High-Tech Automotive Deelrapport 2: hoge temperatuur membraan brandstofcellen Opdrachtgever: Ministerie van Economische Zaken, dg O&I,, Projectdirectie Innovatieprogramma s Colofon Dit rapport is opgesteld door drs. J.J. (Jos) Winnink DATUM 23 oktober 2006 KENMERK STATUS KOB/2006/am_HTbrandstofcellen Definitief
Cluster Kennisontwikkeling en Beleidsinteractie (KOB) KOB analyseert octrooi-informatie ter ondersteuning van beleidsontwikkeling op het gebied van innovatie en industrieel eigendom. Door de combinatie van databases met bibliografische gegevens van octrooien, octrooiregisters en bronnen met andere (economische) gegevens is het mogelijk om analyses te maken die beleidsrelevante informatie verschaffen. Vragen die KOB ondermeer kan beantwoorden, zijn: Wie is binnen een bepaald technologiegebied actief en met welke technologie in het bijzonder? Welke bedrijven zijn (in potentie) concurrenten? En welke zijn (in potentie) partners? Wat is de positie van de BV Nederland ten opzichte van de belangrijkste concurrenten op de wereldmarkt? Welke zijn de belangrijkste Nederlandse spelers in een technologiegebied? Welke geografische concentraties (valleys) zijn er te identificeren en wie maken er deel van uit? Wat zijn opkomende technologiegebieden? Wat is de octrooistructuur van een land? Op welk gebied worden naar verhouding veel octrooien aangevraagd en op welk gebied minder? Hoe verhoudt deze situatie zich met die in de EU en die in Nederland? 2
Inhoud 1 Definitie van het technologieveld... 4 2 Octrooibeeld absolute aantallen... 4 3 Octrooibeeld ontwikkeling... 5 4 Octrooibeeld verdeling over de landen... 5 5 Aanvragers... 6 6 Nederlandse bedrijven en instellingen... 6 7 Samenwerkingsverbanden... 6 8 Conclusies... 7 Bijlage: Query... 8 3
1 Definitie van het technologieveld Het deelgebied Hoge Temperatuur Membraan brandstofcellen is gedefinieerd als onderdeel van het technologieveld brandstofcellen ten behoeve van de automotive industrie. In dit onderzoek betreft het membraan brandstofcellen die bij hogere temperatuur werken dan soortgelijke systemen. 2 Octrooibeeld absolute aantallen In deze paragraaf wordt het octrooibeeld over de periode 1990-2004 in absolute aantallen weergegeven. Tabel 1 geeft de gevonden aantallen octrooiaanvragen weer, uitgesplitst naar land van herkomst en jaar van indiening. Er zijn geen octrooiaanvragen gevonden die ingediend zijn voor 1996. 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 DE 0 0 0 2 2 1 5 0 1 0 11 JP 0 0 0 2 1 3 2 0 2 0 10 US 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 3 DK 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 2 KR 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 2 CA 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 FR 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 Tabel 1 Octrooiaanvragen per land Voor de belangrijkste drie landen van herkomst, de Verenigde Staten, Japan en de Bondsrepubliek Duitsland, zijn de gegevens samen met die voor het totaal weergegeven in Figuur 1. 10 Aantal 5 0 1990 1995 2000 2005 Jaar van indiening Totaal US JP DE Figuur 1 Ontwikkeling octrooiaanvragen 4
3 Octrooibeeld ontwikkeling Figuur 2 geeft de ontwikkeling van het octrooibeeld weer als indexcijfers ten opzichte van het basisjaar 2000. De indruk bestaat dat dit technologieveld in de toekomst sterk zal groeien, maar het aantal octrooiaanvragen is op dit moment nog erg gering. 350 300 250 (2000=100) 200 150 100 50 0 1990 1995 2000 2005 Jaar van Indiening Totaal JP DE Figuur 2 Ontwikkeling octrooiaanvragen (indexcijfers, 2000=100) 4 Octrooibeeld verdeling over de landen De aanvragen over de periode 1990-2004 zijn op basis van de herkomst verdeeld over de verschillende landen. Dit levert het volgende beeld op. Aanvragers uit Japan en de Bondsrepubliek hebben 70% van het totaal aantal aanvragern gevonden aanvragen ingediend. 40 30 % 20 10 0 DE JP US DK KR CA FR Land Figuur 3 Verdeling octrooiaanvragen over de landen (1990-2004) 5
5 Aanvragers De volgende tabel toont de aanvragers met tien of meer octrooiaanvragen op hun naam. Aanvrager land 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Sekisui Chemical Co Ltd JP 5 1 3 1 Siemens Ag DE 4 1 2 1 Danish Power Systems Aps DK 2 2 Emitec Emissionstechnik DE 2 1 1 Nat Inst Of Advanced Ind Scien JP 2 1 1 Omg Ag & Co Kg DE 2 1 1 Toyota Motor Co Ltd JP 2 1 1 Agency Ind Science Techn JP 1 1 Asahi Chemical Corp JP 1 1 Ballard Power Systems CA 1 1 California Inst Of Techn US 1 1 Celanese Ventures Gmbh DE 1 1 Center For Advanced Science An JP 1 1 Fuma Tech Gmbh DE 1 1 Gas Technology Inst US 1 1 H2 Tech S A R L FR 1 1 Honda Motor Co Ltd JP 1 1 Kernforschungsanlage Juelich DE 1 1 Konieczny Joerg Roman DE 1 1 Motoren Turbinen Union DE 1 1 Penn State Res Found US 1 1 Samsung Sdi Co Ltd KR 1 1 Sogang University KR 1 1 Umicore Ag & Co Kg DE 1 1 Tabel 2 Octrooieeractiviteit per aanvrager (met 10 of meer aanvragen) 6 Nederlandse bedrijven en instellingen Er zijn geen Nederlandse bedrijven en Kennisinstellingen gevonden die octrooiaanvragen op het gebied van de hoge-temperatuur membraan brandstofcellen hebben ingediend. 7 Samenwerkingsverbanden Bedrijf / Instelling Agency Ind Science Techn [Jp] Emitec Emissionstechnik [De] Nat Inst Of Advanced Ind Scien [Jp] Sekisui Chemical Co Ltd [Jp] Sekisui Chemical Co Ltd [Jp] Siemens Ag [De] Partner(S) Sekisui Chemical Co Ltd [Jp] Siemens Ag [De] Sekisui Chemical Co Ltd [Jp] Agency Ind Science Techn [Jp] Nat Inst Of Advanced Ind Scien [Jp] Emitec Emissionstechnik [De] 6
8 Conclusies Het gebied van de hoge temperatuur membraan brandstofcellen is klein en er zijn geen octrooiaanvragen gevonden van voor 1996. Japan en de Bondsrepubliek Duitsland zijn de grootste aanvragers van octrooien in dit gebied en zijn samen goed voor 70% van de aanvragen. De meest actieve bedrijven zijn Sekisui Chemical Co Ltd uit Japan en Siemens uit de Bondsrepubliek Duitsland Het Deense bedrijf Danish Power Systems Aps staat in dit kleine gebied op een gedeelde derde plaats. Er zijn geen octrooiaanvragen gevonden van Nederlandse aanvragers. 7
Bijlage: Query De volgende vraagstelling is gebruikt om de relevante octrooien in de database te selecteren: /* High temperature membrane fuel cells */ h01m8/ic/ec and membrane AND ((high OR elevated) 1W temp+/al) AND (PEM OR (proton 1W exchange 1W membrane) OR (proton 1W conducting 1W membrane) OR (proton 1W conducting 1W electrol+/al) OR (polymer 1W electrolyte) OR SPE OR (zinc 1W air) OR (direct 1W methanol) OR DMFC) ((fuel 1W cell+/al) OR (electrochemical 1W cell+/al)) and membrane AND ((high OR elevated) 1W temp+/al) AND (PEM OR (proton 1W exchange 1W membrane) OR (proton 1W conducting 1W membrane) OR (proton 1W conducting 1W electrol+/al) OR (polymer 1W electrolyte) OR SPE OR (zinc 1W air) OR (direct 1W methanol) OR DMFC) * or *1 8