afdeling Hoorn/West-Friesland 1
Index verslag 1 Inleiding 3 2 Vogels 2.1 Gegevensbronnen 4 2.2 Welke soorten kwamen er langs in 2015? 5 2.3 Verslag Huiszwaluwen 1991 2015 10 2.4 Zeevangtelling 2015 13 2.5 Broedvogelinventarisatie De Hulk, De Kogen en De Zeevang 21 2.6 Broed- en Kolonie-vogeltellingen 28 2.7 Soortendag 2015 29 3 Geleedpotigen 3.1 Insecten Dagvlinders 2015 34 3.2 Insecten Nachtvlinders 2015 35 3.3 Insecten Libellen en juffers 2015 38 3.4 Insecten Overige 2015 39 3.5 Geleedpotigen Overige 2015 41 4 Planten 4.1 Jaarverslag Plantenwerkgroep 2015 42 5 Vissen 5.1 Waarnemingen 2015 45 6 Zoogdieren 6.1 Resultaat Uilenballenpluizen 2015 46 6.2 Zoogdieren waarnemingen 2015 48 7 Luitjebroekerweel 7.1 Waarnemingen 2015 49 8 Overigen 8.1 Overige waarnemingen 2015 51 8.2 Het weer van 2015 in Hensbroek 52 8.3 Organisatie KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland 54 Colofoon: Eindredactie : Jan-Pieter de Krijger Samenstelling : Egbert Baars en Jan-Pieter de Krijger Bijdragen van : Egbert Baars, Ab van Dorp, Douwe Greydanus, Henny van der Groep, Anneloes ter Horst, Jan-Pieter de Krijger, Ben Pronk, Ad Roobeek, Cees Schaper, Fred Weel en Resi Zabel Opmaak : Egbert Baars Uitgave van : KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland Datum : 11 februari 2016 Nummer : 2016-015HN/01RAP Website : www.knnv.nl/hoorn e-mail : hoorn@knnv.nl 2016 KNNV afd. Hoorn/West-Friesland De tekst uit deze uitgave mag niet worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotocopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de KNNV afd. Hoorn/West-Friesland. 2
1 Inleiding Voor je ligt het Natuurhistorisch Jaarverslag van de KNNV afdeling Hoorn/West- Friesland. Ook dit jaar zijn we er weer in geslaagd om een jaarverslag te maken van de gegevens die verzameld werden in het jaar 2015. Net als vorige jaren een verslag met heel veel vogelwaarnemingen, maar dat geeft alleen maar aan dat deze groep van organismen een steeds grotere belangstelling krijgt binnen de afdeling. Dit wil niet zeggen dat de andere groepen aan belangstelling te klagen hebben. Ook de (nacht-)vlinders zijn dit jaar wederom met speciale aandacht bekeken. Dit verslag is opgebouwd uit de volgende hoofdstukken. Hoofdstuk 2; Vogels, hoofdstuk 3; Geleedpotigen, hoofdstuk 4; Planten, hoofdstuk 5; Vissen, hoofdstuk 6; Zoogdieren, hoofdstuk 7; Lutjebroekerweel en hoofdstuk 8; Overigen. Ik hoop dat je het met aandacht leest. Als je denkt dat je het jaarverslag van 2016 kunt verrijken met jouw eigen waarnemingen, dan ontvangen wij die graag van je. Jan-Pieter de Krijger / Egbert Baars Waarnemingsgebied KNNV afd. Hoorn/West-Friesland 3
2 Vogels 2.1 Gegevensbronnen De KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland heeft al meer de twintig jaar een vogelwerkgroep. Om een beeld te geven waar alle gepresenteerde vogelgegevens vandaan komen is het noodzakelijk om alle activiteiten van deze werkgroep in kaart te brengen. De werkgroep bestaat uit ongeveer vijfentwintig, min of meer, actieve vogelaars. De gegevens zijn voor een groot deel afkomstig van de werkgroepleden. Losse waarnemingen Dit zijn veldwaarnemingen van individuele leden die niet geplaatst kunnen worden in het kader van een telactiviteit. Dit type waarnemingen is heel gevarieerd en betreft meestal bijzondere waarnemingen. Tot deze groep waarnemingen behoort ook informatie uit publicaties (dagbladen, vogeltijdschriften) en via-via waarnemingen. Broedvogelinventarisaties Dit zijn inventarisaties die gecoördineerd worden door Sovon en waar leden van onze werkgroep aan deelnemen. In veel gevallen zijn deze natuurgebieden in eigendom van Staatsbosbeheer. In alle gevallen betreffen dit monitoringsgebieden waardoor de inventarisaties in deze gebieden reeds een lange reeks van jaren worden uitgevoerd. Het is van groot belang dat deze inventarisaties (blijvend) worden voortgezet. l Kleiputten Nek / Oosterleek Cees Schaper l Uiterdijken Schellinkhout idem l Groote Vliet idem l Polder Lichtewater idem l Oosterkoog Erik de Vroome / Ko van Gent / Gerard Kenter l De Hulk / Bedijkte Waal / Rietkoog / Floriskoog Harry Fabritius / Peter de Lange l Schardammerkoog Ben Pronk l Ursemmerplas Ben Pronk l MUS Lutjebroek Ad Roobeek Een andere projectmatige vorm van broedvogelinventarisatie wordt gevormd door: l Huiszwaluwenonderzoek Vogelwerkgroep Gebiedstellingen Dit zijn tellingen van de aantallen per soort in een bepaald gebied. Dit kan een slaapplaats zijn of een Important Bird Area (IBA) of gewoon een leuk gebied. De gebiedstelling kan ook in het kader van een bepaalde soort(en) of item worden uitgevoerd zoals: l Maandelijkse IBA-telling Zeevang (wintermaanden) Vogelwerkgroep l Midwintertelling idem N.B. Niet van elke genoemde activiteit wordt verslag gedaan in dit rapport. 4
2.2 Welke soorten kwamen er langs in 2015? Dit jaar (2015) zijn er 872.702 vogels bij mij gemeld. 218 namen zijn daar bij gebruikt maar van die 218 staan er 182 op de officiële lijst van Nederland, 22 zijn niet toegelaten tot de lijst of zijn ontsnapt. Van 3 was niet duidelijk wat het nou precies was en 8 zijn vastgestelde hybriden. Het aantal Nederlandse soorten is 6 minder dan in 2014 maar er zijn 260.294 vogels meer gemeld. Het gemelde aantal vogels stijgt nog steeds over de jaren. Zijn we meer buiten? Melden we meer? Appelvink, Buffelkop, Kleine bonte specht, Kleine topper, Kraanvogel, Pestvogel, Velduil, Zeearend, Zilverplevier en Goudvink werden eenmaal gemeld, met 172.621 is de Spreeuw wederom de winnaar met de Smient als goede tweede. Dat de Spreeuw vaak de winnaar is, is niet zo verwonderlijk. De grote groepen Spreeuwen die luchtshows opvoeren vallen erg op en slaapplaatsen eveneens en deze worden dan ook vaker doorgegeven. Op de eerste dag van dit jaar werden er 57 soorten gemeld. Vaak gaan we deze eerste dag even een rondje maken om het jaar goed te beginnen en daarna weer aan het KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland soort eerste datum Fazant 01-01-2015 Soepgans 01-01-2015 Soepeend 04-01-2015 Parkgans 06-01-2015 Grote Canadese Gans 07-01-2015 Nijlgans 07-01-2015 Indische Gans 11-01-2015 Gans onbekend 17-01-2015 Kaapse Casarca 17-01-2015 Kip 17-01-2015 Kip (verwilderd) 17-01-2015 Mandarijneend 17-01-2015 Canadese Gans 18-01-2015 Hybride Grauwe Gans x Sneeuwgans 18-01-2015 Kleine Canadese Gans 18-01-2015 Zwarte Zwaan 22-01-2015 Gans spec. 23-01-2015 Eend, Gans of Zwaan onbekend 02-02-2015 Hybride Grote Canadese Gans x Brandgans 08-02-2015 Kleine Kokmeeuw 13-02-2015 Hybride Parkgans x Grote Canadese Gans 14-02-2015 Zebravink 14-03-2015 Helmparelhoen 16-03-2015 Muskuseend 07-04-2015 Stadsduif 07-04-2015 IJslandse Grutto 10-04-2015 Grijze Kroonkraanvogel 23-04-2015 Halsbandparkiet 14-05-2015 Parkeend 19-05-2015 Hybride Soepgans x Brandgans 27-05-2015 Hybride Brandgans x Canadese gans 23-08-2015 Hybride Sneeuwgans x Gans spec. 23-08-2015 Barmsijs spec. 11-10-2015 Hybride Grote Canadese Gans x Indische Gans 25-10-2015 Grote Canadese Gans ssp occidentalis 10-12-2015 Hybride Indische Gans x Brandgans 29-12-2015 werk. Leuke soorten op deze dag waren Havik, Waterpieper, Waterral, Ransuil, Nonnetje en IJsvogel. Een Keep en een Steenuil die gezien werden op 4 januari zijn altijd de moeite waard en het Vuurgoudhaantje wat op de 7 de opviel zal vast voor een glimlach gezorgd hebben. Sneeuwganzen zien we niet vaak in ons gebied dus de waarnemer die deze op 10 januari in zijn kijker had zal deze waarneming niet snel vergeten, denk ik, maar dat zelfde zal gelden voor de Lepelaars die op de 11 de gezien zijn. Deze vogels zijn wel heel vroeg teruggekeerd. Ook de Veldleeuwerik die deze dag gezien werd zal niet geheel verwacht zijn. Bij deze vogel heb je toch meestal een voorjaarsgevoel in je hoofd zitten. Oeverpiepers zijn altijd lastig omdat ze vaak zo aan de rand van het water tussen stenen door struinen op zoek naar eetbaar spul daarom is de melding van 17 januari toch ook weer een leuke. 5
Was de Veldleeuwerik een soort die je toch meer in het voorjaar verwacht zo is de Grote gele kwikstaart bij ons toch echt een soort die je in de wintermaanden meer verwacht dus de waarneming van 19 januari past mooi in dat beeld. Ja en dan 21 januari. Een Oeverloper in januari is toch ook wel een beetje raar. Is het er echt wel één werd er gevraagd? Maar al snel werd uit de foto s duidelijk dat het geen gewone was maar een Amerikaanse. Eén die in trek is bij vogelkijkend Nederland dus het duurde niet zo lang voordat deze soort door vele mensen uit de (verre) omtrek bekeken werd. Op sites is te zien dat deze vogel daar bijna 1.250 keer is ingevoerd. Hij bleef dan ook zitten tot 2 mei. Daarna is de vogel met de noorderzon vertrokken. De Kleine bonte specht van de dag daarna en de Ruigpootbuizerd van de 24 ste bleven minder lang hangen en zijn daardoor ook maar door een enkeling gezien. Geelpootmeeuwen lijken wel wat meer in onze streek rond te gaan hangen of letten we er nu meer op? De eerste van dit jaar werd op 27 januari gemeld. Houtsnippen zijn er altijd wel in deze tijd maar vind ze maar eens. Dit lukte op 29 januari en op de valreep van de eerste maand werd er nog een Roodhalsgans gezien op de 31 ste. De enige gemelde Appelvink werd gezien op 2 februari en 5 dagen later werd de enige Goudvink van dit jaar gemeld. De elk jaar terugkerende IJseend was op 10 februari weer van de partij en op 13 februari werd er al een Grutto gezien. Dat de dag daarna een Bokje opvloog en gezien werd is net zo bijzonder. Een Slechtvalk en een Smelleken lieten zich zien op 14 februari en een dag later vloog er ergens een Rode wouw over. Baardmannen in het riet vielen de 18 de op en de eerste Bladkoning werd ook deze dag gezien. Meestal valt eerst het geluid op en zie hem dan maar eens te vinden. De goed gecamoufleerde Roerdomp viel toch op, op 22 februari en een Kanoet was even op uitstap in onze omgeving. Op 25 februari was er kortstondig een Kleine topper aanwezig bij Medemblik. Wat voor Geelpootmeeuwen geldt, geldt ook voor Pontische meeuwen. De eerste werd gezien op 27 februari. Dezelfde dag dook er elders een Rouwkwikstaart op en de dag erna werden de eerste Zwartkopmeeuwen gemeld. De Kraanvogel van 7 maart was ook een beetje uit koers, normaal gesproken zie je deze soort vooral in het oosten van het land. Een overwinterende Roodhalsfuut werd deze dag ook gezien. De eerste Kemphanen kwamen op 8 maart langs en de eerste Fitis werd op de 16 de gemeld. Eén zwaluw maakt nog geen zomer maar op 6 april werden de eerste Boerenzwaluw en Oeverzwaluw waargenomen, gevolgd door een Ooievaar de dag erna en een Cetti s zanger weer een dag later. De Bonte kraai van 9 april is dan weer een typische wintergast. De eerste Visdief was er al weer op 10 april en de eerste Blauwborst een dag later, een Zomertaling op 15 april en de eerste Gierzwaluwen vlogen ons gebied binnen op 16 april terug uit hun overwinteringsgebieden. De Europese kanarie moest die dag nog beginnen aan de terugtocht want deze broed hier niet. 6
Huiszwaluwen werden gezien op 18 april en een Beflijster liet zich een dag later nog even zien. Een Boomvalk deed hetzelfde op 23 april en de 27 ste liet de eerste Koekoek zich horen. De eerste Kleine karekiet liet van zich horen op 4 mei gevolgd door een Sprinkhaanzanger op de 19 de, twee Krooneenden werden gespot op 24 mei. Juni begon met een Krombekstrandloper, een Kerkuil liet van zich horen op de 21 ste en de maand sloot af met een Breedbekstrandloper op de 29 ste. Een Bosruiter was de enige nieuwe soort die gemeld werd in juli en ook augustus was een rustige maand met Zwarte stern op de eerste en Purperreiger en Temminck s strandloper op de 28 ste. Het zal ook aan de vakantietijd gelegen hebben dat dit rustige maanden waren. September viel op door de melding van Witvleugelsterns tussen de vele Zwarte sterns op de 9 de. Oktober opende met een vliegende deur, een Zeearend was op trek in de Nederlandse delta s. Zwarte mezen op de 7 de en Kleine rietganzen op de 9 de werden gevolgd door de jaarlijkse Kuifduikers op 12 oktober en een Velduil op de 19 de. Een Buffelkopeend was kortstondig aanwezig in het gebied op de 21 ste maar was ook snel weer weg voordat meerdere mensen hem hadden kunnen zien. Een eenzame Zilverplevier werd gezien op de 15 de van november en het jaar werd afgesloten met 1 Pestvogel op 2 december, een verdwaalde Eidereend op de 4 de en sloot af met Kleine barmsijsen op 13 december. Een leuk jaar met wat bijzondere soorten. Wat gaat 2016 brengen? Jan-Pieter de Krijger 7
soort eerste datum soort eerste datum Aalscholver 01-01-2015 Kramsvogel 04-01-2015 Bergeend 01-01-2015 Ringmus 04-01-2015 Blauwe Reiger 01-01-2015 Staartmees 04-01-2015 Brandgans 01-01-2015 Steenuil 04-01-2015 Brilduiker 01-01-2015 Dodaars 05-01-2015 Buizerd 01-01-2015 Bruine Kiekendief 07-01-2015 Ekster 01-01-2015 Sperwer 07-01-2015 Fuut 01-01-2015 Vuurgoudhaan 07-01-2015 Gaai 01-01-2015 Sneeuwgans 10-01-2015 Goudhaan 01-01-2015 Kleine Zwaan 11-01-2015 Goudplevier 01-01-2015 Lepelaar 11-01-2015 Graspieper 01-01-2015 Veldleeuwerik 11-01-2015 Grauwe Gans 01-01-2015 Zwartkop 14-01-2015 Groenling 01-01-2015 Sijs 16-01-2015 Grote Bonte Specht 01-01-2015 Tjiftjaf 16-01-2015 Grote Zaagbek 01-01-2015 Grote Mantelmeeuw 17-01-2015 Grote Zilverreiger 01-01-2015 Oeverpieper 17-01-2015 Havik 01-01-2015 Scholekster 17-01-2015 Heggenmus 01-01-2015 Tureluur 17-01-2015 Holenduif 01-01-2015 Watersnip 17-01-2015 Huismus 01-01-2015 Witte Kwikstaart 17-01-2015 IJsvogel 01-01-2015 Zanglijster 17-01-2015 Kauw 01-01-2015 Grote Gele Kwikstaart 19-01-2015 Kievit 01-01-2015 Amerikaanse Oeverloper 21-01-2015 Knobbelzwaan 01-01-2015 Kleine Bonte Specht 22-01-2015 Kokmeeuw 01-01-2015 Ruigpootbuizerd 24-01-2015 Koolmees 01-01-2015 Geelpootmeeuw 27-01-2015 Koperwiek 01-01-2015 Houtsnip 29-01-2015 Krakeend 01-01-2015 Patrijs 31-01-2015 Kuifeend 01-01-2015 Roodhalsgans 31-01-2015 Meerkoet 01-01-2015 Appelvink 02-02-2015 Merel 01-01-2015 Casarca 02-02-2015 Middelste Zaagbek 01-01-2015 Goudvink 07-02-2015 Nonnetje 01-01-2015 IJseend 10-02-2015 Pijlstaart 01-01-2015 Grutto 13-02-2015 Pimpelmees 01-01-2015 Bokje 14-02-2015 Putter 01-01-2015 Grote Lijster 14-02-2015 Ransuil 01-01-2015 Slechtvalk 14-02-2015 Roodborst 01-01-2015 Smelleken 14-02-2015 Slobeend 01-01-2015 Rode Wouw 15-02-2015 Smient 01-01-2015 Groene Specht 17-02-2015 Spreeuw 01-01-2015 Baardman 18-02-2015 Stormmeeuw 01-01-2015 Bladkoning 18-02-2015 Tafeleend 01-01-2015 Dwerggans 18-02-2015 Topper 01-01-2015 Rietgors 18-02-2015 Torenvalk 01-01-2015 Witgat 20-02-2015 Turkse Tortel 01-01-2015 Roerdomp 22-02-2015 Vink 01-01-2015 Kanoet 23-02-2015 Waterhoen 01-01-2015 Kleine Topper 25-02-2015 Waterpieper 01-01-2015 Oeverloper 27-02-2015 Waterral 01-01-2015 Pontische Meeuw 27-02-2015 Wilde Eend 01-01-2015 Rouwkwikstaart 27-02-2015 Winterkoning 01-01-2015 Kluut 28-02-2015 Wintertaling 01-01-2015 Zwartkopmeeuw 28-02-2015 Wulp 01-01-2015 Bonte Strandloper 06-03-2015 Zilvermeeuw 01-01-2015 Gele Kwikstaart 06-03-2015 Zwarte Kraai 01-01-2015 Kraanvogel 07-03-2015 Boomkruiper 04-01-2015 Roodhalsfuut 07-03-2015 Houtduif 04-01-2015 Kemphaan 08-03-2015 Keep 04-01-2015 Roodborsttapuit 09-03-2015 Kolgans 04-01-2015 Zwarte Ruiter 11-03-2015 8
soort eerste datum Bontbekplevier 13-03-2015 Fitis 16-03-2015 Kneu 22-03-2015 Blauwe Kiekendief 23-03-2015 Geoorde Fuut 30-03-2015 Zwarte Roodstaart 03-04-2015 Boerenzwaluw 06-04-2015 Kleine Plevier 06-04-2015 Oeverzwaluw 06-04-2015 Ooievaar 07-04-2015 Cetti's Zanger 08-04-2015 Bonte Kraai 09-04-2015 Rietzanger 10-04-2015 Visdief 10-04-2015 Blauwborst 11-04-2015 Boompieper 12-04-2015 Roek 14-04-2015 Regenwulp 15-04-2015 Zomertaling 15-04-2015 Europese Kanarie 16-04-2015 Gierzwaluw 16-04-2015 Snor 17-04-2015 Huiszwaluw 18-04-2015 Tuinfluiter 18-04-2015 Beflijster 19-04-2015 Groenpootruiter 19-04-2015 Kleine Zilverreiger 19-04-2015 Braamsluiper 21-04-2015 Boomvalk 23-04-2015 Grasmus 27-04-2015 Koekoek 27-04-2015 Tapuit 27-04-2015 Kleine Strandloper 28-04-2015 Dwergmeeuw 02-05-2015 Kleine Karekiet 04-05-2015 Bosrietzanger 08-05-2015 Sprinkhaanzanger 19-05-2015 Grauwe Vliegenvanger 23-05-2015 Krooneend 24-05-2015 Krombekstrandloper 01-06-2015 Spotvogel 04-06-2015 Kerkuil 21-06-2015 Breedbekstrandloper 29-06-2015 Bosruiter 13-07-2015 Zwarte Stern 01-08-2015 Purperreiger 23-08-2015 Temmincks Strandloper 23-08-2015 Witvleugelstern 09-09-2015 Zeearend 01-10-2015 Zwarte Mees 07-10-2015 Kleine Rietgans 09-10-2015 Kuifduiker 12-10-2015 Toendrarietgans 14-10-2015 Velduil 19-10-2015 Buffelkopeend 21-10-2015 Zilverplevier 15-11-2015 Pestvogel 02-12-2015 Eider 04-12-2015 Kleine Barmsijs 13-12-2015 aantal soorten 181 9
2.3 Verslag Huiszwaluwproject 1991-2015 Oostelijk West-Friesland en de Zeevang Wij danken de 28 tellers voor hun bijdrage. Zonder deze mensen is het niet mogelijk om het allemaal in beeld te brengen. 2015 was alweer het 24 ste jaar op rij dat de Huiszwaluw in alle dorpen en steden in ons werkgebied geteld werden. De gegevens van 1995 tot en met 2015 Kwartblok 2015 Plaats 1995 2000 2006 2007 2008 Aartswoud 7 3 0 0 0 0 0 0 17 12 12 5 14 56 1 + Abbekerk 2 3 8 3 2 2 2 3 3 9 9 15 14 57 3 Andijk 180 275 83 83 60 47 67 83 79 90 95 81 15 51 1, 15 51 2 o Avenhorn 15 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 19 36 1 o Baarsdorpermeer 0 0 0 0 0 0 4 0 0 0 0 0 19 16 4 + Beets 0 0 10 9 6 6 11 6 11 5 8 19 19 36 3 Benningbroek 0 0 0 0 0 0 4 7 4 32 32 6 25 41 3 Berkhout 14 14 10 9 12 16 22 34 38 42 65 64 19 26 4 o Bobeldijk 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 19 26 2 + Bovenkarspel 23 39 29 44 53 47 37 56 34 27 24 25 20 12 1 De Goorn 16 35 29 31 56 57 45 56 45 36 56 46 19 26 3 + De Weere 13 22 40 42 37 38 30 25 21 11 7 16 14 56 4 + Enkhuizen 144 235 62 77 68 84 78 88 92 43 43 44 20 12 2 o Gouwe 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 14 56 3 Grootebroek 15 19 17 14 15 8 9 7 31 15 23 16 20 11 2 + Grosth. / Scharwoude 14 25 6 8 8 11 11 8 6 3 7 10 19 36 2 + Hauwert 22 14 18 14 14 16 32 22 26 22 21 33 19 18 1 + Hem 29 15 24 16 11 8 13 14 13 7 5 8 20 21 1 o Hensbroek 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 19 25 1 + Hobrede 0 0 0 0 0 0 0 1 5 5 5 6 19 46 3 + Hoogkarspel / Lutjebroek 4 25 11 17 19 19 19 31 29 30 33 34 20 11 1 Hoogwoud 26 6 8 10 14 16 21 10 9 6 10 8 14 55 4 o Hoorn 29 20 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 19 27 4 + Kwadijk 37 20 9 10 17 19 21 34 42 38 23 26 19 56 2 Lambertschaag 8 14 5 1 3 1 13 10 20 14 20 18 14 57 1 Medemblik 50 48 37 29 17 17 33 35 55 81 84 52 14 48 3 Middelie 3 23 40 39 32 41 79 75 74 78 67 56 19 46 4, 19 56 2 + Midwoud 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 7 12 19 17 2 + Nibbixwoud 10 6 40 50 45 41 35 34 29 32 23 28 19 17 2 Obdam 27 7 9 13 21 27 31 47 50 52 49 45 19 15 3 Onderdijk 25 33 34 31 31 38 34 31 33 35 37 36 14 58 2 o Oosterblokker 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 19 18 3 o Oosterdijk 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 15 52 1 o Oosterleek 2 6 2 1 1 1 0 0 0 0 0 0 20 21 2 Oosthuizen 20 37 32 17 13 11 2 7 20 11 25 4 19 46 2 + Oostwoud 4 15 7 5 6 3 8 9 1 1 4 14 57 4 Opmeer / Spanbroek 35 32 20 34 33 24 22 16 15 14 29 20 19 16 1 o Opperdoes 6 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 14 47 3 + Oudendijk 0 4 23 29 23 31 32 24 13 14 3 4 19 36 3 o Schardam 17 31 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 19 36 4 o Schellinkhout 11 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 19 28 3 Sijberkarspel 4 13 31 35 39 32 47 53 34 6 32 30 19 16 2 + Spierdijk 11 3 2 2 1 0 0 1 3 7 11 12 19 26 1 + Twisk 13 0 0 0 0 0 0 0 13 13 14 14 57 2 o Ursem 12 5 0 0 0 0 0 14 20 13 3 3 19 25 3 Venhuizen 0 93 60 64 54 50 59 66 65 60 57 53 20 11 4, 20 21 2 o Wadway 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 19 16 1 o Warder 20 30 41 57 92 86 66 63 69 56 57 57 19 47 1 + Wervershoof 55 23 9 20 49 52 33 29 29 39 56 67 14 58 4 o Westerblokker 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 19 28 1 Westwoud / Oudijk 3 0 0 0 0 0 0 18 8 31 41 25 19 18 4 Wijdenes 35 74 12 10 13 16 24 54 48 62 97 83 19 28 4 o Wogmeer 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 19 25 2 + Wognum 6 2 2 0 0 0 2 17 19 31 36 46 19 17 3 o Zandwerven 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 19 16 3 o Zuidermeer 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 19 26 1 + Zwaag 19 4 1 0 12 12 27 20 25 18 22 26 19 27 2 + Zwaagdijk Oost 29 6 8 14 22 12 21 19 27 28 34 39 19 18 2 + Zwaagdijk West 5 11 16 20 27 24 25 22 25 15 26 31 19 17 4 totaal 1004 1302 806 860 927 916 1014 1148 1195 1148 1308 1227 Aan de linkerzijde is de voor- dan wel achteruitgang van het aantal nesten t.o.v. het voorgaande jaar weergegeven. + = meer huiszwaluwnesten, - = minder huiszwaluwnesten, o = hetzelfde aantal huiszwaluwnesten 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 10
Kaart met Huiszwaluw-nesten De gegevens van dit jaar zijn wederom aan de Sovon doorgegeven ten behoeve van het landelijke kolonievogelonderzoek. Dit onderzoek vindt in een aantal gebieden over een groot aantal jaren plaats. Dit is naar de mening van de Sovon Vogelonderzoek Nederland de beste manier om een goede indruk te krijgen over hoe het met deze vogels gaat. Wij beschikken op dit moment over gegevens uit de afgelopen vierentwintig jaar. Met deze mooie reeks over een groot gebied is de Sovon uitermate tevreden. 2015 heeft helaas 81 nesten minder opgeleverd dan 2014. De Huiszwaluwen stand is helaas weer wat lager, in verhouding tot het topjaar 2014 toen er 1.308 zwaluwen waren. De toe- en afname van huiszwaluwnesten zie pagina 12 over de verschillende plaatsen is weer erg wisselend. Douwe Greydanus / Egbert Baars 11
1500 1250 1000 750 500 250 0 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 In de bovenstaande grafiek zijn de totalen over de jaren 1993 tot en met 2015 weergegeven, tevens zijn de nesten die in het binnenland en langs de kust zijn geteld zichtbaar gemaakt. In het onderstaande figuur is het percentage nesten in het binnenland en langs de kust weergegeven. 58% 42% In de onderstaande tabel is de toe- en afname weergegeven. Aartswoud (afname 7) Hem (toename 3) Oostwoud (toename 3) Abbekerk (toename 6) Hobrede (toename 1) Opmeer / Spanbroek (afname 9) Andijk (afname 14) Hoogkarspel / Lutjebroek (toename 1) Oudendijk (toename 1) Beets (toename 11) Hoogwoud (afname 2) Sijberkarspel (afname 2) Benningbroek (afname 26) Kwadijk (toename 3) Spierdijk (toename 1) Berkhout (afname 1) Lambertschaag (afname 2) Twisk (toename 1) Bovenkarspel (toename 1) Medemblik (afname 32) Venhuizen (afname 4) De Goorn (afname 10) Middelie (afname 11) Wervershoof (toename 11) De Weere (toename 9) Midwoud (toename 5) Westwoud / Oudijk (afname 16) Enkhuizen (toename 1) Nibbixwoud (toename 5) Wijdenes (afname 14) Grootebroek (afname 7) Obdam (afname 4) Wognum (toename 10) Grosth. / Scharwoude (toename 3) Onderdijk (afname 1) Zwaag (toename 4) Hauwert (toename 12) Oosthuizen (afname 21) Zwaagdijk Oost (toename 5) Zwaagdijk West (toename 5) Hoogkarspel / Lutjebroek Medemblik 35 90 30 80 25 70 60 20 50 15 40 10 5 30 20 10 0 0 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 12
2.4 Zeevangtelling 2015 In 2015 heeft de KNNV Vogelwerkgroep voor het 15de achtereenvolgend jaar de vogels geteld in het open landschap van De Zeevang. Nog niet eerder in onze telreeks konden wij in twee achtereenvolgende maanden meer dan 100.000 vogels noteren. In zowel november als december 2015 verbleven op onze telronde meer dan 100.000 vogels in De Zeevang. Dit zijn ongekende aantallen. In de grafieken die bij dit artikel worden afgedrukt wordt dit nogmaals weergegeven. Een telronde neemt ongeveer 4,5 uur in beslag. In die tijd wordt het gehele Zeevanggebied geteld. Dit zijn 3.800 ha. Er wordt geteld door 6 telgroepjes van 3 tot 4 personen. De start is om 09:00 uur vanuit De Breek in Etersheim. Hier wordt eerst bijgepraat onder het genot van koffie en thee. Rond 09:30 uur gaan alle telgroepjes het veld in om alle vogels die zij aantreffen op veldkaarten te noteren. Er kan in De Zeevang door de vele polderweggetjes uitstekend vanuit de auto worden geteld. Binnen 5 uur hebben onze tellers zo een mooi beeld gekregen van het aantal vogels die op dat moment in De Zeevang aanwezig zijn. Door het milde winterweer in Noord-Holland van oktober tot en met december 2015 verbleven heel veel vogels in het waterrijke veenweidegebied Zeevang. Mogelijk dat door de vorstperiode in december die wel de provincies Groningen en Friesland onder een sneeuw- en ijsdek legde Noord-Holland een mooi alternatief bood om te verblijven. De Zeevang is door het type landschap dat daar over een grote oppervlakte van 3.800 ha aanwezig is, uitermate geschikt voor pleisterende wintergasten. De hoge waterstand van het polderpeil maakt dat de weilanden hier door ook een hoge grondwaterstand verkrijgen. Een uitstekende voedselbron van onder andere regenwormen, is hierdoor voor de duizenden vogels bereikbaar. Ook de vele poldersloten van 2 meter tot vaak meer dan 10 meter breed over honderden meters zijn van gunstige invloed om in het gebied te verblijven. Het is een ideale vluchtplaats voor bijvoorbeeld Smienten. Door deze veilige vluchtplaats in de sloten en directe nabijheid van hun voedselbron (gras), kan er zonder veel energieverlies voor slaapvluchten naar grote meren zoals elders in Nederland, in De Zeevang energiezuinig worden gepleisterd door deze mooie eendensoort. De openheid van het gebied, door het ontbreken van bomen en struiken, geven het gebied eveneens dit gunstige landschap. Om de vogelaantallen weer te geven die de afgelopen 15 teljaren zijn vastgesteld zijn er tabellen en grafieken aan dit artikel toegevoegd. De vogelaantallen van 2015 zijn per soort en per deelgebied aangegeven in de tabellen 2a, 2b, 3a en 3b. Daarnaast is er een kaart van het gehele telgebied opgenomen met daarin de grenzen van de 8 deelgebieden. Allereerst tabel 1 met daarin van iedere telronde van de afgelopen 15 jaar het totaal aantal aangetroffen vogels. Er is telkens in de maanden januari, februari en maart en oktober, november en december een telronde uitgevoerd. In de tabel staat van elk telronde uit die maanden per jaar het totaal aangetroffen vogels van het gehele telgebied De Zeevang. 13
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 januari 50.131 11.077 44.618 53.276 63.217 42.481 68.719 68.719 45.127 7.637 48.855 75.161 49.376 87.204 92.316 februari 65.079 67.940 26.661 59.168 81.250 41.509 64.903 54.646 41.965 10.746 62.443 38.635 43.380 72.626 69.745 maart 51.601 40.401 41.561 58.719 59.864 50.852 31.712 41.351 45.411 35.544 43.601 51.665 49.691 54.981 49.103 oktober 46.448 35.319 32.823 46.461 32.673 46.067 44.748 29.281 35.515 39.569 61.737 44.842 44.842 48.662 56.573 november 74.871 72.433 84.167 76.971 66.500 81.943 66.374 52.582 64.132 67.844 79.025 68.970 87.229 106.604 101.345 december 46.131 6.727 47.490 56.358 64.278 84.433 59.792 50.762 66.307 4.905 66.248 47.824 99.056 96.555 101.084 Tabel 1 Opvallend in tabel 1 is december 2010. Toen werden maar 4.905 vogels in het gebied aangetroffen. Het winterweer was hier de oorzaak van. Door het onbereikbaar worden van het voedsel door sneeuw en vorst en het dichtvriezen van de sloten in De Zeevang waren op dat moment bijna alle vogels uit het Zeevanggebied weggetrokken. 500.000 Vogelaantallen vastgesteld tijdens Zeevangtellingen 2001-2015 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 oktober november december januari februari maart Grafiek A In grafiek A staan de vogelaantallen per jaar en per maand aangegeven in gestapelde kolommen. 14
Smienten kunnen rustig in het water bijkomen van de gevaren die ook in De Zeevang altijd aanwezig zijn. Tijdens bijna iedere telronde waren er minstens drie Slechtvalken in het gebied aanwezig. Dit is een groot gevaar voor de Smienten. Slechtvalken jagen op Smienten. Het vele water in De Zeevang is hun vluchtplaats bij gevaar. 120.000 Vogelaantallen vastgesteld tijdens Zeevangtelling in de maand november 2001-2015 100.000 106.604 101.345 80.000 60.000 74.871 72.433 84.167 76.971 66.500 81.943 66.374 52.582 64.132 67.844 79.025 68.970 87.229 40.000 20.000 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Grafiek B In grafiek B is voor de maand november voor alle teljaren 2001-2015 aangegeven hoeveel vogels er toen in november per jaar per telronde aanwezig waren. Opvallend is hier 2008. In 2008 zijn waarschijnlijk door het zachte weer in geheel Noord- Europa, nog veel vogels noordelijk van ons land blijven pleisteren. 15
In grafiek B (pagina 15) is ook te zien dat in de jaren 2014 en 2015 de vogelaantallen boven de 100.000 uitkomen. Dit zijn enorme aantallen. Wij kunnen dit alleen verklaren door te wijzen op het bijzondere type landschap dat momenteel in De Zeevang aanwezig is. De in november 2015 getelde vogels in De Zeevang zijn gedetailleerder weergegeven in tabellen 2a en 2b op pagina 16 en 17. Gebied 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 17-nov 15-nov 16-nov 14-nov 20-nov 19-nov 18-nov 16-nov 15-nov 14-nov 13-nov 18-nov 18-nov 16-nov 16-nov soort aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal Fuut 6 5 4 1 4 1 2 5 5 5 1 Dodaars 2 2 1 1 1 1 Aalscholver 54 35 64 48 20 75 38 46 72 136 55 18 56 59 57 Grote Zilverreiger 1 1 1 1 1 8 8 17 20 29 27 Blauwe Reiger 98 89 120 117 92 86 91 86 79 80 78 51 55 70 51 Lepelaar 1 Knobbelzwaan 669 424 510 383 387 343 380 392 284 184 149 106 270 132 98 Zwarte Zwaan 2 Kleine Zwaan 150 81 64 132 69 11 32 11 9 8 4 2 15 Wilde Zwaan 4 Rietgans 220 Kleine Rietgans 11 323 6 1 1 Kolgans 564 1.629 3.714 7.139 7.459 5.424 3.427 785 6.261 11.155 11.403 11.339 9.055 10.088 12.126 Grauwe Gans 1.180 208 956 1.266 1.592 1.597 2.507 2.619 1.633 2.459 6.186 3.999 7.984 3.882 4.657 Soepgans 66 146 71 177 190 360 344 164 188 299 292 229 356 146 120 Kleine Canadese Gans 500 400 254 390 321 576 410 1.202 2.625 1.566 1.187 186 Brandgans 74 45 18 429 815 305 4.578 4.266 3.708 1.852 1.115 Rotgans 1 Nijlgans 12 22 9 15 54 26 25 36 59 59 83 48 91 61 147 Casarca 1 Bergeend 84 19 11 34 44 45 9 49 10 42 11 13 47 40 62 Indische Gans 1 12 Smient 36.009 27.333 55.527 45.877 31.734 38.545 35.927 26.497 37.213 26.970 30.370 31.964 41.294 57.923 45.312 Krakeend 26 15 37 15 4 14 16 89 35 38 46 64 66 79 115 Wintertaling 344 299 117 76 117 162 101 117 113 154 65 89 68 146 253 Wilde Eend 1.857 905 745 874 633 813 793 820 687 1.138 572 1.140 996 945 857 Soepeend 137 190 71 198 113 70 154 100 77 170 81 127 164 87 88 Pijlstaart 2 1 1 2 Slobeend 26 25 23 17 10 59 24 51 61 24 36 19 35 108 92 Tafeleend 8 10 25 5 1 7 Kuifeend 20 58 62 26 20 21 4 5 3 37 2 15 5 12 21 Brilduiker 7 3 Nonnetje 1 3 1 2 Grote Zaagbek 15 13 9 1 21 1 3 2 3 1 1 Blauwe Kiekendief 1 Sperwer 4 1 3 2 3 3 2 1 1 2 4 2 Havik 2 1 1 2 2 1 1 Buizerd 12 30 35 13 22 37 43 32 21 28 34 34 47 44 7 Torenvalk 6 16 19 29 15 12 11 19 10 15 10 4 9 8 Smelleken 1 1 1 Slechtvalk 1 3 1 4 2 2 4 3 1 6 4 4 2 6 2 Fazant 1 9 1 10 3 6 11 4 3 6 15 4 6 9 3 Waterral 1 2 Waterhoen 79 33 38 26 45 38 48 34 65 33 13 32 40 45 16 Meerkoet 1.264 650 1.242 909 384 555 373 551 625 459 163 206 268 187 256 Scholekster 8 8 3 4 1 Goudplevier 6.670 13.443 7.370 6.160 2.463 5.856 5.537 3.603 3.319 2.939 4.432 2.131 6.694 4.247 4.780 Tabel 2a Foto: Monika Wolters 16
Gebied 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 17-nov 15-nov 16-nov 14-nov 20-nov 19-nov 18-nov 16-nov 15-nov 14-nov 13-nov 18-nov 18-nov 16-nov 16-nov soort aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal Kievit 18.170 19.985 10.012 9.530 12.918 17.191 11.465 5.800 9.364 10.307 14.165 7.233 8.569 15.351 11.206 Bonte Strandloper 22 16 8 13 3 1 1 3 Kemphaan 180 12 18 47 3 5 27 7 1 Watersnip 59 37 28 59 18 44 70 13 88 5 23 20 3 149 20 Grutto 1 IJslandse Grutto Wulp 532 69 90 231 148 71 232 83 151 63 14 316 163 424 Witgatje 1 1 1 Tureluur 1 2 Zwarte Ruiter 4 Groenpootruiter 1 Kokmeeuw 2.432 647 777 873 2.072 2.366 855 3.518 496 2.654 539 839 805 1.806 5.652 Stormmeeuw 1.689 158 275 248 1.050 718 322 1.118 132 1.951 279 475 309 762 3.040 Kleine Mantelmeeuw 2 1 1 1 1 Zilvermeeuw 43 10 9 16 16 12 12 11 128 5 65 56 8 3 5 Grote Mantelmeeuw 2 1 3 2 4 5 3 9 12 3 11 6 8 9 8 Houtduif 8 17 39 1 9 20 5 4 4 2 9 4 5 Holenduif 34 2 1 3 32 19 44 20 3 27 5 15 Turkse Tortel 25 8 19 83 5 18 15 6 23 4 18 26 27 22 Roodborsttapuit 28 14 1 Grote Bontespecht 3 1 1 3 1 1 1 IJvogel 1 1 3 Veldleeuwerik 7 12 1 28 6 5 1 3 4 Graspieper 6 2 2 42 1 35 4 23 10 5 7 11 Waterpieper 1 1 Winterkoning 2 12 4 5 Witte Kwikstaart 30 3 1 1 1 Heggemus 2 1 1 Roodborst 1 3 4 1 8 25 2 5 Paapje 2 3 Kramsvogel 394 16 40 10 108 167 50 52 6 35 Koperwiek 121 3 1 40 167 2 62 12 37 88 7 Merel 9 19 33 32 8 4 44 4 35 21 42 4 Pimpelmees 189 54 1 1 3 1 2 5 Koolmees 35 42 3 4 4 4 7 3 2 Baardmannetje 20 11 Spreeuw 1.717 5.293 1.222 1.449 3.818 6.537 2.308 4.408 1.241 4.850 3.526 1.110 3.538 6.518 9.927 Ekster 33 52 58 47 38 38 54 38 31 69 52 29 31 33 35 Vlaamse Gaai 1 2 2 2 2 1 Kauw 159 48 130 95 87 120 72 177 73 238 90 133 120 124 321 Zwarte Kraai 111 130 128 102 113 76 109 117 82 138 88 117 183 108 134 Keep 33 10 Vink 44 3 5 7 2 1 50 4 30 116 5 10 Putter 5 2 4 10 12 24 19 17 Huismus 13 63 1 35 42 10 10 52 15 46 43 36 12 Ringmus 20 6 7 2 8 70 123 Rietgors 2 totaal 74.889 72.433 84.173 76.971 66.500 81.943 66.374 52.582 64.132 67.844 79.025 68.970 87.226 106.604 101.345 Tabel 2b In de tabellen 3a en 3b (pagina 18 en 19) staan voor 2015 per deelgebied de aantallen van elke soort die daar op dat moment zijn vastgesteld. De deelgebieden staan op het kaartje op pagina 20. In De Zeevang bevindt zich momenteel een Grote zilverreigerslaapplaats (in december 2015 waren er 59 vogels). 17
gebiedsnummer NH 4540 NH 4530 NH 4520 NH 4510 NH 4360 NH 4370 IJ 2515 IJ 2525 Zeevang West Zeevang Midden Zeevang Oost Zeevang Noord Beetskoog polder Schardammerkoog Groote en Kleine Koogpolder Oosterkoog / Floriskoog gebiedsnaam soort aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal Fuut Dodaars 1 1 Aalscholver 11 10 36 57 Grote Zilverreiger 7 8 11 1 27 Blauwe Reiger 13 17 16 3 2 51 Lepelaar Knobbelzwaan 9 14 37 16 6 10 6 98 Zwarte Zwaan Kleine Zwaan 15 15 Wilde Zwaan Rietgans Kleine Rietgans Kolgans 2.146 2.831 5.901 12 36 1.200 12.126 Grauwe Gans 784 875 1.258 360 1.160 120 100 4.657 Soepgans 12 8 100 120 Kleine Canadese Gans 112 74 186 Brandgans 53 1.002 40 20 1.115 Rotgans Nijlgans 48 25 42 10 12 10 147 Casarca Bergeend 29 31 1 1 62 Indische Gans Smient 22.215 2.484 15.793 60 4.620 140 45.312 Krakeend 23 15 35 18 20 4 115 Wintertaling 2 3 48 200 253 Wilde Eend 350 77 256 22 98 40 14 857 Soepeend 3 64 7 14 88 Pijlstaart Slobeend 8 1 43 40 92 Tafeleend Kuifeend 1 20 21 Brilduiker Nonnetje Grote Zaagbek Blauwe Kiekendief Sperwer 1 1 2 Havik Buizerd 2 2 3 7 Torenvalk Smelleken Slechtvalk 2 2 Fazant 3 3 Waterral Waterhoen 7 3 2 4 16 Meerkoet 139 5 80 28 4 256 Scholekster 1 1 Goudplevier 1.510 3.270 4.780 Tabel 3a Rietkoog 18
gebiedsnummer NH 4540 NH 4530 NH 4520 NH 4510 NH 4360 NH 4370 IJ 2515 IJ 2525 Zeevang West Zeevang Midden Zeevang Oost Zeevang Noord Beetskoog polder Schardammerkoog Groote en Kleine Koogpolder Oosterkoog / Floriskoog gebiedsnaam soort aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal Kievit 5.883 3.063 1.660 400 200 11.206 Bonte Strandloper 3 3 Kemphaan 1 1 Watersnip 8 1 11 20 Grutto IJslandse Grutto Wulp 424 424 Witgatje Tureluur Zwarte Ruiter Groenpootruiter Kokmeeuw 1.212 330 2.700 10 1.280 20 100 5.652 Stormmeeuw 162 5 555 30 2.150 36 100 2 3.040 Kleine Mantelmeeuw Zilvermeeuw 1 3 1 5 Grote Mantelmeeuw 3 2 3 8 Houtduif 1 4 5 Holenduif 12 1 2 15 Turkse Tortel 2 20 22 Roodborsttapuit Grote Bonte Specht IJvogel Veldleeuwerik 4 4 Graspieper 11 11 Waterpieper Winterkoning Witte Kwikstaart Heggemus Roodborst Paapje Kramsvogel Koperwiek Merel 1 3 4 Pimpelmees Koolmees 2 2 Baardmannetje Spreeuw 2.450 475 4.732 1.000 1.240 30 9.927 Ekster 14 5 6 10 35 Gaai Kauw 152 21 95 3 50 321 Zwarte Kraai 42 29 46 2 12 2 1 134 Keep Vink 10 10 Putter 15 2 17 Huismus 12 12 Ringmus Rietgors totaal 37.403 7.456 39.565 1.566 12.416 1.871 615 453 101.345 Tabel 3b Rietkoog 19
Het Zeevanggebied is verdeeld in 8 deelgebieden: Oosterkoog / Floriskoog, Rietkoog, Groote en Kleine Koogpolder, Zeevang Noord, Zeevang Oost, Zeevang Midden, Zeevang West, Beetskoogpolder. Gezamenlijk omvatten zij het gehele gebied De Zeevang. Hieronder staat een kaartje met de grenzen van de afzonderlijke deelgebieden. Kaart deelgebieden IJ2515 = Oosterkoog / Floriskoog IJ2525 = Rietkoog NH4370 = Groote en Kleine Koogpolder NH4510 = Zeevang Noord NH4520 = Zeevang Oost NH4530 = Zeevang Midden NH4540 = Zeevang West NH4360 = Beetskoogpolder (inclusief Schardammerkoog) 20
2.5 Inventarisatieverslag van de broedvogels van De Hulk, De Kogen en (reservaat) De Zeevang Inventarisatie 2015 Hieronder wordt per gebied een overzicht van de telgegevens weergegeven. De gebieden zijn veelal vanaf 1985 jaarlijks geïnventariseerd. Overzichtskaart reservaatgebied Kogen en Hulk 21
De Hulk 8 ha grasland en 2 ha water. Tellers: Harry Fabritius en Peter de Lange. DE HULK 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Fuut 1 1 1 2 1 1 2 1 Knobbelzwaan 1 1 Grauwe Gans 2 8 8 2 4 4 26 8 14 1 Soepgans 8 15 35 35 25 15 15 6 16 4 8 6 1 Kolgans 3 2 Brandgans 10 20 18 15 5 42 30 24 8 14 9 Kleine Canadese Gans 4 8 16 30 45 60 60 50 45 50 48 30 36 55 126 72 Nijlgans 2 2 1 2 2 1 1 3 Bergeend 1 1 1 1 Slobeend 1 3 2 4 3 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 Zomertaling 1 1 1 1 1 Wintertaling 1 1 1 1 Krakeend 1 1 1 2 2 3 1 2 1 2 2 Wilde eend 4 4 5 Tafeleend 1 3 1 1 1 Kuifeend 1 2 4 4 4 2 3 4 Scholekster 1 2 2 1 4 4 4 2 3 4 3 3 4 3 3 3 4 3 2 Kluut 5 10 9 9 9 7 5 11 2 Kleine Plevier 3 1 2 1 1 1 1 Kievit 18 16 20 18 23 23 30 21 20 22 27 21 24 15 16 12 10 10 10 Grutto 2 2 12 15 20 20 18 16 16 20 11 6 8 8 6 3 3 2 2 Tureluur 8 13 11 18 20 20 14 14 15 16 12 10 11 10 11 9 8 7 2 Visdief 8 16 50 20 44 4 50 35 20 16 Kokmeeuw 3 8 111 180 200 350 450 550 500 485 200 Zwartkopmeeuw 3 2 4 Meerkoet 2 2 2 Waterhoen 2 1 2 2 2 Gele Kwikstaart 2 1 Kleine Karekiet 1 1 Rietzanger 2 Tabel 1: Vastgestelde territoria De Hulk Bedijkte Waal 2 ha nat grasland en 2 ha water. Tellers: Harry Fabritius en Peter de Lange. BEDIJKTE WAAL 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Fuut 1 1 1 1 1 1 1 1 Dodaars 1 Knobbelzwaan 1 1 1 1 Nijlgans 1 Grauwe Gans 10 8 6 12 3 Soepgans 1 Brandgans 2 Bergeend 2 2 2 2 1 Zomertaling 1 Krakeend 2 1 1 1 1 1 1 Slobeend 1 2 2 1 1 2 1 2 1 1 1 Kuifeend 2 3 8 3 Tafeleend 1 2 1 1 1 Wilde Eend 2 2 Meerkoet 1 2 1 3 5 Waterhoen 1 1 2 Scholekster 1 1 1 3 2 2 2 2 3 3 2 3 2 3 2 2 2 2 Kievit 2 3 5 5 3 3 4 5 4 3 5 5 7 8 6 5 5 7 Watersnip 1 Grutto 2 2 1 4 3 3 4 2 4 7 2 5 4 4 7 5 5 2 Tureluur 2 3 4 2 3 3 3 5 3 3 3 4 4 5 4 4 4 4 Veldleeuwerik 1 Graspieper 1 Gele Kwikstaart 2 1 1 1 1 1 Witte Kwikstaart 1 Kleine Karekiet 1 Rietgors 1 1 Tabel 2: Vastgestelde territoria Bedijkte Waal 22
Rietkoog 23 ha grasland. Tellers: Harry Fabritius en Peter de Lange. RIETKOOG 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Fuut 2 2 Knobbelzwaan 1 1 1 1 1 1 Grauwe Gans 6 6 8 4 15 12 25 13 Soepgans 12 2 9 6 10 7 Canadese Gans 1 1 1 1 8 2 Brandgans 5 8 2 4 Nijlgans 2 2 2 1 2 2 Bergeend 1 1 1 1 2 Wilde Eend 4 Soepeend 1 Slobeend 6 6 4 6 8 1 2 1 2 2 2 1 1 1 1 2 1 1 Zomertaling 1 Krakeend 1 1 1 2 4 3 4 6 2 3 3 3 4 3 1 Kuifeend 1 3 1 1 2 Smient 1 Fazant 1 Koekoek 1 Meerkoet 3 Waterhoen 1 Scholekster 9 10 9 10 12 11 7 4 8 8 4 5 3 5 4 6 5 6 6 Kievit 41 31 37 38 32 15 12 18 16 30 31 22 21 24 27 28 26 26 32 Grutto 36 47 45 62 64 40 32 34 38 52 45 48 43 45 49 40 42 36 21 Tureluur 26 22 19 33 31 19 15 15 16 22 17 15 19 18 17 16 13 17 15 Veldleeuwerik 7 5 Graspieper 6 2 Visdief 4 1 Gele Kwikstaart 1 1 1 Tabel 3: Vastgestelde territoria Rietkoog 23
Boezemlanden Westerkoog 5 ha grasland, 3 ha water en 6 ha moeras/riet. Teller: Gerard Kenter. BOEZEMLANDEN WESTERKOOG 1995 2000 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Fuut 1 2 2 1 1 Knobbelzwaan 1 1 1 Grauwe Gans 36 20 30 >25 >25 >50 >50 >50 >60 >110 125 125 >53 168 238 Soepgans? 7 7 7 7 14 20 20 >20 12 10 10 5 47 37 Nijlgans 1 1 1 1 1 1 2 2 4 Tafeleend 10 13 9 10 13 10 7 12 11 17 11 12 10 5 12 Kuifeend 3 2 1 1 2 1 1 4 1 Bergeend 6 1 1 2 2 1 2 1 Krakeend 2 4 2 5 8 6 3 2 2 3 2 10 5 3 4 Slobeend 1 1 1 3 1 Wilde eend 10 12 5 Soepeend 2 2 2 Bruine Kiekendief 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 2 1 1 1 Meerkoet 1 3 3 3 3 Waterhoen 2 1 1 1 Fazant 2 1 2 2 1 2 1 1 4 1 1 Scholekster 1 1 1 1 Kievit 2 Tureluur 1 1 Kluut 1 Waterral 1 1 1 1 1 Houtduif 1 1 Turkse Tortel 2 Holenduif 1 1 Koekoek 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Witte Kwikstaart 1 1 Ransuil 1 Winterkoning 1 4 5 3 2 2 2 1 2 2 5 3 3 1 Heggenmus 1 1 2 2 1 4 Blauwborst 1 1 1 2 2 2 2 2 Grasmus 1 1 1 2 2 2 2 2 2 Zanglijster 1 Merel 1 1 1 2 2 1 Rietzanger 15 11 12 10 17 16 16 17 9 18 21 24 18 16 18 21 Sprinkhaanrietzanger 1 2 1 1 Snor 1 2 1 1 1 1 Kleine Karekiet 4 7 9 9 12 12 3 10 12 17 11 26 7 10 9 Bosrietzanger 2 2 2 1 1 4 1 4 2 5 4 Koolmees 1 1 Spotvogel 2 1 Baardman 1 2 2 2 1 1 Ekster 1 Groenling 1 Kneu 1 1 1 1 1 Putter 1 1 1 2 Vink 1 1 Rietgors 1 7 10 9 10 6 10 6 9 7 9 6 11 11 Zwartkop 1 Fitis 2 1 1 2 1 1 Tuinfluiter 1 Huismus 17 6 1 Ringmus 1 Tabel 4: Vastgestelde territoria Boezemlanden Westerkoog 24
Oosterkoog 34 ha grasland en 6 ha rietveld. Teller: Gerard Kenter. OOSTERKOOG 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Knobbelzwaan 1 1 Grauwe Gans 4 9 169 119 Bergeend 3 2 1 2 1 1 2 1 3 3 3 Slobeend 7 2 1 9 8 2 3 3 6 3 5 3 3 1 1 4 1 1 Zomertaling 1 1 1 Wintertaling 2 1 1 Krakeend 1 3 4 2 5 7 8 6 7 8 7 4 4 3 4 3 Kuifeend 1 1 1 3 Scholekster 10 5 4 6 7 13 10 5 7 6 4 4 5 4 5 2 2 1 4 Kievit 43 12 31 54 57 32 24 14 18 25 18 19 23 22 16 19 17 21 48 Grutto 28 28 25 45 67 25 21 26 28 31 26 27 24 24 25 24 10 13 16 Tureluur 11 14 17 26 30 19 23 18 16 18 18 21 22 17 15 39 7 24 19 Veldleeuwerik 10 1 1 Graspieper 2 Witte Kwikstaart 1 Gele Kwikstaart 1 Wilde Eend 4 3 5 Tabel 5: Vastgestelde territoria van het grasland gedeelte van de Oosterkoog OOSTERKOOG 1995 2000 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Knobbelzwaan 1 1 1 1 1 Grauwe Gans 2 5 2 >25 9 4 4 1 42 25 Nijlgans 1 Krakeend 1 2 Wilde Eend 2 1 Roerdomp 1 Bruine Kiekendief 1 1 1 1 Meerkoet 1 1 2 1 1 Fitis 1 Porseleinhoen 2 Waterral 1 1 Koekkoek 1 Sprinkhaanzanger 1 3 2 Snor 1 2 Bosrietzanger 1 1 Kleine Karekiet 7 4 4 7 5 5 4 9 6 17 19 7 10 8 Blauwborst 1 2 1 2 3 3 4 2 Rietzanger 4 5 4 7 13 8 6 6 9 6 13 15 16 12 10 Baardman 1 Rietgors 6 5 4 4 11 5 7 6 6 6 8 9 3 5 7 Fazant 3 1 2 1 1 1 1 1 Tabel 6: Vastgestelde territoria van het rietveld in de Oosterkoog Vrijwilligerswerk in de Koogbraak Samen met vrijwilligers uit de omgeving worden delen van het rietveld bij De Koogbraak nu al meer dan 10 jaar gemaaid en opgeruimd. 25
Koogbraak 3 ha grasland, 3 ha riet/moeras en 1 ha water. Teller: Gerard Kenter. KOOGBRAAK 1995 2000 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Knobbelzwaan 2 1 1 1 1 1 1 2 1 Grauwe Gans 2 5 2 >2 >2 5 1 5 1 39 40 Nijlgans 1 1 1 1 1 Bergeend 5 1 7 3 1 4 1 1 1 1 1 1 1 1 Wilde Eend 4 5 2 2 Krakeend 2 1 1 1 2 2 2 2 3 5 1 4 1 1 Slobeend 1 1 2 Tafeleend 5 2 3 2 2 3 2 1 1 4 1 2 Kuifeend 1 1 1 2 1 Bruine Kiekendief 1 1 1 1 1 1 1 1 Meerkoet 1 1 Fazant 1 1 1 2 1 1 2 1 1 1 1 1 1 Houtduif 1 Koekoek 1 1 1 Winterkoning 1 3 2 3 1 1 1 1 1 1 1 Rietzanger 6 6 5 6 7 7 4 4 5 6 8 6 5 5 5 5 Sprinkhaanzanger 1 1 Snor 1 1 Kleine Karekiet 2 7 3 4 4 4 3 2 6 5 1 5 1 5 4 Bosrietzanger 1 1 1 1 1 1 2 1 1 Rietgors 6 5 6 7 3 2 1 1 6 4 3 2 3 2 2 Slobeend 1 Fitis 2 Blauwborst 1 1 1 1 1 1 1 Merel 1 1 Tjiftjaf 1 1 Fitis 1 Grasmus 1 1 1 Vink 1 1 1 1 1 Groenling 1 Waterral 1 Tabel 7: Vastgestelde territoria Koogbraak Schardammerkoog 47 ha grasland (14 ha van Staatsbosbeheer) en 1 ha water. Teller: Ben Pronk. SCHARDAMMERKOOG, 1984 t/m 2000 betreft alleen noordelijke deel, 2001 tot heden de gehele Schardammerkoog 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Nijlgans 1 Bergeend 2 2 2 2 1 2 2 1 1 Slobeend 5 4 5 5 3 6 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Zomertaling 1 2 1 2 Krakeend 2 3 3 3 4 6 6 6 7 7 6 7 6 3 4 2 Kuifeend 1 1 1 Wilde Eend?? 8 5 4 2 2 Scholekster 10 6 5 4 7 9 4 5 6 5 2 5 4 4 4 5 3 6 4 Kievit 27 19 23 19 25 37 30 27 26 34 37 37 25 23 39 23 22 20 27 Grutto 17 18 33 28 32 49 31 30 33 38 33 41 30 21 29 23 22 20 19 Tureluur 14 8 10 11 11 15 13 10 12 9 9 18 12 10 10 7 8 7 5 Meerkoet?? 5? 1 2 2 Veldleeuwerik 12 6 Graspieper 4 2 1 1 Wintertaling 1 Visdief 1 1 1 5 4 Kokmeeuw 1 1 1 1 Gele Kwikstaart 1 1 1 Tabel 8: Vastgestelde territoria Schardammerkoog 26
Floriskoog 13 ha grasland. Tellers: Harry Fabritius en Peter de Lange. FLORISKOOG 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Knobbelzwaan 1 Grauwe Gans 8 6 20 1 Soepgans 12 1 Brandgans 1 5 Nijlgans 1 2 1 1 Bergeend 1 1 2 2 1 Slobeend 1 1 1 1 2 2 1 2 2 1 Zomertaling Krakeend 1 1 2 1 3 2 3 1 1 2 1 Wilde Eend 2 Smient 2 Scholekster 4 3 3 3 4 4 2 2 3 3 3 3 3 2 1 3 2 3 3 Kievit 5 3 3 5 5 5 5 6 10 12 12 17 18 16 17 15 18 16 17 Grutto 11 12 9 9 10 10 8 14 16 17 15 16 17 18 19 17 16 17 15 Tureluur 6 10 7 11 11 11 6 6 7 7 8 9 10 10 11 10 6 10 11 Veldleeuwerik 3 Graspieper 3 Fazant 1 2 Visdief 6 4 3 5 6 5 22 17 30 11 Kokmeeuw 2 1 25 Gele Kwikstaart 1 Witte Kwikstaart 1 1 Tabel 9: Vastgestelde territoria Floriskoog Zeevang 200 ha grasland en ca. 10 ha water. Tellers: Ko van Gent en Eric de Vroome. ZEEVANG, inventarisaties t/m 2005 uitgevoerd door Siem Koops; vanaf 2006 door Ko van Gent en Eric de Vroome 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Knobbelzwaan 2 4 2 1 Grauwe Gans? 12 20 33 30 50 50 70 101 135 69 Brandgans 1 1 2 1 1 5 Canadese Gans 1 8 3 2 4 7 5 Nijlgans 3 7 5 5 2 6 11 12 Bergeend??? 14 4 4 11 5 11 5 5 4 9 Slobeend 16 10 8 13 14 14 11 8 12 10 22 12 30 13 21 12 14 8 10 Zomertaling 6 6 2 3 2 1 2 2 1 1 Wintertaling 3 4 5 1 2 5 2 Krakeend 3 8 12 10 11 8 18 31 27 37 39 32 32 24 32 36 37 Kuifeend 11 5 6 12 3 3 4 1 10 8 17 8 12 13 7 6 Tafeleend 2 1 1 1 1 1 Smient 1 2 4 5 5 8 4 1 1 1 Scholekster 32 35 36 33 44 49 46 45 38 47 50 48 46 66 49 28 16 40 66 Kluut 4 3 2 1 1 Kievit 62 67 136 131 159 122 156 133 143 135 155 167 110 112 123 118 117 123 122 Grutto 78 116 164 189 224 200 196 187 163 172 178 190 160 157 164 143 169 140 162 Tureluur 19 26 42 52 61 50 55 59 51 42 55 61 52 62 50 50 36 47 50 Kemphaan 1 1 Graspieper? 3 2 2 3 2 1 1 Veldleeuwerik? 34 25 23 21 23 21 13 7 15 13 17 15 10 10 15 16 16 16 Visdief 108 75 38 40 23 52 35 21 14 10 12 20 27 12 8 6 18 Kokmeeuw 3 2 4 6 4 1 2 Witte Kwikstaart 1 2 2 1 1 Gele Kwikstaart 2 1 3 5 13 7 6 7 6 13 12 Porseleinhoen 1 Tabel 10: Vastgestelde territoria reservaat Zeevang Nawoord Tot zover ons overzicht met betrekking tot het broedseizoen van 2015. Wij, Harry Fabritius, Ko van Gent, Gerard Kenter, Peter de Lange, Ben Pronk en Eric de Vroome namens de KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland en Ab van Dorp namens Staatsbosbeheer, hopen dat je dit overzicht met belangstelling hebt doorgenomen. Bij vragen kunt je contact opnemen met boswachter Ab van Dorp, Postbus 58174, 1040 HD Amsterdam, of E: a.dorp@staatsbosbeheer.nl. Ab van Dorp / Egbert Baars 27
2.6 Broedvogeltellingen Cees Schaper is al jaren een van de vaste broedvogeltellers die voor SBB een aantal gebieden bezoekt om daar de broedvogelpopulatie in kaart te brengen. Ook in 2015 heeft Cees de gebieden weer regelmatig bezocht en de broedvogels in kaart gebracht. Een tijdrovende klus die toch elk jaar weer de moeite waard is. Een jarenlange telreeks is een waardevol gegeven om trends waar te nemen en daar dan eventueel beheer op aan te passen. De gegevens die Cees dit jaar verzamelde in zijn telgebieden staan hieronder in de tabellen weergegeven. Broedvogels Jan-Pieter de Krijger Tersluis soort aantal Krakeend 2 Kuifeend 1 Scholekster 1 Kievit 15 Grutto 6 Tureluur 5 Grauwe Gans 13 Wilde Eend 3 Meerkoet 1 totaal 47 De Ven soort aantal Fuut 3 Grauwe Gans 30 Krakeend 1 Wilde Eend 5 Bruine Kiekendief 1 Meerkoet 1 Kievit 6 Grutto 4 Tureluur 4 Houtduif 2 Winterkoning 2 Heggenmus 2 Rietzanger 4 Kleine Karekiet 4 Baardman 1 Rietgors 9 totaal 79 De Nek soort aantal Grauwe Gans 49 Nijlgans 2 Bergeend 2 Krakeend 4 Wilde Eend 9 Tafeleend 1 Waterhoen 2 Meerkoet 3 Scholekster 3 Kievit 9 Grutto 8 Kokmeeuw 180 totaal 272 Uiterdijken van Schellinkhout soort aantal Bergeend 1 Scholekster 6 Kievit 63 Grutto 22 Tureluur 7 Gele Kwikstaart 1 Grauwe Gans 12 Kleine Canadese Gans 66 Brandgans 295 Nijlgans 1 Wilde Eend 4 Meerkoet 1 Kluut 4 Kokmeeuw 81 totaal 564 28
2.7 Soortendag 2015 Op zondag 23 augustus 2015 hield de vogelwerkgroep van de KNNV de 13de soortendag. Het doel van deze dag is om in teamverband zoveel mogelijk vogelsoorten waar te nemen. Er deden 4 teams mee: team 1 werd gevormd door Erik de Vroome, Ko van Gent, Hans Oudejans en Ria Deen; team 2 door Douwe Greydanus, André Sjerps en Afra Sjerps; team 3 door Jan Marbus, Tineke Horstman en Ruud Timmer; team 4 door Fred Weel, Ton Groen, Anna Groen en Ad Roobeek. De teams mochten ook dit jaar zelf hun startplek uitkiezen. Dit was mogelijk omdat de teamindeling van te voren was overeengekomen. De starttijd was gesteld op 06:00 uur in de morgen. Team 4, in het vervolg ons team, had besloten van start te gaan in Lutjebroek. De dag begon goed want bij aanvang kwamen 2 Ransuilen invliegen. Daarna gauw op weg naar de Lutjebroeker Weel. Zou de Cetti s zanger te horen zijn? Nog voor we daar aankwamen zagen we 2 x 2 Steenuiltjes aan De Gouw en twee Kerkuilen bij de Schapenstreek. Ook de Buizerd konden we al vroeg aankruisen. Een van de mooiste ervaringen van de dag troffen we bij de nieuwe waterberging van de Lutjebroeker Weel. Een Havik probeerde een Krakeend te pakken. Na de mislukte poging werd deze belaagd door zowel een Boomvalk als een Torenvalk! Helaas geen Cetti s zanger of Blauwborst, mogelijk door de best wel stevige wind. Dit gemis werd goedgemaakt door een alsnog aanwezige Grote zilverreiger. Op de plas naast de Fuut ook een Roodhalsfuut en we sloten af met een naar zuidwest vliegende Purperreiger. De route werd vervolgd met het Zanddepot, het Streekbos, De Ven, langs de dijk door Andijk naar De Vooroever bij Onderdijk noord. Er waren hier volop Kite-surfers aanwezig dus besloten we om snel door te gaan naar de Waterberging van Twisk. Hier konden we aardig wat steltlopers bijschrijven. Een Temminck s strandloper en twee Zwarte ruiters lieten zich heel mooi zien. Ook scheerde hier een IJsvogel over het water. Daarna nog naar de Kolk van Dussen voor een Pijlstaart en een Casarca. Er was nog wat tijd over dus op de terugweg naar de Lutjebroeker Weel nog even gestopt bij het nieuwe gemaal bij de Vooroever. Daar zwommen 5 Brilduikers en de nog niet gevonden Lepelaar konden we ook nog noteren. De uitslag Met 91 geldige soorten bleek team 4 de winnaar en behield daarmee de vogeltrofee. Op gepaste afstand volgden team 3 met 75, team 1 met 72 en team 2 met 68 soorten. (Op de volgende vier pagina s staat een overzicht van alle waarnemingen.) Alle deelnemers hebben zeer genoten en zien uit naar de volgende editie. Doet u dan ook mee? Ad Roobeek 29
team 1 team 2 soort plaats tijd plaats tijd Aalscholver Vooroever 8:00 Nek 6:25 Baardman WB Twisk 6:30 Bergeend WB Twisk 6:30 Nek 6:22 Blauwe reiger WB Twisk 6:30 Schellinkhout 6:55 Boerenzwaluw Vooroever 8:00 Schellinkhout 6:47 Bontbekplevier WB Twisk 6:30 WB Twisk 10:10 Bonte Strandloper WB Twisk 9:30 Boomkruiper Wilhelminapark Enkhuizen 12:30 Boomvalk Bosruiter WB Twisk 6:30 Braamsluiper Brandgans WB Twisk 6:30 Schellinkhout 6:52 Brilduiker Vooroever 8:00 Bruine Kiekendief De Ven 11:45 Andijk 12:18 Buizerd Schellinkhout 6:57 Casarca Vooroever 8:00 Dodaars Ekster WB Twisk 6:30 Schellinkhout 6:43 Fazant Fitis Vooroever 8:00 Fuut Abbekerk 6:15 Nek 6:23 Gaai Gele Kwikstaart WB Twisk 6:30 Ven 12:51 Gierzwaluw Vooroever 8:00 Goudplevier WB Twisk 6:30 Schellinkhout 6:53 Graspieper WB Twisk 6:30 Schellinkhout 7:15 Grauwe Gans WB Twisk 6:30 Nek 6:19 Groenling Lutjebroek 8:35 Groenpootruiter WB Twisk 6:30 WB Twisk 10:23 Grote Bonte Specht Wilhelminapark Enkhuizen 12:30 Streekbos 13:55 Grote Canadese Gans WB Twisk 6:30 Nek 6:19 Grote Mantelmeeuw WB Opperdoes 10:38 Grote Zilverreiger Grutto WB Twisk 6:30 WB Twisk 9:30 Havik Heggemus Westwoud 7:47 Holenduif WB Twisk 6:30 Opperdoes 9:16 Houtduif WB Twisk 6:30 Schellinkhout 6:45 Huismus Vooroever 8:00 Zwaagdijk 8:50 Huiszwaluw Vooroever 8:00 Grootebroek 8:12 Hybride Canadese x Brandgans IJsvogel WB Twisk 6:30 Kauw Abbekerk 6:15 Schellinkhout 6:43 Kemphaan WB Twisk 6:30 Nek 6:22 Kerkuil Kievit WB Twisk 6:30 Nek 6:19 Kleine Canadese Gans WB Twisk 6:30 Schellinkhout 7:21 Kleine Karekiet Kleine Mantelmeeuw Abbekerk 6:15 Nek 6:25 Kleine Plevier Kluut WB Twisk 6:30 WB Twisk 9:20 Knobbelzwaan WB Twisk 6:30 Schellinkhout 6:41 30
team 1 team 2 soort plaats tijd plaats tijd Kokmeeuw Abbekerk 6:15 Schellinkhout 6:43 Kolgans Koolmees Vooroever 8:00 Westwoud 7:47 Krakeend WB Twisk 6:30 WB Twisk 9:45 Kuifeend WB Twisk 6:30 Schellinkhout 7:15 Lepelaar WB Twisk 6:30 WB Twisk 10:27 Meerkoet Abbekerk 6:15 Nek 6:27 Merel Vooroever 8:00 Hem 6:05 Muskuseend Wervershoof 8:45 Nijlgans WB Twisk 6:30 Nek 6:25 Oeverloper WB Twisk 6:30 WB Twisk 9:32 Oeverzwaluw Schellinkhout 7:15 Pijlstaart Vooroever 8:00 Ven 12:48 Pimpelmees Vooroever 8:00 Westwoud 7:47 Purperreiger Putter Vooroever 8:00 Hoorn 80 7:56 Ransuil Regenwulp Ringmus Vooroever 8:00 Roodborst Wilhelminapark Enkhuizen 12:30 Opperdoes 10:47 Roodhalsfuut Scholekster De Ven 11:45 De Ven, Elsenburg 12:59 Slobeend WB Twisk 6:30 WB Twisk 9:35 Smient LWEE 13:00 Sperwer Spreeuw WB Twisk 6:30 Schellinkhout 6:43 Staartmees Vooroever 8:00 Vooroever 11:20 Steenuil Spijkerboor 9:05 Stormmeeuw WB Twisk 6:30 Nek 6:37 Tafeleend Vooroever 8:00 WB Twisk 9:45 Tapuit Temminck's Strandloper Tjiftjaf Schellinkhout 6:55 Torenvalk Opperdoes 7:45 Nek 6:27 Tureluur WB Twisk 6:30 WB Twisk 9:20 Turkse Tortel Wervershoof 11:30 Schellinkhout 6:45 Vink Vooroever 8:00 Visdief WB Twisk 6:30 Hoorn 80 7:27 Waterhoen Vooroever 8:00 Nek 6:35 Watersnip WB Twisk 6:30 Wilde eend Abbekerk 6:15 Wijdenes 6:08 Winterkoning Wilhelminapark Enkhuizen 12:30 Westwoud 7:47 Wintertaling WB Twisk 6:30 Witgat WB Twisk 6:30 Witte Kwikstaart Vooroever 8:00 Nek 6:25 Wulp Zilvermeeuw Abbekerk 6:15 Hoogkarspel 8:01 Zomertaling WB Twisk 9:30 Zwarte Kraai WB Twisk 6:30 Schellinkhout 6:49 Zwarte Ruiter WB Twisk 6:30 Zwarte Stern Zwartkop Streekbos 14:00 31
team 3 team 4 soort plaats tijd plaats tijd Aalscholver Nek 6:45 LW32 7:00 Baardman Bergeend Uiterdijken 6:30 WB De Ven 8:50 Blauwe reiger Uiterdijken 6:30 LW02 6:10 Boerenzwaluw Nek 7:00 Kadijkweg IV 8:20 Bontbekplevier WB Twisk 12:15 Bonte Strandloper Boomkruiper Enkhuizen 9:00 LW14 7:00 Boomvalk Schelphoek 6:15 LW16 6:25 Bosruiter WB Twisk 12:15 WB Twisk 12:15 Braamsluiper Vooroever 11:00 Brandgans Uiterdijken 6:20 LW16 7:00 Brilduiker Vooroever 14:10 Bruine Kiekendief WB Twisk 12:00 Buizerd Uiterdijken 6:30 LW27 6:15 Casarca Kolk van Dussen 13:10 Dodaars Opperdoes 12:00 Vooroever 11:30 Ekster Schellinkhout 6:45 Zuidmeerweel 7:20 Fazant Uiterdijken 6:30 Medemblik west 11:00 Fitis Vooroever 11:00 Fuut Uiterdijken 6:15 LW32 7:00 Gaai Zanddepot 7:20 Gele Kwikstaart Nek 7:00 WB De Ven 8:50 Gierzwaluw Nek 7:00 LW32 7:00 Goudplevier Uiterdijken 6:30 Elsenburg 8:30 Graspieper Grauwe Gans Schellinkhout 6:45 LW15 6:20 Groenling Groenpootruiter Kleine Vliet 11:30 Grote Bonte Specht Enkhuizen 9:00 Streekbos 8:05 Grote Canadese Gans Vooroever 11:00 Weelenpad 7:30 Grote Mantelmeeuw Houtribdijk 8:30 Kathoek 9:25 Grote Zilverreiger LW32 6:45 Grutto Ven 10:00 WB De Ven 8:50 Havik Vooroever 11:00 LW16 6:25 Heggemus Enkhuizen 9:00 Holenduif Houtribdijk 8:30 LWEE 7:00 Houtduif Zwaag 6:00 LWEE 7:00 Huismus Ven 10:00 Grootslagweg oost 8:45 Huiszwaluw Vluchthaven Wijdenes 7:45 Andijk 9:30 Hybride Canadese x Brandgans Uiterdijken 6:30 Kolk van Dussen 13:20 IJsvogel Uiterdijken 6:30 WB Twisk 12:50 Kauw Schelphoek 6:15 Lutjebroek 6:00 Kemphaan Ven 10:00 WB De Ven 8:50 Kerkuil LW24 6:10 Kievit Uiterdijken 6:30 Elsenburg 8:20 Kleine Canadese Gans Uiterdijken 6:30 Kleine Karekiet WB Twisk 12:10 Kleine Mantelmeeuw Uiterdijken 6:30 Streekbos 8:05 Kleine Plevier WB Twisk 12:15 Kluut Uiterdijken 6:30 WB Twisk 12:15 Knobbelzwaan Schelphoek 6:15 LW28 6:20 32
team 3 team 4 soort plaats tijd plaats tijd Kokmeeuw Schelphoek 6:15 LW16 6:20 Kolgans Vooroever 10:30 Koolmees Enkhuizen 9:00 LW32 7:00 Krakeend Uiterdijken 6:30 LW28 6:15 Kuifeend Nek 7:00 LW32 7:00 Lepelaar Vooroever 11:00 Vooroever 14:10 Meerkoet Schellinkhout 6:15 LW28 7:00 Merel Zwaag 6:00 Lutjebroek 6:00 Muskuseend Nijlgans Uiterdijken 6:30 LW32 7:00 Oeverloper Houtribdijk 8:30 WB Twisk 12:15 Oeverzwaluw Nek 7:00 WB De Ven 8:50 Pijlstaart Kolk van Dussen 13:10 Pimpelmees Enkhuizen 9:00 Zuidmeerweel 7:20 Purperreiger LW32 7:15 Putter Nek 6:45 Weelenpad 7:30 Ransuil Lutjebroek 6:00 Regenwulp Elsenburg 8:30 Ringmus Uiterdijken 6:30 Andijk 9:30 Roodborst Roodhalsfuut LW32 6:45 Scholekster Ven 10:00 WB De Ven 8:50 Slobeend Nek 6:45 LW32 7:00 Smient Kolk van Dussen 13:10 Sperwer LW32 7:00 Spreeuw Uiterdijken 6:30 LWEE 6:15 Staartmees Streekbos 8:00 Steenuil LW01 en LW18 6:05 Stormmeeuw Uiterdijken 6:30 Elsenburg 8:15 Tafeleend Nek 7:00 LW32 7:00 Tapuit Grootslagweg oost en Elsenburg 8:45 Temminck's Strandloper WB Twisk 12:15 Tjiftjaf Enkhuizen 9:00 Zuidmeerweel 7:20 Torenvalk Nek 7:00 LW15 6:20 Tureluur WB Twisk 12:15 Turkse Tortel Venhuizen 8:00 Grootslagweg oost 8:45 Vink Hauwert 14:25 LW16 6:30 Visdief Wijdenes 7:30 De Ven 8:45 Waterhoen Uiterdijken 6:30 Elsenburg 8:15 Watersnip Nek 7:00 WB Twisk 12:15 Wilde eend Uiterdijken 6:30 Lutjebroek 6:00 Winterkoning Enkhuizen 9:00 LW24 6:10 Wintertaling Uiterdijken 6:30 WB De Ven 8:50 Witgat Kleine Vliet 11:30 WB Twisk 12:15 Witte Kwikstaart Nek 7:00 Grootslagweg oost 8:45 Wulp Pannepad 13:00 Zilvermeeuw Uiterdijken 6:30 Buurtjeshaven 9:55 Zomertaling WB Twisk 12:30 Zwarte Kraai Schelphoek 6:15 Geerling 7:30 Zwarte Ruiter WB Twisk 12:45 WB Twisk 12:15 Zwarte Stern Ven 10:00 Kathoek 9:25 Zwartkop Enkhuizen 9:00 33
3 Geleedpotigen 3.1 Insecten Dagvlinders 2015 Op deze pagina worden de waarnemingen van dagvlinders in West-Friesland weergegeven. Dankwoord Alle waarnemers worden bijzonder bedankt voor hun medewerking. Er zijn in totaal 10.490 dagvlinders geteld. Telgegevens van de dagvlindersoorten In tabel 1 is het resultaat van de dagvlinderwaarnemingen weergegeven. soort aantal Argusvlinder 138 55 4 710 1 908 Atalanta 1 2 25 213 346 1057 166 65 1 1.876 Bont zandoogje 28 51 45 16 173 9 5 327 Boomblauwtje 22 18 3 35 90 1 169 Bruin blauwtje 3 73 76 Bruin zandoogje 1 1 Citroenvlinder 5 71 30 3 2 8 3 122 Dagpauwoog 2 85 50 2 71 313 4 6 1 534 Distelvlinder 24 69 97 237 15 2 444 Gehakkelde aurelia 1 11 4 45 22 19 7 109 Groot dikkopje 1 1 Groot koolwitje 2 54 179 63 197 330 105 9 939 Grote vos 2 2 Icarusblauwtje 3 26 7 152 4 1 193 Klein geaderd witje 92 89 19 35 81 22 2 340 Klein koolwitje 1 110 195 73 389 1514 847 156 2 3.287 Kleine vos 1 44 131 9 39 78 607 248 7 1.164 Kleine vuurvlinder 5 6 1 7 2 21 Landkaartje 6 5 6 5 20 42 Oranje luzernevlinder 2 2 Oranjetipje 3 3 6 Zwartsprietdikkopje 1 44 59 2 106 totaal 1 56 615 828 626 1374 5458 1447 261 3 1 10.670 Tabel 1 Vroegste en laatste In tabel 2 staan de vroegste- en laatse waarneming en hoeveel vlinders er maximaal op een dag waargenomen zijn weergegeven. Vergelijking Er zijn dit jaar minder dagvlinders geteld dan in 2014 (16.538). januari februari maart Henny van der Groep & Egbert Baars april mei juni juli augustus soort eerste laatse Argusvlinder 13-05-2015 01-10-2015 220 Atalanta 08-03-2015 12-11-2015 113 Bont zandoogje 19-04-2015 11-10-2015 66 Boomblauwtje 10-04-2015 10-09-2015 20 Bruin blauwtje 05-06-2015 28-08-2015 16 Bruin zandoogje 26-07-2015 26-07-2015 1 Citroenvlinder 08-03-2015 27-09-2015 15 Dagpauwoog 06-03-2015 20-12-2015 105 Distelvlinder 10-05-2015 10-10-2015 54 Gehakkelde aurelia 08-03-2015 11-10-2015 8 Groot dikkopje 03-08-2015 03-08-2015 1 Groot koolwitje 21-03-2015 20-10-2015 91 Grote vos 11-08-2015 11-08-2015 2 Icarusblauwtje 21-05-2015 09-10-2015 32 Klein geaderd witje 05-04-2015 11-10-2015 20 Klein koolwitje 17-03-2015 03-11-2015 540 Kleine vos 22-02-2015 25-10-2015 215 Kleine vuurvlinder 21-05-2015 07-09-2015 3 Landkaartje 18-04-2015 15-08-2015 6 Oranje luzernevlinder 09-08-2015 09-08-2015 2 Oranjetipje 27-04-2015 14-05-2015 3 Zwartsprietdikkopje 11-06-2015 25-09-2015 37 Tabel 2 september oktober november december max dag aantal 34
3.2 Insecten Nachtvlinders 2015 In 2015 heeft de insectenwerkgroep met vanglamp, met lamp & doek en stroop bijzonder veel tijd besteed aan het inventariseren van nachtvlinders in ons waarnemingsgebied. Hierdoor is er een schat aan gegevens verzameld. locatie x-coörd. y-coörd. aantal keer bezocht Lutjebroeker Weel (LW24) 142.1 524.3 5 Hem, Hemmerbuurt 129 141.2 519.2 1 Hauwert, Hauwert 132 136.2 525.2 1 Hoogkarspel, De Roop 12 141.0 523.2 1 Suyderbraeck 129.2 514.6 2 Grootebroek, Geerling 20 143.9 524.9 1 Warder, Warder 110 130.6 508.6 1 Hoogkarspel, 't Olver 1 140.7 523.3 1 Zwaag, Stijgbeugel 81 131.3 520.1 3 Andijk, Julianalaan 19 143.6 528.8 1 Blokker, James Grievelaan 6 134.6 519.4 1 Opperdoes, Oosteinde 19 134.5 530.8 1 Ursem, Haverkampstraat 121.5 515.6 1 Oostwoud, Egboetje 136.8 526.4 1 Andijk, Zanddepot 144.1 525.8 1 totaal 22 Overzicht locaties, bezoek en soorten Kaart met bezochte locaties Gedurende deze 22 nachten zijn 297 soorten vastgesteld. In Lutjebroek zijn veel tuintellingen verricht, maar is het doek niet opgesteld. De komende jaren zullen we doorgaan met dit onderzoek. Op de volgende pagina s zijn de waargenomen macroen micro-nachtvlinders weergegeven. Egbert Baars, Douwe Greydanus, Ton Groen, Henny v.d. Groep, Ad Roobeek, Ruud Timmer en Fred Weel 35
Nachtvlinders (macro s) In de onderstaande tabel zijn de in 2015 waargenomen macro nachtvlinders weergegeven. soort aantal soort aantal soort aantal Aangebrande spanner 1 Gewone stofuil 19 Perzikkruiduil 3 Aardappelstengelboorder 1 Gewone velduil 1 Piramidevlinder 4 Agaatvlinder 10 Gewone worteluil 113 Plakker 0 Appeltak 11 Glad beertje 11 Populierenpijlstaart 3 Bastaardsatijnvlinder 2 Goudgele boorder 1 Populierenuil 1 Bessentakvlinder 1 Goudvenstertje 4 Puta-uil 26 Blauwbandspanner 1 Graswortelvlinder 18 Rietvink 59 Blauwrandspanner 1 Grauwe monnik 1 Ringspikkelspanner 1 Bleke grasuil 15 Grijze stipspanner 24 Rondvleugelbeertje 2 Bleke grasworteluil 1 Groenbandspanner 6 Rood weeskind 6 Bont halmuiltje 2 Groene dwergspanner 10 Schaduwstipspanner 3 Bont schaapje 8 Groene korstmosuil 1 Schedeldrager 9 Bonte bandspanner 2 Groente-uil 25 Schermbloemdwergspanner 3 Bonte bessenvlinder 1 Groot avondrood 14 Schilddrager 5 Boogsnuituil 1 Grote beer 1 Schildstipspanner 15 Brandvlerkvlinder 2 Grote spikkelspanner 1 Schimmelspanner 2 Breedbandhuismoeder 3 Haarbos 53 Sint-jansvlinder 19 Bruine eenstaart 1 Hagedoornvlinder 11 Slakrups 1 Bruine grasuil 2 Halmrupsvlinder 35 Slawortelboorder 1 Bruine grijsbandspanner 2 Halmuiltje spec. 2 Snuitvlinder 2 Bruine herfstuil 2 Herculesje 3 Spitsvleugelgrasuil 4 Bruine snuituil 40 Hopdwergspanner 3 Spurrie-uil 1 Bruine vierbandspanner 18 Hopwortelboorder 2 Stompvleugelgrasuil 33 Donker brandnetelkapje 4 Houtspaander 32 Streepjesdwergspanner 1 Donker halmuiltje 8 Huismoeder 106 Streepkokerbeertje 1 Donker klaverblaadje 22 Hyena 3 Stro-uiltje 7 Driehoekuil 5 Kameeltje 9 Taxusspikkelspanner 25 Drietand / Psi-uil 3 Klaverspanner 1 Trapeziumuil 2 Dromedaris 10 Kleine beer 13 Turkse uil 2 Dwergstipspanner 1 Kleine breedbandhuismoeder 45 Tweekleurige uil 2 Egale dwergspanner 11 Kleine groenbandspanner 6 Tweestreepvoorjaarsuil 8 Egale rietboorder 8 Kleine groenuil 23 Variabele breedvleugeluil 1 Egale stofuil 6 Kleine hermelijnvlinder 3 Variabele silene-uil 1 Egelskopboorder 3 Kleine huismoeder 3 Variabele spanner 1 Essengouduil 13 Kleine wintervlinder 2 Variabele voorjaarsuil 7 Florida-uil 1 Kleine zomervlinder 10 Vierbandspanner 2 Gamma-uil 1.148 Kolibrievlinder 99 Vierkantvlekuil 40 Geel beertje 4 Koolbandspanner 2 Vierstipbeertje 1 Geel spannertje 1 Kooluil 1 Vlekstipspanner 8 Geelbruine rietboorder 8 Koperuil 24 Vliervlinder 2 Geelschouderspanner 2 Kortzuiger 2 Volgeling 12 Gekraagde grasuil 1 Kroonvogeltje 4 Vuursteenvlinder 5 Gele agaatspanner 6 Leverkleurige spanner 1 Wapendrager 2 Gele lis-boorder 1 Levervlek 4 Weidehalmuiltje 6 Gele tijger 3 Lieveling 20 Wilgenhermelijnvlinder 2 Gelelisboorder 1 Ligusterpijlstaart 5 Wilgenhoutrups 1 Gelijnde grasuil 1 Lijnsnuituil 6 Wilgenschorsvlinder 2 Gelobd halmuiltje 27 Lindepijlstaart 1 Witbandsilene-uil 3 Geoogde bandspanner 4 Lisdoddeboorder 1 Witstipgrasuil 3 Geoogde worteluil 3 Meldevlinder 13 Witte grijsbandspanner 5 Gerande spanner 11 Moerasgrasuil 11 Witte tijger 21 Gestippelde rietboorder 4 Moeraswalstrospanner 2 Zandhalmuiltje 20 Gestreepte goudspanner 4 Morpheusstofuil 5 Zuidelijke stofuil 27 Getekende gamma-uil 4 Open-breedbandhuismoeder 35 Zwart beertje 3 Gevlamde rietuil 1 Oranje bruinbandspanner 3 Zwartbandspanner 7 Gevorkte silene-uil 2 Oranje wortelboorder 21 Zwarte-c-uil 48 Gewone bandspanner 25 Oranjegeel halmuiltje 9 Zwartkamdwergspanner 10 Gewone breedvleugeluil 20 Paardenbloemspanner 10 Zwartpuntvolgeling 3 Gewone dwergspanner 7 Pauwoogpijlstaart 1 Zwartvlekwinteruil 1 Gewone grasuil 3 Peper-en-zoutvlinder 2 eindtotaal 2.912 Gewone silene-uil 1 Peppel-orvlinder 5 totaal aantal soorten 181 36
Nachtvlinders (micro s) In de onderstaande tabel zijn de in 2015 waargenomen micro nachtvlinders weergegeven. soort aantal soort aantal soort aantal Anjermot 4 Gewone kaartmot 3 Preimot 11 Appelstippelmot 2 Gewone spiegelmot 1 Printplaatmot 7 Bandlichtmot 11 Gewone witvlakbladroller 3 Rietsnuitmot 13 Berkenpedaalmot 29 Goudbandmineermot 1 Rietstreepmot 1 Bijvoetvedermot 1 Grijsgevlekte grasmineermot 3 Rode knopbladroller 1 Bitterkruidgranietmot 2 Grootvlekstippelmot 3 Roodstreepmutsjeslichtmot 3 Blauwooggrasmot 151 Grote appelbladroller 4 Rozenhermelijnbladroller 3 Bleke grasmot 14 Grote meelmot 1 Scherphoekvedermot 2 Bleke kaartmot 1 Haakpalpmot 1 Seringensteltmot 1 Bonte brandnetelmot 16 Hangmatmot 7 Smalle witlijngrasmot 1 Bonte lariksbladroller 1 Hazelaarblaasmot 1 Sneeuwwitte vedermot 1 Brandnetelbladroller 6 Heggenbladroller 1 Sparappelboorder 1 Brandnetelmot 9 Heidepistoolmot 5 Spikkelbladroller spec. 4 Brede vlakjesmot 1 Hoefbladvedermot 1 Strooiselmot 2 Bruine essenmot 4 Hommelnestmot 10 Topspinnertje 1 Bruine huismot 9 Kaasjeskruidmot 1 Triangelmot 3 Citroenbladroller 1 Kamperfoeliebloesemmot 1 Tuinbladroller 8 Coleophora spec. 5 Kleine oogbladroller 1 Tweebandbladroller 2 Crème kijkgaatje 1 Koolbladroller 1 Tweekleurige lichtmot 2 Distelbladroller 6 Krabbenscheermot 2 Tweelijnmot 4 Distelknoopvlekje 4 Kroosvlinder 1 Variabele granietmot 18 Donker c-smalsnuitje 4 Leverkleurige bladroller 30 Variabele grasmot 9 Donkere mospalpmot 3 Lichte granietmot 7 Variabele pedaalmot 3 Drietandvlakjesmot 4 Liesgrassnuitmot 7 Vedermot spec. 1 Duikermot 58 Lisdoddesnuitmot 2 Vogelkersstippelmot 13 Duinmosmot 1 Lisdoddeveertje 1 Vuurmot 6 Dwergvedermot 5 Luipaardlichtmot 2 Waterleliemot 4 Ereprijsvedermot 1 Meidoornstippelmot 14 Wilgenstippelmot 10 Essenmot 1 Mineerborstelmot 2 Windevedermot 3 Fruitmot 7 Mospalpmot 1 Witkopmot 6 Geel kijkgaatje 1 Muntvlindertje 6 Witschouderbladroller 3 Gehakkelde bladroller 1 Mutsjeslichtmot 1 Witte dominomot 3 Gehoekte boogbladroller 2 Oranje wortelmot 2 Witvlekkruidenmot 14 Gele wilgenroosjesmot 1 Paardenbloembladroller 13 Witvleugeloogbladroller 1 Gemarmerde oogbladroller 1 Paardenkopbladroller 2 Zilverstreepgrasmot 12 Gestreepte boegsprietmot 1 Panterspitskopmot 1 Zilvervlekbladroller 2 Gewone coronamot 5 Parelmoermot 72 Zomerbladroller 16 Gewone eikenvouwmot 4 Peenkaartmot 5 Zwartwitte marmerbladroller 1 Gewone grasmot 38 Pinguintje 2 eindtotaal 834 totaal aantal soorten 116 37
3.3 Insecten Libellen en juffers 2015 Vanwege de geringe belangstelling zijn we gestopt met het in 2009 gestarte libellenproject. Maar ook zonder dit project zijn er ook dit jaar gelukkig weer libellen en juffers geteld. Er zijn in totaal 1.043 libellen en 13.698 juffers geteld. De resultaten zijn in de onderstaande tabelen weergegeven. Egbert Baars soort aantal Blauwe glazenmaker 8 9 11 28 Bloedrode heidelibel 18 14 3 1 36 Bruinrode heidelibel 3 13 23 15 5 59 Gewone oeverlibel 68 243 79 5 2 397 Glassnijder 2 2 1 5 Grote keizerlibel 9 22 26 6 2 65 Heidelibel spec. 3 5 46 4 58 Keizerlibel onbekend 1 1 Libel spec. 1 4 5 Paardenbijter 1 5 104 69 54 233 Platbuik 3 3 Steenrode heidelibel 6 13 9 39 67 Viervlek 4 1 1 6 Vroege glazenmaker 6 36 37 1 80 totaal 6 8 126 358 316 122 107 1.043 Tabel 1: Echte libellen januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december soort aantal Azuurwaterjuffer 564 342 108 6 1.020 Gewone pantserjuffer 20 3 5 28 Grote roodoogjuffer 29 102 150 281 Houtpantserjuffer 2 8 24 36 14 84 Juffer spec. 2 2 Kleine roodoogjuffer 1 1.147 70 12 1.230 Lantaarntje 332 702 8.162 799 51 10.046 Variabele waterjuffer 5 623 225 56 909 Vuurjuffer 24 44 29 97 Watersnuffel 1 1 totaal 29 1.592 1.405 9.652 902 104 14 13.698 Tabel 2: Juffers januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december 38
3.4 Insecten Overigen 2015 Naast de vlinders en libellen zijn er ook nog een aantal andere insecten doorgegeven. De resultaten zijn in de onderstaande tabel weergegeven. Egbert Baars Halfvleugeligen (Hemiptera) januari februari maart april soort aantal Alydus calcaratus 1 1 Bootsmannetje onbekend 54 1 2 3 60 Campyloneura virgula 1 1 Cicade onbekend 13 143 1 157 Groene stinkwants 1 1 1 3 Poelschaatsenrijder 2 1 3 Schaatsenrijder onbekend 4 7 8 34 53 Staafwants 25 25 totaal 81 2 18 153 1 10 37 1 303 mei juni juli augustus september oktober november december Insecten (overigen) januari februari maart april soort aantal Bruine gaasvlieg onbekend 1 1 Gaasvlieg onbekend 6 6 Gewone schorpioenvlieg 1 7 8 Goudoogje 1 14 7 1 23 Limnephilus lunatus 7 7 Phryganea grandis 3 3 Schorpioenvlieg spec. 2 4 6 12 Zilvervisje 1 1 2 totaal 2 6 11 7 14 13 8 1 62 mei juni juli augustus september oktober november december Rechtvleugeligen (Orthoptera) januari februari maart april soort aantal Boomsprinkhaan 7 2 10 1 3 23 Grote groene sabelsprinkhaan 10 1 4 5 20 Kustsprinkhaan 1 4 5 Zuidelijke boomsprinkhaan 2 2 totaal 18 3 18 6 3 2 50 mei juni juli augustus september oktober november december Tweevleugeligen (Diptera) januari februari maart april soort aantal Bessenbandzweefvlieg 5 5 Blinde bij 1 2 3 18 3 27 Hulstvlieg 1 1 Langpootmug onbekend 2 2 Stadsreus 3 4 1 8 Zwart speldenknopje 2 2 Zwarte vlieg onbekend 3 2 5 3 1 6 3 26 9 1 1 50 mei juni juli augustus september oktober november december 39
Kevers (Coleoptera) januari februari maart april Wetenschappelijke naam aantal Adalia bipunctata 2 5 7 Adalia decempunctata 2 2 Adrastus pallens 2 2 Agelastica alni 123 15 61 5 3 3 Agriotes lineatus 1 1 Anisosticta novemdecimpunctata 1 1 Aphodius rufipes 1 2 3 Apion frumentarium 1 1 Byturus tomentosus 2 2 Calvia quatuordecimguttata 2 2 4 Cantharis spec. 9 1 10 Cassida rubiginosa 2 2 Cassida spec. 2 2 Chaetocnema concinna 1 1 Chrysolina fastuosa 1 1 Chrysolina spec. 3 3 Coccinella septempunctata 3 6 13 9 21 64 24 2 142 Coccinella undecimpunctata 1 1 Corymbia rubra 3 3 Crepidodera plutus 1 1 Curculio glandium 1 1 Curculio villosus 1 1 Dorytomus nebulosus 1 1 Dytiscus marginalis 1 1 Exochomus quadripustulatus 2 2 Galerucella nymphaeae 1 1 Gyrinidae indet. 7 7 6 20 Gyrinus substriatus 20 20 Halyzia sedecimguttata 2 2 Harmonia axyridis 1 2 1 24 8 31 1 68 Hydrophilus piceus 7 2 2 11 Liophloeus tessulatus 1 1 Longitarsus luridus 1 1 Longitarsus rubiginosus 2 2 Nebria brevicollis 1 1 Nedyus quadrimaculatus 1 1 Otiorhynchus salicicola 1 1 Otiorhynchus sulcatus 1 1 Parethelcus pollinarius 1 1 Phyllotreta undulata 1 4 5 Polydrusus formosus 1 1 Psyllobora vigintiduopunctata 1 3 19 23 Pyrochroa serraticornis 2 2 Rhagonycha fulva 3 13 167 15 198 Sitona lepidus 1 1 Staphylinidae 1 1 totaal 30 152 62 89 240 109 67 15 3 767 mei juni juli augustus september oktober november december Vliesvleugeligen (Hymenoptera) januari februari maart april soort aantal Aardhommel 10 30 5 52 41 8 16 1 1 1 165 Aardhommel-groep 1 1 Akkerhommel 21 3 11 30 55 5 125 Boomhommel 10 14 4 18 3 7 56 Gewone wesp 2 1 1 49 11 5 4 73 Grashommel 3 3 Honingbij 53 12 9 124 5.000 286 5.484 Mier onbekend 12 15 12 39 Steenhommel 16 14 15 77 13 135 Tuinhommel 4 4 Weidehommel 1 14 12 27 totaal 73 107 52 250 201 5.091 326 10 1 1 6.112 mei juni juli augustus september oktober november december 40
3.5 Geleedpotigen Overigen 2015 Naast de vlinders en libellen zijn er ook nog een aantal andere geleedpotigen doorgegeven. De resultaten zijn in de onderstaande tabel weergegeven. Schaaldieren / Kreeftachtigen (Crustacea) Egbert Baars januari februari maart april soort aantal Oproller 2 1 3 totaal 2 1 3 mei juni juli augustus september oktober november december Spinnen (Araneae) januari februari maart april soort aantal Getijgerde lijmspuiter 1 1 Gewone huisspin 1 1 Gewone zwartkop 3 3 Hooiwagen onbekend 16 2 2 2 22 Huisspin onbekend 1 1 Huiszebraspin 1 1 Komkommerspin onbekend 2 2 Kraamwebspin 1 1 Kruisspin 4 6 1 11 Muurkaardespin 1 1 Schorsmarpissa 4 8 12 Spin onbekend 1 1 Strekspin onbekend 6 7 15 1 9 3 41 Tandkaak onbekend 1 1 Wolfspin (pardosa) onbekend 5 5 Wolfspin onbekend 12 7 19 Zebraspin onbekend 1 1 totaal 3 2 28 40 20 8 15 6 2 124 mei juni juli augustus september oktober november december 41
4 Planten 4.1 Jaarverslag Plantenwerkgroep 2015 De plantenwerkgroep heeft een erg actief jaar gehad. Naast een viertal bijeenkomsten binnen gedurende de wintermaanden, hebben we maar liefst 15 excursies gehouden. Onder deze 15 waren 3 inventarisaties op verzoek van de Gemeente Medemblik: in Wognum, Medemblik en Wervershoof. In Wognum betrof het een gedeeltelijk ingezaaid gebied, maar troffen we zowaar ook een Rietorchis aan, zeker niet ingezaaid. Het gebied in Medemblik was voornamelijk een biljartlaken, maar Wervershoof was een aantrekkelijk gebiedje met redelijk wat afwisseling. Ook inventariseerden we 3 gebiedjes op verzoek van de Insectenwerkgroep. Alle drie deze gebieden worden in overleg met onze afdeling met speciaal beheer gemaaid. Het gaat om gebieden in Oostwoud (Hazenweel) en Andijk (Nesserdijk en Proefpolder). De Hazenweel heeft wel potentieel om leuk te worden als het maaibeheer gehandhaafd blijft, de dijk van de Proefpolder is gedeeltelijk ingezaaid, de oevers langs de Nesserdijk vonden wij het verrassendst. Ik denk echter dat de insecten de Proefpolder interessanter zullen vinden dan de Nesserdijk. Verder inventariseerden we de Klokkenweel en omstreken in het kader van Het nieuwe strepen en een gebiedje bij de Zuidmeerweel op verzoek van Staatsbosbeheer. Ook hebben we weer eens de Muurplanten in het centrum van Hoorn geïnventariseerd en onze gegevens doorgegeven aan de gemeente Hoorn, zodat zij er bij komende werkzaamheden rekening mee kunnen houden. Tot onze verrassing stond er een grote groep Tongvarens aan het Munnickenveld, een mooi tegenwicht voor al de verdwenen exemplaren in de buurt van de Hoofdtoren. Verder bezochten we het Streekbos, de Beetskade in Oudendijk, de waddenkust bij Vatrop, het Landje van Naber, Zuidermeer en het Padlandbos. Ook hebben we meegedaan aan de Eindejaars-plantenjacht. We hebben de Plantenwerkgroep van het IVN uit Purmerend op bezoek gehad in Hoorn en enkele leden hebben deelgenomen aan een excursie van de natuurvereniging De Wierhaven bij het Dijkgatsbos. Naast deze activiteiten als werkgroep hebben ook leden op individuele titel meegedaan aan Het nieuwe strepen en inventarisaties van de Koopmanspolder. Anneloes ter Horst 42
soort soort soort Aalbes Gewone esdoorn Kleine kaardebol Akkerdistel Gewone hoornbloem Kleine klaver Akkerkers Gewone klit Kleine leeuwenklauw Akkerkool Gewone margriet Kleine lisdodde Akkermelkdistel Gewone melkdistel Kleine ooievaarsbek Akkervergeet-mij-nietje Gewone raket Kleine pimpernel Avondkoekoeksbloem Gewone rolklaver Kleine varkenskers Basterdklaver Gewone smeerwortel Kleine veldkers Basterdwederik spec. Gewone vlier Kleine watereppe Beekpunge Gewone vogelkers Klimop Beklierde basterdwederik Gewone waterbies Kluwenhoornbloem Beklierde duizendknoop Gewoon reukgras Kluwenzuring Berenklauw spec Gewoon sneeuwklokje Knikkend tandzaad Berk Gewoon speenkruid Knoopkruid Bermzuring Gewoon sterrenkroos Knopig helmkruid Bezemkruiskruid Gewoon struisgras Kogelduizendknoop Bieslook Gewoon varkensgras Kompassla Biggenkruid Glad walstro Koninginnekruid Bijenorchis Glanshaver Koolzaad Bijvoet Glanzig fonteinkruid Kornoelje spec Bitterzoet Goudhaver Kraailook Blaartrekkende boterbloem Goudknopje Krabbenscheer Blaassilene Goudsbloem Kroontjeskruid Blauw glidkruid Goudzuring Kropaar Boerenwormkruid Greppelrus Kruipende boterbloem Bosbies Grijskruid Kruipertje Bosooievaarsbek Groene naaldaar Kruiskruid spec Bosrank Grof hoornblad Kruldistel Boswilg Groot blaasjeskruid Krulzuring Brede waterpest Groot hoefblad Kweek Brede wespenorchis Groot kaasjeskruid Lampenpoetsergras Brunel spec Groot kortsteeltje Late guldenroede Bultkroos Groot streepzaad Liesgras Canadese fijnstraal Grote brandnetel Liggende vetmuur Canadese guldenroede + Late guldenroede Grote egelskop Lijsterbes Donkere ooievaarsbek Grote engelwortel Look-zonder-look Doorgroeid fonteinkruid Grote ereprijs Luzerne Dotterbloem Grote kaardebol Madeliefje Draadgierst Grote kattenstaart Mannagras Duinkruiskruid Grote lisdodde Mannetjesvaren Duizendblad Grote ratelaar Margriet Dwergkroos Grote teunisbloem Marjolein Echte kamille Grote watereppe Mattenbies Echte koekoeksbloem Grote waterweegbree Melganzenvoet Echte valeriaan Grote weegbree Melkdistel spec Eenstijlige meidoorn Grove varkenskers Moerasandoorn Egelantier Haagliguster Moerasbasterdwederik Egelskop spec Haagwinde Moeraskers Eikvaren Haarfonteinkruid Moerasmelkdistel Els spec Harig wilgenroosje Moerasmuur Engels raaigras Hazelaar Moerasrolklaver Es Hazelaarbraam Moerasspirea Esdoorn Heen Moerasstruisgras Europese hanenpoot Heermoes Moerasvergeet-mij-nietje Fioringras Heggenwikke Moeraswalstro Fluitenkruid Herderstasje Muskuskaasjeskruid Geel nagelkruid Hoge cyperzegge Muurleeuwenbek Geel walstro Hondsdraf Muurpeper Gekielde dravik Honingklaver spec Muurvaren Geknikte vossenstaart Hoog struisgras Narcis spec Gekroesde melkdistel Hopklaver Oeverzegge Gelderse roos Hulst Oost-Indische kers Gele lis Iep Oranje havikskruid Gele plomp Jakobskruiskruid Paardenbloem Gele waterkers Kale jonker Paardenbloem spec Gestreepte witbol Kalmoes Paarse dovenetel Getande weegbree Kamgras Pastinaak Gevlekte rietorchis Kantige basterdwederik Peen Gevlekte rupsklaver Kattenstaart Penningkruid Gevleugeld hertshooi Kattenstaart spec Perzikkruid Gewone berenklauw Kikkerbeet Pijlkruid Gewone braam Kleefkruid Pinksterbloem Gewone brunel Klein hoefblad Pitrus Gewone engelwortel Klein kroos Plat beemdgras Gewone ereprijs Klein kruiskruid Poelruit 43
soort soort soort Prunus spec Smeerwortel Vlier Puntkroos Spaanse aak Vlinderstruik Raapzaad Speenkruid Vogelmuur Ratelaar Speerdistel Waterkruiskruid Reukeloze kamille Spiesmelde Watermunt Reukeloze kamille + Echte kamille Spoorbloem Waterpeper Reuzenberenklauw Steenbreekvaren Watertorkruid Ribes spec Sterrenkroos Waterzuring Ridderzuring Stijve waterranonkel Wilde kardinaalsmuts Riet Stinkende gouwe Wilde lijsterbes Rietgras Stippelganzenvoet Wilde marjolein Rietorchis Straatgras Wilg spec Ringelwikke Tamme kastanje Winterakoniet Robertskruid Tandzaad spec Wit vetkruid Robinia Teunisbloem Witte dovenetel Rode ganzenvoet Tijmereprijs Witte honingklaver Rode klaver Timoteegras Witte klaver Rode kornoelje Tongvaren Witte waterkers Rode waterereprijs Uitstaande melde Wolfspoot Ruige zegge Valse salie Wortelloos kroos Ruw beemdgras Valse voszegge Zachte berk Ruw walstro Valse wingerd Zachte dravik Ruwe berk Varkensgras Zachte ooievaarsbek Ruwe kransnaaldaar Veelbloemige roos Zegge spec Schapenzuring Veelwortelig kroos Zevenblad Schedefonteinkruid Veenwortel Zilverschoon Scherpe boterbloem Veerdelig tandzaad Zomereik Schietwilg Veldereprijs Zomprus Schijfkamille Veldgerst Zompvergeet-mij-nietje Sering Veldzuring Zwanenbloem Sint-Janskruid Vergeet-mij-nietje spec Zwarte bes Slanke sleutelbloem x Gulden sleutelbloem Vergeten wikke Zwarte els Slanke waterkers Vertakte leeuwentand Zwarte mosterd Sleedoorn Vijfdelig kaasjeskruid Zwarte nachtschade Slipbladige ooievaarsbek Vijfvingerkruid Zwartsteel Smalle waterpest Viltige basterdwederik Zwenkgras spec Smalle weegbree Vlasbekje Overzicht van de 335 waargenomen plantensoorten 44
5 Vissen 5.1 Waarnemingen 2015 In 2015 is er twee keer gevist, de resultaten zijn hieronder weergegeven. Egbert Baars soort aantal Alver 5 5 Baars 1 6 7 Bittervoorn 10 10 Blankvoorn 2 2 Kroeskarper 1 1 Paling 1 1 Rivierdonderpad 1 1 Snipvis 1 1 Snoek 1 5 1 2 1 3 2 15 Stekelbaars spec. 1 1 Tiendoornige stekelbaars 4 16 20 Vetje 2 2 Zeelt 3 1 1 5 Zwartbekgrondel 100 100 totaal 1 8 1 20 2 136 2 1 171 Vissen waarnemingen januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december 45
6 Zoogdieren 6.1 Resultaat Uilenballenpluizen 2015 Hieronder staan de resultaten van het Uilenballenpluizen in 2015 weergegeven. 27 januari 2015, Suyderbraeck, Kerkuil, Andijk, december 2013, Douwe Greydanus Pluizer aantal Veldmuis Dwergmuis Bosmuis Bruine Rat Woelrat Bosspitsmuis Douwe 3 3 1 Fred 3 3 3 Ton 1 1 1 Anneloes 3 6 2 Cees 3 1 4 totaal 13 14 1 10 Waterspitsmuis Huisspitsmuis Dwergspitsmuis Spitsmuis spec. Vogel spec. Spreeuw totaal 4 8 6 3 5 1 9 1* 6 8 34 27 januari 2015, Suyderbraeck, Kerkuil, Zuidermeer 18, 22-01-2012, Ko van Gent Pluizer aantal Veldmuis Dwergmuis Bosmuis Bruine Rat Woelrat Bosspitsmuis Douwe 5 9 1 1 Fred 3 9 2 Ton 4 8 1 Anneloes 6 13 2 1* 1 Cees 3 8 2 Ineke 2 5 1 Harry 15 36 Ben 7 7 2 1 Tineke 3 3 2 1 Annemarie 7 11 3 Ad 9 16 3 totaal 64 125 14 1 8 Waterspitsmuis Huisspitsmuis Dwergspitsmuis Spitsmuis spec. Vogel spec. Spreeuw Totaal 3 14 11 4 13 6 23 2 12 2 8 19 55 9 19 1 7 3 17 5 24 54 203 46
24 februari 2015, Suyderbraeck, Kerkuil, Ursem, januari 2012, Ko van Gent Pluizer aantal Veldmuis Dwergmuis Bosmuis Bruine Rat Woelrat Bosspitsmuis Anneloes 1 1 Tineke 1 8 Ina 1 2 Ineke 1 2 Annemarie 1 2 Ad 3 10 totaal 8 24 1 Waterspitsmuis Huisspitsmuis Dwergspitsmuis Spitsmuis spec. Vogel spec. Spreeuw totaal 2 1 4 5 1 14 3 5 2 1 3 1 7 4 1 15 1 17 3 1 47 24 februari 2015, Suyderbraeck, Kerkuil, Zuidermeer 18, 22 januari 2012, Ko van Gent Pluizer aantal Veldmuis Dwergmuis Bosmuis Bruine Rat Woelrat Bosspitsmuis Anneloes 15 21 1 2 Fred 3 1 2 Jan 12 17 1 Ina 2 1 Ineke 2 4 1 Annemarie 2 6 1 Ad 5 8 2 totaal 41 56 5 2 1 4 Waterspitsmuis Huisspitsmuis Dwergspitsmuis Spitsmuis spec. Vogel spec Huismus totaal 8 32 1 4 11 29 1 2 1 6 3 1 11 5 15 30 1 99 5 november 2015, Suyderbraeck, Kerkuil, Wogmeer Waaiboer, januari 2012, Ko van Gent Pluizer aantal Veldmuis Dwergmuis Bosmuis Bruine Rat Woelrat Bosspitsmuis Ben 6 18 Tineke 2 5 1 Fred 6 14 1 Ineke 2 2 1 Ad 7 17 totaal 23 56 3 Waterspitsmuis Huisspitsmuis Dwergspitsmuis Spitsmuis spec. Vogel spec. Spreeuw totaal 1 19 2 8 3 18 7 10 4 2 23 17 2 78 Fred Weel / Ad Roobeek / Egbert Baars 47
6.2 Zoogdieren waarnemingen 2015 Hieronder staat een overzicht van de in 2015 waargenomen zoogdieren. Egbert Baars soort aantal Bruine rat 3 4 3 4 1 1 2 1 8 2 29 Bunzing 1 1 Dwergmuis 2 1 1 4 Dwergvleermuis spec. 1 1 Egel 1 1 1 5 14 9 10 7 11 19 9 4 91 Fret 2 2 Gewone bosspitsmuis 1 2 1 1 2 4 11 Gewone dwergvleermuis 1 8 7 16 Haas 84 191 51 135 64 33 70 28 13 16 17 5 707 Hermelijn 1 1 2 Huiskat 1 8 7 6 5 14 17 6 9 9 3 3 88 Huismuis 2 2 Huisspitsmuis 1 1 Konijn 60 57 50 378 99 72 28 19 16 119 9 51 958 Laatvlieger 4 1 6 11 Mol 163 48 7 13 2 7 8 10 11 15 5 23 312 Muskusrat 2 2 Ruige dwergvleermuis 9 5 1 7 4 26 Veldmuis 10 1 5 1 17 Vos 1 1 2 1 5 Waterspitsmuis 3 3 Wezel 1 1 2 Woelmuis spec. 1 1 318 324 123 544 209 145 135 98 68 180 57 91 2.292 Overzicht Zoogdieren 2014 januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december 48
7 Lutjebroekerweel 7.1 Waarnemingen 2015 In 2010 zijn we gestart met het inventariseren van de Lutjebroekerweel. Dit is een meerjarig project dat door alle werkgroepen uitgevoerd wordt. Dit levert een schat aan gegevens op, die we aan het eind van het project door middel van een apart rapport zullen presenteren. Per jaar zullen we een globaal overzicht van de gegevens via dit verslag rapporteren. Jan-Pieter de Krijger / Egbert Baars 49
soort LW01 LW02 LW03 LW04 LW05 LW06 LW07 LW08 LW09 LW10 LW11 Amfibieën (Amfibia) aantal 2 LW12 Insecten (Insecta) aantal 10 449 9 600 25 1 2 623 47 Kreeftachtigen (Crustacea) Slakken (Gastropoda) aantal aantal Spinachtigen (Arachnida) aantal 3 1 Straalvinnigen (Actinopterygii) aantal Vogels (Aves) aantal 755 394 166 1.714 41 216 1.181 86 4 122 433 99 Zaadplanten (Spermatopsida) aantal Zoogdieren (Mammalia) aantal 1 2 3 3 1 2 1 soort LW13 LW14 LW15 LW16 LW17 Amfibieën (Amfibia) aantal 4 2 LW18 LW19 LW20 LW21 LW22 LW23 LW24 Insecten (Insecta) aantal 13 5.733 17 125 103 18 7 5 300 Kreeftachtigen (Crustacea) aantal 1 Slakken (Gastropoda) aantal 2 Spinachtigen (Arachnida) aantal Straalvinnigen (Actinopterygii) aantal 1 Vogels (Aves) aantal 851 1.864 19.433 51.607 644 340 590 31 196 58 465 670 Zaadplanten (Spermatopsida) aantal Zoogdieren (Mammalia) aantal 2 19 5 12 3 6 4 soort LK25 LW26 LW27 LW28 LW29 LW30 LW31 LW32 LW33 LW34 LW35 LWEE Amfibieën (Amfibia) aantal 4 2 14 Insecten (Insecta) aantal 3 50 4 6 20 114 16 28 77 140 8 14 8.567 Kreeftachtigen (Crustacea) aantal 1 Slakken (Gastropoda) aantal 1 3 Spinachtigen (Arachnida) aantal 4 Straalvinnigen (Actinopterygii) aantal 3 4 Vogels (Aves) aantal 55 1.236 226 527 378 400 855 75.423 43 158 115 7.146 168.522 totaal Zaadplanten (Spermatopsida) aantal Zoogdieren (Mammalia) aantal 3 1 1 69 50
8 Overigen 8.1 Overige waarnemingen 2015 Naast vogels, geleedpotigen, planten en zoogdieren, zijn er in 2015 ook nog andere organismen gezien. In 2015 zijn er wel wat meldingen binnengekomen, maar dit overzicht is naar mijn mening verre van compleet. Ik hoop dat de KNNV ers door dit overzicht worden geïnspireerd om ook andere waarnemingen door te geven. Dit kan op verschillende manieren namelijk via onze website (www.knnv.nl/hoorn) of door middel van de waarnemingskaarten die, op werkgroepavonden, op lezingen of bij de Natuurhistorisch secretaris kunnen worden ingeleverd. De doorgegeven waarnemingen staan in de onderstaande tabelen. Amfibieën (Amphibia) Egbert Baars januari februari maart april soort aantal Bruine Kikker 5 1 1 2 1 10 Gewone Pad 5 14 1 7 64 18 109 Groene Kikker spec. 6 28 80 68 31 21 234 Kleine watersalamander 9 10 5 3 5 2 1 35 totaal 19 31 34 91 132 56 22 2 1 388 mei juni juli augustus september oktober november december 51
8.2 Het weer van 2015 in Hensbroek In de onderstaande tabel is een overzicht van de weersomstandigheden in 2015 weergegeven. De gegevens zijn afkomstig van Jan Nanne uit Hensbroek. 2015 dagen regen temp. luchtdruk maand 1 5 10 15 20 25 30 totaal gem. gem. januari neerslag 0 6 3,6 0 0 0 1,6 12 0,3 9 1,2 0 27,7 11 10,6 0 3 17 0 0 0 0 0 8 0 1,3 0 9,4 1,5 4 127,2 temp.hoog 6,4 10 7,4 8,6 6 4,2 8,2 8,8 10,6 12,4 7,2 9,6 10,2 8,8 9,4 8,2 7,2 3,6 2,8 2,4 1,8 0,4 2 6,4 6,8 8,4 8,6 7,2 4,5 6,2 6,81 temp.laag 2,5 4,6 4,4 4,8-0,4 2,4 0,2 4 6,6 6,8 4,6 7,2 6 5 2,4 4,2-0,3 0,6-2 0,2-1,8-2,6-4,4-1,9 2,4 4,8 5 3,8 2-0,8 2,34 luchtdruk 1026 1028 1022 1038 1028 1021 1025 1021 1016 1007 1019 1009 1004 1011 994 1006 1014 1014 1016 1014 1016 1024 1028 1016 1028 1019 1024 994 974 973 1013,90 windrichting zzw5 wnw6 zw3 nw2 zzw3 z3 w4 nw4 zw9 zw9 w7 zw9 zw9 zw5 z7 wzw4 zw3 zzo2 zo1 zo1 o2 ono3 zo1 nw4 w2 wnw5 nw3 zw8 w4 wzw2 februari neerslag 1,7 4 2,5 1 0 0 1 0 0 0,4 0 0 0 0 0 0 0,5 0 0 13,8 13,1 0 9,1 5,2 1,8 1,2 8,1 0 63,4 temp.hoog 6,4 6,4 7,2 5,6-2,4 2,2 6,3 7,4 7,2 7,5 4,8 4,6 9,7 9,7 3 8 9 9 8,6 6,5 7,2 7,4 9,6 9,2 9 8,2 9,4 9,6 7,01 temp.laag -1,4 1,4-1 -0,6 2,6-1,7-2,5 4,2 5 5 4 2,9 0 5-0,1-4 -1-1,6-0,1 3,8 3-0,8 2,8 3,4 1 1,8 3,8-0,8 1,22 luchtdruk 987 1004 1011 1016 1030 1035 1034 1036 1035 1035 1029 1023 1013 1008 1020 1021 1039 1042 1023 1007 994 1012 986 1008 1020 1012 1021 1013 1019,52 windrichting nnw2 nw4 n2 no2 ono2 ono3 nw2 nn3 nw3 n1 zo1 zo1 zo2 o2 o3 o1 nw3 zw5 zzw5 zw4 nw3 zw4 zw6 zw5 zw3 zo4 nw2 z5 maart neerslag 3,5 2,5 10,6 1,8 0 0 0 0 1,3 1,3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 7,6 2,5 1,5 2 6,3 2,7 15,3 60,9 temp.hoog 10,4 7,9 6,6 8,1 10,2 9,6 13,6 12,6 12,8 11,1 10,6 11,6 9,8 5,4 7,2 12,2 15,2 7,1 11 6,3 9,3 8,6 8,6 12,6 7 8 10,2 9.8 10,2 10,2 11,1 9,84 temp.laag 6,2 4,1 3,6 2,1 1,2 4,6 3,8 3 2,2 6,2-1,6-1,2 0,6 0,1 4 1,8 1 0,6 2 1,6 4,8 3,2-1,4-0,2 5,4 0,5 4,8 0,2 8,2 6,5 5,5 2,69 luchtdruk 1005 1009 1017 1028 1038 1035 1027 1025 1027 1032 1036 1032 1029 1033 1032 1030 1027 1028 1029 1025 1020 1027 1017 1011 1007 1007 1023 1007 991 1015 991 1021,83 windrichting wnw6 w6 wzw4 wnw5 w2 w3 zzw5 zw5 zw2 n2 o1 o2 o4 no3 no3 zo2 nno1 nnw2 n3 nnw2 n4 o3 zw3 w2 nw1 z4 wnw4 zw3 w8 nw7 w9 april neerslag 0,4 3 0 3 0 0 0 0 0 0 2,8 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 1,5 0 0 0 2,6 16,3 temp.hoog 9,8 9,6 10,6 10 12,1 14,2 12 15 16,2 19,2 14,2 15 12,8 16,4 20,4 14 12,6 15,4 14 16,6 16 10,4 15,8 19 14,8 13,6 12,8 12,4 14,4 13,6 14,10 temp.laag 3,8 3,6 3 3 1 3 1,4 5,2 4,8 4,5 6,6 3,4 5 4,5 5,4 7,4 5,6 3,7 2,8 1,8 3,8 5 7 2,6 10 8,4 3,2-0,6 2,6 2,6 4,14 luchtdruk 1020 1022 1025 1019 1031 1034 1037 1037 1032 1022 1017 1030 1033 1026 1019 1018 1026 1032 1027 1031 1034 1031 1020 1012 1008 1009 1014 1020 1015 1012 1023,90 windrichting w8 nnw5 o2 n2 nnw1 n2 w2 no1 no2 z1 wzw6 zw5 w3 wzw4 nw3 nno3 nno3 nno3 n1 nno2 n4 n2 no2 zw2 wzw4 no2 n3 w4 wzw5 w4 mei neerslag 0 0 7 0 9,5 2 1,3 0 3,4 0 0 0 0 0 0 0 0 5,2 4 0,3 0 0 1,3 0 0 0,1 0 0,3 10 0 2 46,4 temp.hoog 14 16,4 16 18 22,1 15,2 16,2 19,2 17,2 20,2 25 17,4 17,3 16,4 15,4 14,8 15,8 15 14,4 14,8 17 20,2 16,4 17,6 14,3 14,9 17,1 15,7 14,3 15,6 15 16,74 temp.laag 5 3,2 5 11,2 12,1 9,1 10 6,7 11,4 5 9,2 12,4 8,4 6,6 5 4,3 8 8 7,4 5,8 6,4 11,6 11 4,2 7,8 6 5 7 7,2 8 6,7 7,57 luchtdruk 1012 1014 1001 1009 999 1009 1019 1017 1020 1027 1020 1020 1018 1014 1023 1022 1024 1004 1008 1018 1026 1023 1025 1019 1017 1022 1021 1013 1008 1016 1016 1016,40 windrichting n2 o1 ozo3 zw3 zw8 zw7 w2 zo1 zw6 zzo1 zw2 w5 nw2 no3 nw2 w5 w4 zzw5 zw5 w3 zw2 wzw2 w3 zw2 nw3 nw3 wzw3 w4 zw4 w4 z4 juni neerslag 7,8 1,6 0 0 0 1,8 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 5,6 5 2,9 4,3 5 2 0 0 0 0 0 0 0 37 temp.hoog 16,6 16,6 18,8 21,4 32,2 17,2 18,6 18 14,6 20,4 23,8 27,2 17,4 15,2 18,6 19 21,2 16,6 16,8 17,4 19,4 18,1 16,5 21 24,2 24,2 23,2 22,4 24,5 27 20,27 temp.laag 7,4 10,8 13 6,4 9 13,6 8,6 7,6 9,8 8 6,8 9 14,4 13 6,4 6,6 7 12,8 9,6 9,4 12,4 10,1 10 12,2 12,6 14,2 15,7 10,6 13,3 12 10,41 luchtdruk 1016 1003 1023 1026 1012 1023 1027 1029 1032 1023 1016 1009 1008 1013 1021 1026 1017 1016 1016 1019 1011 1004 1014 1018 1020 1015 1012 1018 1022 1018 1017,62 windrichting wzw4 zzw8 nw2 ozo2 zzo2 w4 nw3 n4 nno4 no4 o3 o2 zw5 nno5 nno3 nno1 zw5 nw4 wnw3 nw2 w2 w3 nw4 wzw4 zw2 zzw1 nw2 z1 w2 o2 juli neerslag 0 0 8,3 0 5 0 0 0 4,8 0 0 0 8 6,3 9,8 0 1 0 3,5 1,6 0,9 0 0 0 13,5 0,8 25,3 5,8 3,5 0,2 0 98,3 temp.hoog 31,3 33,4 29,5 31,2 28 22,2 26,2 17 21,4 23,4 28,5 20,7 19,8 20,6 20,4 24,3 23,8 23,2 21 25,6 24,3 24,2 22,6 23,5 22 21,2 20,3 20,1 18,5 18,6 20 23,45 temp.laag 13 19,6 17,3 19,2 16 14,2 12,3 14 12,2 8,5 13,5 17,7 16,8 17 14 14,3 16,8 15,4 13,2 10,2 18,2 14,2 15,1 10,6 12 9,8 13,3 14,7 13,2 13,2 8,6 14,13 luchtdruk 1015 1016 1023 1014 1013 1017 1004 1004 1021 1019 1013 1015 1014 1014 1016 1016 1004 1014 1008 1007 1010 1012 1015 1008 992 1007 994 1003 1007 1015 1018 1011,10 windrichting o3 zo1 nw2 zo2 w2 w4 zw4 w5 nw3 w2 w2 w4 w3 nw2 zo>w w>o3 o>w6 w2 z>w4 zzo1 wzw4 w3 w2 o1 nw9 z3 zw5 w4 nw5 nw4 nw>o augustus neerslag 0 0 0 6,6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 20 1,4 2 46,5 7 0 0 0 0 0 16,9 3,4 1,7 35,2 1,2 0 1,5 18,8 162,2 temp.hoog 23,4 26 29,2 21 25,3 28,2 25,6 22,6 25,2 24,2 24,6 22,4 26,2 25,1 21,7 18,1 16,4 16,8 21,8 24,9 25,1 27,3 24,2 23 20,4 23,1 17 20,6 23 23,3 23,2 23,19 temp.laag 8,4 10,4 12,5 15,8 12,1 14,8 11,8 13,6 10,4 16,8 15,2 16,4 13,8 18,6 16,7 14,8 12,8 14,1 13,7 10,4 14,6 16 13,8 15,3 15,4 14,2 14,6 12,2 10,4 12,6 16,8 13,84 luchtdruk 1015 1017 1012 1015 1013 1014 1017 1022 1017 1016 1018 1022 1009 1005 1010 1014 1013 1014 1020 1023 1019 1015 1003 998 1006 1008 1007 1015 1018 1015 1007 1013,40 windrichting o>w1 w>o1 z>w4 w3 zo2 z>w4 z>w2 n02 zo1 z>w2 w>n2 no3 o4 zw2 nw3 nnw2 nw3 zw3 z2 zo2 zo2 o3 o5 zo1 wzw5 zzo3 zw3 zw2 z2 no3 o1 september neerslag 1,3 15,4 9,6 32,1 4,8 2,2 2,3 1 0 0 0 0 0 4,8 7,7 12 18,6 1 1,8 0 0 10,7 1,7 4 1 0 0 0 0 0 132 temp.hoog 19,4 18,6 16,2 16,7 17,8 17,2 17,8 18,2 20,3 20 20,2 19,8 19,6 19,8 16 17,8 18,3 19,3 19,2 18,7 18,2 17,4 19,8 15,8 18 17,8 18,8 18,4 16,8 17,8 18,32 temp.laag 15,1 12 8,6 11,4 12,6 11,2 12,8 12,8 10 7,4 7,4 9,2 12,9 13 9,4 9,8 14,2 10,3 11,4 10,4 12,4 10,7 6,6 9,6 7,8 5 6,6 7,4 6 5,8 9,99 luchtdruk 1013 1015 1011 1008 1015 1022 1026 1023 1023 1020 1017 1008 1003 995 997 986 1001 1013 1021 1020 1009 998 1008 1013 1020 1026 1034 1039 1037 1034 1015,24 windrichting nw4 w3 zw2 nw4 nw5 nnw4 nw2 no2 o2 o3 o2 ozo2 zo2 zo2 z5 ozo3 w5 zzw2 nw2 w3 zw3 zw1 nw2 zw2 w2 n1 no1 no3 o4 no3 oktober neerslag 0 0 0 0 0 2,5 1,7 0 4 0 0 0 0 0 4,3 9 4 2,5 0 0,4 0,7 2,8 0 0 0 0 0 0 0,9 0 0 32,8 temp.hoog 17,2 17 17,4 17,8 16,6 17,6 17,1 16,1 16,1 15,6 11,3 10 9,8 9,8 9,4 9,2 10,6 12,8 14,2 15 13 15 14,3 13,4 14 14,8 13,6 12,1 15 13,6 13,6 13,97 temp.laag 5,9 6 5 7 5,6 13,2 12,5 13,4 11,1 8,6 2,6 0,4 2,4 6,2 5 6,8 9 5,4 10,6 8,4 5,6 11 7,4 9,4 7,4 4,2 7 5,4 9,4 5,8 5,8 7,21 luchtdruk 1028 1022 1012 1012 1007 999 1008 1021 1022 1018 1018 1018 1021 1020 1016 1016 1016 1020 1021 1022 1011 1013 1021 1013 1023 1016 1012 1008 1014 1022 1022 1016,13 windrichting o4 ono2 zo1 z1 ozo2 zo1 z2 w1 no1 ono3 o4 o4 no4 no4 w2 n1 no1 nw1 n1 n2 zw3 nw4 zw1 zo2 nw1 zo2 ozo2 ozo2 z1 o2 o1 november neerslag 0 0 0 0 1,5 10,3 1,8 1,4 8,5 0,3 4,7 0 4,1 0,9 20,2 1,4 6,5 6,7 6,7 4,7 18,8 5,8 0 4,4 18,6 0 0 4,6 10,6 14,6 157,1 temp.hoog 12,1 12,4 15,3 14,6 14 15,2 18,4 13,6 16,8 15,8 15 15,4 13,5 11,3 15 15 13,8 15 13,6 10,3 8,8 5,6 8,8 5,4 9,2 10,8 7,2 9,2 12 12,4 12,52 temp.laag 3,1 6,4 3,5 5,6 11 13,2 13,5 7,4 11 13,8 13 12,4 8,5 8 9 12,4 10,2 10,4 10 6,7 4 1,6 0,6 4 5,2 4,2 2,2 6 6,6 6,8 7,68 luchtdruk 1027 1022 1016 1013 1014 1013 1018 1024 1016 1017 1018 1021 1015 1019 1005 1007 999 995 1007 997 994 1010 1020 4 1005 1017 1007 1004 1001 1010 976,14 windrichting z1 zo1 zo1 z1 zo2 zw5 zw7 zzo2 zw2 zw5 zw4 zzw2 w5 w5 wzw7 zw4 zw6 wzw9 w6 nw2 n5 n2 zzw1 zzw3 nw1 nnw1 z5 wzw6 w8 zw8 december neerslag 4,1 0 0 4 0 0 3,5 5,2 0,5 0 6,8 0 12 0 0 3,9 0,4 1 0 0 2,9 3,3 1,8 0 0,5 0 1,9 0 0,3 0 1,3 53,4 temp.hoog 12 11,6 11 11 11,2 12,4 12,4 11,7 10,6 9,2 9,8 9,8 11,8 10 7,9 12,4 14,2 13,6 13,8 14 11,8 14 13,8 12,2 9 14 12,5 10 9,2 9,6 10,5 11,52 temp.laag 4,2 10,2 9 8,4 8,2 8,4 9 7,2 6,8 6,2 6,4 6 5 5 4,7 4,8 11,6 10,4 9,6 10,3 8,2 8,8 9,8 6,7 6 7,8 10,7 5,8 4,2 5,4 6,6 7,46 luchtdruk 1019 1020 1019 1023 1016 1015 1026 1021 1020 1021 1016 1013 1019 1016 1022 1017 1013 1017 1016 1010 1009 1012 1019 1010 1020 1016 1024 1020 1018 1018 1008 1017,13 windrichting wzw4 w5 z3 w5 zzw7 zw7 zzo2 z3 w3 z5 w4 zw8 zo1 zzw1 zo1 zw2 z1 zw3 zw3 zw4 zw8 zw7 zw6 zw5 z2 wzw8 zw4 ozo3 zzo4 zzo4 zw3 door Jan Nanne te Hensbroek JAARTOTAAL NEERSLAG 987 52
Gemiddeld hoogste maand temperatuur 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 december november oktober september augustus juli juni mei april maart februari januari Gemiddeld laagste maand temperatuur 16,00 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 december november oktober september augustus juli juni mei april maart februari januari Neerslag per maand 180,00 160,00 140,00 120,00 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 0,00 december november oktober september augustus juli juni mei april maart februari januari 53