2 Politieke ontwikkelingen

2 Politieke ontwikkelingen 2.1 Kabinetsreactie Eindevaluatie SER-IMVO-initiatief Staatssecretaris Bleker heeft op 19 oktober 2012 zijn reactie op de Eindevaluatie van het SER-initiatief Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen naar de Tweede Kamer gestuurd (zie bijlage 1). De eindevaluatie laat volgens hem zien dat werkgevers, werknemers en productschappen sinds de SER-Verklaring uit 2008 een groot aantal activiteiten op het vlak van MVO en duurzame ontwikkeling hebben georganiseerd, zoals seminars, discussies en adviezen. Hij constateert dat VNO-NCW en MKB-Nederland MVO en duurzame ontwikkeling stevig hebben verankerd in hun integrale visie op duurzame ontwikkeling en maatschappelijk verantwoord ondernemen, Onze gemeenschappelijke toekomst, en dat de vakcentrales via presentaties en gesprekken het onderwerp IMVO hebben geagendeerd in cao-onderhandelingen en bedrijven. De productschappen boeken volgens hem resultaten op onderwerpen als fosfaatreductie en duurzame soja. Op vele fronten wordt in zijn ogen urgentie gevoeld om aan het thema IMVO invulling te geven. Minstens zo belangrijk acht de staatssecretaris de bijdrage van de SER-commissie IMVO aan het creëren van draagvlak voor IMVO in Nederland en aan de blijvende aandacht voor het onderwerp. Het uitdiepen en analyseren van vraagstukken als de reikwijdte van ketenverantwoordelijkheid en de rol van ondernemingsraden leveren waardevolle bouwstenen voor beleidsvorming bij overheid en bedrijfsleven. Met de SER is de staatsecretaris van mening dat de grote uitdaging ligt in het verder doorzetten van de voortgang en verdieping op het terrein van IMVO. Hij heeft met instemming kennisgenomen van het hernieuwde commitment van de sociale partners voor de voortzetting van het SER-initiatief. Het committeren aan het krachtig uitdragen van de OESO-richtlijnen, het volgen en begeleiden van het IMVO-implementatieproces en het bieden van verdieping en praktische handvaten door thematische rapportage, juicht hij toe. Hierbij is het formuleren van een heldere ambitie in zijn ogen van groot belang om de activiteiten van de SER-commissie IMVO richting te geven voor de komende periode. De staatsecretaris heeft verder een aantal vragen aan de SER betreffende de werkwijze en de ambities van de commissie IMVO. 15

2.2 Regeerakkoord PvdA-VVD Het regeerakkoord van 29 oktober 2012 kiest voor een groene-groeistrategie, met een snelle ontwikkeling van nieuwe energiebronnen en de biobased economy als een van de pijlers. Het beoogde kabinet, inmiddels tot stand gekomen, wil met een breed draagvlak in parlement en samenleving een stabiel en ambitieus beleid voor de lange termijn neerzetten. In internationaal verband zal getracht worden daar zo veel mogelijk landen bij te betrekken, ook om zo de kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven te vergroten. Nederland zet in op nieuwe internationale klimaatdoelstellingen, met een streven naar een volledig duurzame energievoorziening in 2050. Verder zijn doelstellingen geformuleerd ten aanzien van het binnenlandse aandeel duurzame energie, energiebesparing en uitbreiding van de Green Deals. Het topsectorenbeleid en de daarin opgenomen aandacht voor duurzame innovatie wordt voortgezet. Het kabinet streeft naar een circulaire economie en wil de (Europese) markt voor duurzame grondstoffen en hergebruik van schaarse materialen stimuleren. Het buitenlands beleid is gericht op het behartigen en beschermen van de grote belangen van Nederlanders en Nederlandse bedrijven en bevordert de internationale rechtsorde en de mensenrechten. De allerarmsten staan centraal bij ontwikkelingssamenwerking. In bilaterale en multilaterale samenwerking en contacten bevordert het kabinet mensenrechten, duurzaamheid en goede arbeidsomstandigheden en krijgt energie-, voedsel- en grondstoffenzekerheid bijzondere aandacht. Er komt een minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking op het ministerie van Buitenlandse Zaken. Hiermee wordt het belang van samenhang tussen beide beleidsterreinen bevestigd. Dit krijgt onder meer vorm door het ontwikkelen door het Rijk in samenwerking met het bedrijfsleven van een revolverend fonds van 750 miljoen dat in de jaren 2014-2016 vanuit de begroting van Ontwikkelingssamenwerking wordt gevoed. Het regeerakkoord kondigt de opheffing van het PBO-stelsel per 1-1-2014 aan. De publieke taken van de PBO s zullen worden ondergebracht bij het ministerie van Economische Zaken. 16

POLITIEKE ONTWIKKELINGEN 2.3 Overige politieke ontwikkelingen tweede helft 2012 Opstellen nationaal actieplan implementatie VN-Guiding Principles Mensenrechten en bedrijfsleven In zijn mededeling over een hernieuwde strategie voor MVO 2011-2014 heeft de Europese Commissie de lidstaten gevraagd een actieplan mensenrechten en bedrijfsleven op te stellen voor de implementatie van de UN Guiding Principles on Business and Human Rights. Ook de Tweede Kamer heeft hierom gevraagd. De coördinatie om tot een nationaal actieplan (NAP) te komen ligt in handen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (Directie Mensenrechten). Input voor het NAP wordt geleverd door stakeholders (zie hiervoor ook hoofdstuk 5). Het NAP zal in het voorjaar 2013 worden gepubliceerd. MVO en exportkredietverzekeringen Op 5 oktober heeft de minister van Financiën de Tweede Kamer geïnformeerd het geactualiseerde MVO-beleid op het vlak van de Exportkredietverzekering (EKV) 1. Directe aanleiding hiervoor zijn vernieuwde internationale afspraken van de OESO, specifiek voor exportkredietverzekeringen, de Recommendation on common approaches on officially supported export credits and environmental and social due diligence. Binnen de gemaakte internationale afspraken vormen de IFC performance standards van de Wereldbankgroep het uitgangspunt voor de toetsing van milieu- en sociale risico s. De OESO-lidstaten hebben zich daarnaast gecommiteerd aan het toetsen van projecten aan relevante industriële richtlijnen, zoals de Environmental, Health & Safety Guidelines (EHS) van de Wereldbankgroep. Ook is afgesproken dat projecten getoetst zullen worden op relevante mensenrechten. Tot slot is afgesproken dat OESO-lidstaten voortaan alle op projectbasis gefinancierde transacties met mogelijk grote effecten voor de milieu- en sociale omgeving (de A-categorie projecten) gedurende de looptijd van een verzekering zullen monitoren. Deze nieuwe afspraken dragen bij aan een gelijk speelveld binnen de OESO omdat de landen op een zelfde wijze aanvragen voor de exportkredietverzekeringen zullen moeten toetsen, aansluitend bij de wijze waarop Nederland dit al gewend was te doen. Atradius DSB geeft invulling aan deze afspraken rond exportkredietverzekering (EKV), als uitvoerder van de EKV-faciliteit namens de Staat. 1 Zie Tweede Kamer (2012-2013), 26 485, nr. 146. 17

Revolverend fonds In navolging van hetgeen in het regeerakkoord is afgesproken heeft minister Ploumen in reactie op de motie Slob c.s. over het revolverend fonds de Tweede Kamer laten weten dat de regering zal zich eerst goed laten informeren door de diverse belanghebbenden voordat er keuzes worden gemaakt ten aanzien van de concrete invulling van het fonds 2. Het fonds zal Nederlandse expertise en de behoefte van ontwikkelingslanden aan elkaar verbinden en het ondernemingsklimaat in ontwikkelingslanden versterken op terreinen die zowel het Nederlandse mkb als het lokale mkb ten goede komen. Bedrijven die gebruikmaken van het revolverende fonds worden geacht een adequaat MVO-beleid te hebben en de OESOrichtlijnen na te leven. De regering stelt een projectgroep samen die zich met het Nederlandse bedrijfsleven, banken, ngo s en kennisinstellingen zal buigen over de invulling en vormgeving van het fonds. De start van het revolverende fonds is voorzien voor begin 2014. Duurzame handelsmissies Minister Ploumen heeft de Tweede Kamer ook geïnformeerd over de uitvoering van de motie Voordewind over duurzame handelsmissies 3. Het afgelopen jaar heeft overleg plaatsgevonden met diverse partijen over de invulling van de motie Voordewind in aanvulling op de bestaande economische missies. Dit overleg heeft geleid tot ontwikkeling van een tweetal initiatieven, te weten Sustainable Match (ontwikkeling van een methodiek om duurzaamheidsaspecten in handelsmissies te integreren) en Programma Bedrijvenmissies Ontwikkelingslanden (een pilot van Agentschap NL om bedrijvenmissies naar ontwikkelingslanden te initiëren). Voorjaar 2013 zal de minister de eerste Sustainable Match-missie leiden naar Bangladesh, in het kader van voedselzekerheid en textiel. Een tweede missie volgt medio 2013 naar Oeganda. Na voltooiing van de pilots zal de minister besluiten of er in aanvulling op bestaande instrumenten behoefte bestaat aan een nieuw programma voor het bevorderen van duurzaamheidmissies. Vaststelling uitvoeringsregels Dodd-Frank Act conflictmineralen De US Securities and Exchange Commission (SEC) heeft op 22 augustus 2012 de regels vastgesteld voor de uitvoering van wetsartikelen 1502-1504 van de Dodd- Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act 4. Artikel 1502 van deze wet verplicht de op de Amerikaanse beurs genoteerde ondernemingen aan te tonen dat 2 Ministerie van Buitenlandse Zaken (2012) Kabinetsreactie motie Slob, 14 december 2012. 3 Ministerie van Buitenlandse Zaken (2012) Uitvoering Motie Voordewind, Tweede Kamer (2012-2013) 33 000 V nr. 54 Duurzame handelsmissies, 17 december 2012. 4 http://www.sec.gov/spotlight/dodd-frank/speccorpdisclosure.shtml. 18

POLITIEKE ONTWIKKELINGEN de door hen gebruikte grondstoffen (conflictmineralen) niet afkomstig zijn van de gewapende groepen uit de Republiek Congo 5. Artikel 1504 verplicht beursgenoteerde bedrijven die actief zijn in de winning van mineralen, om hun betalingen aan regeringen te openbaren in die landen waar ze actief zijn. De Europese Commissie heeft wat de verslaglegging over de betalingen van beursgenoteerde Europese ondernemingen aan regeringen betreft een soortgelijk voorstel gedaan als artikel 1504 van de Dodd-Frank-wet 6. De besluitvorming over dit voorstel is nog niet afgerond. De Europese Commissie is ook van plan een voorstel te doen dat aan Europese beursgenoteerde ondernemingen soortgelijke verplichtingen op legt als artikel 1502 van de Dodd-Frank-wet over het gebruik van conflictmineralen uit Congo. 5 Zie SER (2011) Rapport Tweede Voortgangsrapportage Internationaal maatschappelijk Verantwoord Ondernemen [IMVO], p. 124. 6 Europese Commissie (2011) Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 2004/109/EG, COM(2011) 683, pp. 9-10 en 18. 19