De buitenlandse handel van België - 9 maanden 2008-1
De buitenlandse handel van België na afloop van de eerste 9 maanden van 2008 (Bron: NBB communautair concept*) Analyse van de cijfers m.b.t. de eerste 9 maanden van 2008 In een moeilijke mondiale context, die gekenmerkt wordt door een vertraging van de economische groei en een aangekondigde recessie, heeft België haar handelsoverschot zien dalen met bijna twee derde, van EUR 13,0 miljard tot EUR 4,8 miljard. Zowel de dekkingscoëfficiënt als de ruilvoet zijn er op achteruitgegaan. De Belgische export is toegenomen met 5,7% (EUR 13,5 miljard), van EUR 234,7 miljard (eerste negen maanden van 2007) tot EUR 248,2 miljard (zelfde periode) in 2008. Met 9,8% (EUR 21,7 miljard) is de Belgische import echter een stuk sneller toegenomen. Van 2007 (eerste 9 maanden) tot 2008 (zelfde periode) zijn de Belgische aankopen in het buitenland gegroeid van EUR 221,7 miljard tot EUR 243,4 miljard. Het overschot op de handelsbalans, dat na afloop van de eerste negen maanden van 2007 nog EUR 13,0 miljard bedroeg, is na de eerste drie kwartalen van 2008 verminderd tot EUR 4,8 miljard. In miljarden Export Import Balans Dekkingscoëfficiënt (%) 9 maanden 2007 234,7 221,7 13,0 105,9 9 maanden 2008 248,2 243,4 4,8 102,0 Var. 2008/2007 (%) 5,7 9,8 * Communatair concept/nationaal concept De resultaten worden gepresenteerd volgens het communautaire concept dat, in tegenstelling tot het nationaal concept, o.a. rekening houdt met de in- en uitvoertransacties van niet ingezetenen die in België BTW-plichtig zijn en waarbij geen ingezetenen betrokken zijn. Ook retourzendingen worden in aanmerking genomen. 2
1. Export 1.1. Geografische evolutie van de export 1.1.1. Europa Wat de analyse van de evolutie van de Belgische export naar de andere Europese landen betreft, wordt er eerst een onderscheid gemaakt tussen de Europese Unie enerzijds en de landen buiten de Europese Unie anderzijds. De Europese Unie wordt verder opgesplitst in: de landen die deel uitmaken van de Eurozone; de landen die niet tot de Eurozone behoren. De leveringen aan de andere landen van de Europese Unie blijven in positieve zin evolueren, zij het aan een trager tempo dan in 2007: +7,0% t.o.v. +7,9%. De Belgische verkopen aan zowel de Eurolanden als aan de landen die hun eigen deviezen bewaarden, gingen er op achteruit: van 7,4% tot 7,0% voor de eerste groep en van 10,3% tot 6,7% voor de tweede groep van landen. Landen van de Eurozone Met uitzondering van 3 landen, namelijk Italië (-7,4%), Ierland (-4,7%) en Spanje (-4,4%), zijn de Belgische leveringen aan alle landen van de Eurozone toegenomen. De beste prestaties op het vlak van de export werden gerealiseerd met Finland (+21,0%), het GH Luxemburg (+20,1%) en Slovenië (+13,6%). Landen die geen deel uitmaken van de Eurozone De Belgische exporteurs hebben positieve groeicijfers geregistreerd op alle markten met uitzondering van Letland (-3,3%). In drie landen hebben de Belgische exporteurs zelfs blijk gegeven van een zeer groot dynamisme. Dit was het geval in Bulgarije (+24,9%), Roemenië (+23,5%) en Polen (+22,0%). In vergelijking met 2007 (eerste 9 maanden) lag het stijgingspercentage echter beduidend lager. Zo noteerde België een jaar geleden nog toenames van niet minder dan 65,3% in Bulgarije, 56,7% in Litouwen en 47,2% in Letland. Deze dalingen verklaren mee de achteruitgang van 10,3% tot 6,7% van de Belgische leveringen aan de landen van de EU die geen deel uitmaken van de Eurozone. 3
Variatie van de leveringen aan de EU na afloop van de eerste 9 maanden van 2008 (in %) Europese Unie Eurozone Frankrijk GH Luxemburg Nederland Duitsland Italië Ierland Griekenland Portugal Spanje Finland Oostenrijk Slovenië Cyprus Malta Niet-Eurozone Verenigd Koninkrijk Denemarken Zweden Estland Letland Litouwen Tsjechië Polen Hongarije Slovakije Roemenië Bulgarije -10.0-5.0 0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 4
Ook de toename van de Belgische export naar de andere Europese landen buiten de EU liep terug van het ene jaar op het andere, van +19,1% in 2007 (9 maanden) tot +6,6% in 2008 (zelfde periode). In 2008 verminderde de uitvoer naar zowel IJsland (-19,1%) en Zwitserland (-13,3%) substantieel. De Belgische verkopen aan Oekraïne namen daarentegen toe met 27,5%. 1.1.2. Grote export De cijfers m.b.t. de grote export zijn niet meteen positief geweest na afloop van de eerste drie kwartalen van 2008. Met uitzondering van Oceanië zijn de leveringen naar alle continenten achteruitgegaan. De eerste negen maanden werden afgesloten met zeer negatieve resultaten voor onze exporteurs: Amerika: -6,7% in 2008 (9 maanden) t.o.v. +2,6% in 2007 (9 maanden); Afrika: +9,9% in 2008 (9 maanden) t.o.v. +15,7% in 2007 (9 maanden); Azië: +1,0% in 2008 (9 maanden) t.o.v. +11,0% in 2007 (9 maanden) en Oceanië: +33,7% in 2008 (9 maanden) t.o.v. +9,3% in 2007 (9 maanden). In Amerika hebben onze exporteurs hun leveringen aan Argentinië duizelingwekkend zien dalen (-24,0% t.o.v. +60,3%). Ook de uitvoer naar de Verenigde Staten (-11,6% t.o.v. -1,1%) en Canada (-5,2% t.o.v. +2,1%) kende een terugval. De Belgische exporteurs boekten daarentegen vooruitgang in Venezuela, Mexico en Brazilië met respectievelijk 38,5% (t.o.v. +16,0%), 24,5% (t.o.v. +4,0%) en 22,4% (t.o.v. +20,4%). Wat de leveringen aan Afrika betreft, groeide de export naar Angola (+55,1%), Senegal (+39,2%) en Egypte (+37,9%). Deze stijgingen konden echter de achteruitgang van de Belgische leveringen naar het hele continent (van +15,7% tot +9,9%) niet compenseren. Deze daling kan verklaard worden door het feit dat de toename van de Belgische verkopen aan Algerije (+15,2% t.o.v. +33,3%) meer dan gehalveerd werd. Ook de afname (-4,7% t.o.v. +18,3%) en de stagnatie (0,0%) van de export naar respectievelijk Tunesië en Marokko speelden de Belgische handel met Afrika parten. In Azië zijn de Belgische verkopen voornamelijk toegenomen in Syrië (+39,9%), Zuid-Korea (+36,4%), Indonesië (+23,8%) en Singapore (+22,0%). Deze stijgingen zijn echter onbeduidend vergeleken met de groeicijfers van 2007. Ter illustratie: na de eerste 9 maanden van 2008 was er een daling van de uitvoer naar Viëtnam van 15,3%, terwijl deze in 2007 (zelfde periode) nog een toename had gekend van niet minder dan 50,5%. De enige uitzondering op de regel is Oceanië. De uitvoer naar dit continent steeg met 33,7% t.o.v. 9,3% in 2007. 5
1.1.3. Marktaandelen Met uitzondering van de Europese Unie en Oceanië heeft België zijn marktaandeel op alle continenten kleiner zien worden. Met bijna 80% neemt de EU het gros van de Belgische export voor zijn rekening. Van 2007 (9 maanden) tot 2008 (zelfde periode) is het aandeel van de EU gestegen van 76,7% tot 77,2%. De landen van de Eurozone (met inbegrip van Malta en Cyprus sinds 1 januari 2008) eigenen zich 63,4% toe vergeleken met 62,9% in 2007. Het aandeel van de andere landen van de EU bleef met 13,8% onveranderd. Voor wat de vier belangrijkste klanten van België betreft, tekende de volgende evolutie zich af: - De export naar Duitsland nam toe van 19,8% (2007) tot 20,0% in 2008; - Frankrijk heeft zijn aandeel zien groeien van 16,5% in 2007 tot 17,2% na de eerste drie trimesters van 2008; - Nederland liet een lichte stijging noteren. Het aandeel groeide tot 12,2% (11,9% in 2007); - De uitvoer naar het Verenigd Koninkrijk is een beetje afgenomen: van 7,6% in 2007 (eerste 9 maanden) tot 7,3% in 2008 (zelfde periode). Het aandeel van de Europese landen buiten de EU bleef vrijwel onveranderd na de eerste negen maanden van 2008 (4,6% t.o.v. 4,7%). Van 2007 (eerste negen maanden) tot 2008 (zelfde periode) is de Belgische export naar de verschillende continenten als volgt geëvolueerd: Afrika: stagnatie op 2,2%. Amerika: van 7,6% tot 6,8%. Azië: van 7,9% tot 7,5%. Oceanië: van 0,5% tot 0,6%. Uit wat voorafgaat blijkt dat België, met uitzondering van Oceanië en Afrika, beetje bij beetje terrein verliest. Ook al lijken de dalingen niet echt belangrijk, toch zijn ze representatief voor een algemene tendens die wijst op een actueel weinig gunstige wereldwijde conjunctuur. 6
Aandeel van de uitvoer per continent na afloop van de eerste 9 maanden van 2008 (in %) Amerika 6,8% Azië 7,5% Oceanië 0,6% Overige 1,0% Afrika 2,2% Andere Europese landen 4,7% Europese Unie 77,2% De volgende landen waren na de eerste 9 maanden van 2008 de 20 belangrijkste klanten van België: De 20 belangrijkste klanten van België DUITSLAND FRANKRIJK NEDERLAND VERENIGD KONINRIJK VERENIGDE STATEN ITALIË SPANJE LUXEMBURG INDIA POLEN ZWEDEN ZWITSERLAND TURKIJE RUSLAND 01-09/2007 01-09/2008 CHINA OOSTENRIJK TSJECHIË DENEMARKEN ISRAËL FINLAND 7
1.2. Sectorale evolutie van de export De sectie van de chemische producten, die iets meer dan 20% van onze export vertegenwoordigt (22,2% t.o.v. 23,5% in 2007), eigent zich het leeuwendeel van de totale Belgische verkopen toe, ondanks een stagnatie van de leveringen (+0,7%) na afloop van de eerste negen maanden van 2008. Met een aandeel van 11,9% en dankzij een lichte vooruitgang (+4,6%), rangschikken de machines en toestellen zich op de tweede plaats. Deze sectie wordt op de hielen gevolgd door transportmaterieel dat met 11,4% de derde plaats inneemt. Terwijl de verkoop van deze productengroep in 2007 (9 maanden) nog toenam met 4,8%, bedroeg de groei in 2008 slechts 1,8% (zelfde periode). De onedele metalen zijn vierde met een aandeel van 10,6% t.o.v. 11,1% in 2007 (eerste 9 maanden). Sectorale spreiding van de uitvoer na afloop van de eerste 9 maanden van 2008 (in %) Plantaardige producten 2,4% Textiel 3,8% Dierlijke producten 1,9% Papier en karton 1,9% Andere 7,2% Voedingsproducten 4,0% Edelstenen en -metalen 4,4% Chemische producten 22,2% Machines en toestellen 11,9% Kunststoffen 8,2% Minerale producten 10,1% Onedelen metalen 10,6% Transportmaterieel 11,4% 8
2. Import 2.1. Geografische evolutie van de import Net zoals het geval was voor de Belgische export, wordt er ook voor de import een onderscheid gemaakt tussen de landen van de Europese Unie en de landen buiten de Europese Unie. Voor wat de Europese Unie betreft, maakt de huidige studie een onderscheid tussen : de landen die behoren tot de Eurozone enerzijds de landen die geen deel uitmaken van deze zone anderzijds. De Belgische aankopen in de landen van de Europese Unie stegen na afloop van de eerste negen maanden van 2008 met 9,2% t.o.v. 5,9% in 2007 (zelfde periode), voornamelijk dankzij de toename van de aankopen in de Eurozone. Het groeipercentage is immers bijna verdubbeld, van 5,5% tot 10,6% na afloop van de eerste negen maanden van 2008. Voor wat de Belgische aankopen in de andere landen van de EU die geen deel uitmaken van de Eurozone betreft, kunnen we concluderen dat de groei terugliep van 8,5% in 2007 (9 maanden) tot 2,4% in 2008 (zelfde periode). In de Eurozone heeft België zijn verwervingen vooral zien toenemen in het GH Luxemburg (+79,1%) en Nederland (+27,5%). De invoer uit Oostenrijk kende een stijging van 16,2%. Een gelijkaardige evolutie kan worden vastgesteld voor Spanje (+14,8%) en Slovenië (+14,1%). Ook in enkele niet-eurozonelanden werd een duidelijke vooruitgang geregistreerd. Dit was was het geval in Letland (+66,2%), Roemenië (+29,9%) en Hongarije (+22,7%). 9
Variatie van de verwervingen afkomstig uit de EU na afloop van de eerste 9 maanden van 2008 (in %) Europese Unie Eurozone Italië Ierland Griekenland Cyprus Frankrijk Nederland Duitsland Portugal Spanje Finland Oostenrijk Slovenië GH Luxemburg Malta Niet-Eurozone Estland Verenigd Koninkrijk Litouwen Denemarken Zweden Polen Tsjechië Slovakije Hongarije Roemenië Bulgarije Letland -60.0-40.0-20.0 0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0 140.0 De aankopen in de andere Europese landen buiten de EU zijn met 28,6% toegenomen, voornamelijk als gevolg van de gestegen Belgische import uit Noorwegen (+82,9%) en Rusland (+28,3%). 10
De import afkomstig uit de rest van de wereld laat een tegenstrijdig beeld zien: Afrika: +16,0% in 2008 (9 maanden) t.o.v. -9,0% in 2007 (zelfde periode); Amerika: +9,2% in 2008 (9 maanden) t.o.v. +15,5% in 2007(zelfde periode); Azië: +7,5% in 2008 (9 maanden) t.o.v. +18,4% in 2007 (zelfde periode) en Oceanië: -16,8%. in 2008 (9 maanden) t.o.v. +10,3% in 2007 (zelfde periode). De volgende landen waren in 2008 de 20 belangrijkste leveranciers van België: De 20 belangrijkste leveranciers van België NEDERLAND DUITSLAND FRANKRIJK VERENIGD KONINKRIJK VERENIG DE STATEN CHINA IERLAND ITALIË JAPAN ZWEDEN SPANJE RUSLAN D NOORWEGEN INDIA LUXEMBURG POLEN BRAZILIË TURKIJE ZWITSERLAND ISRAËL 01-09/2007 01-09/2008 11
2.2. Sectorale evolutie van de import Net zoals het geval was voor de export, vertegenwoordigen de chemische producten ook op importvlak veruit de belangrijkste productengroep met iets minder dan 20% van de totale import (19,3%). Deze sectie heeft zijn aandeel echter met 2,0% zien teruglopen. De voornaamste andere productengroepen zijn minerale producten, machines en toestellen en vervoermaterieel die respectievelijk 17,0%, 13,2% en 11,6% van de totale aankopen uitmaken. De import van deze drie secties is vermeerderd met respectievelijk 58,0%, 5,2% en 8,5%. Vervolgens komen de onedele metalen die 1,4% verloren en 9,1% van de totale Belgische import voor hun rekening namen. Sectorale spreiding van de invoer na afloop van de eerste 9 maanden van 2008 Plantaardige producten 2,8% Optische instrumenten 2,1% Papier en karton 1,9% Andere 6,8% Voedingsproducten 3,2% Textiel 3,2% Edelstenen en - metalen 4,7% Chemische producten 19,3% Kunststoffen 5,1% Minerale producten 17,0% Onedelen metalen 9,1% Transportmaterieel 11,6% Machines en toestellen 13,2% 12
3. Geografische handelsbalansen Met de Europese Unie kan België een positieve handelsbalans voorleggen. Het positief saldo daalde echter in 2008 (9 maanden) vergeleken met 2007 (zelfde periode); van EUR 22,2 miljard tot EUR 20,2 miljard. Landen van de Eurozone Na afloop van de eerste drie trimesters van 2008 is de Belgische handelsbalans met Frankrijk gestegen van EUR 13,6 miljard tot EUR 16,0 miljard. Verder noteerde België ook een overschot met Duitsland (EUR 7,7 miljard t.o.v. EUR 6,5 miljard in 2007), Griekenland (EUR 1,6 miljard t.o.v. EUR 1,4 miljard), Portugal (703,8 miljoen t.o.v. EUR 633,1 miljoen), Finland (EUR 439,2 miljoen t.o.v. EUR 229,7 miljoen), Slovenië (EUR 288,9 miljoen t.o.v. EUR 254,9 miljoen) en Cyprus (EUR 91,9 miljoen t.o.v. EUR 50,0 miljoen). Met Nederland daarentegen is het handelsdeficit bijna verdubbeld, van EUR -10,0 miljard tot EUR -17,6 miljard. Ook de handelsbalans met Ierland blijft in het rood (EUR -7,5 miljard), ondanks het feit dat het tekort iets verminderd is. Voor wat de landen buiten de Eurozone betreft, is de handelsbalans er op vooruitgegaan. Het positief saldo is vermeerderd van EUR 6,1 miljard in 2007 (9 maanden) tot EUR 7,6 miljard na de eerste 9 maanden van 2008. Handelsbalans van België - EU (in miljarden EUR) - 9 maanden 2008 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0-5,0-10,0-15,0-20,0 EU Frankrijk GH Luxemburg Nederland Duitsland Italië Ierland Griek enland Portugal Spanje Finland Oostenrijk Slovenië Cyprus Malta Verenigd Koninkrijk Denemarken Zweden Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slovakije Hongarije Roem enië Bulgarije Met de andere Europese landen buiten de EU is de handelsbalans daarentegen gedaald. Het positief saldo van EUR 1,4 miljard is veranderd in een tekort van EUR 684,4 miljoen. 13
Daar waar het Belgische handelsdeficit met Noorwegen en Rusland verder opliep tot respectievelijk EUR -2.243,0 miljoen miljoen en EUR -1.703,1 miljoen, is de Belgische handelsbalans met de andere landen lichtjes verbeterd. Toch is er één land dat een uitzondering op deze regel vormt: Zwitserland; het handelsoverschot dat België had met Zwitserland is aanzienlijk afgenomen, van EUR 2.142,7 miljoen tot 1.493,8 miljoen. Wat de andere continenten betreft, moeten we vaststellen dat de Belgische handelsbalans met zowel Afrika, Amerika als Azië er sterk op achteruit is gegaan. Er werd een tekort opgetekend van respectievelijk EUR -339,2 miljoen (t.o.v. EUR -25,8 miljoen), EUR -3.853,7 miljoen (t.o.v. EUR -914,3 miljoen) en EUR -13.258,2 miljoen (t.o.v. EUR -11.226,5 miljoen). De Belgische handel met Oceanië sloot tenslotte af met een overschot van EUR 302,0 miljoen, terwijl er in 2007 nog een tekort van EUR 299,1 miljoen genoteerd werd. Januari 2009 14
Voor meer informatie: Agentschap voor Buitenlandse Handel Montoyerstraat 3 1000 Brussel Nadia Verlent Attaché 02/206.35.23 02/203.18.12 E-mail: nadia.verlent@abh-ace.org Dennis Gijsbrechts Attaché 02/206.35.73 02/203.18.12 E-mail: dennis.gijsbrechts@abh-ace.org Cathy Marquegnies Assistente 02/206.35.64 02/203.18.12 E-mail: cathy.marquegnies@abh-ace.org 15