Protocol cameratoezicht Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 2. Doelstelling... 2 3. Wettelijke regelgeving... 2 4. Procedures rond toepassing cameratoezicht... 4 4.1 Algemeen... 4 4.2 Organisatie en verantwoordelijkheden... 5 4.3 Organisatie toegang tot camera beelden... 5 4.4 Procedures rond gebruik camerabeelden... 5 4.5 Procedures cameratoezicht en overdracht camerabeelden... 6 4.6 Personele aangelegenheden... 6 4.7 Periodieke controles... 6 5. Ontwerp camerasystemen... 7 Toepassing camerasysteem... 7 6. Privacy... 7 7. Onderhoud... 7 8. Communicatie... 7 1. Inleiding De visie en missie van LEKSTEDEwonen geeft aan dat zij zich profileert als een maatschappelijke onderneming die zorgt voor kwalitatief goed en betaalbare huisvestingsruimte. Zij werkt aan gevarieerde woonmilieus in vitale wijken en buurten, in het bijzonder in Vianen en in de regio. We richten ons primair op betaalbare woningen voor mensen met een laag inkomen. Daarnaast kunnen mensen voor wie de huisvesting extra zorg vraagt op onze speciale aandacht rekenen. LEKSTEDEwonen werkt aan wonen in de breedste zin van het woord. Dit betekent niet alleen het zorgdragen voor voldoende kwalitatief goede woningen, maar ook het creëren van randvoorwaarden voor een prettige woon- en leefomgeving en het leveren van allerlei aanvullende diensten om het wonen te veraangenamen. LEKSTEDEwonen heeft een hoog ambitieniveau en werkt graag samen met marktpartijen, gemeente en bewoners om haar plannen te verwezenlijken. Flexibel, betrouwbaar, solidair en ondernemend zijn de kernwaarden in de missie. Binnen deze visie en missie voert LEKSTEDEwonen een actief beleid omtrent de aspecten schoon, heel en veilig. Zo ook voor hun flats in Vijfheerenlanden. De praktijk leert, dat buiten het zicht van bewoners in wisselende flatgebouwen in Vijfheerenlanden veel vernielingen plaatsvinden. De entree, de brievenbussen en liften zijn hierbij bij voorkeur de plaatsen waar de incidenten plaatsvinden. Deze feitelijkheden leiden tot veel onrust onder de flatbewoners.
LEKSTEDEwonen wenst hierop haar beleid aan te passen en gaat over tot uitvoering van toepassing van cameratoezicht. De invoering van het cameratoezicht is met de bewonerscommissie gecommuniceerd en schriftelijk bekendgemaakt aan de bewoners. De toepassing van het cameratoezicht binnen LEKSTEDEwonen valt onder het zogenaamde private gebruik hiervan en qua regelgeving onder de Wet Bescherming Persoonsgegevens. Binnen deze regelgeving is uiteraard de privacy ten opzichte van de directe omgeving een belangrijk aandachtspunt. Verder zijn er duidelijk regels gesteld omtrent het gebruik van de betreffende camerabeelden bij een eventueel politie en/of justitieonderzoek. Juist vanwege de privacyaspecten, een gedegen uitvoering van het cameratoezicht en de kwaliteit van het totale camerasysteem, heeft LEKSTEDEwonen besloten dit protocol op te stellen. 2. Doelstelling De doelstelling luidt: Het vergroten van de mogelijkheden om de aspecten van schoon, heel en veilig binnen de betrokken flatgebouwen van LEKSTEDEwonen op een verantwoord niveau te houden, en daarbij op een meer functionele en effectieve wijze toezicht en beheer binnen deze flatgebouwen te kunnen houden. Concreet: - Het voorkomen en minimaliseren van criminele activiteiten; - Het voorkomen en minimaliseren van overlast; - Het voorkomen en minimaliseren van vernieling en vandalisme; - Het ondersteunen van private- en strafrechtelijke procedures; - Het verhogen van het algemene leefbaarheids- en veiligheidsgevoel van de bewoners. 3. Wettelijke regelgeving Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP) Het cameratoezicht binnen de flats van LEKSTEDEwonen valt onder het private regiem qua wetgeving. Dit houdt ondermeer in dat hierop de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP) van toepassing is. Binnen de Wet Bescherming Persoonsgegevens gelden de volgende normen voor persoonsregistraties (camerabeelden): Houder van persoonsgegevens Degene die de beschikking heeft over de persoonsgegevens (camerabeelden) wordt binnen de WBP aangeduid als de houder van de persoonsgegevens. De houder is degene die bevoegd is het doel, de inhoud en het gebruik van het cameratoezicht te bepalen en die beslist over de aanleg en de beëindiging daarvan. Het doel van het cameratoezicht dient vooraf te worden bepaald en te worden omschreven. (zie paragraaf 2) Bewerker Degene aan wie de houder het beheer (de dagelijkse zorg) van de persoonsregistratie (camerabeelden) heeft toevertrouwd. Functionaris gegevensbescherming Dit betreft een door de houder aangestelde functionaris. Deze houdt binnen de betreffende organisatie toezicht op de verwerking van persoonsgegevens en daarmee op de toepassing en naleving van de Wet Bescherming Persoonsgegevens. Augustus 2011 2
Verstrekking van beelden aan derden Voor het doorleveren van video-opnamen zijn binnen de WBP regels gesteld, die nageleefd dienen te worden. Het gaat hier namelijk in juridische zin om verstrekking van persoonsgegevens aan derden, buiten de organisatie van de houder van de persoonsgegevens. Bewaartermijnen De noodzakelijk doelbinding brengt met zich mee dat uitsluitend camerabeelden mogen worden opgenomen wanneer dit in overeenstemming is met het doel. Indien hier niet (meer) aan wordt voldaan, moeten de camerabeelden worden gewist. Afhankelijk van het doel van het opnemen van camerabeelden en de wijze waarop de houder binnen zijn organisatie hieraan uitwerking kan geven zullen de opgenomen beelden gedurende enige tijd bewaard mogen blijven. In relatie met de doelstelling en de praktische situatie lijkt een bewaartermijn van 28 dagen een gerechtvaardigde termijn. Bij constatering van een incident kunnen de daarop betrekking hebbende opgenomen camerabeelden worden bewaard zolang deze nodig zijn voor een vervolgactie op het incident, bijvoorbeeld de civiele afwikkeling, opsporing en/of vervolging hiervan. Beveiligingsplicht De houder is verplicht maatregelen te treffen die voorkomen dat gegevens verloren gaan, verminkt raken of in verkeerde handen komen. Zowel de integriteit als de confidentialiteit van de camerabeelden dienen te worden gewaarborgd. De (preventieve) beveiligingsplicht van de houder van de camerabeelden staat daarbij centraal. De vertrouwelijkheid rondom de camerabeelden dient binnen de organisatie te worden gewaarborgd. Het dient bijvoorbeeld niet mogelijk te zijn, dat niet geautoriseerde personen inkijk hebben op de camerabeelden. Aanmelding bij College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) Voor toepassing van cameratoezicht binnen de private sector geldt een aanmeldingsplicht bij het College Bescherming Persoonsgegevens. Op het aanmeldingsformulier moet onder andere het doel van de toepassing van het cameratoezicht vermeld worden. De aanmelding dient bekend te worden gemaakt en een afschrift van het formulier moet ter inzage worden gelegd. Rechten van de geregistreerde Aan een burger die in beeld is gebracht en wiens afbeelding is opgenomen binnen de toepassing van het cameratoezicht, komen bepaalde rechten toe. Ten eerste heeft hij het recht op kennisgeving van het feit dat zijn beelden worden opgenomen en bewaard. De verplichting tot het geven van duidelijke informatie aan direct betrokkenen binnen de toepassing van het cameratoezicht, kan bijvoorbeeld voldaan worden met het aanbrengen van stickers die het cameratoezicht aanduiden. Daarnaast geldt voor de burger het recht van inzage en correctie van de camerabeelden. De houder moet binnen vier weken na een schriftelijk verzoek van de persoon die in beeld is gebracht aangeven of hij bereid is te voldoen aan het inzage - of correctieverzoek of dat hij een beroep doet op de daarop van toepassing zijnde weigeringsgronden. Een van de weigeringsgronden waar de houder een beroep op kan doen is dat een gewichtig belang van anderen dan de verzoeker een weigering noodzakelijk maakt. Het zou kunnen dat de uitoefening van het inzagerecht een aantasting van het privé-leven van derden, die ook op het beeld staan, oplevert. Privacyregels voor het gebruik van videobewakingssystemen Voor het gebruik van een camerasysteem is vereist dat de houder hierbij een redelijk belang heeft. Afgewogen dient te worden of de met cameratoezicht beoogde beveiliging en toezicht niet op een minder ingrijpende wijze kunnen worden gerealiseerd. Aan de betrokkenen (bewoners en overige gebruikers van de flats) dienen zichtbaar, duidelijk en permanent informatie over de camerabewaking te worden gegeven. De identiteit van degene die opdracht heeft gegeven tot camerabewaking moet duidelijk worden gemaakt. Deze informatie kan bijvoorbeeld middels stickers of bordjes worden verschaft. Voorts moet de betrokkene in staat worden gesteld om informatie te verkrijgen over de werking van het systeem en de wijze waarop hij zijn rechten kan uitoefenen. De hoofdregel voor levering van camerabeelden aan derden is dat deze dient voort te vloeien uit het doel van het cameratoezicht. Binnen camerabewaking kunnen niet meer en niet langer beelden worden bewaard dan noodzakelijk is voor het doel. De verplichting tot beveiliging voor de houder van de camerabewaking betekent dat de integriteit en de exclusiviteit van de beelden dienen te worden gewaarborgd. Een goede beveiliging van de beelden en voorzieningen om manipulaties te voorkomen en zo nodig te kunnen traceren en reconstrueren is van groot belang. Augustus 2011 3
4. Procedures rond toepassing cameratoezicht 4.1 Algemeen Dit hoofdstuk behandelt regels en procedures met betrekking tot het cameratoezicht, alsmede handelingen die uitgevoerd moeten worden door degenen die verantwoordelijk zijn voor het camerasysteem en/of handelingen die zij in verband met het camerasysteem uit moeten voeren. 4.1.2 Termen en van belangzijnde functies Doelstelling Het doel waarop de camerabewaking is ingesteld en gelegaliseerd is. Persoonsgegeven Een gegeven dat herleidbaar is tot een individuele natuurlijke persoon. Persoonsregistratie De samenhangende verzameling van op verschillende personen betrekking hebbende persoonsgegevens, die door LEKSTEDEwonen langs geautomatiseerde weg wordt gevoerd of met het oog op een doelmatige raadpleging van die gegevens systematisch is aangelegd. De geregistreerde De natuurlijke persoon van wie persoonsgegevens in de persoonsregistratie zijn opgenomen. Camerasysteem Alle elementen die nodig zijn voor het cameratoezicht, zoals bekabeling, camera' s, monitoren en opname- en uitkijkapparatuur. Incident Een gepleegd feit dat wordt bedoeld in de doelstelling van het cameratoezicht. Houder LEKSTEDEwonen Functionaris voor de gegevens bescherming De woonconsulent van LEKSTEDEwonen. Bewerker De vakman plus van LEKSTEDEwonen. 4.1.3 Eigenaar LEKSTEDEwonen is eigenaar van het camerasysteem en alle informatie die daarop betrekking heeft. 4.1.4 Onvoorziene gevallen Indien zich een situatie voordoet waarin binnen deze procedures niet wordt voorzien, dan moet contact worden opgenomen met de houder. Indien nodig neemt de verantwoordelijke contact op met de Officier van Justitie voor opsporingszaken. Augustus 2011 4
4.2 Organisatie en verantwoordelijkheden Het camerasysteem functioneert onder verantwoordelijkheid van de directie van LEKSTEDEwonen. De woonconsulent is door LEKSTEDEwonen aangesteld als gegevensbeschermer ten behoeve van het cameratoezicht binnen LEKSTEDEwonen. De woonconsulent is verantwoordelijk voor: - het adequaat en veilig handelen met de camerabeelden, inclusief privacyaspecten; - Het beveiligd bewaren van de opgeslagen camerabeelden en schriftelijke gegevens. De vakman plus is als bewerker verantwoordelijk voor: - de werking van de onder zijn verantwoording vallende camerasystemen; - het bijhouden van een opslag- en storingenregister; De manager woondiensten is eindverantwoordelijk voor het handelen van de woonconsulent en de vakman plus aangaande de camerabewaking. 4.3 Organisatie toegang tot camera beelden Veiligheidsvoorzieningen De vakman plus draagt zorg voor: - De fysieke beveiliging van de ruimte waar de apparatuur staat opgesteld en beeldmateriaal aanwezig is. Deze ruimte zal op deugdelijke wijze kunnen worden afgesloten; De beveiliging van de ruimtes waar de digitale apparatuur staat opgesteld en dat deze slechts toegankelijk zijn door personen met toestemming van de bewerker; - Er voorzieningen zijn getroffen ter bescherming van de gegevens tegen kwaadwilligheid, verkeerd of onachtzaam gebruik door personen die met de werkzaamheden aan de werking van de registratie zijn belast, alsmede beschadiging door toedoen van derden. De woonconsulent draagt er zorg voor dat iedereen die betrokken is bij de werking van de registratie verplicht zal worden tot geheimhouding van de gegevens in de registratie, behoudens voor zover de doelstelling van de registratie dan wel enig wettelijk voorschrift hem tot bekendmaking verplicht of uit zijn taak de noodzaak tot bekendmaking voortvloeit. 4.4 Procedures rond gebruik camerabeelden De politie kan de woonconsulent verzoeken om een kopie van specifieke camerabeelden, indien zich een incident heeft voorgedaan dat valt onder de cameradoelstelling. De camerabeelden worden door de politie gevorderd, bij schriftelijk bevel tot uitlevering ex artikel 96a van het Wetboek van Strafvordering. De camerabeelden worden op vordering aan de politie overgedragen. De politie is geheel verantwoordelijk voor de ontvangen camerabeelden van LEKSTEDEwonen, waaronder de vernietiging van deze beelden. Augustus 2011 5
4.5 Procedures cameratoezicht en overdracht camerabeelden Alle camerabeelden worden op een SD-kaart opgeslagen. Opgeslagen camerabeelden, die niet nodig zijn als bewijsmateriaal, worden maximaal na 28 dagen gewist. Op een verzoek om verstrekking van opgeslagen camerabeelden, dat niet in overeenstemming is met het doel van de Persoonsregistratie als bedoeld in hoofdstuk 2, beslist de woonconsulent. Deze verstrekking dient gegrond te zijn op een wettelijk voorschrift of de openbare orde is hierbij geboden. De woonconsulent zal van elke verstrekking aan een derde een aantekening in een register maken. Dit register wordt door de woonconsulent bijgehouden. Aan derden die recht hebben op inzage van beeldmateriaal worden deze beelden uitsluitend verstrekt op verzoek van de Officier van Justitie. Van de hierboven in paragraaf 4.4 genoemde handelingen genoemd wordt door de woonconsulent een registratie bijgehouden. In het betreffende register wordt vermeld: - Datum en tijd van de opname; - Locatie waar de opnames zijn gemaakt. Alle systeemfouten en mankementen worden zo snel als mogelijk door de bewerker gemeld aan de leverancier/reparateur van de apparatuur. Van alle systeemfouten en storingen wordt door de vakman plus een register bijgehouden. In het register wordt vermeld: - Datum en tijd van melding storing aan installateur; - Datum en tijd van afhandeling storing; - Soort storing. 4.6 Personele aangelegenheden De woonconsulent leest zelf de camerabeelden vanaf de SD-kaart uit. Aan een medewerker van LEKSTEDEwonen kan worden gevraagd ter rechtszitting te verschijnen en een getuigenis af te leggen. Binnen LEKSTEDEwonen is dit de woonconsulent. Gelet op het doel van het camerasysteem zijn de camera's zodanig geplaatst dat identificatie c.q. herkenning van een dader van een incident kan plaatsvinden. In principe doet de woonconsulent aangifte hij de politie van die incidenten die vallen onder de doelstelling van het cameratoezicht van LEKSTEDEwonen. In principe is de woonconsulent de persoon die namens LEKSTEDEwonen optreedt bij incidenten die buiten de doelstelling van het cameratoezicht van LEKSTEDEwonen vallen, waarbij de politie de daarbij van toepassing zijnde camerabeelden heeft gevorderd van LEKSTEDEwonen. 4.7 Periodieke controles De vakman plus draagt zorg dat het complete camerasysteem dagelijks in goede kwaliteit functioneert. De vakman plus dient (in samenwerking met de woonconsulent) op zijn minst ieder jaar de volgende controles uit te laten voeren: a) een fysieke controle van elke camera om te onderzoeken of alles in een goede staat is; b) een controle van de opnamekwaliteit; c) een controle op het omgaan met het register; d) een controle van de uitleesapparatuur. Augustus 2011 6
5. Ontwerp camerasystemen Flats Vijfherenlanden, 10 flatgebouwen Plaatsing van een camera in wisselende gebouwen, in de centrale ruimten. 5.1 Toepassing camerasysteem Live uitkijken van de camerabeelden: Er wordt niet live uitgekeken naar de camerabeelden. Er is geen monitor op de camera aangesloten. Terugkijken van de opgenomen camerabeelden Wanneer er ongeregeldheden worden geconstateerd of hiervan melding wordt gemaakt, dan worden de opgenomen camerabeelden teruggekeken. Dit gebeurt ook wel op verzoek van de politie. Zelfs kunnen de opgenomen beelden nuttig zijn bij bijvoorbeeld lekkages door storm en regen. Voor nader onderzoek veiligstellen van de opgenomen camerabeelden De camerabeelden worden digitaal opgeslagen. De camerabeelden worden in motion opgenomen. In principe worden de opgenomen camerabeelden maximaal 28 dagen opgeslagen en daarna gewist. Voor nader onderzoek worden de daarvoor in aanmerking komende opgenomen camerabeelden via de server op een Cd-rom gebrand. Verder worden de originele camerabeelden hiervan op de harde schijf opgeslagen, tot het moment dat de politie haar ontvangen camerabeelden heeft vernietigd. 6. Privacy Het is een vereiste dat het gebruik van het cameratoezicht binnen de in dit protocol genoemde flatgebouwen van LEKSTEDEwonen voldoet aan de uitgangspunten van de gespecificeerde doelstelling van het cameratoezicht. Dit houdt expliciet in dat vanuit de organisatie van LEKSTEDEwonen de camerabeelden alleen gebruikt mogen worden in relatie met deze doelstelling. De praktijk leert dat deze camerabeelden ook gewenst zijn in het kader van een ander wettelijk voorschrift of in het kader van de openbare orde op een openbare plaats. In die gevallen dient de politie en/of justitie dit aan te tonen en op die gronden de betreffende camerabeelden van LEKSTEDEwonen te vorderen. In directe relatie met de bewoners en overige bezoekers van de in dit protocol van toepassing zijnde flatgebouwen, is het een vereiste dat op alle toegangen van flatgebouwen waar cameratoezicht is, middels bordjes of stickers het cameratoezicht kenbaar blijft gemaakt. 7. Onderhoud Er is geen onderhoud voorzien, maar dit zal indien nodig worden uitgevoerd. 8. Communicatie In algemene zin is een goede voorlichting rondom het gebruik en de resultaten van het cameratoezicht van belang. Ten eerste is het een vereiste dat de bewoners en overige bezoekers van de betreffende cameralocaties op de hoogte zijn van de toepassing van het cameratoezicht en eventuele uitbreidingen hierop. Tevens kan communicatie op bepaalde momenten en/of situaties zinvol zijn in relatie met het preventieve karakter van cameratoezicht. Augustus 2011 7