december 2012/ januari 2013 nr.12/1 STEMMEN UIT HET VRIJZINNIG CENTRUM DE HOEKSTEEN VOORBURG - SASSENHEIM/LISSE Adres: Rozenboomlaan 119, 2274 HK Voorburg Telefoon 070 386 34 13 Vrede In deze weken waarin Kerstmis wordt gevierd, neemt het begrip 'vrede' weer een belangrijke plaats in. Mensen zingen over vrede en Christus wordt ook wel de 'vredesvorst' genoemd. Engelen op kerstbomen dragen linten met vredeswensen. En soms is er in een gewapend conflict een kerstbestand, waarin even de wapens rusten en de vrede terugkeert. Op basis van de Bijbel weten wij dat Christus altijd als hij mensen ontmoette hen eerst vrede toewenste: 'Vrede zij met U'. Dat was niet hetzelfde als het gewone 'sjalom'. Maar vrede ontbreekt vooralsnog in onze wereld. Edmond Bordeaux Szekely heeft in 1978 een tekstverzameling van de vroegjoodse leefgemeenschap van de essenen uitgegeven, een esseens evangelie van vrede. De essenen zouden honderden jaren voor Christus een simpele, gemeenschappelijke leefwijze hebben geleid in harmonie met God, de engelen en de natuur. Opvallend was dat zij gewoon waren op de sabbath muziek met elkaar te maken. Zij zouden ook aan de basis hebben gestaan van alle grote religieuze denksystemen, van het Oude-Egypte en India, tot in onze huidige vrijmetselaarsloges toe. Of de verhalen die deze gemeenschap omringen waar zijn, wordt wetenschappelijk ernstig betwijfeld, maar graag deel ik met u een bijzondere tekst. Gedurende de dag zullen we wandelen met de Engelen van onze Aardse Moeder, In de nacht zullen we ons verbinden met de Engelen van onze Hemelse Vader, En wanneer de zon rond het middaguur zijn zenit bereikt, zullen we in stilte, halthouden in het aangezicht van de Zevenvoudige Vrede: En geen kwaad zal ons overkomen Noch zal enige plaag onze woonsteden bereiken Want Hij heeft de Engelen opdracht gegeven om ons in hun wegen te bewaren. De Hemelse Vader is onze beschutting en kracht. (...) Naast de rivier staat de heilige Levensboom Daar verblijft mijn Vader en mijn thuis is in Hem. De Hemelse Vader en ik zijn één. Van het bestuur pag. 2 Humor van God Hoeksteenkoor pag. 3 Adventsvieringen pag. 4 Kerstpuzzel pag. 5 Drie bloemen pag. 6 Nieuwjaarsconcert pag. 8 Bezoekgroep pag. 9 Apocalyps pag. 10 Rooster pag. 11/12 HOEKSTEENLEZINGEN NIEUWEJAARSCONCERT Julia Bronhorst and friends 13 januari 2013 om 14.30 uur ------------------------------------------ HOEKSTEENLEZING ( The Essene Gospel of Peace, Edmond Bordeaux Szekely, USA 1972, blz 71 Ik wens u allen een vredig en gelukkig 2013 Met hartelijke groet, Katrijne Bezemer DE SNEEUWKONINGIN 3 FEBRUARI 2013 29 november 2012
Van het bestuur Legaten: De vereniging heeft 2 legaten mogen ontvangen: van mevrouw De Jong te Rotterdam en van mevrouw De Rijk te Voorburg. Adventvieringen: De beide Adventvieringen zijn in de bestuursvergadering besproken. De brieven met de uitnodigingen zijn verzonden. ALV NPB: De ALV van 24 november wordt gehouden in Wageningen. Vertegenwoordiging vanuit de vereniging: Wim Toes, Corrie Schippers van het bestuur en Frouwke de Boer. Modern Beraad: Van het Modern Beraad is de naam gewijzigd in De Vrijplaats. Er heeft onlangs een gesprek met een vertegenwoordiger van haar bestuur plaatsgevonden. Op onze website hebben wij een link aangebracht naar hun programma van november en december. Vacature penningmeester: Elders in deze Stemmen treft u een artikel over het afscheid van onze penningmeester Dick Osinga aan in de algemene ledenvergadering van onze vereniging. Het bestuur is er nog niet in geslaagd een opvolger te vinden. Hartelijke groet, Jan Jager Afscheid van de penningmeester Tijdens de afgelopen algemene ledenvergadering is afscheid genomen van Dick Osinga als penningmeester van onze vereniging. Ruim 9 jaar heeft hij de financiën van de vereniging beheerd. Tijdens zijn toespraak memoreerde de voorzitter de hectische tijd waar hij als nieuw bestuurslid in terecht was gekomen. Wel of geen nieuwe kerk, wel of niet in eigendom? Een nieuwe periode brak aan toen de ALV besloot om te gaan huren. Die nieuwe periode had ook weer zijn nadelen, temeer omdat één van de afgeschreven bedrijven zich niet terugtrok maar een proces tegen de vereniging startte. Uiteindelijk na twee jaar kon het licht op groen worden gezet en kon gestart worden met de voorbereidingen voor de verkoop van de kerk en grond en de bouw van het complex.de Boog van Voorburg en het Vrijzinnig Centrum De Hoeksteen. De voorzitter bedankte Dick voor zijn grote inzet. En overhandigde hem een fles wijn en een cadeaubon. Dick vertelde voor de vereniging nog wel hand- en spandiensten te willen blijven verrichten. Van het secretariaat Verhuisd: mevrouw D.Honnef naar De Panden, Klaverweide 50X, 2272 BV Voorburg Bloemengroet De bloemen van de maand november gingen naar mevrouw D.Honnef. De humor van God Een ingezonden brief naar de Libelle Op een zaterdagavond ging ik met vriendinnen naar een cafetaria met een jukebox waar we wat dronken, een patatje aten en naar jongens keken. Daar heb ik hem ontmoet. Het was 1965. Ik was bijna zestien, hij negentien. We kregen verkering en een jaar later was ik zwanger. In die tijd moest er dan getrouwd worden. We gingen naar het gemeentehuis en er was wat lekkers bij de koffie. Beiden waren we blij dat het weer voorbij was. Daarna werd een zoon geboren. Ik was er zielsgelukkig mee. Hij ook wel, maar minder. Als tiende kind uit een streng christelijk gezin met elf kinderen had hij zijn hele jeugd gesnakt naar een beetje vrijheid, nu zat hij weer vast. Voor mij betekende het geloof veel meer dan voor hem. Dus werd in ons gezin de traditie voortgezet: op zondag naar de kerk, terwijl hij er juist aan had willen ontkomen. Deze dingen ben ik pas veel later gaan begrijpen. In 1985 werd ik zwanger van ons vierde kind en toen knapte er iets bij mijn man. Hij kon het gewoon niet meer aan en zonder dat we ruzie hadden, is hij weggegaan. Ik vond het heel moeilijk, maar met hem verdween ook zijn somberheid en dat was prettig. En elkaars grote liefde waren we hoe dan ook nooit geweest. Het leven met mijn vier kinderen liep op rolletjes en ook al waren mijn man en ik gescheiden, we hadden nog regelmatig contact. Eigenlijk beter dan toen we nog samen waren. Toen de jongste naar school ging, ben ik een paar dagen per week in de zaak van mijn man gaan werken. We kregen nog meer en nog beter contact. Soms opperden we voorzichtig of we niet weer samen - 2 -
zouden wonen, maar dan schrokken we toch weer terug. Nu heb ik mijn hele leven de gewoonte gehad om s morgens te bidden. Op een ochtend deed ik dat in de auto op weg naar de zaak van mijn man. Zegt u mij wat ik moet doen: alleen verder of samen?, vroeg ik Hem. Op dat moment passeerde mij een vrachtwagen die voor mij ging rijden. Op de achterflap stond met grote letters SAMEN. Ik heb gehuild van het lachen en zag het als de humor van God. Toen ik het mijn man vertelde, zei hij: Dat gaan we dan maar doen! We hebben een nieuw huis gekocht in een nieuwe woonplaats en zijn officieel voor de tweede keer getrouwd. Dat is nu vijftien jaar geleden en we zijn gelukkiger met elkaar dan we ooit eerder geweest zijn. Gelezen dus in de Libelle, Marijke van Proosdij Het Hoeksteenkoor 1e kerstdag dinsdag 25 december 2010 Vanaf 10.00 tot 10.25 uur gezamenlijk met alle aanwezigen kerstliederen zingen. Voorganger ds. K. Bezemer Het Hoeksteenkoor o.l.v. Frits Muusse Organist: Jacques van Oosterom Gerty Hornman, dwarsfluit Marijke van Proosdij, orgel Simon van Proosdij, blokfluit Het koor zingt tijdens de dienst: Joy to the World While Shepherds Watched Midden in de winternacht Ding, dong merrily on High H. v.d. Laan E. Psalter Catalaans Kerstlied C. Wood Joy to the World is een populair kerstlied. De woorden zijn door de Engelse schrijver Isaac Watts geschreven en gebaseerd op Psalm 98. Het lied werd voor het eerst in 1716 in de muziekcollectie van Watts opgenomen. Dit vrolijke lied wordt op kerstmorgen door het koor gezongen. De koorzetting is van Hans van der Laan. - 3 -
Adventvieringen Wijkcommissie Voorburg/Leidschendam/Mariahoeve /VVG Voorburg Voorburg, november 2012Aan de leden en vrienden van de VVGAan de leden en vrienden van de Remonstrantse Gemeente wonende in Voorburg, Leidschendam en Den Haag (wijken Marlot, Mariahoeve en Bezuidenhout) Beste mensen,dit jaar op dinsdag 18 december om 14.30 uur organiseren het Vrijzinnig Centrum de Hoeksteen en de Remonstrantse wijkcommissie in de Hoeksteen kerk een adventsbijeenkomst waar u van harte welkom bent. Op deze middag zullen onder het genot van een hapje en drankje muziek en, kerstliederen ten gehore worden gebracht.de voorgangers Katrijne Bezemer en Reinhold Philipp houden een kerstoverdenking en vertellen een verhaal.opgaven vóór 13 december, via een lijst in de Hoeksteenkerk of per mail of telefoon bij Simon van Proosdij tel.: 070-3868685 email: s.proosdij@kpnmail. nl Opgave voor deelname is noodzakelijk i.v.m. de voorbereidingen. ****************************************************** Een week eerder bent u eveneens welkom op de adventsmaaltijd die de Diaconale Commissie van de Remonstrantse gemeente ook dit jaar weer organiseert. Deze bijeenkomst met muziek, bekende kerstliederen, een verhaal, een overdenking en een eenvoudige maaltijd wordt gehouden in de Remonstrantse kerk aan de Laan van Meerdervoort op Vrijdag 14 december om 16.30 uur Kosten 5.00 ter plaatse te voldoen.opgaven voor 8 december per telefoon 32 50 779,of via de lijst in de Remonstrantse kerk. Wat een feest om te kunnen kiezen of zelfs om in vertrouwde kring twee keer mee te doen aan de voorbereiding voor het kerstfeest. Heel hartelijke groet namens de VVG en de WijkcommissieJoke Tupan-Kaiser en Simon van Proosdij Kring: Dag Hammarskjold: een zoektocht naar God We maken kennis met het leven en denken van deze indrukwekkende persoon. Hammarskjöld combineerde zijn hectische leven in de politiek, onder meer als secretaris -generaal van de Verenigde Naties, met een persoonlijke ontwikkelingsweg. De middeleeuwse mystici Eckhart, Thomas à Kempis maar ook moderne schrijvers waren voor hem een richtsnoer. In een dagboek maakte Hammarskjöld aantekeningen over de vraagstukken die hem bezighielden. Zijn speurtocht leidde naar een hechte verbondenheid met God. In de kring lezen we aan de hand van een reader teksten van deze bijzondere man en bespreken die met elkaar. Kerstviering in de Koningkerk Maandag 17 december 2012 Dit wordt een Kerstviering waaraan alle kinderen die godsdienstles volgen aan Openbare basisscholen in Voorburg meedoen. Alle kinderen leveren een bijdrage in de vorm van een lied. Omdat het aantal kinderen zo groot is, wordt dezelfde kerstviering twee maal achtereen op dezelfde avond gehouden: -voor de Prof.Casimir- en Parachuteschool is de viering van 18.15-19.00 uur -voor de Basisschool Essesteijn is de viering van 19.30-20.15 uur Beide vieringen vinden plaats in de Koningkerk en voor (één van) beide bent van harte uitgenodigd. We zijn verheugd dat ook bij het openbaar onderwijs zoveel kinderen via onze lessen kennismaken met de waarden van het christendom. Deze speciale viering bevelen we dan ook van harte bij u aan. Tot ziens op maandag 17 december 2012 in de Koningkerk op één van de twee vieringen. Data: donderdagen 31 januari, 28 februari, 21 maart, 18 april 2013 Leiding: ds. K. Bezemer Tijd: 19.30-21.30 uur Kosten: voor leden en vrienden geen, voor anderen 5,00 (incl. koffie/thee) per bijeenkomst Opgave: uiterlijk 27 januari 2013 bij kbezemer@cistron.nl 071 532 04 38 of op de intekenlijst in de kerk. - 4 -
Kerstpuzzel 2012 Na een aantal jaren ludiek bedoelde maar lastige puzzels nu maar weer eens een puzzel volgens klassiek model, makkelijker maar wel met wat opzoekwerk. Hieronder worden 31namen, woorden en getallen gevraagd met meestal een oneven aantal letters, tussen ( ) aangegeven. U schrijft de gevonden woorden onder elkaar op een apart vel papier. De middelste letters daarvan vult u in op de kruisjes onderaan. Nr. 11 heeft geen middelletter, de nrs. 19 en 26 wel maar niet de goede, bij deze drie neemt u de aangegeven letter. De 0 (nul) van nr. 29 krijgt u gratis. Stuur de zin die op de kruisjes ontstaat met alle gevonden woorden vóór 20 januari in naar de redactie en u maakt kans op een prijs. Mocht u het karwei eerder geklaard hebben dan u verwachtte, schrijf of typ dan de verkregen woorden onder elkaar met de kortste boven en de langste onderaan, en met de middelletters steeds onder elkaar, en u krijgt een fraaie Kerstboom-figuur, hoewel ietwat buitenmodel, maar met enige extra opluistering misschien nog wel in aanmerking komend voor een eervolle vermelding. En tenslotte is het natuurlijk niet verboden om in de aangegeven Bijbelgedeelten de gevonden woorden in hun verband met het achterliggende verhaal te bezien. Succes! T.S. 1 naam van aangesprokene in Lucas 22:48 (5) 2 naam van tweede Griekse letter uit Openbaring van Johannes 1:8 (5) 3 gewas uit Handelingen 7:12 (5) 18 als nr.17 (5) 4 Bijbelboek van profeet volgend op Jesaja (7) 5 eerste volk genoemd in Daniël 6:9 (5) 6 en hebt Gij..gezien? (Ev.v.Joh. 8:57) (7) 15 Derde boek van het Oude Testament (9) 16 tot een maken (Jeremia 19:8)(11) 17 zie, ik maak alle dingen..(openb. 21:5) (5) 19 geadresseerden van de 2 Paulusbrieven volgend op die aan de Romeinen (11)(5e letter 20 met tien.. (Mattheüs 25:1) (7) 21 als nr.4 (7) 7 derde evangelist (5) 22 aangesprokene in Mattheüs. 23:26 (9) 8 die is geworden tot een hoeksteen en23 als nr. 21 (7) een steen des. (1Petrus 2:7 ) (9) 9 en de Here God bouwde de. (Genesis 2:22 10 als nr. 2 (5) 11 getal(als woord) in Openb.. 12:1 (6) (2e letter) 12 Bijbelboek van profeet volgend op Ezra (7) 13 wie zonder (Ev.v.Joh.8:7)(5) 24 daar zal het geween zijn en (Mattheüs 8:12)(13 25 en ledig (Genesis 1:2) (5) 26 als nr. 19 (11) (5e letter) 27 woest en. (Genesis. 1:2) (5) 28 eerste getal in Openbaring 11:3-4 29 0 (nul) 30 getal in Genesis. 2:24 14 Bijbelboek van profeet volgend op Daniël (5) 31 getal in Exodus.10:22 en 23 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31-5 -
Drie bloemen Begin december zal het schilderij Woelig water in de ontmoetingsruimte van de Hoeksteenkerk worden vervangen door drie andere schilderijen van mij met elk een bloem: een lelie, een roos en een tulp. De meeste mensen houden van bloemen. Dat is wel bijzonder, want bloemen hebben voor de mens geen praktisch nut. Blijkbaar hebben hun kleuren, geuren en vormen iets dat onze behoefte aan niet-materiële waarden aanspreekt. Bloemen krijgen van ons, naast een decoratieve functie, ook een symbolische betekenis. Bij geven, ontvangen en gedenken betekenen bloemen 'waardering', 'respect' of 'liefde'. Bloemen op oude schilderijen symboliseren 'vergankelijkheid'. Afgezien van de betekenis van bloemen in het algemeen, hebben in onze cultuur bepaalde bloemen traditioneel een specifieke symbolische betekenis. De lelie bijvoorbeeld, met name de witte lelie, symboliseert in de christelijke traditie zuiverheid en maagdelijkheid. Het zwaarst beladen met betekenis is wel de roos. De roos was bij de oude Romeinen al het symbool van triomferende liefde, de bloem van Venus, en is bij ons nog steeds dé bloem van de liefde en de erotiek. In de christelijke traditie is de rode roos het symbool van martelaarschap en de witte roos het symbool van zuiverheid. De roos kreeg haar doorns pas na de Zondeval. Maria heette daarom wel een 'roos zonder doornen'. De tulp zou van Turkse herkomst zijn en is daarom voor Turken hun nationale bloem. Wij Nederlanders menen dat de tulp ónze bloem is, want 'wij' gingen in de 17e eeuw verwoed tulpen kweken en ze later op grote schaal telen en exporteren. Mijn schilderijen Puberlelie, Blozende roos en Wulpse tulp zijn een uitnodiging de gangbare duiding even los te laten. Ik heb ze geschilderd voor een tentoonstelling bij ArtiBrak met het thema 'Erotiek'. Ze zijn allemaal naar de natuur (= eigen waarneming) door mij getekend, oorspronkelijk in pastel. Ik heb de bloemen ditmaal benaderd op hun biologische functie: zij dienen de voortplanting van de eigen soort. Met hun kleuren, geuren en vormen lokken zij insecten aan wie zij hun geslachtsorganen meeldraden en stamper presenteren om bevrucht te worden. De lelie heet Puberlelie vanwege haar rode 'jeugdpuisten'. Ze heeft bijzonder geprononceerde meeldraden. De Blozende roos is erg ver geopend, zodat je haar meeldraden ziet. Het blozen heb ik zelf verzonnen, het oorspronkelijke voorbeeld was champagnekleurig. Bij de Wulpse tulp waren het de zachtroze, golvend geplooide kroonbladen die mij aan wapperende lingerie deden denken. Ook de tulp laat haar stamper en meeldraden zien. Hoe onschuldig is uw blik nog? Tevens zijn er van mij tijdens ArtiBrak winterfair (24-11-2012 t/m 02-01-2013) een antal pentekeningen te koop. Lies Groeneveld - 6 -
vereniging van beeldende kunstenaars ArtiBrak s Winterfair 24 november 2012 tot en met 2 januari 2013 een expositie van klein werk, geprijsd tot maximaal 300, - in een feestelijke kerstmarkt sfeer Mond Felah POBSB Erik van t Hoff Anette van Stekelenburg Joep Fransen Hans Gussekloo Ria Diercks Kroon Annemarie Augustijn Sascha Zuidam Sjoerdje Waijers Sylvia de Tombe Katja Schendzielorz Koos Modderman Lies Groeneveld Willy Hampel Winnifred Bastian Hanny de Jong Marleen Schlatmann Xandra Lapperre Arnold Hoogendorp Anne Hulleman Loes Landsman Miranda Pronk Dorine Welter Elise Kloppers Gardien de Groot Kelly Leever Eva Murakeozy Iztok Klancar Nikkie Wester Galerie ArtiBrak Herenstraat 44 2271 CH Voorburg tel: 070 3868701 www.artibrak.nl Openingstijden: woensdag tot en met vrijdag en zondag: 13.00-17.00 uur, zaterdag 11.00-17.00 uur, Tweede Kerstdag gesloten - 7 -
Nieuwjaarsconcert Op zondagmiddag 13 januari 2013, 14.30 uur Door Julia Bronkhorst and friends Entree: 10,00 (incl. een glas witte of rode wijn) Verkoop aan de zaal vanaf 13.30 uur (max. aantal plaatsen 75) m.m.v. Julia Bronkhorst-sopraan Deborah Nemko-piano Michel Marang-klarinet Peter de Leeuw-viool Alina Konstantinova - piano Homus vocaal kwartet : Anke Muusse, Myra Ronner Sophie ten Horn, Noks Nauta Martin Holling, Edwin Vermeij Frits Muusse, Johan van Boven Programma: G.Gershwin -I got rhythm- Julia en Deborah D. Milhaud -sonate voor viool en piano : Pastoral Vif Julia Bronkhorst J. Rodrigo - Nani,nani -Julia en Deborah P.Escande -Sefardisch tafelgebed Anoniem- A la una Peter Visser Vocalise- Homus octet B. Oenema - Lacrimosa- Julia en Alina Agnus Dei- Julia, Alina en Homus Klezmermuziek door Michel,Deborah en Peter Jiddische liederen van Shostakowitsch door Julia, Deborah, Michel en Peter. Hoeksteenkoor Zondag 20 januari 2013 Componist Peter Visser Op zondag 20 januari 2013 verleent het koor medewerking aan de dienst in de Remonstrantsekerk aan de Laan van Meerdervoort in den Haag. Voorganger ds. R.F. Philipp Organist Hans Jacobi Dirigent Frits Muusse Het koor zingt tijdens die dienst: Be still my soul Nun danket alle Gott Notre Pere Herr, deine Güte reicht so we Sibelius Bach Duruflé Grell - 8 -
Bezoekgroep De bezoekgroep is bij velen bekend maar voor de nieuwe leden die wij hartelijk welkom mochten heten,willen de leden van de groep zich graag aan u voorstellen. De bezoekgroep, ook wel contactgroep genoemd, steunt de voorganger ds. Bezemer. De groep onderhoudt en verstevigt het contact met de leden van de vereniging en vooral met de leden die niet meer of niet meer zo gemakkelijk naar de kerk kunnen komen, maar wel te kennen hebben gegeven betrokken te willen zijn en blijven. Het contact kan bestaan uit een bezoek thuis of een telefoontje of kaart. Het is overigens niet de bedoeling dat deze bezoeken in de plaats komen van de contacten die ds. Bezemer met de leden pleegt te hebben. Samen met haar coördineert mevrouw Schippers het werk. De bezoekgroep bestaat uit de leden te weten de dames: De Kiefte, Raap, Hornman, Spruijt, Schippers en Van Wingerden. Om de 3 maanden komen de dames bij elkaar en in de tussenliggende tijd is er veel onderling contact. Mocht uzelf graag een bezoek willen krijgen, neemt u dan contact op met mevrouw C.Schippers. Tel: 079-3212195 Ter introductie Jos Groot, 24 oktober 2012 Sinds kort ben ik lid van de Hoeksteen. Laat me het hoe en waarom beschrijven. Ik (1960) werd gereformeerd gedoopt en opgevoed. Niet heel streng, de dominee scheidde bijvoorbeeld. Het Jezusverhaal nam ik achteraf gezien heel serieus. Dat leek me een heel goede persoon. Geloofstwijfel was me echter niet vreemd: aan juffen op de kleuter- en lagere school vroeg ik hoe het kon dat je in den beginne slechts Adam en Eva had met twee zoons, maar dat er daarna zo veel meer mensen waren. Later volgde ik catechisatie en vond dat een interessant soort maatschappijleer. Het ging bijvoorbeeld over de vraag of je handel kon drijven en tegelijkertijd eerlijk kon zijn. Tot mijn verbazing noemde de dominee me uiteindelijk een aartstwijfelaar. Terwijl ik gewoon voorzichtig meningen vormde, die ik gaf als ik voldoende zekerheid had. Ik begreep niets van de god-meteen-hoofdletter, de soort superman die alles weet en kan. De rituelen, de taal van bijbel en kerk, het had te weinig te maken met hoe ik de wereld ervoer. De Tien Geboden, o.k. Maar ik kon niet geloven in iets dat me een heel leven gaf, en eiste dat ik morgen zou gaan geloven in waar de instanties voor stonden. Ik deed geen belijdenis, en ging naar de dominee om me uit te laten schrijven. Hij had immers ooit zelf als reden gegeven dat niet-actieve kerkleden de kerk financieel tot last waren. Jammer, zei hij, en: Jij kunt God loslaten, maar God laat jou nooit los. In de ± 30 jaren daarna maakte ik van alles mee, het sterven van vrienden en familie, eigen levensbedreigende ziekte, enzovoorts. Maar ik verbond daar niet meteen religieuze consequenties aan. Dat kwam op gang door lezing van The God delusion van Richard Dawkins, eind 2009. Hij somt misvattingen en gevaren van religie op, maar ik miste de betekenis die het voor velen had en heeft. Daarop verdiepte ik me in diverse religies en wereldbeschouwingen. Ik begon daardoor religieuze symboliek en mythen beter te begrijpen, en herkende dingen bij gnostici en mystici. Er is meer orde, meer waarheid dan verklaard wordt door de natuurwetten die ik als natuurkundige ken. Dat is ondertussen zeker voor mij. Religies en levensbeschouwingen beschrijven daar cryptisch iets van, middels verslagen van mensen die als het ware door beslagen ruiten naar dezelfde waarheid kijken. Die ruiten kunnen en moeten schoner. Een gedeeld helderder zicht bevordert namelijk de verbinding van mensen. Dat is belangrijk in deze tijd van toenemende economische verdeeldheid. Kiezen voor iets als De Hoeksteen om verbinding te bevorderen ligt niet meteen voor de hand. Deze koers ligt echter in het verlengde van mijn in de afgelopen decennia opgedane ervaring in combinatie met het opgroeien in een christelijk milieu. Ik heb zin en onzin beter leren onderschei - 9 -
den, wat bijdraagt tot het beter kunnen begrijpen van anderen. Ik hoop De Hoeksteen te kunnen gebruiken als een springplank, die mijn verregaande onafhankelijkheid en eigenwijsheid een vast afzetpunt geeft voor het ramen lappen. De Apocalyps in de beeldende kunst-1 Op het achterblad van het vorige en van dit nummert prijkt de vermelding van de lectuur die we in de Griekse en Latijnse leeskringen op ons nemen, nl. het Bijbelboek Openbaring van Johannes, ook wel Apocalyps genoemd. Zoals bekend bestaat dit laatste Bijbelboek uit de beschrijving van een visioen dat de schrijver, die Johannes wordt genoemd, van hemelse zijde krijgt. Dat visioen bestaat uit een groot aantal wonderlijke verschijningen die betrekking hebben op het op handen zijnd einde der tijden en wat ons daarna te wachten staat. In de toelichting op deze kringen in het Jaarprogramma was al vermeld dat naast de lectuur van de originele tekst ook aandacht besteed zal worden aan de verwerking van de materie in de beeldende kunst. Om nu ook belangstellende lezers buiten de twee leeskringen kennis te laten maken met deze bijzondere en boeiende beeldenwereld, meestal uit de schilderkunst, zal er naar gestreefd worden om elke maand een kunstwerk dat betrekking heeft op het eerstvolgende hoofdstuk op deze plaats in een kort stukje te belichten. We begonnen de eerste kringbijeenkomst met een korte inleiding door ons kringlid Rob Esveld die dit leerproject had voorgesteld. Daaraan ontleen ik hier het volgende. Apocalyptische passages zijn in een aantal profetische boeken in het Oude Testament te vinden. Ze ademen een dualistische en pessimistische geest: er bestaan maar twee realiteiten: goed en kwaad; de wereld is vijandig. Het accent ligt niet op bekering maar op volharding tot het einde. Belangrijk is de hoop op een spoedige ondergang van de onderdrukkers en een spoedige vestiging van Gods heerschappij, vertolkt door visioenen. Het boek Openbaring is geschreven om in de gemeente te worden voorgelezen ter bemoediging in een tijd van onderdrukking door Rome, dat wordt gezien als het verdorven Babylon, tevens dienstdoend als schuilnaam in bezettingstijd. De strijd tussen de wereldlijke Heer in Rome en de christelijke Heer speelt een grote rol. Het boek eindigt met een groots visioen dat in poëtische taal is verwoord. Ook werd aandacht besteed aan het recente boek van Elaine Pagels Revelations, vertaald als Het Vreemdste bijbelboek. Zij toont daarin aan dat de Openbaring geschreven is als een schotschrift van een Joods christen tegen de vroeg-orthodoxe volgelingen van Paulus. De boodschap van (via) Johannes aan de gemeenten in Klein-Azie uit de eerste hoofdstukken is bedoeld als waarschuwing tegen heidenen die zich tot het christendom bekeren zonder de Joodse wetten te volgen.(recensie in NRC Handelsblad/Boeken 14.9). Als inleidende verbeelding kan de schildering Johannes op Patmos dienen, de rechtervleugel van het Johannes altaardrieluik in het St. Janshospitaal in Brugge.(ca 1475). De schilder Hans Memling toont ons Johannes die opschrijft wat hij ziet van de dingen die komen gaan, hem door Jezus Christus geopenbaard, volgens de eerste regels van dit boek. In de tweede illustratie hierbij zien we een bijzonder kunstig uitgevoerde letter A, vervaardigd naar aanleiding van hoofdstuk 1 vers 8 'Ik ben de Alpha en de Omega, zegt de Here, de Almachtige God, die is, die was en die komt'. Het is een blad uit een serie illustraties bij een latere kopie van het Commentaar op de Apocalyps, gedateerd 1047 en berustend in de Bibliotheca Nacional te Madrid. Het Commentaar zelf is in de achtste eeuw samengesteld uit diverse bronnen door de Spaanse monnik Beatus van Liébana, een nog bestaand klooster in NW Spanje, maar dat is verloren gegaan. Een fraai voorbeeld van de ongelooflijk rijke wereld van de boekillustraties uit de periode 700 1600. Ton Spruijt Alpha-illustratieblad uit Beatus ' Apocalyps-commentaar - 10 -
De Sneeuwkoningin, een inwijding van de ziel Spreker Juke Hudig Zondag 3 februari 2013, 10.30 uur Entree: 7,00, leden en vrienden 5,00 (incl.koffie/thee). De sneeuwkoningin van Hans Christian Andersen is de geschiedenis van twee innig verbonden kinderen die door het levenslot uit elkaar worden gedreven. Kay wordt getroffen door rondvliegende scherven van de duivelse spiegel. Het glassplintertje in zijn oog maakt dat Kay alles misvormd gaat zien. Het scherfje in zijn hart veroorzaakt een dodelijke verkilling. Hij beseft dit niet en raakt in de ban van de sneeuwkoningin. Zij is de personificatie van de verblindende, schitterende perfectie, waar het ijskoude verstand triomfeert. Gerda voelt zich geroepen haar vriendje Kay te zoeken en trekt de wijde wereld in. Haar diepe verlangen om hem terug te vinden, leidt haar door alle lagen van het bewustzijn. Gerda (haar naam betekent parel) is het symbool van de liefde. Voor haar is alles bezield. Zij spreekt met alles en iedereen. Door haar onschuld worden mensen en dieren ontroerd en bevrijd. Ze willen niets liever dan haar dienen. Het sprookje laat een inwijdingsweg zien, vol van beproevingen en verrukkingen. De strijd tussen goed en kwaad, waarin de liefde overwint. Wanneer het hart is bevrijd, is de ziel volwassen geworden. Juke Hudig is beeldend kunstenaar en werkt veel met pastelkrijt. Toen zij het sprookje uit haar jeugd weer las, werd ze getroffen door de vele parallellen met de wereld om haar heen. Zoveel angstaanjagends, zoveel misvormds. Het losgescheurd zijn van de bron van wijsheid, waardoor het vermogen om te verwonderen en lief te hebben verloren gaat. Getroffen door de boodschap van De sneeuwkoningin tekende ze pastels die zij ons zal tonen. Voor de tekstbewerking baseerde ze zich op een aantal oude vertalingen. De verbeelding van het spirituele, de diepere onzichtbare werkelijkheid, is het steeds terugkerende thema in Juke Hudig s vrije werk. Sinds 1994 werkt zij veel naar teksten, zoals bijvoorbeeld het Oudtestamentische boek Job; Dante Alighieri s LaDivina Commedia; De dwerg, een ballade van F. Schubert; Delegende van Christoforus; De profeet bij het gedicht van A. Poesjkin. Rooster zo 2 dec. do 6 dec. vrij 7 dec zo 8 dec di 11 dec 10.30 u Hoeksteenlezing 'De Koning' spreker Kadar Abdolah 10.30 u OntMoeting 13.45 u Kring Re 'Desgevraagd' o.l.v. ds. R.F.Philipp 10.30 u Re. Kerkdienst. Voorganger ds. R.F.Philipp 14.00 u Latijne leeskring-openbaring van Johannes (Vulgaat), hfdst. 2 Park Vronesteyn 32 Voorburg tel. 070 347 28 07 wo 12 dec 19.30 u Gesprekskring 'Op het spoor van Johannes' o.l.v. di 18 dec vr. 21 dec ds. K. Bezemer. Aula fam. Vliem, Jacob van Beierenlaan 4 te Sassenheim. 14.30 u Adventviering in de Hoeksteen m.m.v. ds. K. Bezemer ends. R.F. Philipp 14.30 u Adventviering Aula fam. Vliem, Jacob van Beierenlaan 4 te Sassenheim. - 11 -
Colofon di 25 dec vrij 4 jan di 8 jan www.editoo.nl Indien onbestelbaar: Rozenboomlaan 119, 2274 HK Voorburg VERVOLG ROOSTER (ZIE PAG. 11) 10.30 u Kerstdienst. Voorganger ds. K. Bezemer m.m.v. Het Hoeksteenkoor e.a. Vanaf 10.15-10.25 uur gezamenlijk zingen van kerstliederen. 14.45 u Kring Re 'Desgevraagd' o.l.v. ds. R.F.Philipp 15.00 u Kring 'Twee aan twee' o.l.v. ds. K. Bezemer Voorganger: Ds. K. Bezemer, Adr. Van Ostadelaan 9 2343 EL Oegstgeest Tel.: 071 532 04 38 kbezemer@cistron.nl Secretariaat: J.J. Jager, Rozenboomlaan 139 2274 HK Voorburg Tel.: 06 206 175 39 jagerjjan@gmail.com Sassenheim/Lisse e.o.: G. Vallenduuk-Visser Postkoets 21 2271 NB Sassenheim Tel.: 0252 213 998 ivallenduuk@gmail.com Contactpersoon ziekenhuisopnamen: C.W. Schippers-de Jong Tel.: 079 32121 95 corrie.schippers@ziggo.nl zo 13 jan zo 13 jan di 15 jan 10.30 u Re. Kerkdienst. Voorganger ds. R.F.Philipp 14.30 u Nieuwjaarsconcert door Julia Bronkhorst and friends. Toegansprijs 10,00 (incl. glas wijn) 14.00 u Griekse leeskring-openbaring van Johannes hfdst. 3. Burg. den Haan-Groenpark 135 tel. 070 386 86 85 Redactie Stemmen: G. Hornman-Oldenbeuving M.van Proosdij-v.d. Beukel H. van Wingerden W. Toes Publiciteit: A.G. Spruijt, Olgaland 18 2591 JB Den Haag Tel.: 070 347 28 07 agspruijt@tele2.nl zo 27 jan di 29 jan do 31 jan 10.30 u Kerkdienst. Voorganger ds. K. Bezemer 15.00 u Kring 'Twee aan twee' o.l.v. ds. K. Bezemer 19.30 u Kring 'Dag Hammarskjöld' o.l.v. ds. K. Bezemer Bankrekeningnummer: 13 77 35 t.n.v. Vereniging van Vrijzinnig Godsdienstigen te Voorburg Abonnement Stemmen: 25,00 per jaar vrij 1 febr 14.45 u Kring Re 'Desgevraagd' o.l.v. ds. R.F.Philipp zo 3 febr 10.30 u Hoeksteenlezing 'De sneeuwkonigin' spreker: mw. Juke Hudig Inleveren kopij Redactieadres: redactiestemmen@kpnmail.nl Rozenboomlaan 119 2274 HK Voorburg Website www.vrijzinnigcentrumdehoeksteen.nl Wilt u de kopij voor het februarinummer a.u.b. insturen uiterlijk 23 januari 2013 naar ons redactieadres: redactiestemmen@kpnmail.nl, of naar Rozenboomlaan 119, 2274 HK Voorburg. DE REDACTIE WENST U EEN VOORSPOEDIG 2013