MONITOR WONEN-ZORG PROVINCIE GELDERLAND 2016 GEMEENTE APELDOORN Wonen met zorg Onder Wonen met zorg wordt verstaan: woonvormen die gekoppeld zijn aan zorg. Figuur 1 Onderwerp van het onderzoek is Wonen met zorg. Ruimte voor zorg 1
Vier opvallende trends Er zijn vier opvallende trends waar te nemen: 1. Van twee werelden naar één wereld Vroeger had je instellingen die voor mensen met een zware zorgvraag of beperking alles deden: huisvesting, levensonderhoud, activiteiten en werk, zorg. Tegenwoordig wonen mensen met een zware zorgvraag steeds vaker gewoon ín de samenleving. Woningcorporaties en gemeenten krijgen hier steeds meer mee te maken. 2. Het 85+ tijdperk De babyboomgeneratie zal de komende jaren met pensioen gaan en uiteindelijk zorgen zij voor een enorme aanwas van het aantal 85-plussers: een verdrievoudiging in 30 jaar. Dit werkt door in de vraag naar wonen met zorg. 3. Nestverlaters in de Ggz De instroom in Beschermd Wonen door jonge mensen is zeer groot. Dit legt een flinke druk op de capaciteit. De opgave is deze jongeren op weg te helpen naar een zelfstandig bestaan. 4. Oudergestuurde ontwikkeling in de gehandicaptenzorg De concentratie van capaciteit in de gehandicaptenzorg is van oudsher groot maar onder invloed van ouders raakt het aanbod steeds meer verspreid over gemeenten en woonplaatsen. Bevolkingsontwikkeling gemeente Apeldoorn Figuur 2 Bevolkingsprognose gemeente Apeldoorn 2016 2046 Ruimte voor zorg 2
Tabel 1 Bevolkingsprognose gemeente Apeldoorn 2016 2046 Apeldoorn 2016 2021 2026 2031 2036 2041 2046 0-4 7.888 8.210 8.682 8.718 8.476 8.059 7.727 5-9 8.575 8.239 8.428 8.854 8.905 8.683 8.313 10-14 9.552 8.807 8.312 8.490 8.893 8.972 8.807 15-19 9.335 9.416 8.532 8.025 8.194 8.567 8.686 20-24 8.537 8.794 8.574 7.756 7.309 7.444 7.762 25-29 9.070 8.774 8.705 8.429 7.705 7.271 7.423 30-34 8.712 10.007 9.662 9.606 9.332 8.615 8.123 35-39 8.955 9.013 9.975 9.678 9.645 9.451 8.735 40-44 10.662 9.068 8.916 9.772 9.587 9.603 9.394 45-49 12.160 10.644 9.009 8.837 9.642 9.488 9.520 50-54 12.224 12.032 10.479 8.897 8.788 9.516 9.399 55-59 11.553 12.061 11.827 10.294 8.819 8.696 9.433 60-64 10.410 11.283 11.747 11.567 10.102 8.707 8.589 65-69 10.817 9.971 10.799 11.314 11.168 9.811 8.488 70-74 7.175 9.982 9.298 10.113 10.686 10.640 9.402 75-79 5.606 6.325 8.874 8.365 9.215 9.805 9.867 80-84 3.999 4.448 5.135 7.283 7.033 7.876 8.475 85-89 2.478 2.594 2.980 3.541 5.106 5.107 5.873 90 en ouder 1.283 1.302 1.426 1.704 2.121 3.088 3.499 Totaal 158.991 160.970 161.360 161.243 160.726 159.399 157.515 15-29 26.942 26.984 25.811 24.210 23.208 23.282 23.871 85+ 3.761 3.896 4.406 5.245 7.227 8.195 9.372 Totaal 100 101 101 101 101 100 99 15-29 100 100 96 90 86 86 89 85+ 100 104 117 139 192 218 249 55-74 / 75+ 3,0 3,0 2,4 2,1 1,7 1,5 1,3 %85+ 2,4% 2,4% 2,7% 3,3% 4,5% 5,1% 5,9% Tabel 2 Bevolkingsprognose gemeente Apeldoorn 2016 2046, naar woonplaats Apeldoorn - bevolking 2016 2021 2026 2031 2036 2041 2046 Apeldoorn 140.399 141.813 142.436 142.751 142.548 141.444 139.812 Uddel 2.917 3.057 3.060 2.898 2.743 2.657 2.518 Hoog-Soeren 343 375 405 410 425 426 415 Hoenderloo 1.617 1.698 1.686 1.624 1.613 1.591 1.556 Loenen 3.107 3.258 3.166 3.105 3.025 3.018 2.990 Beekbergen 4.534 4.682 4.661 4.699 4.732 4.710 4.713 Lieren 1.223 1.283 1.303 1.259 1.212 1.207 1.184 Klarenbeek 1.840 1.884 1.828 1.769 1.742 1.734 1.763 Wenum, Wiesel en Beemte 3.011 2.920 2.815 2.728 2.686 2.612 2.564 Totaal 158.991 160.970 161.360 161.243 160.726 159.399 157.515 Ruimte voor zorg 3
Tabel 3 Kerncijfers bevolkingsprognose gemeente Apeldoorn 2016 2046 Apeldoorn - kerncijfers Bevolking x 1.000 85-plussers x 1.000 15-30 jarigen x 1.000 %85+ 2016 2046 2016 2046 2016 2046 2016 2046 Apeldoorn 140.399 139.812 0% 3.333 7.802 134% 23.816 21.854-8% 2,4% 5,6% Uddel 2.917 2.518-14% 42 162 286% 617 338-45% 1,4% 6,4% Hoog-Soeren 343 415 21% 12 29 142% 33 51 55% 3,5% 7,0% Hoenderloo 1.617 1.556-4% 28 118 321% 293 224-24% 1,7% 7,6% Loenen 3.107 2.990-4% 61 250 310% 441 305-31% 2,0% 8,4% Beekbergen 4.534 4.713 4% 170 576 239% 725 503-31% 3,7% 12,2% Lieren 1.223 1.184-3% 15 84 460% 193 135-30% 1,2% 7,1% Klarenbeek 1.840 1.763-4% 26 130 400% 342 203-41% 1,4% 7,4% Wenum, Wiesel en Beemte 3.011 2.564-15% 74 221 199% 482 258-46% 2,5% 8,6% Totaal 158.991 157.515-1% 3.761 9.372 149% 26.942 23.871-11% 2,4% 5,9% Ouderen in gemeente Apeldoorn Figuur 3 Bevolkingsprognose 55+ gemeente Apeldoorn 2016 2046 Tabel 4 Bevolkingsprognose 85+ gemeente Apeldoorn 2016 2046, naar woonplaats Apeldoorn - 85+ 2016 2021 2026 2031 2036 2041 2046 Apeldoorn 3.333 3.389 3.784 4.458 6.115 6.853 7.802 Uddel 42 51 67 90 120 137 162 Hoog-Soeren 12 11 16 16 16 22 29 Hoenderloo 28 30 38 54 83 96 118 Loenen 61 84 100 120 173 206 250 Beekbergen 170 188 226 300 425 507 576 Lieren 15 25 36 37 55 70 84 Klarenbeek 26 38 48 63 90 116 130 Wenum, Wiesel en Beemte 74 80 91 107 150 188 221 Totaal 3.761 3.896 4.406 5.245 7.227 8.195 9.372 Ruimte voor zorg 4
Jongeren in gemeente Apeldoorn Figuur 4 Bevolkingsprognose 15-30 gemeente Apeldoorn 2016 2046 Tabel 5 Bevolkingsprognose 15-30 jarigen gemeente Apeldoorn 2016 2046, naar woonplaats Apeldoorn - 15-30 2016 2021 2026 2031 2036 2041 2046 Apeldoorn 23.816 23.911 23.100 21.885 21.096 21.256 21.854 Uddel 617 623 580 484 415 371 338 Hoog-Soeren 33 39 47 48 54 52 51 Hoenderloo 293 348 328 255 225 231 224 Loenen 441 442 374 325 304 296 305 Beekbergen 725 674 576 529 488 489 503 Lieren 193 199 181 154 139 134 135 Klarenbeek 342 303 251 212 197 190 203 Wenum, Wiesel en Beemte 482 445 374 318 290 263 258 Totaal 26.942 26.984 25.811 24.210 23.208 23.282 23.871 Kerncijfers wonen met zorg gemeente Apeldoorn Onderstaande tabel vat de gegevens rond vraag en aanbod van wonen met zorg in gemeente Apeldoorn samen. Lees de opmerkingen onder de tabel! Ruimte voor zorg 5
Tabel 6 Kerncijfers wonen met zorg gemeente Apeldoorn 2016 2046 Apeldoorn 2016 2021 2026 2036 2046 vraag aanbod vraag aanbod vraag aanbod vraag aanbod vraag aanbod Ouderenzorg - dementie (1) 736 788 790 869 905 1.283 1.630 - woonzorg, somatiek, verblijf licht (2) 743 793 902 1.287 1.659 (bovengrens) (3) 1.204 1.282 1.458 2.109 2.749 zorggebouwen (4) 1.155 1.157 aanleunwoningen (5) 1.130 1.246 Ggz - Beschermd Wonen (6) 376 417 380 422 374 351 347 - Wlz (7) 55 110 55 11 55 55 53 Gehandicaptenzorg - VG/LVG/SGLVG (8) 899 1.353 906 1.368 891 834 811 - LG (9) 125 28 129 28 130 130 127 (Vraag) (Aanbod) De vraag is afgeleid van leeftijdsspecifieke kengetallen gebaseerd op het feitelijke gebruik van zorg op 1-1-2016 (31-12-2014 voor wat betreft Beschermd Wonen). De vraag is géén optelsom van reële personen. Evenmin is rekening gehouden met verhuisbewegingen, zorgvragers die verhuizen naar een grote instelling of stad. De vraag is dus een theoretisch cijfer waarbij alle gemeenten, groot en klein, tegen dezelfde meetlat worden gehouden. Het aanbod is berekend door alle projecten van alle aanbieders te inventariseren. De aanbieders is gevraagd naar toekomstplannen en daaruit is het aanbodcijfer voor 2021 gedestilleerd. In de bijlage is een overzicht opgenomen van aanbieders en projecten. (1) Dementie omvat zowel kleinschalig als traditioneel aanbod. De vraagprognose is gebaseerd op ZZP5 en ZZP7. (2) De vraag omvat ZZP1-3 ( Woonzorg ), ZZP4 ( Verblijf licht ), ZZP6 en ZZP8 ( Somatiek ). (3) Omdat de indicaties ZZP1-3 niet meer worden afgegeven, maar deze groep ouderen met dit zorgprofiel natuurlijk wel blijft bestaan, spreken we hier van Woonzorg. Als alle ouderen met het zorgprofiel ZZP1-3 die voorheen die indicatie zouden krijgen, kiezen voor Woonzorg dan is de vraag gelijk aan het cijfer achter (3). Echter, we weten niet of al deze ouderen wel ingaan op het aanbod aan Woonzorg. Waarschijnlijk blijft een groot deel gewoon thuis wonen zolang het kan. Daarom is het cijfer achter (2) waarschijnlijk een realistischer schatting: hier is de vraag Woonzorg gesteld op 25% van deze groep en bij (3) is de vraag Woonzorg gesteld op 100% van deze doelgroep. (4) Het aanbod zorggebouwen omvat alle zorggebouwen minus de geoormerkte capaciteit voor dementie (kleinschalig en traditioneel), geriatrische revalidatie en palliatieve zorg. (5) Het aanbod aanleunwoningen kan in veel gevallen ook ingezet worden voor ouderen met een zorgvraag gelijk aan Woonzorg, somatiek of verblijf licht. Ruimte voor zorg 6
(6) Bij Beschermd Wonen valt op dat het aanbod (vaak) lager is dan de vraag. Dit komt omdat binnen de vraag (de mensen met een geldige indicatie die zij daadwerkelijk verzilveren in Zorg in natura of PGB) er veel mensen zijn die gebruik maken van ambulante zorg in plaats van wonen met zorg. Dit duidt niet per se op een tekort. Daarnaast moet beseft worden dat veel van de mensen die bescherming behoeven verhuizen van kleinere woonplaatsen naar de steden omdat daar veel aanbod is. De match tussen vraag en aanbod kan beter in regionaal perspectief worden gezien (centrumgemeenten bescherming en opvang) dan in lokaal perspectief. In de rapportage is een voorbeeld van een transitieopgave Beschermd Wonen berekend: benodigde capaciteit Beschermd Wonen, Wonen met Bescherming (= scheiden wonen en zorg) en Individueel Wonen met Bescherming (=ambulante zorg). (7) De Ggz doelgroep die in een Wlz voorziening verblijft is veel kleiner dan de Beschermd Wonen doelgroep. Binnen de Wlz is dit aanbod nog steeds geconcentreerd op traditionele instellingsterreinen al vindt er nog steeds deconcentratie van de capaciteit plaats. Deze capaciteit daalt als gevolg van afspraken in de sector. (8) Vraag en aanbod voor verstandelijk gehandicapten, licht verstandelijk gehandicapten en mensen met een sterke gedragsstoornis in combinatie met een lichte verstandelijke beperking bij elkaar gevoegd. In de praktijk worden projecten vaak voor al deze drie doelgroepen ingezet, al zijn er ook projecten die zich specifiek richten op één bepaalde groep cliënten. Dit is een grote doelgroep. De capaciteit is de afgelopen decennia verplaatst van instellingsterreinen naar kleinschaliger locaties. Nog steeds is er een zekere concentratie in de grotere gemeenten en op de instellingsterreinen. Daardoor is er in kleinere gemeenten vaak een tekort ten opzichte van de vraag. (9) Het specifieke aanbod voor mensen met een lichamelijke handicap is sterk geconcentreerd in een beperkt aantal voorzieningen. In de meeste gemeenten is geen aanbod voor deze doelgroep. In enkele gemeenten is er juist heel veel aanbod. Ruimte voor zorg 7