i^ groningen S 5 Martinikerkhof 12 Aan Provinciale Staten Postbus 610 9700 AP Groningen 050 316 49 II 050 316 49 33 Datum Briefnummer Zaaknummer Behandeld door Telefoonnummer E-mail Antwoord op Bijlage Onderwerp - 3 SEP. 20t3 2013-35.981/36/A. 12, LGW 477246 Schuur F.L. van der (050)316 4941 f.i.vander.schuur(@ provinciegroningen.nl 1 Informatiebrief aan Provinciale Staten over de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) Geachte dames en heren, (/) LU m o Tijdens de vergadering van uw commissie Omgeving en Milieu van 12 maart jl. is bij de behandeling van de 'Nota agrarische bouwblokken en landschap' toegezegd u de meest recente informatie te verschaffen over de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). Tijdens de vergadering van van uw commissie Omgeving en Milieu van 12 juni heeft mevrouw E. van de Ven ingesproken, zij maakte bezwaar tegen de definitieve aanwijzing van Liefstinghsbroek (in Oost-Groningen) tot Natura 2000-gebied. Toegezegd is de reactie op haar inspraak tegelijk met de info over de PAS aan u aan te bieden. In deze brief staat de meest recente informatie over de PAS en een reactie op de inspraak van mevrouw E. van de Ven. De PAS in het kort Nederland kent 166 Natura 2000-gebieden. De natuur in 133 van deze gebieden kampt met een te hoge belasting met stikstof als gevolg van economische activiteiten (landbouw, verkeer, industrie). De Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) moet zorgen voor helderheid in de regels waarmee natuur en economie in deze gebieden met elkaar in evenwicht worden gebracht. Daarvan kunnen zowel de natuur als de economie profijt trekken. De route naar de definitieve PAS Begin april kwamen de voor de PAS verantwoordelijke bestuurders, landelijk en provinciaal, bijeen. Zij spraken af om er alles aan te doen dat de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) op 1 januari 2014 van start kan gaan. Medio april was er een overleg van staatssecretaris Dijksma met de Tweede Kamer, waarin dat streven op brede steun bleek te kunnen rekenen. Daarmee was na een lange periode van voorbereiding een werkend PAS binnen handbereik gekomen. Alle inspanningen zijn erop gericht om de PAS januari 2014 van kracht te laten worden. Vanaf die datum zouden aanvragers en verleners van vergunningen in het kader van de Natuurbeschermingswet 1998 snel kunnen zien en beslissen of er voldoende ontwikkelingsruimte is om op een bepaalde plaats een economische activiteit te beginnen of uit te breiden. In bijna alle gebieden zal dat meestal het geval zijn, zij het niet onbeperkt en ook niet op alle locaties in dezelfde mate. 06-HB-SG-001 De provtncse Gro mgen w^ikï yot<j9ns normeri die zijn vaségslegd m een handve.^1 Oit handvest virsc : u op OUÏ:G w>2b5ite of kunt '^ opvf5cjè;v bij de afdeiitïcf Ccryi^munic
De PAS-problematiek is ingewikkeld en het aantal betrokken partijen is groot. De combinatie van natuurherstel, beheersen van de stikstofdepositie en definiëren van ontwikkelingsruimte is een taaie materie gebleken. Het tijdpad tot 1 januari 2014 is bijzonder ambitieus en krap en inmiddels heeft de afronding van belangrijke bouwstenen vertraging opgelopen. In september 2013 is een bestuurlijk overleg gepland om dan de balans op te maken en zo nodig de planning en het proces bij te stellen. Ondertussen wordt er door de ambtenaren van Rijk en provincies onverminderd hard doorgewerkt. Wat moet er nog gebeuren? Aanpassen Natuurbeschermingswet In de eerste plaats moet de Natuurbeschermingswet worden aangepast. Op 20 juni is in het kader van een versnelde procedure het wetsontwerp voorgelegd aan de Tweede Kamer; in het najaar gebeurt datzelfde aan de Eerste Kamer. Als beide onderdelen van de volksvertegenwoordiging dit jaar akkoord gaan kan de gewijzigde Natuurbeschermingswet op 1 januari 2014 in werking treden. Bestuurlijk traject PAS-akkoord Behalve het in werking treden van de nieuwe wet, is echter ook nog formele instemming nodig van betrokken partijen. Hiertoe wordt een bestuurlijk PASakkoord opgesteld tussen Rijk en provincies. Begin volgend jaar zal er een concept bestuursakkoord klaarliggen voor alle betrokken partijen. Ook is het de bedoeling om voor het eind van het jaar een akkoord te sluiten met onder andere LTO Nederland over de nationale maatregelen om de uitstoot van stikstof vanuit de landbouw te beperken. Ter inzagelegging PAS De inzet is om te starten met een PAS waarin alle gebiedsanalyses van stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden zijn opgenomen inclusief benodigde PASmaatregelen. Het is de bedoeling het PAS-programma in de loop van volgend jaar ter inzage te leggen. Situatie provincie Groningen De provincie Groningen is verantwoordelijk voor één stikstofgevoelig PAS-gebied van ca. 20ha, namelijk Liefstinghsbroek (nabij Vlagtwedde in Oost-Groningen). Het Liefstinghsbroek is 4 juni jl. door het Rijk definitief als Natura 2000-gebied aangewezen vanwege het voorkomen van het Europees bijzonder waardevolle habitattype beuken-eikenbossen met hulst dat in Nederland relatief zeldzaam is. In het concept N2000-beheerplan en de gebiedsanalyse voor de PAS is geconstateerd dat de stikstofdepositie te hoog is waardoor de kwaliteitvan de habitattypen sterk achteruit is gegaan. Deze problematiek is geconstateerd bij 133 van de 166 Natura 2000-gebieden in Nederland. Om negatieve effecten door stikstof tegen te gaan is in de PAS-gebiedsanalyse voor Liefstingshbroek opgenomen dat het verbeteren van de waterhuishoudkundige situatie de meest effectieve ecologische herstel maatregel is. In het kader van de inrichting van de ecologische hoofdstructuur worden momenteel onder meer deze maatregelen uitgevoerd. Daarmee wordt voldaan aan de voorwaarde om gebruik te mogen maken van de beschikbare ontwikkelingsruimte. Ontwikkelingsruimte voor bedrijven en projecten in Groningen In het rekenmodel AERIUS van de PAS zijn als basisbestand alle bekende bestaande stikstofemissies van bedrijven, gemotoriseerde voer-, vaar en vliegtuigen en huishoudens opgenomen. Daarnaast zijn alle bestuurlijk gewenste en voorzienbare projecten opgenomen. Voor Groningen gaat het ondermeer om een aantal ontwikkelingen op en rond de Eemshaven en Oosterhorn in Delfzijl
(waaronder RWE en Nuon). Bij een AERIUS-rekenexercitie dit voorjaar bleek er, rekening houdend met de voorzienbare projecten, nagenoeg bij alle PAS-gebieden in Nederland voldoende ontwikkelingsruimte te zijn voor nieuwe projecten, ook bij Liefstinghsbroek. Komende herfst wordt op basis van de nieuwste emissiegegevens een nieuwe doorrekening met AERIUS uitgevoerd. Daaruit zal blijken of er nog steeds voldoende ontwikkelingsruimte is. Inspraak + reactie Op 12 juni jl. heeft mevrouw E. van de Ven ingesproken tijdens de vergadering van uw commissie Omgeving en Milieu. Zij maakt bezwaar tegen de definitieve aanwijzing van het Liefstinghsbroek als Natura 2000-gebied. Zij is zich ervan bewust dat het Rijk besluit over de aanwijzingen tot Natura 2000-gebied maar zij wil ook u vragen om hier aandacht aan te geven. Zij is van mening dat Liefstinghsbroek niet thuishoort op de lijst met Natura 2000-gebieden omdat het een klein gebied is en de natuurwaarden niet van geweldige kwaliteit zijn. Hun melkvee- en veeteeltbedrijf, nabij het Lief sti ngsbroek, ondervindt nu nog geen hinder van de aanwijzing maar mogelijk in de toekomst wel. Zeker nu in de naaste omgeving 160ha nieuwe natuur wordt ingericht Voor het bedrijf van Van de Ven is door ons in april van dit jaar een verklaring van geen bedenkingen (voor de bestaande situatie), in het kader van de Natuurbeschermingswet 1998, als onderdeel van de omgevingsvergunning afgegeven. Beleidsuitgangspunt is dat de bestaande activiteiten op de referentiedatum gewoon door kunnen gaan. Nieuwe aktiviteiten na de referentiedatum zullen in het kader van de PAS worden beoordeeld. Dat betekent voor het betreffende bedrijf dat de vergunde huidige activiteiten geen knelpunt vormen. Eventuele nieuwe activiteiten waarbij sprake is van toename van stikstofuitstoot zullen worden getoetst aan het dan werkende PAS. Nadere informatie Wij vertrouwen erop u hiermee voorlopig voldoende te hebben geïnformeerd en zullen u op de hoogte houden van de ontwikkelingen rond het PAS-programma, het PAS-bestuursakkoord en de in te stellen provinciale beleidsregels. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Groningen:, voorzitter. secretaris. Bijlagen: Nr. Titel Bijgevoegd Ter inzage in de Statenkast 1 BELANGRIJKSTE BOUWSTENEN PAS ja nee EN PLAN-MER
BIJLAGE BELANGRIJKSTE BOUWSTENEN PAS EN PLAN-MER Het PAS-programma Het PAS-programma bestaat uit verschillende deelproducten onder andere: - document met werking van de PAS; - de gebiedsanalyses + toets +borging maatregelen (zie bijlage); - AERIUS + regeling eigenaarschap (zie bijlage); - regels voor verdeling ontwikkelingsruimte; - lijst bestuurlijk gewenste projecten tbv ontwikkelingsruimte; - regeling PAS bureau; - sociaal economische toets; - afspraken monitoring; - afspraken buitenland; - afspraken bijsturing; - provinciale beleidsregels. De belangrijkste bouwstenen van het PAS-programma zijn: Ecologische gebiedsanalyses Voordat de handtekeningen kunnen worden gezet, moeten de Natura 2000- gebieden waarom het allemaal om draait goed worden geanalyseerd en onderdeel van de PAS gaan vormen. Op die manier is het zeker dat al die handtekeningen ook betrekking hebben op die gebieden en die ecologische herstelmaatregelen. Het gaat om 133 gebieden met stikstofgevoelige habitattypes. Voor de provincie Groningen gaat het om Liefstingsbroek, een oud bosgebied nabij Vlagtwedde. In 2011 zijn voor die gebieden de eerste ecologische gebiedsanalyses gemaakt. Die leverden een beeld op van de benodigde ecologische herstelmaatregelen om verdere achteruitgang van de aanwezige bedreigde habitattypes te voorkomen en waar mogelijk herstel te bevorderen. De analyses mondden uit in een oordeel over de vraag of het met die herstelmaatregelen en de dalende stikstofdepositie mogelijk zou zijn de instandhoudingsdoelen van Natura 2000 te halen. Ze gaven daarnaast inzicht in de kosten die daarmee gemoeid zouden zijn, en in de hoeveelheid ontwikkelingsruimte die er per gebied beschikbaar zou komen in vergelijking met de te verwachten behoefte. Sinds begin van dit jaar worden die gebiedsanalyses allemaal nog eens tegen het licht gehouden met behulp van een 'uitvraag'. Dat is een checklist voor de bevoegde gezagen om te controleren of hun gebiedsanalyse aan alle eisen voldoet. Met name de ontwikkelingen die na 2011 hebben plaatsgevonden worden gecheckt. De uitvraag is vanuit het ministerie van EZ medio februari verstuurd aan alle bevoegde gezagen. De resultaten zijn inmiddels allemaal binnen. De gebiedsanalyses worden, in verband met de formele zekerheid, gecontroleerd door deskundigen aangesloten bij het Kennisnetwerk Ontwikkeling, Beheer en Natuurkwaliteit, 'de opnametoets'. Rekeninstrument AERIUS Het rekeninstrument AERIUS is onderdeel van de PAS. AERIUS is ontwikkeld om de PAS als programma te ondersteunen en daarnaast als instrument bij het verlenen van vergunningen voor activiteiten die nieuwe uitstoot van stikstof meebrengen. Met de versie AERIUS II, die op dit moment wordt gebouwd, kan straks iedereen de effecten van projecten en plannen op de stikstofdepositie berekenen (de AERIUS 1.x versies zijn gebruikt in de voorbereiding van de PAS). Deze effecten worden dan in hun variatie in de ruimte getoond op kaartbeelden die onder meer de positie van de emissiebron, de grenzen van Natura 2000-gebieden en de ligging van kwetsbare habitattypes aangeven. De uitkomsten van de berekeningen zijn te gebruiken om de vergunningverlening op grond van de
Natuurbeschermingswet 1998 te onderbouwen en voor bijvoorbeeld het ontwikkelen van structuurvisies, omgevingsplannen en bestemmingsplannen. Verdere functies zijn de toedeling van ontwikkelingsruimte, het bijhouden van de toegedeelde ruimte en de monitoring van de PAS. Deze volgt nauwkeurig of de beoogde effecten van de PAS in de praktijk zijn gehaald. Wanneer de PAS eenmaal in werking is getreden, zal het bij ministeriële regeling verplicht worden om AERIUS II te gebruiken bij het aanvragen en verlenen van vergunningen. Hierdoor wordt gewaarborgd dat de berekening van de effecten van projecten landelijk op een vergelijkbare wijze gebeurt. Dat is niet alleen van belang voor de vergunningverlening maar ook voor de monitoring. AERIUS II wordt een openbaar toegankelijk instrument dat beschikbaar is via www.aerius.nl. Informatie over het project en de planning is hier nu al te vinden. Plan-MER en passende beoordeling Juridisch is het ook nodig dat er een plan-m.e.r. (milieu-effectrapportage) en, volgens de Natuurbeschermingswet, een passende beoordeling voor de PAS wordt opgesteld. De Plan-MER. heeft als doel milieu-gevolgen van de PAS in kaart brengen voordat het besluit wordt genomen. De Passende Beoordeling is een toetsing van de PAS, om (nogmaals) onafhankelijk te verifiëren dat met de vast te stellen ontwikkelingsruimte in combinatie met de mitigerende maatregelen en herstelmaatregelen de instandhoudingsdoelen in het kader van Natura 2000 niet in gevaar komen en/of worden bereikt. Zowel de Plan-MER als de Passende beoordeling worden tegelijk met de PAS zelf ter inzage gelegd en voor advies aan de Commissie m.e.r. aangeboden eind dit jaar.