andere goden gaat vereren, zal de HERE u uit dit goede land dat Hij u heeft gegeven wegvagen. Zijn toorn zal tot een uitbarsting komen en het zal in dit land snel met u gedaan zijn (Joz.23:16). Het Bijbelboek Jozua ontleent de naam aan de man die de opvolger werd van Mozes. Zijn naam betekent 'JHWH redt of bevrijdt'. Jozua s naam wordt in de Septuaginta weergegeven met Jesous, dezelfde naam als Jezus in het NT. Jozua heette eerst Hosea ('redding, bevrijding'), maar Mozes gaf hem zijn nieuwe naam (Num.13 en Deut.32). In eerdere Bijbelboeken is al verteld over Jozua, de zoon van Nun, uit de stam van Efraïm (Num.13). Als militaire aanvoerder leidde hij de strijd tegen de Amalekieten en versloeg hen (Ex.17). TTB - NL - TWR - CW 1

Hij was van jongs af de helper van Mozes en vergezelde hem op de Sinaï (Ex.24). Hij was één van de 12 verspieders of verkenners van het land Kanaän. Alleen Kaleb en hij brachten een positief verslag uit en toonde hun vertrouwen op de HERE (Num.13 en14). Daarom hoefden zij niet te sterven in de woestijntijd, maar mochten zij het beloofde land binnengaan. Jozua werd door de HERE aangewezen als opvolger van Mozes, waarna dit in een officiële bijeenkomst werd bevestigd (Num.27). Hij kreeg de opdracht, om samen met de priester Eleazar en afgevaardigden van de stammen, het land Kanaän te verdelen (Num.32 en 34). De uitvoering van deze opdracht staat beschreven in het Bijbelboek Jozua. In Deut.31 herinnert Mozes het volk aan Jozua als zijn opvolger. Bij die gelegenheid spoort hij Jozua aan sterk en moedig te zijn, woorden die in het eerste hoofdstuk van Jozua terugkomen. In Joz.1:1 wordt hij eerst nog 'de dienaar van Mozes' genoemd, maar aan het eind van het boek Jozua wordt hij in de Hebreeuwse grondtekst 'de knecht van JHWH' genoemd (Joz.24:29). Jozua stierf op de leeftijd van 110 jaar en werd begraven in het land dat hij als grondgebied kreeg. Gedurende zijn leven diende het volk Israël de HERE, na hem werd het anders. Er werd geen opvolger benoemd, maar het volgende Bijbelboek (Richteren of Rechters) maakt duidelijk dat er afzonderlijke richters kwamen, vaak met een regionale functie. De naam Jozua vinden we ook terug in het NT in Hand.7:45 en Heb.4:8. Met betrekking tot het auteurschap en de tijd van het ontstaan zijn de volgende zaken van belang. Het Bijbelboek zelf vermeldt geen auteur. De Talmoed en enkele rabbi s bevestigen dat Jozua het Bijbelboek heeft geschreven, hoewel zij een aantal teksten aan een latere auteur toeschrijven (bijv. de passage over de dood van Jozua). Talmoed betekent mondelinge leer. Het is na de Tenach (de Wet, de Profeten en de Geschriften - oftewel het OT) het belangrijkste boek van de Joodse godsdienst. Het bevat de commentaren van belangrijke rabbijnen en andere schriftgeleerden op de Tenach, veelal in de vorm van discussies tussen voor- en tegenstanders van een bepaald standpunt. TTB - NL - TWR - CW 2

De Joodse geleerde Abravanel veronderstelde dat Samuël de auteur was, op basis van de uitdrukking 'En dat staat er vandaag nog (b.v. in Joz.4:9). Het moderne, kritische onderzoek schrijft het Bijbelboek Jozua meestal toe aan de Deuteronomist (of schrijvers in die kring) en dateert het Bijbelboek dan in de 7 e en 6 e eeuw v.chr., na de vondst van het boek Deuteronomium in de tijd van koning Josia (2Kon.22). In welke tijd leefde de auteur van het Bijbelboek Jozua? Op grond van een aantal gegevens kan de conclusie getrokken worden dat Jozua vermoedelijk geschreven is in de periode ná de dood van Jozua en Eleazar, en vóór de tijd van koning Saul, met andere woorden: globaal in de tijd van de richters. Algemeen wordt ook vermoed dat het Bijbelboek in het begin van die tijd is geschreven. Het is aannemelijk dat de oorspronkelijke geografische lijsten met grenzen en steden opgenomen zijn in het Bijbelboek Jozua. In de afsluitende woorden is sprake van een terugblik op de periode van Jozua en de leiders die hem overleefden: Israël gehoorzaamde de HERE gedurende het hele leven van Jozua (Joz.24:31). Dit wekt de suggestie dat de schrijver weet heeft van een periode van verval. Dit pleit voor een latere datering in de tijd van de richters. Het feit dat de LXX aan het eind van het Bijbelboek een uitvoeriger tekst heeft dan de Tekst van de Masoreten bevestigt deze aanname. In de LXX wordt de geschiedenis van Israël beschreven tot het 18 e jaar van koning Eglon (Richt.3). De schrijver beschikte in ieder geval over belangrijke bronnen en moet daarom een gezaghebbend persoon zijn geweest, maar hij heeft zijn naam niet bekend gemaakt. Jozua geeft ook voor een gelovige vandaag praktische toepassingen. Het Beloofde Land is geen afbeelding van de hemel. Immers in de hemel worden geen oorlogen gevoerd en zijn ook geen conflicten. De hemel is een gave van een genadig God. Het Beloofde Land kunnen wij het beste vergelijken met de plaats waar gelovigen in deze wereld samenkomen. Het Bijbelboek Jozua uit het OT is te vergelijken met de Brief aan de Efeziërs in het NT. TTB - NL - TWR - CW 3

Daarin zien we dat de gelovige wordt gezegend met alle geestelijke zegeningen. Het praktische bezitten ervan, de ervaring en de beleving hangt af van het liefhebben en gehoorzamen van de HERE God, van strijd en overwinning. Die overwinning wordt niet verkregen in eigen kracht, maar door de kracht van de Heilige Geest die werkzaam is in het leven van iedere gelovige. Het Bijbelboek Jozua is aanschouwelijk onderwijs voor ons, NT gelovigen van vandaag. Als Israël niet ongelovig en ongehoorzaam was geweest, dan hadden zij de Jordaan niet over hoeven trekken. Dan hadden zij rechtstreeks van Kades- Barnea het beloofde land kunnen binnenvallen. Vanuit de HERE gezien zijn de doortocht door de Rode Zee en de oversteek van de Jordaan beide uitdrukking van de dood. Voor Israël betekent de doortocht door de Jordaan het einde van een leven in de woestijn. Vanaf die dag kreeg het zwakke, ongehoorzame en ongelovige volk de kracht om te strijden tegen de vijanden van de HERE. Ook een christen heeft zijn Jordaan over te steken. De oude mens begraven en het eigen ik kruisigen. Kol.3 zegt: Nu u met Christus bent opgestaan uit de dood, moet u zich bezighouden met hemelse zaken. Richt daarom uw gedachten op de dingen van de hemel en niet op die van de aarde. U bent immers al gestorven en uw leven is nu, samen met Christus, verborgen in God. Veel christenen blijven (na hun verlossing uit Egypte, het diensthuis van de zonde) steken in de woestijn, in plaats van rechtstreeks het land van de overwinning in te gaan. Vaak komt dat door gebrek aan kennis van God, eigen ongeloof en ongehoorzaamheid. Dan ontstaat de noodzaak van een bepaalde geloofsdaad (zoals bij Israël de doortocht door de Jordaan) om het overwinningsleven met Christus te mogen leven. Hij heeft het verworven! Kunnen wij, in het geloof, standhouden? Het leven met Christus moet in geloof worden aanvaard. Dit leven is een geloofsstrijd, het is geen leven zonder verzoekingen. Het is ook een leven van geestelijke groei, een voortgaande ontwikkeling. Nooit kunnen wij de rijkdom van Christus uitputten. Er is altijd nog meer land om in bezit te nemen. Maar, het is ook een leven waarin geen zonde kan worden geduld. Een kind van God moet de zonde haten. TTB - NL - TWR - CW 4

Voordat we in het Bijbelboek Jozua gaan lezen geeft ik een globale indeling van het boek. In de eerste 12 hoofdstukken van Jozua gaat het over de intocht van het volk Israël en de verovering van het Beloofde Land. In de hoofdstukken 13 t/m 21 zien we hoe het land onder de verschillende stammen wordt verdeeld. Het Bijbelboek sluit af met de terugkeer van de overjordaanse stammen, de afscheidstoespraak van Jozua en de beschrijving van zijn dood (de hoofdstukken 22 t/m 24). Jozua 1 vers 1 en 2: Na de dood van zijn dienaar Mozes sprak de HERE tot Jozua, de zoon van Nun, die de rechterhand van Mozes was geweest. De Here zei tegen hem: Nu Mijn dienaar Mozes is gestorven, bent u de nieuwe leider van Israël. Leid Mijn volk over de Jordaan het Beloofde Land binnen. De eerste woorden Na de dood van zijn dienaar Mozes sluiten aan bij het voorafgaande Bijbelboek Deuteronomium. Daar was in het slot sprake van het sterven van Mozes (Deut.34). Joz.1 kan aansluitend op Deut.31 worden gelezen. Daar werd Jozua al benoemd als opvolger van Mozes en aangegeven dat hij het volk het land Kanaän mocht binnenleiden. In vers 6 komen we woorden tegen die we al eerder hebben gehoord: wees sterk en moedig. Nu spreekt de HERE tot Jozua, de zoon van Nun. Het geeft aan dat Jozua nu leider geworden is in plaats van Mozes. De HERE geeft de opdracht: Leid Mijn volk over de Jordaan het Beloofde Land binnen. Vers 2 laat ook zien dat het Beloofde Land aan Israël is gegeven. We zagen al eerder dat het eigendomsrecht van Israëls zonder voorwaarden is. De HERE beloofde het land aan Abraham en zijn nageslacht. Israël kreeg het land als een altijddurend bezit. Aan het wonen in het beloofde land waren wèl voorwaarden verbonden. Jozua 1 vers 3: Wat Ik tegen Mozes heb gezegd, zeg Ik ook tegen u: Elk stuk grond dat u betreedt, zal deel gaan uitmaken van het land Israël. Elke plaats waar zij hun voet zetten, zal voor hen zijn, overeenkomstig de belofte aan Mozes. In het licht van Ef.1:3 (Hij heeft ons alle geestelijke zegen gegeven) is het een ontdekkende vraag of wij onze voeten op deze geestelijke zegen durven te zetten. TTB - NL - TWR - CW 5

Ongelukkigerwijs zijn er niet zoveel christenen die leven van de geestelijke overvloed die de HERE geeft. Ze klagen steen en been. Ze leven zwaar onder hun stand. Zij hebben enorme geestelijke olievelden tot hun beschikking maar leven als bedelaars die alles zijn kwijtgeraakt en niets van de HERE hebben ontvangen. Hoewel de HERE het Beloofde Land aan Israël had gegeven, namen zij het nooit helemaal in bezit. De Israëlieten namen maar een klein gedeelte van het hele beloofde land in bezit. Daarmee deden zij zichzelf enorm te kort. Door niet het gehele beloofde land in te nemen waren zij ook ongehoorzaam aan de HERE. Veel Israëlieten hadden geen zin in strijd, zij waren al tevreden met een paar vierkante meter terwijl de HERE hen honderden vierkante kilometers wilde schenken. Maar, zonder strijd is er geen overwinning en uitbreiding van het leefen woongebied. Omdat er strijd zal zijn wordt in Efeziërs 6:12 gezegd dat we tegen een geestelijke vijand strijden: Want wij vechten niet tegen mensen, maar tegen onzichtbare wezens: de duivelse heersers en machten die deze donkere wereld tiranniseren, boosaardige geesten in de onzichtbare wereld om ons heen. Wij moeten ons bewapenen met Gods wapens, dan zullen wij pas ongeslagen uit de strijd tevoorschijn komen. Maak u klaar! Vanuit onszelf zijn wij geen overwinnaars, het is de Here Jezus die overwint. Ook Israël kreeg iedere overwinning van de HERE. Helaas deden zij niet wat de HERE hen had opgedragen. Jozua 1 vers 4: Dit gebied zal zich uitstrekken van de Negev woestijn in het zuiden tot het gebergte van de Libanon in het noorden en van de Middellandse Zee tot aan de rivier in het oosten. Ook het land van de Hethieten valt daaronder. Ter verduidelijking wordt een globale beschrijving van het land Kanaän gegeven. Vermoedelijk moeten wij de aanduidingen zo lezen, dat de woestijn de zuidgrens vormt (de Sinaïwoestijn). Vervolgens wordt de Libanon genoemd die meer noordelijk ligt, en daarna komt de nog noordelijker aanduiding de rivier de Eufraat. Dit gebied heet het land van de Hethieten. TTB - NL - TWR - CW 6

Daarna wordt de grote zee in het westen vermeld. Jozua bevindt zich in het Overjordaanse en daarom hoeft de oostgrens (de Jordaan) niet genoemd te worden. Globaal gezien gaf de HERE Israël 500.000 vierkante km, maar het meeste wat zij er ooit van veroverden was hoogstens 50.000 vierkante km. Ze namen maar een tiende van wat de HERE hen wilde gegeven. Jozua 1 vers 5: Niemand zal u kunnen tegenhouden zolang u leeft, want Ik zal u helpen, zoals Ik Mozes heb geholpen. Ik laat u nooit in de steek, Ik zal altijd bij u blijven. De belofte luidt dat niemand van de plaatselijke bevolking stand zal houden voor de Israëlieten gedurende het leven van Jozua. Wat houdt zolang u leeft precies in? Jozua is in Jozua 1 ongeveer 80 jaar oud, als wij zijn leeftijd ongeveer gelijk mogen stellen aan die van Kaleb, die 38 jaar terug gelijk met hem het land heeft verkend (Joz.14). Volgens Jozua 24 en Richteren 2 is Jozua 110 jaar geworden. Zoals de HERE met Mozes was, zo zal Hij ook met Jozua zijn Ik laat u nooit in de steek, Ik zal altijd bij u blijven. Jozua, had altijd in de schaduw van Mozes gestaan, hij was een gewone man uit het volk. Hij had bemoediging en ondersteuning nodig bij zo n grote taak als leider van het volk. De HERE bemoedigt hem op een bijzondere manier: Ik zal altijd bij u blijven. De opvolger van Mozes krijgt soortgelijke beloften te horen als zijn voorganger: niet in de steek laten en altijd voor u zorgen. In het NT worden de laatste woorden aangehaald in een oproep voor alle gelovigen in tevredenheid en vertrouwen te leven (Heb.13:5). Er staan veel parallelle uitdrukkingen in de verzen 5 t/m 9. Het geeft het gedeelte een poëtisch karakter. In vers 5: niet tegenhouden en niet verlaten. In vers 6,7 en 9 sterk en moedig zijn. Vers 7 de wet letterlijk gehoorzamen en wijk er niet van af. Houd deze wetten het volk steeds voor en denk er dag en nacht over na (vs.8). Alleen dan zal u slagen d.w.z. uw doel bereiken en voorspoedig zijn Ban angst en twijfel uit (vs.9). TTB - NL - TWR - CW 7

Jozua 1 vers 6 en 7: Wees sterk en moedig, want u zult de leider van Mijn volk zijn en u zult het helpen al het land te veroveren dat Ik aan zijn voorouders beloofde. U hoeft alleen sterk en moedig te zijn en heel de wet die Mozes u gaf, letterlijk te gehoorzamen. Als u dat doet, zal alles wat u onderneemt, gelukken. Op basis van deze belofte van de HERE klinkt de opdracht Wees sterk en moedig, direct gevolgd door het argument dat Jozua het volk het land zal doen bezitten dat aan de voorouders is beloofd. Behalve sterk en moedig te zijn voor de strijd, is die houding ook nodig om nauwgezet te handelen overeenkomstig de gehele wet die Mozes heeft geboden. Het is niet toegestaan daarvan naar rechts of links af te wijken. Wanneer die gehoorzaamheid in praktijk gebracht wordt, zal Jozua voorspoedig zijn, waarheen hij ook gaat. Dit wetboek mag niet wijken uit de mond van de nieuwe leider, en hij moet het dag en nacht overdenken en herlezen, zodat hij er zich nauwkeurig aan houdt. Dan zal hij zijn doel bereiken en voorspoedig zijn. Jozua 1 vers 8: Houd het volk deze wetten steeds voor en denk er zelf dag en nacht over na, zodat u zeker weet dat u ze volledig naleeft. Want alleen dan zult u slagen. Voor Mozes waren er geen geschriften en de HERE sprak onder vier ogen met hem en gaf Mozes de wetten. Mozes heeft alles wat God tegen hem had gezegd op schrift gesteld, zodat Jozua het volk de eerste vijf boeken van de Bijbel kon doorgeven. Met deze boeken had de HERE het volk alles gegeven wat ze nodig hadden om het Beloofde Land binnen te gaan. Zij moesten die wetten niet terzijde leggen, maar ze goed overdenken en vervolgens ook gaan doen. Jozua 1 vers 9: Ja, wees moedig en sterk! Ban angst en twijfel uit uw hart. Onthoud dat de HERE, uw God, u overal zal helpen. Zo wordt Jozua door middel van herhaling van allerlei uitdrukkingen verzekerd van Gods nabijheid. TTB - NL - TWR - CW 8

Gelovigen in onze tijd kunnen troost putten uit deze bemoedigende verzen. Maar ook voor ons geldt, dat bij de toepassing de voorwaarden niet uit het oog verloren moeten worden verloren. De situatie van Jozua berust op eerder gedane beloften aan de aartsvaders en aan Mozes. Tegelijker tijd is gehoorzaamheid van belang. In recente tijd is er veel belangstelling voor een welvaartsevangelie, waarin beloofd wordt dat een christen op allerlei gebied succes zal hebben, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Maar, daarbij komt de vraag op, of God dit inderdaad zo aan de gelovigen belooft. En ook, of de OT zegeningen die te maken hebben met Kanaän, allemaal van toepassing zijn op NT christenen. Ook de volgelingen van de Here Jezus Christus kunnen te maken krijgen met tegenslagen en verdrukking. Denk aan de landen waar christenen worden vervolgd. Luisteraar, ook vandaag moeten gelovigen, net als Jozua, sterk en moedig zijn. Want, u moet op uw hoede zijn voor de grote tegenstander, de duivel. Hij gaat rond als een brullende leeuw, op zoek naar een prooi om te verslinden. Sla zijn aanvallen af door vast op de HERE te vertrouwen. Het is een hele troost te weten dat de christenen over de hele wereld hetzelfde moeten doormaken (1Petrus 5) Maar, hoe zal een christen het bij al dat gebrul volhouden? In Joh.16:24 zegt Jezus: Tot nu toe hebben jullie nog niet in Mijn naam gebeden. Bid en jullie zullen ontvangen. Dat zal jullie grote vreugde geven. Boven alles geldt: God kan oneindig veel meer doen dan wij ooit kunnen bidden of beseffen. Dat blijkt uit de kracht die in ons werkt (Ef.3:20). In de volgende uitzending lezen we verder in Jozua: Jozua 1:10 t/m 2:8. TTB - NL - TWR - CW 9