De roep van de Indri

De roep van de Indri

Eerste druk, 2013 2013 Fred Triep Correctoren: Aukje van Beek, Simon Rietveld, Marianne Van Roy isbn: 9789048429370 nur: 508 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaarden de auteur en uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor de directe of indirecte gevolgen hiervan. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd, waaronder begrepen het reproduceren door middel van druk, offset, fotokopie of microfilm of in enige digitale, elektronische, optische of andere vorm of (en dit geldt zonodig in aanvulling op het auteursrecht) het reproduceren (I) ten behoeve van een onderneming, organisatie of instelling of (II) voor eigen oefening, studie of gebruik welk(e) niet strikt privé van aard is.

FRED TRIEP DE ROEP VAN DE INDRI TERUGKEER NAAR FASCINEREND MADAGASKAR

Figuur 1. Kaartje van de gemaakte tochten in het voorjaar van 2012. Bron basiskaart: cia

INHOUDSOPGAVE Voorwoord 9 Inleiding 11 De indri 11 Geografie en klimaat 15 Flora en fauna 18 Bevolkingsgroepen en taal 20 Algemene informatie over Madagaskar 21 Deel 1 reisverslag voorjaar 2012 27 Antananarivo 30 Rondom Zazamalala en Morondava 34 Kirindy Forest Reserve 50 Terug op Zazamalala 58 Naar het noordoosten en het zuiden van het eiland 61 Weer terug op Zazamalala 76 Naar de Tsingy de Bemaraha 87 Naar Fianarantsoa, Ranomafana Nationaal Park en de oostkust 93 Naar het noordwesten; het Ankarafantsika Nationaal Park 114 Antananarivo, de terugreis en daarna 123 Deel 2 Reisverslag zomer 2004 131 Reisverhaal 1 De indri zingt 132 Reisverhaal 2 Het poëziealbum van de pousse-pousse man 139 Reisverhaal 3 Een tweedaagse voettocht door Andringitra National Park en de beklimming van de Pic Boby 143 Afsluiting 149 Producten 149 Verklarende woordenlijst 150 Literatuur en websites 153

VOORWOORD In juli en augustus 2004 heb ik zeven weken door Madagaskar gereisd. Die reis heeft een diepe indruk op mij achtergelaten. Ik wilde graag terug naar dit fascinerende eiland. In het voorjaar van 2012 heb ik daarom drie maanden door Madagaskar gereisd. Van deze reis heb ik een weblog gemaakt, die ik thuis omgewerkt heb tot een reisverhaal. Ik ben blij dat dit reisverhaal nu gepubliceerd is. De uitgave van dit boek is echter alleen mogelijk geworden door de hulp van mijn vrienden. Ik ben Margriet van Kampen en Gerda Tjerkstra dankbaar voor hun enthousiaste reacties op mijn weblog over Madagaskar. Zij hebben mij gestimuleerd om de weblog om te werken tot een reisverhaal. Ik wil Aukje van Beek hartelijk bedanken voor haar correcties, kritische opmerkingen en vragen. Daardoor heb ik het manuscript kunnen aanvullen en kunnen vervolmaken. Zonder haar hulp was het niet gelukt om dit boek af te ronden. Simon Rietveld wil ik bedanken voor de kritische opmerkingen op het manuscript ten aanzien van zijn landgoed Zazamalala en ten aanzien van Madagaskar. Zijn correcties van de wetenschappelijke namen van de planten en dieren heb ik zeer gewaardeerd. Ik wil hem en zijn vrouw Jocelyne ook hartelijk bedanken voor de gastvrijheid op Zazamalala, waardoor ik meer van het leven van de gewone Malagassiërs heb kunnen meemaken dan als toerist mogelijk was geweest. Marianne van Roy ben ik dank verschuldigd voor de spellingscontrole aan het eind van het schrijfproces. 9

INLEIDING De indri Het is kwart voor zeven in de ochtend. We wachten al een half uur voor de receptie van het Andasibe-Mantadia Nationaal Park. De beheerder is nog niet gekomen, terwijl ons gistermiddag verteld is dat we er tussen zes en zeven uur moesten zijn als we een tocht door Andasibe-Mantadia Nationaal Park willen maken. We waren dan ook vroeg opgestaan, zodat we er om kwart over zes al stonden. We willen graag de indri (Indri indri) zien, een halfaap/lemuur ter grootte van een grote teddybeer. Simon en ik hebben de indri al eerder ontmoet, maar we willen hem graag nog eens zien en bovenal: horen! In juli 2004 heb ik dit dier gefotografeerd (zie foto 1); deze keer wil ik hem ook filmen. Jocelyne en het driejarige zoontje Zeno van Simon en Jocelyne kennen hem nog niet. Zeno is gek op dieren en zal er zeker van genieten. De indri wordt door de Malagassiërs baba koto genoemd, volgens een mythe was hij oorspronkelijk een mens. Daarom is het voor hen fady (taboe) om er op te jagen. De indri is bijzonder, s ochtends na zijn ontbijt zingt hij. Mijn Bradt reisgids beschrijft het geluid als een kruising tussen een walvislied en een brandweerautosirene. Ik hoop dat hij vanochtend ook voor ons gaat zingen. Een zeven weken durende reis door Madagaskar in de zomer 2004 heeft mij erg geïnspireerd. Na die reis wist ik dat ik graag nog eens terug zou willen gaan naar dit fascinerende eiland. Het bezoek aan de indri moet één van de hoogtepunten van deze Madagaskarreis worden. Ik ben deze keer drie maanden op dit eiland om de bijzondere planten en dieren te zien, te determineren en te fotograferen. Ik heb zojuist mijn prepensioen als docent biologie gekregen en heb nu de tijd aan mijzelf. Simon, Jocelyne, Zeno en ik zijn half maart 2012 uit Nederland vertrokken en we zullen tot half juni blijven. Mijn speciale belangstelling gaat uit naar de planten en dan vooral die uit de 11

droge streken. Een deel van de reis breng ik door op het landgoed Zazamalala van mijn vrienden Simon (geïnteresseerd in bosbouw en planten) en zijn vrouw Jocelyne (geboren en getogen in Madagaskar) ten oosten van de stad Morondava aan de westkust van Madagaskar. Een ander deel van de reis trek ik met Simon rond op zoek naar planten. Hij zoekt van bepaalde soorten één tot drie planten voor zijn mooie tuin in Zazamalala. Ik hoef niets te verzamelen; ik probeer zo veel mogelijk planten te fotograferen. Mijn doel is het maken van een kleine Flora van Madagaskar. Hoe groot die gaat worden, weet ik nu nog niet aan het begin van mijn reis. Met een overzicht van de ongeveer tweehonderd tot driehonderd meest voorkomende planten zal ik al heel gelukkig zijn. De totale flora van het eiland bestaat uit 14.000 hogere plantensoorten. Het zal mij nooit lukken die allemaal in een flora te krijgen. Simon moppert: Waarom zijn de mensen hier nooit op tijd? Ik knik, we hadden zeker nog een half uur langer in bed kunnen blijven. Op mijn horloge is het zeven uur. Dan komt de beheerder. Hij doet het kantoortje open en eindelijk kunnen we een afspraak maken met een gids voor een tocht en vertrekken. Onze gids heet George. Een kwartier later lopen Jocelyne, Zeno en ik achter onze gids aan. Simon heeft besloten niet mee te gaan. Hij is blind en kan een dergelijke tocht moeilijk maken: de paden in het bos van Andasibe-Mantadia Nationaal Park zijn hellend en ook glibberig doordat het hier vaak regent. Het is nog stil in het bos, bij de receptie waren wij ook de enige toeristen. We lopen achter George aan. Terwijl ik hem film vraag ik hem uit over het aantal indri s. In het bos wonen vierendertig families, die samen ongeveer honderdtwintig individuen tellen. We lopen langs een grote varen, die op een boomstam groeit. George noemt het een Asplenium, ik herken hem omdat het een kamerplant is. Even later lopen we langs een grote schroefpalm (Pandanus spec). De forse donkergroene bladeren steken omhoog en lijken bijna een rozet te vormen. Ik moet even aan Hans van de VUHortus denken. We hadden het fijn gevonden als hij mee had gekund, omdat hij veel 12

Foto 1. Een indri (Indri indri) zingt na zijn ontbijt in het AndasibeMantadia Nationale Park Foto 2. Een gewone bruine lemuur (Eulemur fulvus fulvus) in een boom in het kamp van Kirindy Forest Reserve Foto 3. Een Coquerel sifaka (Propithecus coquereli) rust uit in een boom in Ankarafantsika Nationaal Park Foto 4. Een westelijke bamboelemuur (Hapalemur griseus occidentalis) in de tuin van Zazamalala 13