Natuurhistorisch Jaarverslag 2003

Transcriptie

1 Natuurhistorisch Jaarverslag 2003 afdeling Hoorn/West-Friesland

2 Index verslag pagina 1 Inleiding 3 2 Vogels 2.1 Gegevensbronnen Verslag bijzondere waarnemingen in het jaar Verslag Huiszwaluwproject Zeevangmonitoring vogels winterhalfjaar Voorjaarstrek 2003 langs telpost Het Monument Najaarstelling bij De Nek Avondtelling De Hulk voorjaar Ganzen- en zwanentelling Goudplevieren in het KNNV waarnemingsgebied Overzicht waarnemingen in "De Vooroever" Overzicht waarnemingen Lutjebroeker Weel 33 3 Insecten 3.1 Jaarverslag vlinders ,2 Jaarverslag Libellen Jaarverslag hommels Overige insecten Planten 4.1 Jaarverslag Plantenwerkgroep Landje van Naber 5.1 Jaarverslag Slakken op het Landje van Naber 49 6 Egels 6.1 Egelproject Overigen 7.1 Overige waarnemingen Het weer van 2003 in Hensbroek Organisatie KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland 60 Colofoon: Eindredactie Samenstelling Bijdragen van Opmaak : Jan-Pieter de Krijger : Egbert Baars en Jan-Pieter de Krijger : Egbert Baars, Ko van Gent, Henny v.d. Groep, Dick Jong, Jan-Pieter de Krijger, Willy Mantel, Jan en Ina Marbus, Freek Musman, Ben Pronk, Kees Schoon, Eric de Vroome, Cor v.d. Velden en Resi Zabel : Egbert Baars Uitgave van : KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland Datum : februari 2004 Nummer : HN/01RAP Website : hoorn@knnv.nl 2004 KNNV afd. Hoorn/West-Friesland De tekst uit deze uitgave mag niet worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotocopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de KNNV afd. Hoorn/West-Friesland 2 Natuurhistorisch jaarverslag 2003

3 1 Inleiding Voor u ligt het Natuur Historisch Jaarverslag van de KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland. Ook dit jaar zijn we er weer in geslaagd om een jaarverslag te maken van de gegevens die verzameld zijn in het jaar Net als vorige jaren een verslag met heel veel vogelwaarnemingen maar dat geeft alleen maar aan deze groep van organismen een steeds grotere belangstelling krijgt binnen de afdeling. Wat niet wil zeggen dat de andere groepen aan belangstelling te klagen hebben. Ook de vlinders zijn dit jaar wederom met speciale aandacht bekeken in het vlindermonitoringsproject in onze regio wat geheel door de Vlinder en Libellenwerkgroep van de afdeling is opgezet en dit jaar zijn tweede succesvolle jaar heeft beleefd. Het verslag wat voor u ligt is opgebouwd uit de volgende hoofdstukken. Hoofdstuk 2 vogels, hoofdstuk 3; vlinders en libellen, hoofdstuk 4; planten, hoofdstuk 5; Landje van Naber, hoofdstuk 6; egelproject en hoofdstuk 7; overigen. Ik hoop dat u het met aandacht leest en denkt u dat u het jaarverslag van 2004 kunt verrijken met uw eigen waarnemingen dat ontvangen wij die graag van u. Jan-Pieter de Krijger Waarnemingsgebied KNNV afd. Hoorn/West-Friesland Natuurhistorisch jaarverslag

4 2 Vogels 2.1 Gegevensbronnen De KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland beschikt bijna elf jaar over een steeds actiever wordende vogelwerkgroep. Om een beeld te geven waar alle gepresenteerde vogelgegevens vandaan komen is het noodzakelijk om alle activiteiten van deze werkgroep in kaart te brengen. De werkgroep bestaat uit maximaal twintig, min of meer, actieve vogelaars. De gegevens zijn voor een groot deel afkomstig uit deze groep werkgroepleden. Losse waarnemingen Dit zijn veldwaarnemingen van individuele werkgroepleden die niet geplaatst kunnen worden in het kader van een telactiviteit. Dit type waarnemingen is heel gevarieerd en betreft meestal bijzondere waarnemingen. Tot deze groep waarnemingen behoort ook informatie uit publicaties (dagbladen, vogeltijdschriften) en via-via waarnemingen. Broedvogelinventarisaties Dit zijn inventarisaties die gecoördineerd worden door de Sovon en waaraan leden van onze werkgroep aan deelnemen. In veel gevallen betreffen dit natuurgebieden in eigendom van Staatsbosbeheer. In alle gevallen betreffen dit monitorgebieden waardoor de inventarisaties in deze gebieden reeds een lange reeks van jaren wordt uitgevoerd. Het is van groot belang dat deze inventarisaties (blijvend) worden voortgezet. Zeevang-oost / west Siem Koops Riet-Floris-Oosterkoog idem Schardammerkoog idem Bedijkte waal idem De Hulk idem Mijzenpolder Harry Fabitius Kleiputten Nek / Oosterleek Cees Schaper Uiterdijken Schellinkhout idem De Weelen idem De Ven idem Vooroever idem + Sovon Westerkoog / Koogbraak eo Erik de Vroome / Ko van Gent Ursemmerplas Ben Pronk Een andere projectmatige vorm van broedvogelinventarisatie wordt gevormd door: Atlasproject Vogelwerkgroep Huiszwaluwenonderzoek idem Gebiedstellingen Dit zijn tellingen van de aantallen per soort in een bepaald gebied. Dit kan een slaapplaats zijn of een Important Bird Area (IBA) of gewoon een leuk gebied. De gebiedstelling kan ook in het kader van een bepaalde soort(en) of item worden uitgevoerd zoals: Maandelijkse IBA-telling Zeevang Vogelwerkgroep Midwintertelling idem Slaapplaatstelling Molenplas Ben Pronk / Harry Fabritius Slaapplaatstelling de Hulk Freek Musman Telling Landje van Naber Jan-Pieter de Krijger / Plantenwerkgroep Voorjaarstrektelling Monument Freek Musman Najaarstrektelling De Nek idem De Vooroever en Lutjebroeker Weel Ad Roobeek Ganzen- en zwanentellingen Jan en Ina Marbus Dick Jong en Cor van der Velden 4 Natuurhistorisch jaarverslag 2003

5 2.2 Verslag bijzondere waarnemingen in het jaar 2003 Duikers en Futen Op 6 april zwom een ROODKEELDUIKER nabij het Julianapark in Hoorn. Na een stevige storm worden hier vaker duikers waargenomen. Op 7 november zwom hier ook een ROODHALSFUUT rond. Op 7 maart zijn 750 FUTEN geteld rond de Vooroever. In de Vooroever en de Ven broeden in totaal circa 250 paar FUTEN. Op 3 mei werden maar liefst 10 GEOORDE FUTEN geteld in de Nek bij Schellinkhout. De GEOORDE FUUT voelt zich kennelijk goed thuis in de meeuwen-kolonie van de Nek. In dit kleiputje broeden 4 paartjes. Het lijkt een aardig idee om eens te onderzoeken waarom de schaarse GEOORDE FUUT juist hier zo succesvol broed. In de periode 31 maart tot 23 april werden steeds 1-2 KUIFDUIKERS geteld in de Vooroever. Op 6 april vloog een exemplaar langs het Monument bij Scharwoude. Op 7 september fourageerden maximaal 10 KUIFDUIKERS in het VOP. Reigers Op 28 maart fourageerde een HEILIGE IBIS in het Vooroverproject Onderdijk (VOP). Op 7 juni een melding van een KWAK in het VOP. Op 12 augustus zag een verbaasde boswachter een KWAK in een boom bij het fort Edam. Vanaf 7 augustus meldingen van PURPERREIGERS in de Lutjebroekerweel bij Lutjebriek (LW). Het betrof steeds 1-2 exemplaren. Op 20 en 21 september stapte een GROTE ZILVER- REIGER rond in het VOP. Op 16 november een fouragerend exemplaar in de Zeevang. Tussen 7 en 14 december hier ook een KLEINE ZILVERREIGER. Op 16 en 17 maart een OOIEVAAR resp. fouragerend in grasland bij de Nek van Schellinkhout en vliegend boven Hoorn. Op 5 mei een OOIEVAAR in de Zeevang en op 16 mei 2 OOIEVAARS fouragerend achter een grasmaaier in Bobeldijk. s Avonds zaten de vogels op een stolpboerderij ter plaatse. Twee ZWARTE OOIEVAARS vlogen op 10 en 14 augustus resp. boven Hoogkarspel en Venhuizen. Winterwaarnemingen ROERDOMPEN langs de IJsselmeerdijk Wijdenes (15 januari), op 5 januari LW en het VOP, de Nek (25 februari) en 17 januari in de Ven nabij Enkhuizen. In 2003 twee territoria van de ROERDOMP in het Weelengebied. Op 9 december alweer 2 ROERDOMPEN in de Nek. De eerste LEPELAAR wordt op 28 februari waargenomen in het VOP. Uiteindelijk broeden de soort in het VOP met 40 paar. Ganzen en zwanen Op 3 januari 7 WILDE ZWANEN in het VOP. Op 25 oktober worden de eerste 35 KLEINE ZWANEN gesignaleerd in omgeving van Broekerhaven. Een van de mooiste ganzensoorten is toch wel de KLEINE RIETGANS. Dit jaar werden relatief veel waarnemingen gedaan in ons werkgebied van deze schaarse soort. Begin januari werd tijdens de nieuwjaarswandeling bij Wijdenes een groep gezien van 44 exemplaren en op 4 januari verbleven 12 exemplaren rond de LW. Ook half januari verbleven in de Zeevang op twee plaatsen groepjes KLEINE RIETGANZEN. In februari en maart regelmatig een exemplaar in het VOP. De topdag voor deze soort was op 16 november met maar liefst in totaal 323 exemplaren in de Zeevang. Natuurhistorisch jaarverslag

6 Op 30 november 40 exemplaren in het VOP en op 30 december een kleine aantal nabij Etersheim. Ook de gewone RIETGANS is in ons werkgebied niet algemeen. De kenners onderscheiden binnen de soort twee ondersoorten; TOENDRA- en TAIGA RIETGANS. Op 19 januari en 15 februari zit een klein groepje RIETGANZEN in de Zeevang. Op 11 januari zit een groep van 45 toendra's in het VOP. Op 16 maart 5 TAIGA RIETGANZEN in het VOP. Op 6 april fourageren 2 ROTGANZEN bij Tersluis. In het VOP wordt in 2003 regelmatig een exemplaar waargenomen. De WIBUIKROTGANS is een van de zeldzame ondersoorten van de ROTGANS. Tussen 20 en 25 januari fourageren 9 WITBUIKROTGANZEN in de Koopmanspolder en het VOP. Op 5 en 12 januari wordt een DWERGGANS gemeld in het VOP. Op 25 januari zit hier ook nog een KEIZERGANS. Leuke vermeldingswaardige aantallen ganzen: op 5 januari 88 NIJLGANZEN in omgeving Venhuizen, op 15 februari 514 BRANDGANZEN, GRAUWE GANZEN en KOLGANZEN in de Zeevang. Op 10 juli 425 CANADESE GANZEN in het VOP. Eenden Op 16 maart zwemt een CASARCA rond in de Zeevang. In het VOP werden op 28 februari 5000 TOPPEREENDEN geteld. Op 23 februari fourageren SMIENTEN in het VOP. Dit is opmerkelijk veel omdat SMIENTEN relatief weinig ten noorden van Enkhuizen voorkomen. In het IJsselmeer ten zuiden van Hoorn is de situatie andersom. Juist hier kunnen enorme aantallen SMIENTEN worden geteld (tot meer dan exemplaren). TOPPEREENDEN komen hier echter incidenteel voor. Zoals bekend heeft dit te maken met de voedselvoorkeur van de eenden. Op 18 en 21 april een ROSSE STEKELSTAART in de Nek. Op 17 januari 5 MIDDELSTE ZAAGBEKKEN nabij Medemblik en op 22 april ook nog een exemplaar in het VOP. In de periode 16 maart - 11 mei verbleef een IJSEEND in de omgeving van het VOP. Op 7 december opnieuw een IJSEEND in het VOP. Vanaf 3 januari tot 23 april verbleef minstens een paar EIDEREENDEN rond het VOP. Volgens Ad Roobeek is er niet gebroed. Op 8 november een viertal GROTE ZEE-EENDEN en op 9 november een achttal ZWARTE ZEE-EENDEN in het VOP. Op 2 juni een MUSKUSEEND in het VOP. Op 28 december werden er 157 GROTE ZAAGBEKKEN in de LW geteld. Op 12 januari verbleven NONNETJES in een wak op het IJsselmeer bij Andijk. Roofvogels Afgelopen jaar werden er gelukkig weer wat meer BOOMVALKEN waargenomen; In de maand mei onder andere BOOMVALKEN in Berkhout, Wijdenes, Lutjebroek, Edam (fort), Oosterleek, Etersheim, de Nek, Lutjebroekerweel (LW). Tijdens onze maandelijkse Zeevangtellingen komen de tellers veelvuldig roofvogels tegen. Meer dan twintig BUIZERDS in het gebied is een normaal telresultaat. Naast de SLECHTVALK komen wij ook steeds vaker een HAVIK tegen in de Zeevang. RUIGPOOTBUIZERDS op 23 februari en 22 maart in het VOP en juist 13 en 21 september en 7 november in de LW. Een VISAREND werd op 14 april boven het Dwaalpark (Hoorn) gezien en op 29 april in de LW. Op 30 augustus en 6 september een pleisterende juveniele VISAREND in de Zeevang. Tussen 15 en 25 september mogelijk steeds dezelfde VISAREND in de Lutjebroekerweel. Op 23 en 30 september vloog een VISAREND over de Nek. Overtrekkende WESPENDIEVEN op 21 maart (2) LW, 25 april VOP (3), 6 mei Etersheim (1), 17 mei Lutjebroek en op 25 mei VOP. Tenslotte een ZWARTE WOUW op 6 april boven de Nek. 6 Natuurhistorisch jaarverslag 2003

7 Hoenders tot en met steltlopers Zeer fraai was het roepen van een KLEIN WATERHOEN op 18 mei nabij de Nek. Een vijftal vogelaars hebben de soort horen roepen. Helaas zijn geen geluidopnamen gemaakt zodat de waarneming niet formeel wordt erkend. KWARTELS werden gehoord op 17 mei in de polder Oosterkoog! Op 14 juni 4 exemplaren in het VOP en op 14 juli minstens 2 exemplaren in het streekbos. PATRIJZEN werden gemeld op 6 maart in Hoogkarspel,10 mei in de Veenakkers (Grootslag), 25 mei Grosthuizen (2) en op 6 mei in Berkhout. Op 9 mei een karaktrestiek wegschietend BOKJE uit een slootkant in Venhuizen en in oktober rond Fort Edam. Op 30 november een exemplaar in het VOP. Op 12 oktober een GRAUWE FRANJEPOOT rondtollend in de Nek. IJSLANDSE GRUTTO'S tussen 21 maart en 12 april in het VOP maximaal 9 exemplaren. Op 19 oktober nog een groep van 9 IJSLANDSE GRUTTO'S in het VOP. Op 6 april een KANOETSTRANDLOPER in het VOP. Spectaculair was de SPORENKIEVIT die tussen 24 en 26 juli in het VOP was te bewonderen. Op 11 mei twee TEMMINCK STRANDLOPERS in het VOP. Op 4 en 7 mei fourageerde hier ook een STEENLOPER. De KROMBEKSTRANDLOPER liet zich op 30 mei bewonderen in het VOP. Nabij het naviduct Enkhuizen op 14 juli 25 ROSSE GRUTTO'S. Op 30 november een groep van 280 KEMPHANEN in het VOP. Jagers, meeuwen en sterns Op 16 januari zwommen 2 ZEEKOETEN in het spaarbekken (PWN) bij Andijk. Op 25 juli vloog een KLEINE JAGER over Lutjebroek. In het vooroeverproject opnieuw afgelopen jaar broedgevallen van GROTE- en KLEINE MANTELMEEUW (resp. 2 en 4 paar), ZILVERMEEUW (1 paar) en ZWARTKOPMEEUW (1 paar). Op 17 april werden rond het naviduct bij Enkhuizen 17 ZWARTKOPMEEUWEN genoteerd. DWERGMEEUWEN vlogen op 25 januari en 8 februari met resp. 10 en 4 exemplaren rond in het VOP. Op onder ander 3 mei vloog een DWERGMEEUW langs de Nek. Op 19 november fourageerde 4 exemplaren in de Weelen en op 25 november wederom 10 ex. in het VOP. Op 29 juli een exemplaar nabij het naviduct bij Enkhuizen. Deze zandplaat bij het naviduct is een geliefde stek voor onder andere meeuwen en sterns. Op 5 mei zaten er bijvoorbeeld 2000 VISDIEVEN en 25 ZWARTESTERNS. Op 14 juli werden hier nog 200 ZWARTE STERNS geteld. In april tevens maximaal 3 ZWARTE STERNS rond Fort Edam. Op 14 juli rond het naviduct 2 WITVLEUGELSTERNS. Op 13 oktober passeerde twee GROTE STERNS langs de Nek. Duiven toten met Spechten. In de Ven een broedgeval van de bij ons zeldzame ZOMERTORTEL. Op 3 mei 2 ZOMERTORTELS nabij Wijdenes en op 7 september een exemplaar in het VOP. Het lijkt erop dat er steeds meer HOLENDUIVEN worden waargenomen in ons gebied. Op 5 januari bv 20 exemplaren in een weiland in Venhuizen. Heel bijzonder was de roepende BOSUIL in Wijdenes tussen 16 mei en 5 juni. De KERKUIL breidt zich nog steeds uit in onze omgeving. Dit jaar broedgevallen in de Wogmeer, Spierdijk, Ursem, Oosthuizen, Venhuizen en Wijdenes. Natuurhistorisch jaarverslag

8 De VELDUIL was afgelopen winter weer present in de Lekermeer (16 februari 2 exemplaren). Op 8 oktober vloog een VELDUIL langs de Nek. Vanaf half november zijn er opnieuw 1-2 VELDUILEN opgedoken in de Leekermeer. Op 21 en 31 oktober een roepende GROENE SPECHT in resp. het Julianapark en in Blokker. Op 28 december een GROENE SPECHT in Zwaag. Op 25 oktober de enige melding van een DRAAIHALS in Lutjebroek. In 2003 eindelijk een zeker broedgeval van de IJSVOGEL in Andijk. Een foto van twee pas uitgevlogen vogels bevestigen het broedgeval. Onder andere IJSVOGELS gemeld op 9 februari en 17 december in het Julianapark, 13 maart in Blokker, op 31 maart, 3 mei en 27 december in het VOP, 5 september in de LW, op 23 oktober in Hoorn, op 28 oktober in de Nek en op 9 december in Lutjebroek. Op 24 mei vlogen 3 krijzende HALSBANDPARKIETEN rond in Lutjebroek. Leeuweriken tot Pestvogel Op 9 november fourageerde 2 BOOMLEEUWERIKEN in het VOP. Op 18 januari telde men 230 VELDLEEUWERIKEN in de LW. Op 14 april fourageerde 15 OEVERZWALUWEN boven de LW. Een dag later 45 ex. in het VOP. Op 19 september passeerde een DUINPIEPER langs de Nek. Op 16 januari de eerste twee ROUWKWIKSTAARTEN in Grootebroek. Op 16 maart 2 exemplaren in het VOP en op 30 maart 3 exemplaren in de LW. Op 5 april 9 ex in de LW. Op 5 januari en 23 maart fourageerde een GROTE GELE KWIKSTAART in het VOP. De eerste GELE KWIKSTAART werd op 28 maart in de VOP waargenomen. Begin 2003 was er nog een staartje van de Pestvogelinvasie; 12 januari in Hoorn (3), 15 januari in Enkhuizen (8), Wijdenes vanaf 19 januari (max. 5), Blokker 8 februari (max. 20), 19 februari in Hoogkarspel (2), 3 maart in Zwaag (2). Op 26 oktober de eerste PESTVOGELS in Wijdenes (2) en later in Twisk op 1 november (1) en Wervershoof op 7 november (4). Nachtegaal tot Grote Lijsters Heel aardig waren de broedgevallen van NACHTEGALEN in de Weelen en de Vooroever. Op 22 april een zingende NACHTEGAAL in Grootebroek. Op 19 mei een mogelijke zingende NOORDSE NACHTEGAAL nabij het viaduct van Berkhout. BLAUWBORST broeden in 2003 alleen in het VOP en de Weelen met resp. 10 en 1 territoria. In juli een GEKRAAGDE ROODSTAART rond Fort Edam. Op 22 april een PAAPJE in het VOP en op 25 augustus een exemplaar in de LW. ROODBORSTTAPUITEN op 12 maart in de LW onder ander op 16 maart in het VOP en ook vanaf 21 oktober tot eind december een exemplaren in het VOP. Op 17 november vloog een exemplaar langs de Nek. Op 5 januari een overwinterende een BEFLIJSTER in het VOP. Tussen 21 en 27 april BEFLIJSTERS in Hoogkarspel (1), in het VOP (2) en Andijk (1). Op 18 april een BEFLIJSTER in een fruittuin te Wijdenes. GROTE LIJSTERS werden onder andere gezien in de Koopmanpolder op 20 februari (1) en in de LW (1) op 4 januari. Nabij Fort Edam in maart en oktober resp. max 1 en 2. In omgeving Andijk minstens 8 territoria van de GROTE LIJSTER vastgesteld. 8 Natuurhistorisch jaarverslag 2003

9 Snor tot en met Wielewaal In de Lutjebroekerweel broedde een GROTE KAREKIET voor het tweede jaar achtereen. Op 13 november een SCANDINAVISCHE TJIFTJAF in Lutjebroek. VUURGOUDHAANTJES zijn gemeld 27 januari in Hoogkarspel, 6 februari en 8 maart Julianapark (resp 1 en 4 ex), 9 februari Blokker en in Zwaag 13 maart en 12 november. Tevens in het VOP op 31 januari met maximaal 2 exemplaren. In juni een BONTE VLIEGENVANGER rond Fort Edam. BAARDMANNETJES broeden in de VOP, LW en in de Ven (resp. 11, 1 en 3 territoria). De BUIDELMEES was op 3 mei in de LW aanwezig en op 12 mei in het VOP. Op 26 september en 1 oktober passeerde een KLAPEKSTER trektelpost de Nek. Op 7 mei een zingende WIELEWAAL in Middellie en op 16 mei een exemplaar in Hoorn. Op 23 november een groep STAARTMEZEN waaronder een drietal WITKOPSTAARTMEZEN (A.c.caudatus). Binnen de staartmezen worden geografische ondersoorten onderscheiden waaronder de noord-oost europese WITKOPSTAARTMEZEN. Volgens Lars Jonsson (Tirion vogelgids) kunnen WITKOPSTAARTMEZEN soms invasieachtig voorkomen. In ons archief is nauwelijks iets bekend over waarnemingen van de WITKOPSTAARTMEZEN. Dus voortaan bij ieder staartmees even kijken of het een witkop betreft. Roek tot en met Rietgors Een zestal Roeken op 18 april in Grosthuizen en op 3 mei nog een tweetal in Hoorn. Is er een verschuiving uit Hoorn gaande? KEPEN werden gemeld op 8 oktober in Wognum(3), 26 oktober in het VOP(5) en nabij Fort Edam november en december resp. 2 en 15. Tijdens de Zeevangtelling op 16 november werden in het gehele gebied KEPEN waargenomen; in totaal maar liefst 83 exemplaren. Een APPELVINK op 6 en 20 februari in het Julianapark. SIJSJES op 18 januari in het VOP (80), op 8 februari LW (90) en in februari max 34 nabij Fort Edam. In november werden hier max 40 geteld. Op 17 september 30 SIJSJES in het VOP en op 20 september 10 exemplaren in de LW. Op 8 februari ook nog 15 BARMSIJSJES rond in de LW. Op 4 december fourageerde 10 BARMSIJSJES in Hoogkarspel. Op 8 februari en 13 februari twee GOUDVINKEN in de LW. Op 7 juni een 1 e zomer mannetje ROODMUS in het VOP. Op 20 juli vlogen 10 KRUISBEKKEN in het VOP en op 11 augustus een exemplaren in Lutjebroek. Op 6 november vlogen drie GEELGORZEN langs de Nek. Tenslotte op 17 en 25 januari een FRATER in het VOP en op 10 november passeerde 3 FRATERS de trektelpost Nek. Ko van Gent Natuurhistorisch jaarverslag

10 10 Natuurhistorisch jaarverslag 2003

11 2.3 Verslag Huiszwaluwproject Oostelijk West-Friesland en de Zeevang In 2003 hebben dertig tellers de plaatsen waar de Huiszwaluwen in ons gebied nestelen bezocht. Er zijn 700 Huiszwaluwnesten in 67 kolonies geteld. Met de telling van dit jaar brengen we het aantal onderzoeksjaren op twaalf. Door deze reeks ontstaat er een bijzonder goed beeld van deze kolonievogels in ons gebied. De gegevens van dit jaar zijn wederom aan de SOVON doorgegeven ten behoeve van het landelijke kolonievogel onderzoek. Dit onderzoek vindt in een aantal gebieden over een groot aantal jaren plaats. De gegevens van 1991 tot en met Jaartal Kwartblok Plaats o Aartswoud Abbekerk Andijk , o Avenhorn o Baarsdorpermeer o Beets o Benningbroek o Berkhout o Bobeldijk Bovenkarspel De Goorn De Weere Enkhuizen o Gouwe Grootebroek Grosth. / Scharwoude o Hauwert Hem o Hensbroek o Hobrede Hoogkarspel / Lutjebroek Hoogwoud Hoorn Kwadijk Lambertschaag Medemblik Middelie o Midwoud Nibbixwoud Obdam Onderdijk o Oosterblokker o Oosterdijk Oosterleek Oosthuizen Oostwoud Opmeer / Spanbroek o Opperdoes Oudendijk Schardam o Schellinkhout Sijberkarspel Spierdijk Twisk o Ursem Venhuizen , o Wadway Warder Wervershoof o Westerblokker Westwoud / Oudijk Wijdenes o Wogmeer Wognum o Zandwerven o Zuidermeer o Zwaag Zwaagdijk-Oost Zwaagdijk-West Totaal Index Percentage t.o.v. voorgaande jaar Aan de linkerzijde is de voor- dan wel achteruitgang van het aantal nesten t.o.v. het voorgaande jaar weergegeven. + = meer huiszwaluwnesten, - = minder huiszwaluwnesten, o = hetzelfde aantal huiszwaluwnesten Natuurhistorisch jaarverslag

12 Op de bovenstaande kaart zijn de locaties van de kolonies aangegeven. Enkhuizen Opmeer / Spanbroek aantal 10 aantal Natuurhistorisch jaarverslag 2003

13 1500 Huiszwaluwen Kust Binnenland Jaar In de bovenstaande grafiek zijn de totaal over de jaren 1992 tot en met 2003 weergegeven, tevens zijn de nesten die in het binnenland en langs de kust zijn geteld zichtbaar gemaakt. In het onderstaande figuur is het percentage nesten in het binnenland en langs de kust weergegeven. Binnenland Kust 37% 63% In 2003 zijn er 63 nesten minder geteld dan in Dit is wederom een nieuw record in negatieve zin. De Huiszwaluwen stand is nog nooit zo laag geweest in ons gebied. De toe- en afname van huiszwaluwnesten over de verschillende plaatsen is weer erg wisselend. Er valt te vermelden dat er in Andijk 87 (afname 48), De Weere 24 (afname 7), Grosthuizen / Scharwoude 19 (afname 5), Hoogwoud 8 (afname 12), Venhuizen 73 (afname 19), Zwaagdijk- West 6 (afname 9), Enkhuizen 112 (toename 20), Middelie 17 (toename 6), Nibbixwoud 10 (toename 5), Onderdijk 19 (toename 8), Opmeer / Spanbroek 28 (toename 11), Warder 24 (toename 9) en Zwaagdijk-Oost 15 (toename 6) nesten zijn geteld. Helaas zijn er in Westwoud / Oudijk geen nesten meer aangetroffen. Egbert Baars Warder Andijk aantal aantal Natuurhistorisch jaarverslag

14 2.4 Zeevangmonitoring vogels winterhalfjaar Herinrichtinggebied De Zeevang In de herfst van 2000 is een aanvang gemaakt met het maandelijks tellen van vogels in het open poldergebied van De Zeevang. Aanleiding hiervoor was de vraag van vogelbescherming Nederland om, ten behoeve van de aanwijzing van het gebied tot Vogelrichtlijngebied, gegevens over het voorkomen van vogels te verzamelen. Het is al lang bekend dat het Zeevang gebied in zowel het zomer- als winterhalfjaar veel vogels herbergt. Er was echter niet voldoende informatie over het gebied aanwezig. De KNNV vogelwerkgroep Hoorn/West-Friesland heeft de coördinatie van het telwerk en de verwerking van de gegevens verzorgd. De Zeevang telling is daarmee een onderdeel van de watervogeltellingen die landelijk door SOVON worden gecoördineerd. Na het lopende seizoen 2003/2004 zijn er over vier winterhalfjaren gegevens vergaard. De aantallen vogels die, tot nu toe, werden aangetroffen staan in tabel 1. Het gebied waarin geteld wordt omvat de Polder Zeevang, Polder Beetskoog, Grote en Kleine Koogpolder, Schardammerkoog, Rietkoog Floris en Oosterkoog, net een totaal van hectare. De komende herinrichting van het Zeevanggebied maakt het hebben van informatie over de vogels van groot belang. Met behulp van deze informatie is het mogelijk om een goede afweging tussen natuur en landbouw te maken. De enorme vogelrijkdom van het gebied mag worden toegeschreven aan het daar aanwezige landschap. Het huidige agrarische grondgebruik heeft in De Zeevang er toe bijgedragen dat het open polderlandschap nog aanwezig is. Een combinatie van open veenweidelandschap met het historische slotenpatroon, bestaande uit honderden kleine en vooral bredere tot zeer brede sloten, maken het gebied aantrekkelijk voor de vogels. Vogels ervaren water als plaats waar bij gevaar een vluchtweg is. Met name de vele SMIENTEN gebruiken hierom het Zeevang gebied. Ook het voorkomen van de juiste grassoorten op de weilanden die het menu voor de SMIENTEN vormen draagt bij aan de hoge aantallen van deze soort. Een hoge grondwaterstand door een gunstig slootpeil beheer maakt dat bodemleven als regenwormen en emelten dicht aan de oppervlakte van het land leven. Hierdoor komen duizenden GOUDPLEVIEREN en KIEVITEN naar De Zeevang. Een hoge grondwaterstand is ook van groot belang van de weidevogels in het zomerhalfjaar. Ganzen en zwanen komen naar het Zeevang gebied door zijn gunstige ligging aan het grote open water Markermeer. Dit biedt aan vogelsoorten als deze, bij gevaar een vlucht en een slaapplaats nabij. Een groot aantal boeren in het Zeevang gebied zijn door de wat intensievere manier van agrarische bedrijfsvoering, door o.a. inzaaien van eiwitrijke grassoorten en verlagen van de waterstand in de sloten door onderbemaling, een optimaal voedselgebied voor ganzen en zwanen gaan creëren. In 2003 is de Zeevang telling in de maanden januari, februari, maart, oktober, november en december uitgevoerd. Er werkten maandelijks gemiddeld 16 mensen mee. De aanvang van de telling was half tien 's morgens. De deelnemers verzamelden om 9 uur in het Tolhuus in Warder. Hier werden de telgroepjes ingedeeld en de veldkaarten en tellijsten uitgedeeld. Het telgebied is opgedeeld in vijf deelgebieden. In groepjes van twee tot drie mensen nam ieder een deelgebied om te tellen. Het tellen werd voor het grootste deel vanuit auto's uitgevoerd. Gemiddeld werd gebied in 5 uur geteld. De telgegegevens zijn doorgegeven aan SOVON. Na de maandelijkse telronde zijn de telresultaten ingevoerd in het KNNV archief. Deelnemers werden door nieuwsbrieven maandelijks geïnformeerd over de totaal aantallen vogels die in het gebied waren aangetroffen. 14 Natuurhistorisch jaarverslag 2003

15 Presentatie naar belanghebbenden van het gebied is in 2003 door middel van een verslag van de telling van november uitgevoerd. Doel van deze verslaggeving is informeren over de vogelrijkdom in het gebied. De website master van de KNNV is ook van actuele informatie voorzien. Een persbericht naar de regionale kranten die de record aantallen vogels van november belichte, werd afgedrukt in de waterland editie van het Noord-Hollands dagblad en De Polderexpres. In dit verslag is de tekst opgenomen van de novembertelling 2003 zo die is verstuurd naar de pers. Eveneens is de verspreidingskaart van de SMIENT in november 2003 en de aantallen per deelgebied van november in dit verslag verwerkt. Verslag Zeevang monitoring vogels 16 november 2003 Op de onderstaande kaart zijn de Smienten die geteld zijn op 16 november weergegeven. Elke stip vertegenwoordigd 100 SMIENTEN Natuurhistorisch jaarverslag

16 De KNNV afdeling Hoorn/West-Friesland heeft tijdens de vogeltelling op zondag 16 november 2003 een record aantal vogels aangetroffen. In het gebied De Zeevang tussen Oudendijk en Purmerend werden totaal vogels geteld onderverdeeld in 60 verschillende soorten. Zo verbleven die zondag SMIENTEN, GOUDPLEVIEREN en ruim KIEVITEN in het gebied. Maar liefst 35 Buizerds, één SLECHTVALK, 19 TORENVALKJES en twee SPERWERS vertegenwoordigden de roofvogels. In de Oosterkoogpolder bij Schardam stapte een GROTE ZILVERREIGER rond. Ganzen waren die zondag ook volop aanwezig in het veenweidegebied. Naast de GRAUWE GANZEN die het hele jaar in het Zeevang gebied te bewonderen zijn, waren nu ook grote groepen KOLGANZEN vanuit het hoge noorden naar de Zeevang gekomen. Er werden kollen geteld. Twee groepen van 150 KLEINE RIETGANZEN, eveneens uit het hoge noorden, verrasten de vogeltellers. Deze ganzen soort komt in het winterhalfjaar maar zeer zelden buiten zijn normale overwinteringgebied in Friesland bij het plaatsje Blauwhuis. 50 KLEINE ZWANEN verbleven op hun vertouwde stek de Oosterweeren langs de Kooiweg nabij Edam. Ben Pronk 16 Natuurhistorisch jaarverslag 2003

17 Zeevangtelling 16 november 2003 Zeevang oost Zeevang midden Zeevang west naam: aantal: naam: aantal: naam: aantal: Fuut 2 Aalscholver 12 Aalscholver 30 Aalscholver 17 Blauwe reiger 34 Blauwe reiger 23 Blauwe reiger 48 Knobbelzwaan 60 Knobbelzwaan 75 Knobbelzwaan 162 Kleine rietgans 19 Grauwe gans 170 Kleine zwaan 52 Grauwe gans 199 Nijlgans 4 Kleine rietgans 185 Smient Bergeend 5 Kolgans Krakeend 2 Smient Grauwe gans 288 Wintertaling 25 Krakeend 1 Nijlgans 3 Wilde eend 137 Wintertaling 18 Casarca 1 Slobeend 1 Wilde eend 152 Bergeend 5 Buizerd 8 Slobeend 8 Smient Torenvalk 6 Kuifeend 2 Krakeend 21 Waterhoen 16 Nonnetje 2 Wintertaling 70 Meerkoet 60 Grote zaagbek 1 Wilde eend 300 Kievit 675 Buizerd 5 Pijlstaart 2 Wulp 11 Torenvalk 5 Slobeend 11 Kokmeeuw 155 Waterhoen 2 Tafeleend 20 Stormmeeuw 7 Meerkoet 150 Kuifeend 40 Zilvermeeuw 4 Goudplevier 780 Nonnetje 1 Holenduif 1 Kievit Sperwer 1 Houtduif 1 Watersnip 2 Slechtvalk 1 Grote bonte specht 3 Wulp 30 Buizerd 14 Merel 5 Kokmeeuw 100 Torenvalk 6 Zanglijster 1 Stormmeeuw 35 Fazant 1 Ekster 1 Grote mantelmeeuw 2 Waterhoen 15 Ekster 32 Holenduif 1 Meerkoet 815 Kauw 20 Kramsvogel 40 Goudplevier Zwarte kraai 52 Ekster 5 Kievit Spreeuw 245 Kauw 6 Watersnip 4 Keep 26 Zwarte kraai 23 Wulp 49 Soepeend 11 Spreeuw 320 Kokmeeuw 248 Soepgans 4 Ringmus 10 Stormmeeuw 139 Vink 15 Zilvermeeuw 4 Keep 50 Houtduif 6 Rietkoog Soepeend 20 Veldleeuwerik 12 naam: aantal: Soepgans 6 Winterkoning 1 Grauwe Gans 16 Roodborst 1 Buizerd 1 Oosterkoogpolder Merel 5 Soepgans 11 naam: aantal: Koperwiek 1 Grote zilverreiger 1 Koolmees 5 Blauwe reiger 1 Ekster 17 Schardammerkoog Kleine zwaan 4 Kauw 23 naam: aantal: Kolgans 200 Zwarte kraai 34 Blauwe Reiger 1 Krakeend 5 Spreeuw 450 Smient 225 Tafeleend 5 Ringmus 10 Buizerd 1 Kuifeend 10 Vink 29 Goudplevier 30 Brilduiker 7 Keep 7 Kievit 100 Grote zaagbek 5 Soepeend 24 Watersnip 2 Grote mantelmeeuw 1 Soepgans 32 Kokmeeuw 4 Stormmeeuw 2 Floriskoog Zeevang noord Waterpieper 1 naam: aantal: naam: aantal: Ekster 2 Blauwe reiger 1 Blauwe reiger 5 Kauw 7 Wilde eend 1 Knobbelzwaan 59 Spreeuw 3 Waterhoen 1 Bergeend 1 Soepeend 5 Meerkoet 100 Smient 192 Ekster 2 Wilde eend 53 Kl/Gr koogpolder Soepgans 2 Slobeend 1 naam: aantal: Sperwer 1 Fuut 3 Beetskoogpolder Buizerd 4 Blauwe reiger 3 naam: aantal: Torenvalk 1 Knobbelzwaan 70 Aalscholver 5 Waterhoen 2 Kleine zwaan 8 Blauwe reiger 4 Meerkoet 41 Kleine rietgans 119 Knobbelzwaan 84 Kievit 5 Grauwe Gans 3 Wilde zwaan 4 Kokmeeuw 210 Nijlgans 2 Grauwe gans 280 Stormmeeuw 22 Smient 230 Smient Zilvermeeuw 1 Krakeend 8 Wilde eend 64 Houtduif 32 Wintertaling 4 Slobeend 2 Turkse tortel 19 Wilde eend 38 Buizerd 1 Graspieper 2 Kuifeend 10 Torenvalk 1 Winterkoning 1 Grote zaagbek 3 Waterhoen 2 Roodborst 2 Sperwer 1 Meerkoet 30 Merel 9 Buizerd 1 Goudplevier Pimpelmees 1 Meerkoet 46 Kievit Koolmees 13 Kievit 40 Watersnip 20 Kauw 64 Kokmeeuw 20 Kokmeeuw 40 Zwarte kraai 4 Stormmeeuw 10 Stormmeeuw 40 Spreeuw 4 Stormmeeuw 30 Zwarte kraai 12 Huismus 13 Kauw 10 Spreeuw 200 Vink 2 Zwarte kraai 3 Soepeend 20 Soepeend 11 Soepgans 10 Soepgans 12 Natuurhistorisch jaarverslag

18 Oktober November December Januari Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Niet get 14-okt 12-okt 19-okt 17-nov 17-nov 15-nov 16-nov 16-dec 15-dec 14-dec 14-dec 13-jan 12-jan 19-jan 17-feb 17-feb 15-feb 17-mrt 16-mrt 16-mrt naam aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal Dodaar 2 Fuut Dikbekfuut 1 Aalscholver Koereiger 1 Kleine zilverreiger 1 Grote zilverreiger 1 1 Blauwe Reiger Lepelaar Knobbelzwaan Zwarte zwaan Kleine zwaan Wilde zwaan 4 1 Rietgans Kleine rietgans Kolgans Grauwe gans Soepgans Indische gans 5 Canadese gans (kl) Brandgans Rotgans 1 8 Nijlgans Casarca 1 1 Bergeend Smient Krakeend Wintertaling Wilde Eend Soepeend Pijlstaart Zomertaling 1 6 Slobeend Tafeleend Kuifeend Brilduiker 7 2 Nonnetje Grote zaagbek Middelste zaagbek 4 Bruine kiekendief 2 Blauwe kiekendief Havik Sperwer Buizerd Ruigpootbuizerd 1 1 Torenvalk Smeleken Slechtvalk Fazant Waterral Waterhoen Meerkoet Scholekster Bontbekplevier 1 Goudplevier Kievit Kleine strandloper 2 Bonte strandloper Kemphaan Watersnip Grutto IJslandse grutto 1 Wulp Zwarte ruiter Tureluur Groenpootruiter 3 1 Kokmeeuw Stormmeeuw Kleine mantelmeeuw Zilvermeeuw Grote mantelmeeuw Holenduif Houtduif Turkse tortel IJsvogel 1 1 Grote bonte specht 1 Veldleeuwerik Boerenzwaluw 25 4 Graspieper Waterpieper 1 1 Gele Kwikstaart 1 Witte Kwikstaart Rouwkwikstaart 2 Merel Kramsvogel Koperwiek Grote lijster 1 Baardmannetje 1 6 Spreeuw Ekster Kauw Zwarte Kraai Roek 1 Keep 33 1 Vink Putter Huismus Ringmus Rietgors Totaal Aantal Soorten Februari Maart 18 Natuurhistorisch jaarverslag 2003

19 2.5 Voorjaarstrek 2003 langs telpost "Het Monument" Zoals vele jaren heeft Freek ook weer dit jaar weer zijn trektelpost bij Het Monument bezet. In 206,5 teluuren heeft hij daar vogels lang zien vliegen verdeeld over 120 soorten. Daarmee heeft hij wederom de teltijd van vorig jaar ruim overschreden wat te zien is in het aantal vogels wat Freek geteld heeft en in het aantal soorten. jaar aantal vogels aantal soorten De afgelopen jaren zijn weer naast elkaar gezet om een goede vergelijking te kunnen maken.. Het aantal soorten is hoger dan de voorgaande jaren toen het schommelde tussen de 111 en 115 soorten. De aantallen van 2003 zijn hoger dan van de jaren daarvoor. De toppers van 2003 De onbetwiste winnaar van dit jaar is de GRASPIEPER die met exemplaren langs is komen vliegen, gevolgd door de SPREEUW met een aantal van en als derde de KOLGANS met individuen. Een paar opmerkelijkheden op een rij: Het aantal KOLGANZEN is met bijna exemplaren toegenomen en de GRAUWE GANS met bijna 900; BRILDUIKERS lieten zich bijna 100 keer vaker zien dan in 2002; GOUDPLEVIEREN namen met ruim 550 individuen toe en ook de KIEVIT liet zich 2410 keer vaker zien; KEMPHANEN namen met bijna 400 vogels af; KOKMEEUWEN namen daarin tegen weer met ruim vogels toe en ook bij de ZILVERMEEUW en KLEINE MANTELMEEUW stegen de aantallen; Bij de STORMMEEUW nemen de aantallen juist af vergeleken met 2002 van naar 279 in 2003; GRASPIEPERS en SPREEUWEN namen zeer fors in aantal toe en kwamen meer dan keer langsvliegen; Ook de KAUW liet een stijging zien van 869 in 2002 naar in 2003; De KNEU is ook vaker langs komen vliegen en noteerde uiteindelijk een eindstand van 275 en dat is een toename van 97 vogels. Zomaar weer een greep uit de vele waarnemingen die Freek tijdens de voorjaarstrek heeft gedaan. Voor de volledige lijst met gegevens kunt u in de tabel kijken die hiernaast te vinden is. Jan-Pieter de Krijger Natuurhistorisch jaarverslag

20 soort aantal soort aantal Fuut 1 Tureluur 50 Kuifduiker 1 Zwarte ruiter 39 Aalscholver 424 Groenpootruiter 88 Blauwe reiger 25 Bosruiter 7 Lepelaar 14 Oeverloper 12 Wilde zwaan 17 Witgatje 67 Kleine zwaan 18 Watersnip 24 Knobbelzwaan 8 Zwartkopmeeuw 8 Rietgans 433 Dwergmeeuw 40 Kolgans Kokmeeuw Grauwe gans Stormmeeuw 579 Indische gans 4 Zilvermeeuw Canadese gans 5 Grote mantelmeeuw 25 Rotgans 10 Kleine mantelmeeuw 207 Brandgans Visdief 115 Gans spec Zwarte stern 17 Bergeend 20 Houtduif 583 Casarca 1 Holenduif 45 Nijlgans 27 Turkse tortel 4 Smient 907 Koekoek 6 Wilde eend 43 Velduil 1 Krakeend 8 Gierzwaluw 78 Pijlstaart 37 Draaihals 1 Slobeend 41 Grote bonte specht 1 Wintertaling 7 Veldleeuwerik 696 Zomertaling 2 Boomleeuwerik 3 Tafeleend 7 Oeverzwaluw 30 Kuifeend 43 Boerenzwaluw 262 Brilduiker 229 Huiszwaluw 5 Nonnetje 6 Oeverpieper 4 Grote zaagbek 70 Boompieper 25 Zeearend 1 Graspieper Visarend 1 Witte kwikstaart 318 Rode wouw 1 Grote gele kwikstaart 6 Bruine kiekendief 9 Gele kwikstaart 150 Sperwer 8 Noordse gele kwikstaart 5 Havik 2 Tapuit 1 Wespendief 1 Beflijster 5 Buizerd 3 Merel 1 Torenvalk 4 Kramsvogel Boomvalk 5 Koperwiek 3 Slechtvalk 4 Zanglijster 1 Smelleken 5 Grote lijster 1 Scholekster 133 Spreeuw Kluut 23 Tjiftjaf 1 Bontbekplevier 23 Koolmees 1 Kleine plevier 1 Vlaamse gaai 1 Morinelplevier 4 Ekster 6 Goudplevier Kauw Zilverplevier 4 Zwarte kraai 65 Kievit Roek 5 Steenloper 2 Ringmus 1 Kanoetstrandloper 2 Vink 1 Bonte strandloper 66 Keep 1 Kleine strandloper 1 Sijs 7 Temmink strandloper 3 Groenling 7 Kemphaan 642 Putter 11 Wulp 259 Kneu 275 Regenwulp 147 Rietgors 23 Grutto 707 Sneeuwgors 12 Rosse grutto 9 Aantal getelde vogels: Aantal soorten: Natuurhistorisch jaarverslag 2003

21 2.6 Najaarstrek 2003 bij "De Nek" Dit jaar telde Freek bij De Nek wat minder vogels dan in 2002 het aantal individuen daalde met ongeveer Het aantal waargenomen soorten bleef steken op 156 wat 9 minder is dan het jaar ervoor. Voor het grote overzicht zetten we alle afgelopen jaren weer op een rij. jaar aantal vogels aantal soorten Dat de aantallen vogels en getelde soorten niet kan blijven stijgen is dit jaar wel duidelijk geworden. Ondanks dat Freek dit jaar 50 uur meer op zijn telpost is geweest kon hij de records niet verbreken. Nets als in 2002 was ook dit jaar de nummer een de SPREEUWEN met exemplaren. De tweede plaats wordt ingenomen door de GRASPIEPERS met individuen en de derde plaats word ingenomen door de KOPERWIEKEN met een totaal stand van exemplaren. De opvallenste zaken van 2003: Het aantal zomertalingen daalde dit jaar van 20 in 2002 naar 3 in 2003; Ook het aantal KIEVITTEN daalde van in 2002 naar in 2003; Het aantal KOKMEEUWEN en STORMMEEUWEN liet een lichte stijging zien terwijl de ZILVERMEEUW, GROTE MANTELMEEUW en de KLEINE MANTELMEEUW juist een lichte daling weer gaven; VELDLEEUWERIKKEN lieten zich dit jaar meer zien dan in Een stijging van 697 exemplaren; Ook de BOERENZWALUW stijgt in aantal. Werden er in geteld in 2003 is dit aantal toegenomen tot 7.600; Ondanks het dalende aantal broedende HUISZWALUWEN telde Freek in 2003, 886 langs vliegende vogels terwijl dat er in 2002, 649 waren; Het aantal GELE KWIKSTAARTEN steeg van in 2002 naar 2332 in het afgelopen jaar; De KRAMSVOGELS laten een daling zien van meer dan in vergelijking met vorig jaar terwijl de KOPERWIEKEN juist een stijging laten zien van bijna exemplaren; De SPREEUWEN dalen met bijna vogels in vergelijking met 2002; Het aantal RINGMUSSEN daalt ook met bijna 450 individuen; Het aantal VINKEN steeg met bijna 900 vogels. Net als ieder jaar is dit maar een kleine greep uit de grote aantallen die Freek waarneemt. Het totale overzicht staat in de tabel. Jan-Pieter de Krijger Natuurhistorisch jaarverslag

22 soort aantal soort aantal soort aantal Fuut 116 Kluut 117 Strandleeuwerik 1 Aalscholver Bontbekplevier 35 Oeverzwaluw 242 Kleine zilverreiger 4 Kleine plevier 7 Boerenzwaluw Grote zilverreiger 2 Strandplevier 1 Huiszwaluw 886 Blauwe reiger 237 Goudplevier Waterpieper 1 Purperreiger 1 Zilverplevier 4 Oeverpieper 6 Ooievaar 1 Kievit Boompieper 45 Lepelaar 45 Steenloper 17 Graspieper Wilde zwaan 4 Drieteenstrandloper 1 Duinpieper 1 Kleine zwaan 235 Kanoetstrandloper 5 Witte kwikstaart 661 Knobbelzwaan 124 Krombekstrandloper 1 Rouwkwikstaart 1 Zwarte zwaan 5 Bonte strandloper 50 Grote gele kwikstaart 43 Kleine rietgans 50 Paarse strandloper 1 Gele kwikstaart Rietgans Temminks strandloper 2 Noordse gele kwikstaart 1 Dwerggans Kleine strandloper 5 Heggemus 1 Kolgans Kemphaan Roodborst 1 Grauwe gans Wulp 208 Roodborsttapuit 1 Canadese gans 72 Regenwulp 40 Paapje 1 Rotgans 7 Grutto Tapuit 7 Brandgans 578 Rosse Grutto 4 Merel 4 Gans spec Tureluur 101 Kramsvogel Casarca 9 Zwarte ruiter 20 Koperwiek Bergeend 238 Groenpootruiter 23 Zanglijster 131 Nijlgans 129 Bosruiter 14 Grote Lijster 17 Smient 387 Oeverloper 12 Rietzanger 2 Wilde eend 365 Witgatje 119 Fitis 1 Krakeend 146 Houtsnip 1 Tjiftjaf 2 Pijlstaarteend 80 Watersnip 455 Baardmannetje 7 Slobeend 405 Grauwe franjepoot 1 Pimpelmees 93 Wintertaling 57 Grote jager 1 Koolmees 2 Zomertaling 3 Kleine jager 1 Klapekster 2 Tafeleend 908 Dwergmeeuw 14 Spreeuw Kuifeend Kokmeeuw Vlaamse gaai 24 Toppereend 5 Stormmeeuw Kauw 584 Muskuseend 1 Zilvermeeuw 288 Zwarte kraai 23 Brilduiker 57 Grote mantelmeeuw 484 Bonte kraai 1 Nonnetje 161 Kleine mantelmeeuw 246 Roek 30 Middelste zaagbek 6 Grote Stern 2 Ringmus 638 Grote zaagbek 66 Visdief 255 Vink Blauwe kiekendief 3 Noordse Stern 1 Keep 814 Bruine kiekendief 32 Dwergstern 1 Sijs 99 Sperwer 31 Reuzestern 3 Groenling 109 Havik 6 Zwarte Stern 65 Putter 205 Wespendief 3 Houtduif Kneu Buizerd 32 Holenduif 131 Geelgors 4 Visarend 7 Turkese Tortel 19 Rietgors 641 Roodpootvalk 1 Koekoek 5 IJsgors 2 Torenvalk 25 Velduil 1 Sneeuwgors 52 Boomvalk 16 Gierzwaluw 783 Valkparkiet 1 Slechtvalk 2 IJsvogel 3 Maskerwever 1 Smelleken 9 Grote bonte specht 5 Meerkoet 2 Veldleeuwerik Aantal getelde vogels: Scholekster 309 Boomleeuwerik 1 Aantal soorten: Natuurhistorisch jaarverslag 2003

23 2.7 Avondtelling De Hulk voorjaar 2003 Op 17 januari 2003 begon Freek weer zijn jaarlijkse slaaptelling op De Hulk. Hij heeft dat vol gehouden 27 april te stoppen. Freek telde dit jaar 22 soorten en dat is 3 minder dan het jaar er voor. Het totaal aantal vogels van wat minder is dan het jaar er voor. Het grote verschil zit hem vooral in de aantallen. Freek telde in vergelijking met het jaar 2002 ongeveer de helft minder GRUTTO'S (van in 2002 naar in 2003), WINTERTALINGEN (van 927 in 2002 naar 577 in 2003), SCHOLEKSTERS (van in 2002 naar in 2003), WATERSNIP (van 696 in 2002 naar 185 in 2003) en SLOBEENDEN (van 224 in 2002 naar 108 in 2003). Maar er waren niet alleen maar dalende aantallen. De WULP werd juist meer waargenomen en liet een stijging zien van 81 in 2002 naar 488 in 2003, ook de KLUUT nam in aantal toe tijdens de telling (van 232 in 2002 naar 945 in 2003) en de KEMPHAAN liet een stijging zien van 434 in 2002 naar in 2003). In 2003 had Freek wel weer een nieuwe soort tijdens deze telling. Op 26 januari zaten er 4 SNEEUWGORZEN bij De Hulk. Ook waren er dit afgelopen jaar 5 REGENWULPEN gezien. Als u een totaal beeld wilt zien van de slaaptelgegevens van Freek dan verwijs ik u naar de bijgevoegde tabel. Jan-Pieter de Krijger Natuurhistorisch jaarverslag