I Henricus Moelants, geboren in het jaar 1674 (rk), overleden te Reusel op 12 mei 1754. i Henricus is getrouwd te Reusel op 17 februari 1705 voor de kerk (getuigen waren Hendrick Vosters en Petra Vromen), op 31-jarige leeftijd met Maria Simon Adriaen Vosters ook genaamd Maria Vorsters de Jongste (33 jaar oud), geboren te Reusel, gedoopt op 27 september 1671 (rk) (doopgetuigen waren Peter Franciscus en Joanna (vrouw) Simon van Hercq), dochter van Simon Adrianus Vorsters en Joanna Frans van Herck. ii Maria was weduwe van Jan Dijckmans, geboren te Mierde rond 1665, vermoord te Reusel in het jaar 1698. iii Uit dit huwelijk: 1 Jacobus Moelants, geboren rond 1705, volgt onder II-a. 2 Joanna Moelants, roepnaam Jenneke, geboren rond 1707. iv Joanna was gehuwd met Huijbert van Beers, geboren rond 1705. v Woonadres: Veldhoven 3 Barbara Moelants, geboren rond 1710 (rk), overleden te Reusel op 14 augustus 1773. vi Zij had van een onbekende man één dochter. Barbara is in ondertrouw gegaan op 25 januari 1744 en getrouwd te Reusel (schepenbank) op 10 februari 1744, ondertrouwd op 25 januari 1744 en getrouwd te Reusel op 10 februari 1744 voor de kerk (rk) (getuigen waren (ondertrouw) Nicolaes Lavreijsen, Catharina Moons, (kerk) Theodorus van der Ceelen en Gertruda Sollen), op ongeveer 34-jarige leeftijd (2) met Cornelis Verhoeven (26 jaar oud), geboren in het jaar 1718 (rk), overleden te Reusel op 2 januari 1780, zoon van Willem Verhoeven (vorster - gerechtsbode en herbergier) en Margaretha Gerit Sol, roepnaam Margriet. vii 4 Maria Moelants, geboren rond 1712 (rk), overleden te Reusel op 24 september 1738. 5 Matheus Moelants, roepnaam Matijs, geboren rond 1715 (rk), volgt onder II-b. 6 Anna Moelants, geboren rond 1715. II-a Jacobus Moelants, geboren rond 1705, zoon van Henricus Moelants (I) en Maria Simon Adriaen Vosters. viii Jacobus is in ondertrouw gegaan op 1 oktober 1729 en getrouwd te Reusel (schepenbank) op 17 oktober 1729, op ongeveer 24-jarige leeftijd met Maria Lievens (ongeveer 19 jaar oud), geboren rond 1710 (rk), overleden te Reusel op 4 december 1735 mogenlijk. Woonadres: Hapert Uit dit huwelijk: 1 Joannes Jacobus Moelants, geboren te Reusel, gedoopt op 5 november 1729 (rk) (doopgetuigen waren Henricus Moelants en Joanna Livens), volgt onder III. III Joannes Jacobus Moelants, geboren te Reusel, gedoopt op 5 november 1729 (rk), zoon van Jacobus Moelants (II-a) en Maria Lievens. Zijn zoon bij een onbekende vrouw: 1 Jacobus Moelans, geboren te Hapert rond 1770, volgt onder IV. IV Jacobus Moelans, geboren te Hapert rond 1770, zoon van Joannes Jacobus Moelants (III). Jacobus was gehuwd met Anna van der Heijden, geboren te Hapert rond 1770, overleden aldaar op 13 september 1807. Uit dit huwelijk: 1 Willem Moelans, dagloner, geboren te Hapert, gedoopt op 11 april 1793 (rk), wonende te Sinds 1825 Lommel (B). Willem was gehuwd (1) met Maria Helena Lenaerts, geboren in het jaar 1793, overleden te Lommel op 23 maart 1827. Willem is getrouwd te Lommel op 1 september 1827, op 34-jarige leeftijd (2) met Wilhelmina Lavrijsen (26 jaar oud), dienstmaagd, geboren te Reusel, gedoopt op 16 september 1800 (rk) (doopgetuigen waren Jan Lavrijsen (loco) Carolus Bijnen en Joanna Scroeven), overleden te Lommel (B) op 13 april 1880, dochter van Petrus Lavrijs Lavrijssen en Adriana Maas. = blad 1 =
2 Johanna Moelans, geboren te Reusel, gedoopt op 10 februari 1798 (rk) (doopgetuigen waren Carolus Bijnen (loco) Simonus Scroeven en Maria van der Heijden). II-b Matheus Moelants, roepnaam Matijs, geboren rond 1715 (rk), overleden te Reusel op 15 juni 1754 waarschijnlijk, zoon van Henricus Moelants (I) en Maria Simon Adriaen Vosters. ix Matheus is in ondertrouw gegaan op 14 november 1744 en getrouwd te Reusel (schepenbank) op 30 november 1744, getrouwd te Hulsel op 1 december 1744 i.v.m. het overlijden van Joannes Stenot Pastoor van Reusel vond de plechtigheid te Hulsel Plaats., op ongeveer 29-jarige leeftijd met Anna Maria Bogaerts (ongeveer 24 jaar oud), geboren te Exel (B) rond 1720, dochter van X Bogaerts. Uit dit huwelijk: 1 Hendricus Matijs Moelants, geboren te Reusel, gedoopt op 8 november 1745 (rk) (doopgetuigen waren Hendricus Moelants en Margarita Gijbels), overleden te Reusel op 1 juni 1754. 2 Arnoldus Matijs Moelants, geboren te Reusel, gedoopt op 15 oktober 1747 onder voorbehoud - door de baker gedoopt (doopgetuigen waren Theodorus Dijckmans (loco) Cornelis Verhoeven en Gertruda Bogaerts). 3 Matheus Matijs Moelants, geboren te Reusel, gedoopt op 11 januari 1750 (rk) (doopgetuigen waren Dirck Dijckmans en Elisabeth Boogaerts), overleden te Reusel op 15 juni 1754. 4 Anna Barbara Matijs Moelants, geboren te Reusel, gedoopt op 6 januari 1754 onder voorbehoud - door de baker gedoopt (rk) (doopgetuigen waren Simon Hendrik Vosters en Elisabeth Bergers), overleden te Reusel op 30 januari 1754. Dit overzicht is gemaakt met hazap7.2f plus door:\ Thijs van der Zanden Grotenekker 4 5541 DJ Reusel email zandent@xs4all.nl Bijlage 1 - Alimentatie voor Jenneke van Hercq door haar zoon - 2.11.1705 alimentatie en verkoop bewaarplaats: SARE archief: RA Bladel inventarisnr: 19 f. 28-28b Bijlage bij Joanna van Herck 1640 Compareerde Wouter Sijmon Vorsters voor sigh selven, Adriaentjen Sijmon Vorsters geadsisteerdt met Jacobus van Casteren haeren man en momboir, Maria Sijmon Vorsters versterkt met Hendrick Moerlants, Dingena Sijmon Vorsters mede geadsisteerdt met Wouter Willem Wijnants, Maria Sijmon Vorsters de jonghste meede geadsisteerdt met Poulus Sijmon Vorsters ende Catholijn Sijmon Vorsters insgelijk versterckt met Herman Adriaens allen kinderen van Sijmon Adriaen Vorsters daer moeder van is Jenneken van Herck, de welcke gesamenlijck verklaren en bekennen bij dese uijterhandt vercoght en overgetransporteerdt te hebben aen en ten behoeven van Hendrick Sijmon Vorsters haeren vercoopers broeder ende Anneken Kerckhofs deselfs huijsvrouw seeker stuck groes genaempt het Clavervelt groot omtrent vijf loopensaet gelegen onder Reusel oist Peeter Coolen west Wouter Cemps noordt de gemeene heijde suijdt Sijmon Poulus Vorsters voors alle 't selve stuk van erven overgegeven mits den cooper sal verplight ende gehouden wesen Jenneken van Herck sijn moeder te onderhouden ende alimenteeren in cost ende drank in linnen en wollen geduerende haer levendaegen langh mitsgaeders naer de doodt vande selve te besteeden ter behoorlijken begraffenisse dan sulcx behoordt ende staadt verijst, mede te betaelen allen de schulden tot lasten vande verschr. starfhuijs staende mits uijtgesondert onbedingh den cooper na den doot vande voorschr. moeder sal genieten ende profiteeren de nogh resteerende meubelen bedde en andere cleeren de voors. Jenneken van Herck competerende getransporteerdt bij ondergeschr. schepenen ten eijnde daer uijt te betaelen ten behoeven van't gemeene landt den 40 penningen en thiende verhooginge op de somme van 50 guldens geloovende parthijen moedersijts dese huis opdraght en = blad 2 =
transport altijdt te houden ende doen houden voor goedt vast bundigh ende van waerden dan naer reghten, Actum Reusel voor Hendrik Vroomen en Wouter van de Put schepenen op den tweede november 1705. Dit zijn de lettere W:V:P van Wouter van de Pudt Me presente G. de Graaf. Bijlage 2 - Beschuldiging van doodslag door Albertus Panis - 24.3.1715 beschuldiging doodslag bewaarplaats: SARE archief: Bladel schepenbank inventarisnr: 39 80b - 81 1715-24 mrt - Maria Sijmon Vosters weduwe van Jan Dijckmans getrouwd met Henrick Moelants verklaart diverse malen gehoord te hebben bijvoorbeeld van Cornelis Verspaendocq inwoner van Reusel en neef van Hendrik Verspaendonck dat Albertus Panis schepen in Reusel een 'schelm' is. Hij heeft meerdere malen gezegd dat hij haar vroegere man Jan Dijckmans doodgeslagen heeft. Ook haar man Hendrik Moelants verklaart, onder ede voor de kwartierschout van Kempenland, hiervan gehoord te hebben. SARE, Bladel RA.39 f80v-81; Bijlage 3 - Ruzie over geld (S.Paul Vosters en Hend. Moelans) - 22.4.1716 Oneenigheid over geld bewaarplaats: SARE archief: Bladel schepenbank inventarisnr: 39 fol 126-127 1716-22 april Compareerde voor ons schepenen der dingbancke van Bladel en Reusel, quartiere van Kempelant Meijereij van s'hertogenbos, Peter Aerts vander Linden woonachtigh tot Reusel, out ontrent ses en twintigh jaren gerichtelijck gedaegt sijnde van officie wegen omme der waerheijt getuijgenisse te geven, heeft ter requisitie van Johan de Jongh stadthouder van den heer quartier schout van Kempelant in faveur van justitie onder eede die den selven aen handen van den selven stadthouder de Jongh heeft gepresteert getuijgt, verclaert ende gedeponeert, sulcx hij doet mits desen waerachtigh te sijn Dat hij op vrijdagh geweest sijnde den twintigsten maert deses jaers seventien hondert sestien is geweest in geselschap van meer anderen persoonen, ten huijse van Hendrick Moelants in des selfs kamer alwaer hij door Sijmon Vosters sijnen moederlijcke oom wiert aengesprooken om betaelinge van eenige penningen dien hij seijde aen de ouders van voornoemde Peeter Aerts vander Linden geleent ofte verschote te hebben ende hij vander Linden daer op antwoorde dat sijne ouders door gemeenschap van eenige onbedeijlde goederen voor hem ettelijcke jaeren lang verscheijde lasten hadden betaelt, ende als hij die quam te restitueren dat als dan aen hem sijne gepretendeerde penningen oock wel souden werden voldoen op welck antwoort den selven Sijmon Vosters hem deponent aenstons sonder eenigh achterdencken tegens de aerde neder smeet ende sulcx ten mede bij wesen van sijns Sijmon Vosters soon genaempt Pouwels de welcken met ende beneffens sijnen vader hem deponent soo aenstons met voeten op het lijf trapten en met stoelen op sijn lichaem stampten als of sij hem hadden willen ombrengen ende dit een tijt langh geduert hebbende soo hebben den voornoemde Sijmon Vosters ende sijne soone hem deponent eijndelijck uijt den huijse voor de deur tot op de sraet getrocken en gestooten en den deponent sigh dus elendigh van sijnen oom en neef mishandelt siende sijde tegens haer is dat eenen keirel mishandelen die uw niet misdaen en heeft, gij doeter niet aen als eerlijcke luijden maer als schelmen, op het spreecken van welcke woorden den voornoemde Sijmon Vosters tegens sijnen soone seijde nouw slaet den schelm voort doodt denoterende daer mede den deponent, waerop den voornoemde Pouwels sone van Sijmon Vosters sijn mesch op hem deponent uijt sijne sack trock ende den deponent solcx siende, setten het tot voorcominge van verdere mishandelinge opt loopen doch door krachteloos heijt niet hart konnende loopen wiert aenstons van sijnen voornoemde neef Pouwels Vosters ingeloopen en achterhaelt en door hem met het mesch eenen swaeren steeck in den lincker arm gegeven dat het mesch daer in omgedraeijt sijnde eene swaere wonde veroirsaeckte waer op den selven vander Linden sigh = blad 3 =
wederom ter loop naer het huijs van Hendrick Moerlants begaf alwaer hij door andere parsoonen die de kelder deure open trocken in den kelder wierd verborgen ende de voor deuren vant huijs toe geslooten sijnde, wierde hij doorden voornoemde Pouweles Vosters als noch vervolgt ende met een houweel vande kar door de stal deuren uijt huijs op den haert gecomen sijnde seijde hij waer is den schelm nouw mijn intensie is, om hem nouw voort doodt te slaen ende hem deponent niet vindende mits hij met sijnen swaeren gewonden ende bebloeijden arm in den kelder was, is den selven Pouweles Vosters eijndelijck van daer vertrocken, als wanneer hij deponent naer dat hem een eijer plaester door den huijsvrouw van Hendrick Moerlants ende Elisabeth Jan Raeijmaeckers op sijne wonde was gelegt van daer naer sijn huijs is gegaen De woning van sijnen voornoemde oom passerende die met sijnen soon Willem op sijnen mist hof was, seijde hij deponent tegens hem siet eens is dat ooms en neefs werck van imant soo miserabel te quetsen en te mishandelen, quam den selven sijnen oom en neef Willem den eenen met eene schup en den ander met eenen dorstvlegel hem tegemoet loopen, seggende o schelm wij sullen uw noch eens op nieuws vant selve geven, wij sullen uw noch wel anders hebben, en hebben hem te samen met schup en vlegel tegens de aerde om ver geslaegen, tot soo langh dat den vlegel aen stucken was, ende is den deponent door sijnen broeder Pouweles vander Linden dien sulcx van verre sagh ende sijn best quam loopen eijndelijck van daer wegh gebragt naer het huijs vanden secretaris vanden Graaf om bij absentie vanden officier van dese mishandelinge kenisse te geven waer mede den deponent dese sijne waerachtige verclaeringe is eijndende, bij de welcke hij naer prelectuere heeft gepersisteert ende verclaert het gepasseerde in voegen voornoemt alsoo geschiet te sijn, soo waerlijck moeste hem Godt almachtigh helpen. Aldus gepasseert ter secretarije tot Reusel den twee en twintgsten april seventhien hondert en sesthien ter presentie van schepenen dese onderteeckent. Aelbertus Panis - Hendrick Kerckhofs. SARE schepenbank Bladel invt.nr 39 folio 126-127 Bijlage 4 - Tussen Weijereind en Lensheuvel door J.W.Hagen - 12.1998 bewaarplaats: Reusel archief: H.W.R. inventarisnr: De Schééper 39 pag. 28-32 Het droevige einde van Jantje zonder Ziel Op welk moment hij zijn bijnaam heeft gekregen is niet helemaal duidelijk, maar op zekere dag is men Jan Verspaandonk in Reusel Janje zonder Ziel gaan noemen, Jantje zonder Moraal had ook gekund, want er was iets niet in de haak met de normen en waarden die hij hanteerde. Waar het maar mogelijk was probeerde hij zijn dorpsgenoten te pakken te nemen en te bedriegen. In zijn functie van procureur bij de dingbank van Reusel had hij daar ook alle gelegenheid toe. Eenmaal op het hellend vlak gekomen ging het steeds verder bergafwaarts, totdat hij op een gegeven ogenblik door de overheid werd ingerekend. Toen was het snel met hem gedaan, heel snel zelfs. Met de kortst mogelijke procedure werd hij door de hoogste Brabantse rechtsinstantie ter dood veroordeeld en in Den Haag opgehangen en begraven. In het onderstaande wordt verteld hoe alles in zijn werk is gegaan. Dubieuze praktijken Verspaandonk is eind juni (gedoopt op 30 juni) 1668 geboren als zoon van de clandestien opererende katholieke schoolmeester van het dorp. In 1702 trad hij voor de eerste keer in het huwelijk met Mechtilda Spoormans. Drie jaar later komt hij in conflict met de deken van het Onze Lieve Vrouwe Gilde, omdat die had geweigerd hem zijn verdiende loon als koster uit te betalen, het ging maar om tien gulden, maar dat mocht niet verhinderen dat Verspaandonk de deken voor de plaatselijke rechtbank bracht en hem voorlopig niet meer losliet (SARA RA Bladel 1, op data 19 mei en 29 juni 1705). Op 29 juni 1705 wordt hij officieel als procureur bij de dingbank ingeschreven, waarbij hij ondr eede verklaart de belangen van iedereen naar eer en geweten te zullen behartigen (SARA RA Bladel 1, op data 29 juni 1705) Tien jaar later staat hij als herbergier te boek, terwijl hij ook een paar keer burgemeester van het dorp is geweest. Dat laatste lijkt een hele eer, maar dan wel een eer waar iedereen het liefst voor bedankte, zo'n lastig en gevaarlijk baantje was dat in die tijd. Ook Verspaandonk heeft er hinder van ondervonden. Een dubieuze declaratie van enkele verteringen in zijn eigen herberg liep uit op een langdurig conflict met een der schepenen in Reusel, Aelbertus Panis geheten. Verspaandonk riep daarbij de hulp in van een procureur bij de Raad van Brabant om zijn belangen te verdedigen. (SARE NA Eindhoven, 135: procuratie d.d. 28 = blad 4 =
mei 1714). Maar hij deed meer. Hij zon op wraak en zoch Panis met allerlei lasterpraatjes een nooit opgehelderde moord op Jan Dijckman in 1698 in de schoenen te schuiven. De manier waarop hij dat deed mag tekenend voor hem heten. Om zijn doel te bereiken benaderde hij de voormalige weduwe van het slachtoffer. Als die bereid was een bepaalde acte over Panis te tekenen zou ze daar beslist niet slechter van worden. En als ze niet bereid was zou hij haar wel weten te dwingen, desnoods voor het gerecht van Eindhoven of ergens anders (SARE RA Bladel invt.nr 39 d.d. 25 maart 1715). Op die manier zette hij mensen onder druk. Dronkemansmethode Een andere beproefde methode van Verspaandonk was om iemand eerst dronken te voeren en vervolgens bepaalde verklaringen te ontlokken of blindelings een stuk te laten tekenen. Op 28 april 1715 wist hij op die manier Adriaan van Doorn over te halen tot een proces tegen diens oom Hendrik Abrahams. Van Doorn trapte erin en gaf Veaspaandonk carte blanche, wat het ook mocht gaan kosten (SARE RA Bladel invt.nr 39, d.d. 30 april 1715) Zelfs zijn aartsvijand Albertus Panis heeft hij op die manier te pakken willen nemen. Onder de mom hun onderlinge twist voor altijd de wereld uit te willen helpen zette hij hem in zijn eigen herberg eerst de nodige potten bier voor, om vervolgens met een zogenaamde verzoeningsverklaring op de proppen te komen. Als zijn vrouw hem niet tijdig had gewaarschuwd zou Panis zo in de val zijn gelopen (SARE RA Bladel invt.nr 39, d.d.30 juli 1715). De gewetenloze procureur begon zijn ziel steeds verder te verliezen. Eind 1715 richtte hij zijn pijlen weer op Adriaan van Doorn, capiteijn van de inwoonders tot Reusel. Het moment was goed gekozen: het houden van de "soogenaemde biegulden tot Reusel". Daar werd stevig bij gedronken en Van Doorn was al spoedig lazerus. Dat was voor Verspaandonk het moment om hem een belastende verklaring ten nadele van Albertus Panis ter tekening op te dringen. "Geef mij tijd tot morgen om mijn gedachten daarover te laten gaan", aldus de laveloze Van Doorn. Verspaandonk hield hem echter in de greep en wist hen bij monde van Hendrik Kerkhofs toch tot tekenen te bewegen: "Gij cont tselve attesteeren, daer sal geen quaet naer volgen, teecken maer". Gelukkig was Van Doorn zo kien om zijn stap een paar dagen later opelijk te betreuren en ongedaan te maken (SARE RA Bladel invt.nr 39, d.d. 13 december 1715). Een makker in het kwaad Of Verspaandonk uit zich zelf op het verkeerde pad terecht gekomen is of dat hij een kwade genius had, is niet helemaal duidelijk. Waarschijnlijk is het laatste het geval geweest en heeft die kwade genius Adriaan Wachtelaar geheten, van 1677 tot 1725 werkzaam als notaris te Bergeijk. Bij meerdere duistere praktijken zijn zij samen betrokken geweest. In 1715 bijvoorbeeld bij het opstellen van het testament van Maria Thomas van Riel. In eerste instantie had zij daarvoor notaris Wachtelaar ontboden, maar die had de zaak aan Verspaandonk overgelaten. Die zag de kans schoon om zichzelf tot executeur-testamentair te benoemen, geheel buiten medeweten van de testatrice om. Het bedrog kwam al snel uit, maar noch Verspaandonk noch Wachtelaars werd er verder op aangesproken(sare RA Bladel invt.nr 39, d.d. 11 juni pag. 98 en 30 juli pag. 101, 1715). Tien jaar later kwamen beide in opspraak naar aanleiding van de verkoop van twee perceeltjes grond aan de Lokbossen. Of Wachtelaars er daadwerkelijk iets mee te maken had blijft gissen. Waarschijnlijk heeft Verspaandonk bepaalde stukken op naam van Wachtelaars gefabriceerd die van a tot z verzonnen waren. Alle beschuldigingen in de schepenprotocollen wijzen ook in de richting van Verspaandonk (SARE RA Bladel invt.nr. 40, d.d. 8 en 31 januari en 7 en 15 februari 1725). Ingerekend en veroordeeld Achteraf gezien mogen beide oplichters nog van geluk spreken dat het zolang geduurd heeft voordat ze tegen de lamp liepen, maar in februari 1725 was het zo ver. Op de 7e van die maand kwam er eerst een arrestatiebevel tegen Wachtelaars en twee dagen later een voor Verspaandonk. Het was afkomstig van de hoogste Brabantse rechtsinstantie uit die tijd, de Raad van Brabant, die zijn zetel had in het centrum van Den Haag (alle verdere gegevens zijn aan het archief van die raad ontleend. RA Den Bosch notulen 1725 invt.nr.67. resoluties 1722-1735 invt.nr. 5. en een afzonderlijk dossier invt.nr.447 dossier 182). Onder handbereik bevond zich daar ook de nog steeds bestaande Gevangenpoort, waar beide schavuiten opgesloten diende te worden. Wachtelaars heeft men echter nooit te pakken gekregen, Verspaandonk wel, op 21 februari 1725. Een gewoon proces heeft laatstgenoemde echter niet gekregen. Voor verdachten van zijn soort bestond er een buitengewone procedure, die even snel als doeltreffend was. Op 27 februari 1725 begon men met het verhoor van Verspaandonk in de Gevangenpoort. Om geen last te hebben van ratelende koetsen die voorbij konden komen waren er van te voren palen voor het gebouw neergezet om de doorgang te beletten. Nu werkte er bij de Raad een procureur, Hoijer geheten, die Verspaandonk vroeger wel eens in een civiele zaken had gediend en herhaaldelijk met hem had gecorrespondeerd. Mogelijk bevatte die correspondentie belastend materiaal. Op bevel van de Raad moesten de stukken ter beschikking worden gesteld. Op 28 februari werden bovendien nog 8 getuigen uit Reusel opgeroepen en daarnaast nog de vorster Willem Verhoeven uit Bladel. Twee weken later = blad 5 =
arriveerden zij in Den Haag, waar ze op 19 maart met Verspaandonk werden geconfronteerd. Ook meegekomen was Maria Fabrij, in de stukken ook aangeduid als Maria Jan Joosten. In 1716 was Verspaandonk namelijk hertrouwd. Sindsdien waren er 5 jongere kinderen bijgekomen, waarvan de jongste nog maar een paar weken oud was. Normaal gesproken zou Maria Fabrij in zo'n situatie nooit zo'n verre reis hebben gemaakt, maar nu haar man zich in zo'n benarde positie bevond lag dat anders. Vanwege de Paasvakantie had de Raad tussen 22 maart en 10 april geen zitting gehouden, waarna ziekte van een der Raadsheren nog eens voor een extra vertraging zorgde. Op 16 april kon de zaak echter worden hervat en eigelijk ook weer meteen worden gesloten, omdat Verspaandonk alles meteen bekende. De dag daarop bracht de Advocaat Fiscaal een preadvies uit, wat twee dagen later werd gevolgd door een vonnis van de Raad. De inhoud daarvan is in de notulen niet rechtstreeks te vinden, maar kan er wel uit worden afgeleid. Procureur Hoijer kreeg namelijk de opdracht om na te gaan of de vrouw van de gevangene nog in Den Haag was. Zo ja, dan kon zij toestemming krijgen om haar man te zien en te spreken. Mocht ze vertrokken zijn dan diende Hoijer haar hoe eerder hoe liever naar Den Haag terug te halen. Dat kon maar één ding betekenen: Verspaandonk zou op korte termijn ter dood worden gebracht. Op 23 april werd het vonnis nader geresumeerd en gearresteerd, waarbij tevens werd besloten om het openbaar in Reusel en Bladel bekend te maken, zodat eenieder kon zien dat de malafide door middel van de strop om het leven gebracht zou worden. Restte nog één moeilijkheid: het tijdstip der executie. Normaal gesproken was dat niet zo'n punt, maar omdat de Hooge Raad van Holland en Zeeland ook net een doodvonnis had te voltrekken en dat precies op dezelfde plaats, moest er eerst een volgorde worden vastgesteld. Dat heeft het leven van Verspaandonk met een dag verlengd, tot 27 april 1725. Op weg naar de dood Voor de uitvoering van het vonnis werd Johan Herman Claaszen aangezocht, meester vanden scherpen swaerde, te Haarlem. Zijn zwaard had hij voor Verspaandonk natuurlijk niet nodig, zulks in tegenstelling tot de persoon die hij daags tevoren op hetzelfde schavot had te onthoofden. Een ladder en een touw waren voor Jantje zonder ziel voldoende. Schrijnend mag het heten dat de veroordeelde procureur zelf nog helemaal niet besefte wat hem boven het hoofd hing. Tegenover decipier van de Voorpoort uitte ij zelfs zijn verwondering dat de Raad zo treuzelde met het nemen van een beslising over zijn strafmaat. Zoveel kwaad had hij toch immers niet op zijn geweten. Op grond van die totaal verkeerde inschatting besloot de Raad Verspaandonk vervroegd over te laten brengen naar de Treurkamer van de gevangenis, zodat hij alvast enig begrip zou krijgen over de erns van de situatie. Op 26 april zou hem daar om 11 uur 's morgens de dood worden aangezegt. Ondertussen werd er druk gewerkt aan de voorbereiding van zijn executie. Zo mocht bijvoorbeeld niet vergeten worden de nodige kussens op het schavot te leggen, bestemd voor de predikant en ziekentrooster bij het doen van het laatste gebed. Bij de vorige doodstrafvoltrekking had het daar namelijk aan ontbroken. Ook ging er een opdracht uit naar een timmerman, J.Swaartveger geheten, om een vurenhouten doodskist voor de gevangene te maken. Verder werd de oudste predikant van Den Haag, Jacobus de Kempenaer, ontboden om het aanzeggen van de dood en de geestelijke bijstand te regelen. In twee Haagse kerken zou voor Verspaandonk gebeden worden, Op de 25ste in de Grote of Sint Jacobskerk en de dag daarop in de Hoogduitse kerk, die ook Engelse kerk werd genoemd en in fiete de oude Gasthuiskapel aan het Noordeinde was. Daarvoor heeft De Kempenaer de volgende bidbriefjes verspreid: "Wert een gebet versoght voor een misdadighe die bij sententie vanden Edele Rade van Brabant gecondemneert is om op morgen/overmorgen metter doot gestraft te werden". Ondertussen was ook Maria Fabrij weer in Den Haag gearriveerd om haar man nog eenmal te mogen zien en spreken. Bij het aanzeggen van de dood is zij niet aanwezig geweest, maar dat zal ze ook niet hebben gewild. Plaatsgevonden heeft de aanzegging op de 26ste april, door Willem Erpecum, Advocaat - Fiscaal van de Raad van Brabant, Bonifacius van der Haer sr, griffier van de Raad en Johannes Witbol, predikant. Wetende dat hij toch zou gaan sterven verzocht Verspaandonk vervolgens om bijstand door een katholieke geestelijke, maar dat werd hem geweigerd. Wel kreeg zijn vrouw Toestemming om zich bij hem te voegen. Later die dag heeft de veroordeelde Van Erpecum nog om clementie met zijn vrouw en kinderen gevraagd, zodat die na zijn dood nog iets zouden hebben om van te kunnen leven. In de daarop volgende nacht heeft hij zijn testament gemaakt, twee keer achter elkaar zelfs. In het verleden had hij dat wel vaker gedaan, meerdere versies fabriceren van een en hetzelfde stuk en dat niet altijd met de beste bedoelingen. Nu had bedriegerij echter geen zin meer en kwam het aan op eerlijkheid. De executie. Met het ochtendloren brak de dag van de executie aan. De galg stond inmiddels al op het schavot, maar dan welzonder ladder. Toen de beul daar op werd aangesproken schoof die de schuld op de timmerlui. Pas na veel over en weer gepraat werd de zaak geregeld. Om 11 uur in de morgen werd Verspaandonk met groot ceremonieel van de Gevangenpoort afgehaald en naar het gebouw van de Raad van Brabant gebracht om er zijn veroordeling officieel te horen voorlezen. = blad 6 =
Daar was inmiddels onenigheid ontstaan over de vraag of dat staande dan wel zittende diende te gebeuren. Gekozen werd voor het eerste. Er moest behoorlijk met de meubels geschoven worden om iedereen binnen te kunnen laten: Verspaandonk zelf, vastgeboeid aan twee dienders; de provoost van de Raad van State, Hendrik van Bronkhorst; Kamerbewaarder Wellenbergh; zes dienaren van de Procureur Generaal van Holland met de nodige hellebaarden; dominee Manger, op dat moment de Hoogduitse en tevens jongste predikant van Den Haag en tot slot nog een ziekentrooster. Na het voorlezen van de veroordeling werd het bevel tot executie gegeven, waarna Verspaandonk onder begeleiding van tien hellebaardiers door de grote poort van het Binnenhof naar het schavot werd geleid en opgehangen. Nadat de wacht was afgetrokken werd het lijk in de loop van de middag van de galg gehaald en in een vurenhouten kist gelegd die timmerman Swaartveger daar inmiddels voor gemaakt had. Tot het donker heeft die vervolgens in het gat onder de Gevangenpoort gestaan, van waaruit in het holst van de nacht de begrafenis heeft plaatsgevonden op het Nieuwe Kerkhof van Den Haag. Hendrik van Bronkhorst had daar intussen op het stadhuis een gratis briefje voor laten halen. Druk zal het op dei begrafenis niet geweest zijn, maar één persoon zal er niet ontbroken hebben, Maria Fabrij, de vrouw van de gehangene. Terug in Reusel zal ze wel over de afschuwelijke week in Den Haag verteld hebben, aan haar kinderen, aan de buren of wie er maar naar wilde luisteren. Op die manier moet zij geprobeert hebben de verschrikkelijke herinneringen aan Jantje zonder Ziel van zich af te zetten. Voor Maria Fabrij had de zaak nog een hele nasleep, alles, maar dan ook alles werd haar ontnomen getuigen de volgende documenten: SARE RA Bladel invt.nr.40 op 24 maart 1725 folio 315v - 316 20 april 1725 folio 316v 1 mei 1725 folio 317-319v 20 juni 1725 folio 322v - 325 25 juni 1725 folio 325-325v Op 23 0ktober 1730 begint zij een nieuw leven en hertrouwd zij met Jan Huijbreghts waarvan zij nog drie kinderen krijgt. Op 28 juli 1760 overlijdt zij te Reusel. Bijlage 5 - Getuigenis over een waarschijnlijke vechtpartij - 6.12.1715 Getuigenis bewaarplaats: SARE archief: Bladel schepenbank inventarisnr: 39 112 1715-6 december Compareerde voor ons schepenen naergenoempt, Wijnant Willem Bruijnincx out ontrent 30 jaeren, inwoonder tot Reusel,staende te goeder name ende fame ons bekent, de welcke ten versoecke van Aelbertus Panis, tegenwoordige schepen ende affurmeert, waer ende waerachtigh te wesen dat ontrent 17 ofte 18 jaeren voor desen geleden, den juijsten tijt vanden maent, ende dach, onbegrepen, heeft gesien dat Jan Dijckmans, in houwelijck gehat Maria Sijmon Vosters, dito Dijckmans, gebooren tot de Mierde onder den quartiere van Oisterwijck is gecomen inden duijsteren, vanden avont, uijt den huijse Willem Jagers als doen ondertrouwt wesende, met eene schoep, loopende tuschen de huijsinge van Jagers voornoempt ende een eert kar staende op heeren straeten, ende naer dien, hem hooren vallen, sonder daer ontrent een mensch bij te weesen voorsoo veel den deponent heeft connen sien, mits den donckeren vanden avont hier mede eijndigende den voornoempde deponent sijne verclaeringe, naer gedaene lectuere daar bij gepersisteert, ende uijt eedt bevestight,sulcx in handen, vanden gecommiteerde des heere quartier schout van Kempelant. Actum Bladel voor Cornelis Adriaensen president ende Adriaen Martens schepenen op den sesden december 1715. SARE schepenbank Bladel invt.nr. 39 folio 112 Bijlage 6 - Verkoop door de erfgenamen van Simon Adr Vosters - 2.1.1751 = blad 7 =
bewaarplaats: SARE archief: RA Bladel inventarisnr: 23 folio 129-130b Compareerde voor de heeren Joost Roijmans en Hendrick Wijnants schepenen deses dorps Reusel, dese ondertekent hebbende Dirck Dijckmans soo voor sig selven en als toesiende momboir der kinderen van Margo Bruijninx wonende alhier, item Peternella Dijckmans voor haer selven geadsisteert met Jacobus van den Borne haren man en momboir wonende tot Hoge Mierde, item Jacobus Moelands voor sig selven wonende tot Hapert, item Berbera Moelands geadsisteert met Cornelis Verhoeven haren man en momboir wonende alhier, item Jenneken Moelands gesterckt en geadsisteert met Huijbert van Beers haeren man, wonende tot Veldhoven, item Margo Mollen gesterckt ende geadsisteert met Cornelis Sol haren man, daer moeder van was Margo Bruijnincx voorschreven mede wonende alhier, item Francis Mollen als momboir over de minderjarige kinderen van Marten Mollen in huwelijk verweckt bij meergemelde Margo Buijninx wonende alhier, item Aert Hartogs mede in qualiteijt als momboir over de onmondige kinderen van Jan Lavrijssen in huwelijck verweckt bij de voornoemde Margo Bruijninx mede wonende alhier alle kinderen en kintskinderen en erfgenamen van wijlen zaliger Simon Adriani Vorsters in de kantlijn de voorschreven mombers en toesiender hen fort en sterckmakende ende de rato caveleerende naer namaninge alle bij tijden en wijlen bij de onmondigen in deese gemelde op de getransporteerde huijs en grond van erven souden konnen worden gemaeckt ofte gesustineert. Franciscus Mollen Dit X merck stelt Dirck Dijkmans verclaert niet ander te konnen schreijven. Aert Hartoghs Joost Roijmans Hendrick Wijnants Mij present Cristiaen van Crullenberg. welcke alle verclaren en bekennen in hare respectieve qualiteijten wel wettelijck en erffelijk te cederen transporteren en in eenen vollen regt van eijgendom op te dragen en over te geven gelijck deselve doen bij ende mits deesen aen en ten behoeven van Mattijs Moelands inwoonder alhier, eerstelijk de huisinge met de erve gecomen van Sijmon Vorsters groot 79 roeden, item eem gedeelte in den middelste beemt groot 179 roeden, item het lant met de beemden daer aen gelegen groot 155 roeden, item het Eusel van Jan Paridaens groot 112 roeden, item den Kerckenacker groot 112 roeden, item de helft vant lant genaemt het Middelstuck groot 5 lopen en 11 roeden dog alle soo groot en cleijn als deselve alhier ten gehugte de Lensheuvel gestaen en gelegen sijn in hare welbekende reengenoten en ten quohiere bekent en te sien op folio 199 sulx voor en om eene somme van twee hondert sestig gulden verders daer uijt jaerlijx te moeten blijven vergelden twee en twintig stuijvers aen den armen van Reusel, item aan't comptoir van de heer Cornelis de Back te s'bosch mede jaerlijx drie stuijvers en wijders los en vrije uijtgenomen daer nog jaerlijx uijt te moeten blijven vergelden de slands en dorps reele lasten naerbuurlijke regten usantien en serviteiten soo als naerdeelige tot de voorschreven perceelen van vaste goederen van outs regts en gewoonte wegen staende en gehorende belovende ieder een en elck van haer in solidum ende voorschreven haere qualiteit naer helmelinge vertijdenisse in maniere indien gewonelijck dit cederen transporteren en erffelijk overgeven altijt te houden en doen houden voor goet vaste stedig en van waerden als mede dat alle wegen stegen en waterlaeten daer op en door gaende blijven in haren ouden regt verders jegens eenen jegelijken te sullen vrijen waeren en quarderen van allen commer calangie en aentael daer reets op wesende ofte naermaels comende alles onder verbant als naer regten aldus gedaen en gepasseert voor en ten overstaen van haren regten int hooft deses genaemt die deese behalven de transportanten ten registere van reele actens op folij 130 verso eijgenhandigh hebben ondertekent op heden in Reusel desen twee en twintigsten december 1700 een en vijftigh mits alle de comparanten met present is dees gepasseert den tweede januarij 1700 een en vijftigh. Cooppenningen sijn f.160-0-0 Laste in capt. f.31-5-0 f.291-5-0 40e penning f.7-5-10 Dit hantmerk X heeft gestelt Dirck Dijckmans verclaert niet te connen schrijven. Dit X merck stelt Peternel Dijckmans verclaert niet te connen schrijven Jacobus van den Borne Dit X merck stelt Jenneken Moelants verclaert niet anders te connen schrijven Dit hantmerck X heeft gestelt Berbera Moelands verclaert niet te connen schrijven = blad 8 =
Cornelis Verhoeven Jacobus Moelands Huijbert van Beers Margo Mollen Cornelis Sol Francis Mollen Aert Hartoghs Joost Roijmans Hendrick Wijnants Cristiaen van Crullenberg. Bijlage 7 - Inventaris van Willem Verhoeven - 2.2.1736 bewaarplaats: SARE - RAC Eindhoven archief: RA Bladel inventarisnr: 42 folio 132-136 Staat ende inventaris opgericht ende gedaan maecken ter instantie ende ter requisitie van Nicolaas Verhoeven als wettigen en beeedigden momboir ende Cornelis Sol toesiender over den minderjarigen soone van Wijlen Willem Verhoeven in huwelijck verweckt bij Margrita Sol, ende sulkx op het deugdelijck op ende aengegeven van opgemelte Margrita Sol als weduwe ende boedelhoudster wijlen voornoemde Willem Verhoeven ende sulkx vande soodanige meubelen haaven, schaaren ende verdere gerede effecten ten haeren woonhuijse bevonden werdende ten eijnde daer uijt te bewijsen den gemelten minderjarigen soone ligatime portie, ofte aendeel hem volgens rechten weegens sijnen vader compiteerende welckers goedere door den gecommitteerde officier ende scheepenen van Reusel sijn getaxateert ende gewardeert, soo ende indier voegen als volgt in de keuken eerstelijck een beddedeecken laeckens kussens en het verdere daer op bevonden door den gecommitteerden officier en scheepenen, getaxeert op ende gewardeert op vijfthien guldens dico 15-0 - 0 item een kas getauxeert en bevonden waerdich te weesen de somme van acht gulden dico 8-0 - 0 item een leeren pretterstoel getauxeert op eenen gulden dico 1-0 - 0 item een glaase bordt roomers en glasen getauxeert op eenen gulden vijf stuijvers dico 1-5 - 0 item een lepelreck met twaalf tinne lepels op vijftien stuijvers dico 0-15 - 0 item twee vuer ofte bedt pannen getauxeert op twee gulden dico 2-0 - 0 item eenen cooperen lepel met een cooperen schuijmspaan op tien stuijvers dico 0-10 - 0 item twee tinne commen met twee tinne maatjens op tien stuijvers dico 0-10 - 0 item een reck met seven soo groote als clijne schootelen geleijwerck op een gulden dico 1-0 - 0 item een cooperen keetel met eenen cooperen temis dico 2-0 - 0 item een cooperen met eene tinne lamp, branteijser, haal = blad 9 =
en tangh samen eenen gulden thien stuijvers dico 1-10 - 0 item noch een reck op ofte boven de deur vanden stal met drie gelije schootelen; op ses stuijvers dico 0-6 - 0 item eenen potlijst daeraen hangende drie potten ofte pannen, twee pinten met drie leege betaljens op vijftien stuijvers dico 0-15 - 0 item twee taefeltjens veertien stuijvers dico 0-14 - 0 item eenen kerne ofte melck stande op eenen gulden vijf stuijvers dico 1-5 - 0 item eenen cooperen coeijketel op twee gulden dico 2-0 - 0 item een schoucleet vier stuijver dico 0-4 - 0 Op de moos ofte geut item twee eijsere moespotten, papketel, waterback, emmer, melckseij, papruer ende het eirtwerck, te samen op twee guldens dico 2-0 - 0 item twaalf houte soo groote als cleijne stoelen met een pretter op vier guldens dico 4-0 - 0 In de camer item twee houtere kiesten met eenen brootroch samen getauxeert op twee gulden thien stuijvers dico 2-10 - 0 item ontrent sesthien ponden seep ende een ende een half vadt sout samen op twee gulden thien stuijvers dico 2-10 - 0 item twee spinne wielen met sijn toebehooren op een gulden vijf stuijvers dico 1-5 - 0 item aldaer een tiecque ende linden bedt, met sijn toebehooren op seven guldens dico 7-0 - 0 In de stal item eene swarte melck coeij op twaalf guldens dico 12-0 - 0 item den treckos met een stiercalf op vijfendartig gulden dico 35-0 - 0 item een coeijback met een voeder cuijpje op 10 stuijver dico 0-10 - 0 Inde schuer item vijfentwintich vaten cooren, jder vadt 0-10-0 dus twaalf guldens thien stuijvers dico 12-10 - 0 item drieduijsent pont rogge strooij jder duijsent pont twee guldens thien stuijvers dico 7-10 - 0 item ontrent acht hondert pont hooij jder hoondert pont 0-9-0 dus drie guldens drie stuijvers dico 3-3 - 0 item de hoogh ende aert carre getauxeert op seven guldens dico 7-0 - 0 = blad 10 =
item ploegh ende egge op vier guldens dico 4-0 - 0 item eenen treck sadel, met de hachten, schop, ende mest rieck op eenen gulden thien stuijvers dico 1-10 - 0 item veerthien biestocken met eenen stock voederhoning getauxeert op dartich guldens dico 30-0 - 0 item ontrent vijf en twintich vaten boekwijt per vadt 0-6-0 dus samen seven gulden thien stuijvers dico 7-10 - 0 item drie vaten evijder vadt 0-5-0 dus vijfthien srtuijvers dico 0-15 - 0 item een wascuijp op twaalf stuijver dico 0-12 - 0 In de kelder item een melckvadt twee aerde potten ende twee stellingtjens op eenen gulden vijf stuijvers dico 1-5 - 0 item ontrent tachentich potten jannevel maer alsoo de selve noch moeten werden betaelt, soo werden deselve alhier gestelt voor memorie dico memorie Lijnwaat inde cas item ontrent sesthien mans hemden, met ses paar slaaplakens getauxeert op twintich guldens dico 20-0 - 0 bedraegende het getauxeerde in alles de somme van twee hondert en vier gulden vier stuijver dico 204-4 - 0 ------------ waartegens moet werden betaelt ende afgetoogen de volgende schulden als eerstelijck aan de weduwe van der Borst tot Tuerenhout ter saecke ven geleverde winkelwaren de somme van achtien guldens dico 18-0 - 0 item aen N van Rooij tot Oirschot ter saecke van geleverde hoeden, vier guldens dico 4-0 - 0 item aen Pero Danckers tot Bladel weegens geleverde schoenen twee guldens dico 2-0 - 0 item aen N.Snoux tot Aerendonck weegens gelevert laken eenen gulden tien stuijvers dico 1-10 - 0 item aen Nicolaes den Radenmaker tot Lage Mierde weegens restant van gemaeckte carraden vier guldens dico 4-0 - 0 item aen Wouter Coppens molder tot Lage Mierde twee gulden weegens gelevert cooren dico 2-0 - 0 item aen de heer de Haas weegens een paer cousen acht stuijvers dico 0-8 - 0 item aen Maria van Nuenen weegens een ingecocht mes vijf stuijvers dico 0-5 - 0 item aen Jan van Herck weegens verteerde gelagen met = blad 11 =
het geene door Steven van Herck aen den minder jongen soone heeft verschoten twee guldens twee stuijvers dico 2-2 - 0 item te betaelen aen de weduwe Jan Peeters weegens reesteerende verhaelde biezen de somme van acht guldens vijftien stuijvers dico 8-15 - 0 item te betaelen aem monsr Johan van Eck tot 'sbos weegens een vaetjen geleverden jannevol!!!! met de carvrachten samen ter somme van seven guldens negen stuijvers dico 7-9 - 0 item te betaelen aen Jan Huijbrecht Cornelis weegens verhuert erfgoet twaalf stuijvers dico 0-12 - 0 item te betaelen het schrijven, passeeren, solemniseeren van seeckere mutuele testament tussen Willem Verhoeven ende voornoemde Margrita Sol, voor de wet alhier verleeden ende gepasseert in dato den dartiende Augustus 1734 somme van vier guldens vijftien stuijvers 4-15 - 0 'slants zeegel 2 guldens 8 stuijvers 8 penningen dico 2-8 - 8 over sulckx bedraegende schulden des boedels behalven 'slants ende dorps laste'die geene voor als noch niet sijn opgegeeven ende welcke naer dato teegens den oicxt te velden staande sal werden geliquideert de somme van sestich guldens vijf stuijvers dico 60-5 - 0 en welcke afgetoogen sijnde teegens het getauxeerde hier voor ter somme van tweehondert vier guldens vier stuijvers dico 204-4 - 0 gevolgelijck noch overich is verblijvende de somme van hondertvijfenveertich guldens negentien stuijvers dico 145-19 - 0 waarin de weduwe is competeerende de hellichte tot 72-19 - 0 ende wederhellichte het voornoemde minderjarige kint 72-19 - 0 ------------ 145-19 - 0 Aldus de voormelde tauxatie prisatie ende wardatie geschiet ende gedaen naer besten kennisse ende weetenschap ende verclaerden de voornoemde Margrita als weduwe en boedelhoudster ven gemelten Willem Verhoeven desen staat ende inventaris in alle trouwe ende rechtvaerdigheijt geformeert op ende aengegeeven te hebben sonder ter haerder kennisse iets ter quader trouwe verduijstert, verstompelt, versweegen ofte weeder houden te hebben, presenteerende het selve ten alle tijden des noots met eede te sullen bevestigen, onder reserve ende restrictie nochtants bij aldien hier ontrent eenige ommissie mochte weesen begaan, dat nu altants niet kennelijk is de noodighe veranderinge te moogen doen, als de selve in goeder consientie sal goet vinden te behooren Aldus gedaen ende gepasseert voor en ten overstaen van Aert Hartogs ende Jan Cornelis scheepenen, Actum Reusel op heden den tweeden februari 1736 bisfactum compareerde voor scheepenen in Reusel dese ondergetijkent hebbende den eersamen Nicolaas Verhoeven als in qualiteijt van gewettigden beeedigden momboir ende Cornelis Sol, toesiender over den minderjarigen soone ende eenich achtergelatene kint van wijlen Willem Verhoeven in huwelijck verweckt bij Margriet Sol, mede alhier present ende int s geens naervolgende consenteerende en het selve in allen deelen accepteerende ter eenre ende Steven van Herck jgenwoordigen bruijdegom ende opgemelte Margrieta Sol sijne bruijt de welcke naer dat de voornoemde Margrita Sol als weduwe en boedelhoudster naar inhout van het 5e artucul van Haar Hoog Moog: echt regelement ende opgevolge amplicatie placaat vanden tweeden october 1708 op heden hadde geleevert, behoorlijken ende wettigen = blad 12 =
staat, ende inventaris met rijpe deleberatie, volcomen aggriatie ende applicatie vande magistraat deser plaatse tot voorcominge van alle dispueten ende verschillen met alleen maer oockomme onderlinge vrientschap ende eenigheijt tussen de voornoemde tweede comparanten en het minderjarige kint te hebben ende behouden hebbenaengegaen ende gemaeckt dit hen naer beschreven contract ende accoort in deser voegen, als eerstelijck soo verclaerden zij eerste comparanten in voornoemde henne qualiteijt met hen gevoecht den opgemelte minderjarigen soone wijlen Willem Verhoeven aut ontrent achtien jaeren in vollen eijgendom over te geven ende aende tweede comparanten bruijdegom ende bruijt erfelijck te laaten genieten alle soodanighe meubelen ofte huijsraedt, item haeven, schaeren, actien ende crediten gelt gemunt ende ongemunt, mitsgaders de tocht ende gebruijck van soodanighe erfgoederen, bestaende in huijsinge zeij ende wijlanden, alhier tot Reusel, alsdaer gestaen ende geleegen, dus soodanich ende indien voegen dan bij wijlen Willem Verhoeven metter doodt sijn ontruijmt, ende achtergelaaten niets van dien gereserveert, ende sulcx geduerende het leven vande opgemelte Margrita Sol, sonder langer, als wanneer de selve huijsinge ende gronden van erven sullen devolveeren ende ten erfrechten genoten werden, bij het opgemelte minderjarige kint teegens welcke soo verclaerden ende bekenden, die voornoemde tweeden comparanten het voornoemde minderjarige kint te sullen onderhouden ende alimenteeren in cost ende dranck, siek ende gesont, in linden en wollen immers dan ouders verplicht sijn, ten allen tijden ter hulpe ende adsistentie te staan, oock laaten leeren leesen ende schrijven, mitsgaders aen het selve kint tot geapprobeerden staat ofte mondigen daghe gecomen sijnde voor eene equivalent ofte huwelijcxse deze te tellen, voldoen ende laaten genieten eens de somme van vierenveertich guldens boevn ende behalven alle lasten, ende schulden des boedels, welcke insgelijcx door hen tweede comparanten sullen moeten werden voldaan ende betaalt egeene van dien gereserveert, en wijders dat naer doode ende overlijden van hun beijde tweede comparanten der selver achter te laetene roerende ende onroerende goederen waervan den langst leevende de tochten ende gebruijck sal hebben ende genieten, sullen werden geerft, gepart ende gedeelt bij hen verbeijder achter te laetene kint ofte kinderen, alreede verweckt, ende die geene de selve inden aenstaenden huwelijck staan te verwecken, hooft voor hooft even diep als kinderen uijy eene bedde sonder onderscheijt ofte eenige separatie gereserveert nochtants soodanige goederen die geene den eersten tweeden comparant Steven van Herck weegens des selfs auders staan aen te coomen ende te versterven welcke sullen gaan; ende ten erfrechten devolveeren, aen des selfs te verweckene kint ofte kinderen, ende ingevalle van geene kinderen volgens costuijmen ende rechten deser plaatse, aen sijne gerechte vrinden ende erfgenaemen in linea collecterabij, geloovende de weedersijtse partijen contractanten dese henne minnelijke accoorde altoos te sullen houden ende doen houden voor goet vast stedich ende van waerden onder verbant van henne persoonen ende goederen present, ende toecoomende, aldus gedaen ende pepasseert voor door ende ten overstaen van Aert Hartogs ende Jan Cornelis scheepenen Actum Reusel op heden den tweede februarij 1736 Bijlage 8 - Oorkonde geestelijke rechten en pachten Reusel - 16.1.1758 bewaarplaats: SARE archief: RA Bladel inventarisnr: 45 f. 145b - 148b Lijste of memorie van alle sodanige geestelijcke renten en pagten als welcke door de volgende parsonen nog in leeven sijnde uijt de goedere onder deesen dorpen Reusel aent comptoir der geestelijcke goedere de heer Cornelis de Back te Sertogenbosch jaerlijckx op Ligtmis dag verschuldigt sijn betaelt moete worden bij ons ondergeschreevene schepenen en secreataris ter requisitie van vooren genoemde heer rendmeester geformeert en ten sijnen comploire overgesonden; No 56 de kinderen Lucas Hendricx Nu Joost Roijmans, Nicolaes Bel, Hendrick Dirckx, Ansem Sol en Wouter Compaans f0-12-0 No 57 Simon Vosters blijft 3-0-0; No 65 0-2-8; no 82-0-5-0 samen 3-7-0 No 58 Mattijs Lievens blijft 0-5-0 No 59 Simon sone Adriaen Rademakers Nu Jan Joosten, Cornelis Jan Cornelis, Evert van Gompel en de weduwe Peeter van der Heijden 1-10-0 No 60 Weduwe Gerit Sol Nu de weduwe Antonie Sol, Cornelis Verhoeven, Jasper Jooris en Jacobus Willems 1-6-0 No 61 Jan Tops Nu de weduwe Jan Tops 0-10-0 = blad 13 =
No 63 Cornelis Peeter Maes Nu Jan Dirxc 0-7-8 No 64 Andries Jan Lucas cum suus Nu Maria Vosters sijne weduwe 0-2-8 No 66 Antonie Joosten en Mattijs Lievens Nu Antonie Joosten, Mattijs Lievens de weduwe Marten Staes en Mattijs Mollen 0-2-8 No 67 Frans van der Cheelen Nu Dirck van der Cheelen den Ouden, Cornelis Dirkx, Elisabet van der Cheelen, Wouter van der Put, Hendrick Borgers, Peeter Schroeven, Cornelis Jan Cornelis cum suus 0-2-8 No 69 Bastiaen van der Vliet blijft 0-5-0 No 70 Aert Hartogs Nu weduwe Adriaen van Dooren, Peeter Hartogs en nu Cornelis Dirkx Cornelis 0-2-8 No 72 Jan van Herck den ouden Nu de weduwe Jan van Herck den jongen, Simon Hendrick Vosters en de weduwe Cornelis van Herck 0-15-0 No 73 De weduwe Jan Mollen blijft 0-10-0 No 549 Peeter van Linden (doorgestreept), de weduwe Hendrick Kerkhofs en Gerit Sol 2-1-0 nu Jan Kerkhofs haeren soon, Gerit Sol en Andries Zeelst 0-5-0 No 76 Weduwe Hendrick Kerkhofs Nu Gerit Sol, Jan Michiel Joosten 0-5-0 No 77 Adriaen van Dooren Nu Andries van Dooren 0-10-0 No 78 Jan van Gorp blijft 0-10-0 No 80 Willem van Herck Nu Jan Dirkx en Adriaen Borgmans 0-5-0 No 81 Jan Adriaen Panis Nu Jan van der Hijden 0-5-0 No 83 Peeter van der Linden blijft 0-10-0 No 543 Goijaert van Herk blijft 1-1-4 No 546 Cornelis Gerits cum suus Nu de weduwe Hermanis Dijkmans, Michiel Dijckmans en Bastiaen van Vliet 0-8-12 No 547 Jan van Herck Nu sijne weduwe 0-2-8 No 548 Francis Dasch, Antonie Jan Cornelis, Jan Paridaens, Peeter Stijnen, Cornelis Jan Cornelis, Simon Hendrick Vosters, de weduw Cornelis van Herck, Adriaen van Vessem en Jacobus Willems 0-18-0 No 550 De weduwe Wouter Simon Paridaens Nu Jan Paridaens 0-4-10 No 553 Jenneken en Adriaentien dogters van J Jonatas Nu Nicolaes Bel, Wouter Compaens, Ansem Sol, Hendrick Dirckx en Joost Roijmans 0-5-10 No 556 Jenneken Lucas cum suus No 558? Joost Roijmans en Antonie Jan Cornelis 1-3-8 No 559 Wouter en Jan Compaans blijve 0-12-14 No 560 Anna en Alegonda Winckels Nu den armen van Reusel, Corstiaen Dirkx, Jan Rocca, Cornelis Dirkx en Cornelis en Jan van Liempt No 563 Cornelis van Herk cum suus Nu Simon Hendrik Vosters de weduwe Jan van Herk, Elisabet van der Ceelen en de weduwe Cornelis van Herk 0-11-12 No 564 Hendrick van der Ceelen Nu Jan Huijbregs, Cornelis Maes, Francis van der Loock, Elisabeth Haeren, Mattijs Lievens en Peeter Maes cum suus 0-10-0 No 566 Francis Waeterbeek Nu Hendrick Wijnants en Hendrina Clerqs, de weduwe en kinderen Francis Waterbeek (alles doorgestreept) 0-3-0 No 570 Nicolaas Bel blijft 0-11-8 No 571 Hendrik van der Ceelen nu Jan Huijbregs 0-4-0 No 573 Peeter Haeren Nu Dirck van der Ceelen den jongen 0-4-15 No 574 Jacobus Kemps blijft 0-17-6 No 575 Frans Lievens en Govert Staas 0-7-8 No 1191 Steeven Verdonck cum suus Nu Hendrick Verdonck, Antonie Jan Cornelis, Francis Das, Peeter Stijnen, Cornelis Jan Cornelis, Simon Hendrick Vosters, weduwe Cornelis van Herck en Adriaen van Vessem 7-15-0 = blad 14 =