UITVOEREND CAD- BOUWTEKENAAR en BOUWKENNIS

UITVOEREND CAD- BOUWTEKENAAR en BOUWKENNIS modules actueel 2014 - Inhoud van de leerstof zie ook website Horito of infodag Inleiding Meer dan 50 jaar al geeft deze richting aan de cursisten de mogelijkheid om zich te bekwamen of vervolmaken in de bouwaanverwante vakken, waaraan verschillende mensen vanuit hun beroepspraktijk behoefte hebben. DOELGROEP: Er zijn cursisten die komen voor een actuele aanvulling van hun praktijkervaring, die al een bepaald beroep uitoefenen, maar in hun vroegere studierichting een heel andere opleiding hebben gehad, en nu specifiek voor bouwkunde zich willen bijscholen. Daarbij zijn er verschillende die niet het technisch pakket of het gewenste diploma hebben behaald, dit beroep reeds uitoefenen, en zich daarom willen vervolmaken. DOEL : een algemeen bouwkundig overzicht bieden, zodat de cursisten die kunnen toepassen in diverse jobs: diensten (gemeente, ruimtelijke ordening,.) bouwpraktijk als bouwkundig tekenaar, of bouw, of stabiliteit, of technieken uitvoeringspraktijk (bij aannemers, enz ) als werfconducteur, calculator,. Basiskennis is niet nodig als je de volledige opleiding volgt, maar je kan je ook bijscholen in deelaspecten en je kennis actualiseren inzake het bouwgebeuren en in 1

functie van de constante evolutie ervan, vanaf het moment dat je kan aantonen dat je de vereiste kennis hebt om de module te kunnen volgen. Studiebewijs Deze opleiding geeft U de kans OM NAAST AFZONDERLIJKE MODULES EN OPLEIDINGEN OOK EEN VOLWAARDIG E SECUNDAIR TECHNISCH DIPLOMA TE BEHALEN na het doorlopen van het volledig aanbod. LEERINHOUD : Er is in bijgevoegd schema een modeltraject aangeduid (bijlage 1), waarbij je kan zien welke modules dienen gekend te zijn, als je aan een andere module begint (zie pijlen). Bovendien is per module een overzicht gegeven van de leerstof en te verwerven kennis per module, met als einddoel vakoverschrijdende kennis te kunnen toepassen op een bouwkundig eindproject, dat algemeen beoordeeld wordt door een onafhankelijke vakjury op het einde van de cyclus. De verschillende modules kunnen of afzonderlijk gevolgd worden, mits bepaalde opvolging, of aaneensluitend over 6 modules. Zie ook de uurroosters- lesplanningen (bijlage 2) Kostprijs varieert per module met een maximum van 460 EURO per jaar.(2 modules) (zie bijlage 3) Als student moet je goed de relatie zien tussen de verschillende vakken om ze als eenheid toe te passen, met een goed bouwplan als eindresultaat. Daarom moeten bij een bouwproces volgende onderdelen geïntegreerd worden: Constructieleer: hoe zitten constructies in elkaar, wat zijn de regels waarmee je rekening dient te houden als je een constructie maakt Materialenleer: welke materialen ga je gebruiken, en wat zijn hun eigenschappen, na- en voordelen Aanleg en inplanting (beperkt Weg- en waterbouwkunde: hoe worden wegen, verhardingen, enz. gemaakt) Veiligheidsaspecten van bouwen bij ontwerp en uivoering toepassen. Topografie: opmeten en uitmeten van de omgeving en dat praktisch toepassen. Technische bouwtekenen, aangevuld met schetsen 3D+perspectieftekenen, enz Bouwwetgeving en administratie: Bouwregels op basis van een inleiding tot het bouwrecht, administratie bij het bouwproces, meten van hoeveelheden, berekenen van prijzen, hoe wordt er prijs gevraagd, milieuwetgeving, enz... Mechanica en sterkteleer: leren berekenen van of toepassen van constructies details van uitvoeringen van traditionele bouwwijze. Aandacht voor stijlen ( uit het verleden, stijlen nu,... kwaliteit daarvan inpassen of gebruiken bij restauratie. (schetsen van details), esthetica,..., 2

Aanbevolen modeltraject Start met CAD basis en vervolmaking EN/OF start met opleiding constructies om verder de andere aspecten van het bouwgebeuren te ontdekken Voor diegene die geen basis wiskunde of fysica hebben zijn er inleidende cursussen Theoretische en praktische opleiding inzake Bouwfysica, Bouwconstructies, - materialen en - technologie, Topografie basis voor praktische uitvoeringen, Lezen en tekenen installatietechnieken. Bouwadministratie: bestekken, lastenboeken, meetstaten, raming, prijsofferte Bouwplanning Veiligheid basis : Veiligheidsplan - Risico s opsporen specifiek bouw in de praktijk op de werf, opmaken risico analyse, postinterventieplannen,. (Coördinator inzake veiligheid en gezondheid op de tijdelijke of mobiele werkplaats niveau B wordt niet afgeleverd, maar kan mits afzonderlijk examen behaald worden. Wegentechnieken wordt niet als module gegeven maar inleiding wordt gegeven als onderdeel topografie. Later voorzien : Wegentechnieken : Lezen en tekenen wegen, Materialen en constructies wegen, Riolering wegen, 3

Modules toelichting Toegepaste Wiskunde Basiswiskunde secundair technisch niveau. Bouwconstructies (materialen en technologie) A Constructieleer: hoe zitten constructies in elkaar, wat zijn de basisregels waarmee je rekening dient te houden als je een constructie maakt vanuit de fundering tot aan het dak. Bouw winddicht: ramen, trappen. Bouwconstructies, - materialen uitbreiding B: Vervolg van constructie basis in vorige modules. ramen, trappen. Verder in detail behandelen van de constructies en materialen van gebouwen, meer praktisch gericht, zoals opzoeken, vergelijken en interpreteren van kenmerken, toepassingen enz. Er wordt dieper ingegaan op constructiedetails en speciale constructies. De link naar de praktijk wordt gelegd door besprekingen van uitvoeringen op basis van werfbezoek en fotografisch materiaal. De wetgeving inzake veiligheid en EPB energie, geven aanleiding tot sterk gewijzigde uitvoeringstechnieken. Sinds 2001 is er dus heel wat veranderd in de bouwwijze, en elk jaar veranderen die regels en geven aanleiding tot een sterke evolutie in uitvoering van isolatie, verluchting, enz Bij het niet correct toepassen van de uitvoeringen worden er hoge kosten opgelegd door het Vlaams energieagentschap: daarom wordt zeer diep ingegaan in het praktische toepassen van die aangepaste constructies: DUS OOK VOOR GEVORDERDEN EN UITVOERDERS IS DIT EEN CONSTANTE BIJSCHOLING. Evaluatie constructie Kritisch kunnen ontleden van bestaande constructies: de verschillende onderdelen kunnen aanduiden en benoemen op de juiste manier, en hun doel en vorm kunnen verklaren. Duidelijk inzicht kunnen tonen in verband met de grondprincipes van de bouwconstructie: stabiliteit, vochtwering, isolatie (thermisch en akoestisch ) en notie hebben van de kostprijs i.v.m. een mogelijke toepassing. De kennis kunnen toepassen in nieuw te ontwikkelen details en constructies. 4

Evaluatie materiaal De cursisten dienen in verband met een goed toepassen van materialen voor een bepaald doel kunnen inschatten wat de eigenschappen zijn van die materialen om een goede keuze te maken in functie van de toepassing. Daarom dienen de soorten materialen gekend te zijn, dient de fabricage informatief meegedeeld, maar dienen vooral de notie waarom bepaalde kenmerken belangrijk zijn meegedeeld, evenals de wijze waarop en waar ze kunnen opgezocht. Dit is belangrijker dan het louter van buiten kennen van alle kenmerken van een materiaal. Dit moet vooral gekend zijn in combinatie met het vak constructie, waar die materialen worden toegepast in concrete details. Kennen van soorten grondstoffen is parate kennis, de eigenschappen dienen gegeven te kunnen worden, op basis van opgevraagde documentatie en opzoekwerk (materiaalstalen, internet of documentatie aanvragen). De cursisten kunnen de kenmerken verklaren, en de goede toepassing in functie van het doel aanduiden. Veiligheid bouw: basis - Preventie en schadebeheer Basisregels van preventie met het oog op het behalen van een VCA- C attest als basis wordt verder ingegaan hoe veiligheid concreet vertaald wordt naar de bouwwereld toe voor, tijdens en na het bouwen; Inleidende wetgeving inzake preventie en milieu (Vlarem), veiligheidscoördinatoren, wet op de mobiele werkplaatsen vertaald naar de praktijk, onderzoek, interpreteren en opstellen van risicoanalyses, concreet toegepast in gebouwen met nadruk op praktisch toepassen van regels inzake toegankelijkheid, brandpreventie en andere gevaren, ( wettelijke bepalingen inzake evacuatie en hoe gebouwen veilig gemaakt kunnen worden tijdens en na de uitvoering); asbuildplannen en post interventiedossier concreet weergeven. Men krijgt notie van de milieuwetgeving en regels betreffende veiligheid. Preventie en schadebeheer voor verantwoordelijken voor onderhoud van gebouwen door opstellen van onderhoud&preventiedossiers van gebouwen, periodieke maatregelen. Nazicht afvoeren, aanvoeren, verluchtingen, verwarming en andere technische installaties aan de hand van plannen en werfbezoeken. Ontwikkelen van asbuildplannen en Postinterventiedossier. Bouwexpertise en staat van bevindingen opmaken. Wet op de mobiele werkplaatsen, veiligheidscoördinator beginselen inzake veiligheid historiek van het bouwen - bouwproblemen deskundig onderzoek en expertise 5

Sterkteleer voor uitvoerend CAD- tekenaar Krachten en spanningen in het gebouw kennen, onderzoeken en constructietechnieken daaruit afleiden. Kleine constructie in staal, hout en beton berekenen. Bouwfysica Basisregels van de bouwfysica en invloeden op het gebouw inzake thermische, akoestische isolatie warmte en energie aspecten Topografie basis en meettechnieken Opmeten van een terrein of het uitzetten van een eenvoudig bouwproject, het juiste materieel en de juiste meetinstrumenten kiezen, het opmeten van structuren met het ook op verbouwing, hoogteverschillen meten en uitzetten, Studie van wegenplannen, bermen, soorten wegen hoe tekenen, bogen uitzetten Meettechnieken en MEETINSTRUMENTEN kunnen toepassen op de bouwwerf als bouwopzichter of werfleider bij aannemingsbedrijven. De cursist is niet geacht als landmeter te werken, maar dient te weten welke acties deze doet, en de elementaire zaken kunnen toepassen en controleren. Opmetingen van lijnen en terreinen weergeven op de computer, en het gebruik van coördinaten kunnen weergeven Referentiepunten op bouwplannen te onderkennen en de bouwelementen die hiernaar refereren - Uitzetgegevens kunnen interpreteren. Documentatie ter inzage bijhouden. De cursisten moeten de verschillende handelingen praktisch kunnen uitvoeren en toepassen op basis van concrete situaties. Ze kunnen met de verschillende apparaten werken, zonder de volledige opbouw van het toestel te kunnen weergeven. Men moet dus praktische kennis kunnen tonen. De praktische toepassing van Topo in bouw en wegenbouw kunnen uitleggen. Ook in de wegenbouw de kennis gebruiken voor soorten en aanleg van parkings, wegen, enz., en het lezen van wegenbouwplannen, en de metingen eventueel kunnen controleren is noodzakelijk. De regels van veilig meten kunnen uitleggen in concrete situaties. 6

CAD basis CADprogramma (computer aided design) : toepassen van basisregels van een tekenprogramma Autocad. (mogelijkheid van tekenprogramma thuis te gebruiken voor oefeningen) CAD 2D Toepassen van eenvoudige tekenhandelingen en tekencommando s CAD- bouw - 3D 3D tekenen van constructies met vergelijking van diverse 3D- paketten. Verschillende tekenprogramma s worden behandeld, o.a. Autocad en Archicad voor bouwtekenen, Sketch- up voor voorstellingen en/of. ONTWERPTEKENEN Tekenen van eenvoudige constructies, van opgegeven en/of eigen ontwerpen, lezen van verschillende ontwerpplannen. Uitwerken van bouwaanvraag en uitvoeringsplannen van klein gebouw. Toegepast CAD- tekenen bouw CADtekeningen weergeven, opbouw, layers en voorstellingen. 7

Uitvoeringstekenen bouw A PLAN- EN KAARTLEZEN: doel, soorten en onderdelen, symbolen en manieren van weergeven leren kennen aan de hand van effectieve projecten met uitvoeringen rasters, enz. Algemene principes voor goed ontwerp en constructie kennen; eren toepassen van verschillende constructietechnieken met voorbeelden (Onderscheid tussen stapelbouw en skeletconstructies drager&inbouw, ) : specifieke CONSTRUCTIES EN MATERIALEN: de opbouw van een eenvoudig gebouw kunnen weergeven. Plannen van constructies, betonstructuren onderzoeken, interpreteren en lezen. Aan de hand van verschillende tekenoefeningen specifiek vooral inzicht krijgen in bouwkundige structuren en constructies, details ontleden, en ontwikkelen: leren bouwkundig nadenken over wat men tekent met handige tekenpaletten. Uitwerken van bouwaanvraag van klein gebouw op basis van de wettelijke voorschriften, inplantingplannen van complexe situaties ) Leren schetsen van bouwkundige structuren in functie van werfverslagen. Kleine ontwerpen en design van bouwkundige zaken en binnenhuisinrichting Vormstudie en maquettes Eenvoudige projectie, perspectieven en schaduwleer komen aan bod. Evaluatie tekenen: Cursisten lezen, ontleden en verklaren allerlei soorten plannen. Constructies weergeven op een duidelijke en overzichtelijke wijze, en dit door middel van schetsen, tekenen met de hand en tekenen met CAD. Tekeningen afwerken door het toepassen van kleuren en materiaalaanduiding. Details van de tekeningen genereren. CAD- methodes kunnen toepassen voor het downloaden van informatie. Visualiseren en eventueel ruimtelijk weergeven van CAD- tekening. Plannen afdrukken. Vormstudies maken. Toepassen van de leerstof van andere vakken, concreet op de tekening. ( Vak overschrijdend werken ) Alle opdrachten en projecten en opdrachten kunnen mits doelmatig werken in de cursus worden uitgevoerd. 8

Uitvoeringstekenen bouw B Verder ontwikkelen van projecten. Uitwerken van bouwaanvraag en uitvoeringsplannen van grotere gebouwen met verdieping, op basis van de wettelijke voorschriften ) steen, staal, beton,. Plannen van constructies, wegen, betonstructuren onderzoeken, interpreteren en lezen. Tekenen van details bouw, schrijnwerk, ramen, enz.. Leren schetsen van bouwkundige structuren in functie van werfverslagen. Kleine ontwerpen en design van bouwkundige zaken en binnenhuisinrichting Vormstudie en maquettes Leren tekenen en lezen van beton&stabiliteitsplannen. Projecties, perspectieven en schaduwleer verder uitgewerkt. Theorie en tekenen van Industriebouw en skeletconstructies. Tekenen van weg en verkaveling. Tekenen elektro- fluida installaties Installaties in gebouwen ontleden en tekenen: Planlezen. (bouwfysica kennen voorafgaand is aanbevolen) De dimensies bepalen van afvoeren, aanvoeren, verluchtingen, verwarming en andere technische installaties aan de hand van vuistregels en beperkte berekeningen en tabellen. 9

Leren tekenen en lezen van Elektrische bouwschema s& plannen, plan HVAC verwarming, sanitair, airco en verluchtingen. Tekenen in samenwerkingsverband (in groep gegeven uitwisselen) Nazicht afvoeren, aanvoeren, verluchtingen, verwarming en andere technische installaties aan de hand van plannen en werfbezoeken. Bijzondere soorten van technische installaties in gebouwen ontleden en tekenen: Vervolg dimensies bepalen van afvoeren, aanvoeren, verluchtingen, verwarming en andere technische installaties aan de hand van vuistregels en beperkte berekeningen en tabellen. Leren tekenen en lezen van totaliteitsplannen, ontwikkelen van asbuildplannen. 10

Computerbeheer voor bouwtoepassingen Basis werken met computerprogramma s tekstverwerking WORD, spreadsheet Excel, PowerPoint in functie van bouwtoepassingen meetstaten correspondentie, lastenboeken Praktische sterkteleer Bestekken en bouwadministratie Beschrijvingen kunnen opmaken voor uitvoering Bouwadministratie en wetgeving vanuit de bouwpraktijk Doel: Een goed theoretisch, maar vooral praktisch inzicht in bouwwetgeving & gebruiken en administratieve uitvoering verkrijgen om te kunnen toepassen naargelang het project. Het is zeer belangrijk dat men tijdens de opmaak van een bouwplan voor bouwaanvraag of uitvoering kennis heeft van de bestaande reglementeringen in de bouwwetgeving inzake bouw- of verkavelingtoelatingen van gewest, Gemeente- en Provinciebesturen. De cursist moet de wetgeving in verband met de bouwzaken en bouwadministratie kunnen uitleggen en verklaren, zonder teksten van buiten te kennen, bepaalde zaken kunnen opzoeken ( valkliteratuur, wetgeving en Internet van de overheid), begrippen kunnen interpreteren inzake recht. Men moet bepaalde administratieve handelingen kunnen doen, zoals het opmaken van staat van bevinding, muurovername, enz. Men moet ook de administratieve stappen van de aannemer kunnen toepassen (nazien van prijzen van aanbesteding, opmaken van prijzen, vorderingstaten, enz..) ONDERWERPEN Wetten en controle: inleiding organisatie van rechtbanken - Goederen en eigendommen wetgeving inzake ruimtelijke ordening en wegen milieu - Organisatie van de ruimtelijke ordening - structuurplan attesten en vergunningen - stedenbouwkundige problematiek uitvoering van bouwwerken aanbesteding bouwadministratie overeenkomsten tussen bouwheer, architect, uitvoerders, Evaluatie : De wetgeving in verband met de bouwzaken en bouwadministratie opzoeken en kunnen toepassen, zonder teksten van buiten te kennen. Doel is het vergaren van parate kennis i.v.m. de hoofdzaken betreffende decreet op ruimtelijke ordening, regelgeving inzake diverse aspecten in het bouwgebeuren, 11

bepaalde zaken kunnen opzoeken ( valkliteratuur, wetgeving en Internetsides van de overheid) Men moet bepaalde administratieve handelingen kunnen doen, zoals het opmaken van bouwaanvragen, staat van bevinding, muurovername, enz. Men moet ook de administratieve stappen van de aannemer kunnen toepassen (nazien van prijzen van aanbesteding, opmaken van prijzen, vorderingstaten, enz..) Men heeft notie van de milieuwetgeving en regels betreffende veiligheid. BouwREGELS en administratie, RUIMTELIJKE ORDENING Aan de hand van verschillende praktijkvoorbeelden de meest voorkomende administratieve regels inzake overname scheimuren, onroerende en roerend goed, wetgeving op wegen, stedenbouwkundige en verkavelingregels interpreteren, bouwdossiers nazien, Structuurplan Vlaanderen en de ruimtelijke ordening in praktijk, de verschillende partijen en verantwoordelijkheden in het bouwproces, Lastenboeken, opmaken van meetstaten, nazien van aanbestedingen & regels. Theorie en praktisch uitwerken aan de hand van concrete projecten. 12

Werkplekleren uitvoering Bouw Aan de hand van verschillende modules een volledig bouwdossier vergunning en uitvoering opstellen van een gebouw: appartement, openbaar gebouw, Doel: in de praktijk kunnen brengen van de vorige modules, met nadruk op details en uitvoeringsbeschrijvingen met meetstaten, kostprijsberekeningen voor gebouwen, dossiers opmaken voor prijsbiedingen en overheidsaanbestedingen Toepassingen voor bouwbureaus, calculatoren en aannemers. Prijsfactoren, contracten, verrekeningen bij wijzigingen, staten van vordering der werken, waarborgen, enz. Werfplanning en organisatie : Werfplanningssystemen (de dossiers worden opgemaakt als op een werkplaats en voorgelegd en besproken met externe jury vakmensen bouwsector, ) Deze afsluiting is interessant voor eventuele werkaanbiedingen in uitvoering (aannemers en fabrikanten van bouwverwante processen (ramen, binneninrichtingen, werfuitveringen ) En geeft mogelijkheid tot het bekomen van een volwaardig secundair diploma wat in het kader van bevordering of werkaanbiedingen interessant kan zijn. 13

Inhoud UITVOEREND CAD- BOUWTEKENAAR en BOUWKENNIS... 1 modules actueel 2014 - Inhoud van de leerstof... 1 Teksten op de website... 1 Inleiding... 1 DOELGROEP... 1 DOEL... 1 Basiskennis... 1 Studiebewijs... 2 LEERINHOUD... 2 Aanbevolen modeltraject... 3 Modules toelichting... 4 Toegepaste Wiskunde... 4 Bouwconstructies (materialen en technologie) A... 4 Bouwconstructies, - materialen uitbreiding B:... 4 Veiligheid bouw: basis - Preventie en schadebeheer... 5 Sterkteleer voor uitvoerend CAD- tekenaar... 6 Bouwfysica... 6 Topografie basis en meettechnieken... 6 CAD basis... 7 CAD 2D... 7 CAD- bouw - 3D... 7 ONTWERPTEKENEN... 7 Toegepast CAD- tekenen bouw... 7 Uitvoeringstekenen bouw A... 8 Uitvoeringstekenen bouw B... 9 Tekenen elektro- fluida installaties... 9 Computerbeheer voor bouwtoepassingen... 11 Bestekken en bouwadministratie... 11 Werkplekleren uitvoering Bouw... 13 14