De Venetiaanse bron Een steen is harde dode materie, voor de kunstenaar een uitdaging om deze door zijn scheppend vermogen tot leven te wekken. Daarvan getuigen het grote aantal stenen reliëfs en beelden. Een bijzondere vorm van stenen reliëfs vinden wij in de Longobardische kunst (zie afbeelding op de omslag). De Longobardische stammen trokken vanuit het noorden van Europa zuidwaarts en vestigden zich in Italië in de zesde eeuw. De voor hen zo karakteristieke reliëfs met sobere vlechtmotieven hebben hun eigen plaats binnen de rijke Italiaanse schilder- en beeldhouwkunst. Werpen wij een blik op de Venetiaanse bron (afbeelding omslag): De ronde, halfronde en hoekige vlechtbanden veranderen de dode steen in een ritmisch stromend leven. Ook het kruis in het midden is doortrokken van een golvende beweging. Het verschijnt niet als uitdrukking van sterven en dood, maar als bron van nieuw leven. Zo groeien onderaan aan weerskanten van het kruis twee bomen, een beeld voor de levensbomen die in de Openbaring van Johannes (22:2) worden beschreven? Aan het bovengedeelte van de kruisstam en armen ontspruiten bladachtige vormen, deels naar binnen krullend, deels zich in een drievoudige bladvorm ontplooiend. Wanneer je vlechtbanden met het oog gaat volgen word je onverwacht meegenomen in de stromende beweging. Tevens herinnert deze kunst aan de meerstemmige miscomposities van een Josquin de Pres en Clemens non Papa. Putten de beeldende kunstenaars en musici uit dezelfde bron? Ik zal de dorstende te drinken geven uit de bron van het water des levens, louter als gave. Dit woord uit de Openbaring van Johannes (21:6) geldt ook voor ons. Wij mogen uit deze bron putten om hetgeen in ons dreigt te verharden en te sterven met nieuw leven te doordringen. Katarina Knijpenga
Rondom de diensten Mensenwijdingsdienst Deze dienst vindt in principe vijf keer per maand plaats, te weten op de eerste en derde zondag om 10.30 uur, op een zaterdag om 10.30 uur en op twee donderdagen om 10.00 uur. Bovendien is er één keer in de maand op donderdag 10.00 uur een dienst gepland in de Duitse taal. In de Stille Week en met Pasen wordt er van dit ritme afgeweken. Data van 3 februari t/m 23 maart: Zondag 3 februari, donderdag 14 februari, zondag 17 februari, donderdag 21 februari (Duitstalig), zaterdag 23 februari, donderdag 28 februari, zondag 3 maart, donderdag 14 maart, zondag 17 maart, donderdag 21 maart (Duitstalig). De diensten in de Stille Week en met Pasen Palmzondag 24 maart om 10.30 uur, Witte Donderdag 28 maart om 10.00 uur, Goede Vrijdag 29 maart om 10.30 uur, Stille Zaterdag 30 maart om 10.30 uur, Eerste Paasdag 31 maart om 10.30 uur (zomertijd!) Data van 1 t/m 30 april: Donderdag 4 april, zondag 7 april, donderdag 11 april (Duitstalig), zondag 14 april, zaterdag 20 april, donderdag 25 april Nota bene: Op Eerste Paasdag 31 maart begint de zomertijd. Na de dienst en een korte koffiepauze volgt op zondag en zaterdag een inhoudelijk gesprek over thema s die te maken hebben met het religieuze leven. Dit gesprek komt te vervallen wanneer er op die dag een andere activiteit is gepland. De feesttijden Triniteit: zondag 3 februari t/m zaterdag 2 maart Lijdenstijd: zondag 3 t/m zaterdag 30 maart Paastijd: zondag 31 maart t/m woensdag 8 juni Het evangelie in de dienst 3 februari Johannes 5: 1-16 De genezing van de verlamde bij Bethesda 10 februari Lukas 18: 18-34 De rijke jongeling 17 februari Mattheüs 4: 1-11 De verzoeking in de woestijn 24 februari Mattheüs 17: 1-13 De verheerlijking op de berg 3 maart Lukas 11: 14-36 De uitdrijving van een demon 10 maart Johannes 6:1-15 en 26-35 De spijziging van de vijfduizend / Ik ben het brood des levens
17 maart Johannes 8: 1-12 De overspelige vrouw 24 maart Mattheüs 21: 1-11 Intocht in Jeruzalem 28 maart Lukas 23: 13-32 Jezus voor Pilatus 29 maart Johannes 19: 1-15 Veroordeling door Pilatus 30 maart Johannes 19: 16-42 Kruisiging en graflegging 31 maart Markus 16:1-20 Het Paasevangelie 7 april Johannes 20: 19-29 Thomas wordt gelovig 14 april Johannes 10: 1-21 Ik ben de goede herder 21 april Johannes 15 Ik ben de ware wijnstok 28 april Johannes 16: 1-23 Ik ga tot de Vader (5 mei Johannes 14: 1-21 Ik ben de weg ) Gemeenteliederen Triniteit: Zie ons aan in uw offer verenigd / Heer, in uw woorden Lijdenstijd: Wees ons nabij, o Heer / Dood noch leven Paastijd: Verrezen is de Heer / De God van de vrede Zondagsdienst voor kinderen (vanaf klas 1 / groep 3 t/m 14 jaar) Deze dienst vindt in principe een keer in de maand plaats op zondag om 10.00 uur. Data: 3 februari, 17 maart, 31 maart, 14 april. Voorafgaand aan elke zondagsdienst wordt er om 9.30 uur een verhaal verteld en het lied geoefend dat de kinderen in de dienst zingen. Hierbij zijn behalve de kinderen ook de ouders en andere volwassenen welkom. Nota bene Op zondag 17 maart begint deze dienst om 11.45 uur in verband met het tarwe zaaien om 12.15 uur, waar u met uw kinderen hartelijk welkom bent (zie ook Andere bijeenkomsten ). Op deze zondag vervalt het verhaal vooraf. Het evangelie in de zondagsdienst 3 februari Johannes 5 De genezing van de verlamde 17 maart Lukas 8 De zaaier 31 maart Johannes 20 Paasevangelie 14 april Lukas 24 De Emmaüsgangers
Liederen in de zondagsdienst Triniteit: Lijdenstijd: Paastijd: Andere bijeenkomsten in de kerk Gemeenteviering Wees gij een leidster boven mij Zaai nu uw zaad in de aarde, zaaier mijn Open breekt de aarde Zondagochtend 10.00 uur, één keer in de maand De viering wordt gehouden op een zondag, wanneer er geen mensenwijdingsdienst plaatsvindt. Zij is voor jong en oud en duurt een half uur. Het is een viering van en door de dan aanwezige gemeenteleden. Rondom het credo, evangelie en het Onze Vader voegt een ieder toe wat hij of zij heeft meegebracht: een verhaal, een muziekstuk op de piano of gitaar, een gedicht, en lied, een tekst ter overweging. Na de gemeenteviering is er knutselen voor de kinderen en eten we iets lekkers, het thema is hierin het jaarfeest. Het is een vrolijke zondagochtend. Data: zondag 10 februari zondag 10 maart zondag 28 april Cursus over het Lukasevangelie Dinsdag, 20.00 21.30 uur Deze cursus vindt een keer per maand plaats en wordt begeleid door Katarina Knijpenga. Nieuwe deelnemers zijn altijd welkom. Data tot de zomer: 12 februari, 12 maart, 9 april, 7 mei, 11 juni. Lees- en gespreksgroep Markusevangelie Donderdag 11.15 12.15 uur Deze groep komt in principe tweewekelijks bijeen. Nieuwe deelnemers zijn altijd welkom. Data: 14 en 28 februari, 14 en 28 maart, 11 en 25 april. De zeven tekenen in het Johannesevangelie en de zeven sacramenten Een keer in de maand, op een zaterdag of zondag 12.00 13.00 uur In deze cursus zullen we ons verdiepen in de zeven tekenen, zoals deze beschreven worden in het Johannesevangelie. Tevens gaan we op zoek naar de samenhang van de tekenen met de zeven sacramenten. Na een inleiding door Katarina Knijpenga is er gelegenheid tot gesprek.
Data: zaterdag 26 januari, zondag 17 februari, zondag 24 maart, zondag 14 april De cultische handelingen rond het sterven Zondag 3 februari 12.00 13.00 uur Katarina Knijpenga zal in het kort inleiden over de sacramenten en diensten bij het sterven en daarbij aandacht besteden aan de tekstuele veranderingen die met ingang van Pasen 2013 ingevoerd worden (zie ook tekst van de bewindsdrager onder mededelingen ). Dementie: alleen maar een aflopende zaak of toch ook een zinvolle oefenweg met ontwikkelingsmogelijkheid? Zaterdag 23 februari 12.00 - `13.00 uur Marina Reiman zal een inleiding houden over bovengenoemd thema; daarna is er ruim gelegenheid tot het stellen van vragen en gesprek. Marina is bijna tien jaar mantelzorgster van een jong dementerende echtgenoot, die nu 63 jaar is en al ruim 5 jaar niet meer thuis woont. Als pedagoog en therapeut heeft ze uit verlies winst gemaakt en een hulpverleningspraktijk opgericht voor ondersteuning en begeleiding (individueel en in groepsvorm) bij zelfredzaamheid in levenscrises, met name bij het lijden veroorzaakt door dementie: Werkplaats de Meander te Oegstgeest (zie ook tekst mededelingen). Graag een vrijwillige bijdrage na afloop. Bezoek van Ellis Booi aan onze gemeente op zondag 3 maart In het najaar 2012 heeft Otilia Broekers afscheid genomen van het Landelijk Bestuur. Haar taak als contactpersoon voor de gemeente Leiden i.o. werd overgenomen door Ellis Booi die sinds november 2012 deel uitmaakt van het Landelijk Bestuur. Zij zal op zondag 3 maart in onze gemeente aanwezig zijn. Na afloop van de dienst is er gelegenheid om met haar kennis te maken. Tarwe zaaien zondag 17 maart, 12.15 13.00 uur Op deze zondag begint de zondagsdienst voor de kinderen om 11.45 uur. Aansluitend is er sap, koffie en thee in de gemeenteruimte beneden. Daarna komen we weer in de bovenruimte bijeen, zingen en horen een verhaal. Dan is de beurt aan alle kleine boertjes en boerinnetjes om tarwe te zaaien in hun potjes en in een grote bak van de kerk. Leeftijd: vanaf drie jaar Meenemen: een potje of bakje met aarde Graag een vrijwillige bijdrage na afloop Inlichtingen: Carien van Westing 071-5761266
Jaarlijkse ledenvergadering van de gemeente Leiden i.o. Donderdag 21 maart, 20.00 uur Alle leden ontvangen te zijner tijd een schriftelijke uitnodiging voor deze vergadering met o.a. de agenda en de financiële stukken. Belangstellenden kunnen de gegevens aanvragen bij de secretaris van ons bestuur, Silvia Rigters, tel. 071-5618714, e-mail: srigters@xmsnet.nl Bijeenkomsten in de Stille Week en met Pasen Palmzondag 24 maart, 12.00 13.00 uur Aansluitend aan de dienst zullen we ons verdiepen in het derde teken in het Johannesevangelie ( De genezing bij Bethesda, Joh. 5) en in het sacrament van de biecht. Toespraken op de laatste dagen van de Stille Week Op deze dagen zal de dienst beginnen met een korte toespraak. Het geestverlaten aardehuis Witte Donderdag 28 maart om 10.00 uur De angel van het kwaad Goede Vrijdag 29 maart om 10.30 uur Het hoopbergend graf Stille Zaterdag 30 maart om 10.30 uur Lezing van het Lijdensevangelie Op Goede Vrijdag 29 maart, 15.00 uur wordt het Lijdensevangelie gelezen volgens de evangelist Lukas. Het Paastuintje Eerste Paasdag 31 maart 16.00 uur Op de Eerste Paasdag is er een tuintje aangelegd. Het pad is met kleurige viooltjes omzoomd. De stoelen staan in een kring er omheen. Om 16.00 uur begint voor de kinderen en de groten die hen begeleiden of gewoon getuigen willen zijn, het programma. Er zal gezongen worden over Pasen, de lente, over eieren zoeken Er is een feestelijk verhaal. En dan lopen de kinderen één voor één het pad in, het tuintje door en de grot in. Wat daarbinnen gebeurt blijft voor de ogen van de groten verborgen. Maar de kinderen kunnen later vertellen wat ze hebben gezien. Als zichtbaar teken van die ontmoeting dragen ze een stukje lente met
zich mee terug. Pas als ieder kind aan de beurt is geweest, sluiten we af hoewel je altijd op een verrassing moet rekenen met de paashaas in de buurt! Ieder is welkom, het duurt ongeveer een uur. Inlichtingen: Ria van Amsterdam 071-5218708 Werbeckzang Op donderdagavonden wordt er gezongen vanaf 20.00 uur. Informatie bij Ina van der Post. Uit de agenda van de gemeente Amsterdam, A. J. Ernststraat 869 Ontwikkeling en opvoeding van het geweten Woensdag 13 februari, 20.00 22.00 uur Kinderarts Edmond Schoorel spreekt over hoe het geweten zich bij kinderen ontwikkelt en hoe de omgeving en de opvoeding daarop inwerken. Welke aspecten dragen bij tot de gewetensopvoeding van kinderen? Welke hindernissen kom je daarbij als opvoeder tegen? Kosten euro 5,-. Bij veel belangstelling wordt de lezing zonodig in de grote kerkruimte gehouden. Mededelingen Uit het gemeenteleven Bezoek Jeugdwijdelingen Dresden Het is vrijdagmiddag 18 januari. Terwijl ik dit schrijf zit ik op een stoel in de gemeenteruimte van de Johanneskerk in Dresden. Naast mij op een andere stoel ligt een grote plak chocolade met de naam Nirwana, die kreeg ik van een medestudent voor op reis. Om mij heen staan overal rugzakken met daaraan vastgebonden slaapzakken en slaapmatjes. In een slaapzak op een matras ligt Lukas. Samen met Lukas, één van de jeugdwijdelingen, ben ik teruggelopen vanaf de beroemde Vrouwenkerk die we in het centrum van Dresden zouden bezichtigen. Lukas is ziek, hij heeft hoofdpijn en buikpijn. Tijdens de ruim 5 uur durende treinreis had hij van alles door elkaar gegeten en omdat hij pas ziek geweest was kon zijn lichaam het niet verdragen. Van de Vrouwenkerk had ik nog slechts de buitenkant gezien toen hij met tranen in zijn ogen zei dat hij liever terug wilde. Met een groep van 14 Jeugdwijdelingen breng ik een bezoek aan Dresden, samen met mijn Seminarleider Herr Scheffler, die tevens priester is in Hamburg. Een greep uit het niet alledaagse leven van een student aan het Priesterseminar in Hamburg.
Alledaags is het leven voor mij in Hamburg nog geen enkele dag geweest. Het kan inspannend zijn, opwindend, ontroerend, uitdagend, verontrustend of vermoeiend, maar niet alledaags. Verontrustend was het bijvoorbeeld in oktober jl. toen ik schriftelijk mijn eerste kleine preek bij Herr Meier had ingeleverd. Ik was er zelf zo blij mee! Ik had een inspirerend idee gekregen en dat uitgewerkt zoals ik het in de cursus had geleerd. Tot mijn schrik kreeg ik wel 7 Anmerkungen, oftewel punten voor verbetering van mijn geliefde seminarleider. Ik wist even niet hoe ik het had. Ik begon aan mijn preek te sleutelen en het werd wel mooi, maar het werd een heel nieuw verhaal, niet meer verbonden met mijn eerste impuls. Ik wilde weer terug naar mijn eerste motief, knoopte aan bij de verbeterpunten en met inspanning kon ik mijn eerste poging naar een hoger niveau brengen. Toen ik deze eerste preek in ministrantengewaad had uitgesproken, straalde Herr Meier van tevredenheid en vroeg mij toestemming om het in de volgende digitale nieuwsbrief van het seminarie te mogen plaatsen. Ik kon terugkijken op een spannend en leerzaam proces. Een ontroerend moment kwam toen ik in januari voor de laatste maal het 3- koningen zangspel had opgevoerd, samen met de andere studenten. Tien dagen lang waren we een reizend toneelgezelschap in Hamburg en omgeving. Omdat ik tweedejaars ben was het voor mij de laatste keer, de derdejaars studenten doen niet meer mee. Het is een ontroerende ervaring om dit mooie spel op te voeren en de stemming in de groep was dit keer bijzonder goed. Iedereen voelde zich voor het geheel verantwoordelijk, pakte op wat er te doen viel zoals gewaden strijken, schminken en Jozef in zijn ingewikkelde gewaad wikkelen. Samen hebben we meer dan 3500,- opgehaald voor het stipendiumfonds van het seminarie. Inmiddels is het etenstijd hier in Dresden en de andere jongeren zijn met de daarbij behorende drukte binnengekomen. Ik ga Herr Scheffler helpen met tosti s Hawai maken. Lukas heeft daar nog niet veel trek in maar morgen gaat het hopelijk weer beter. Liefs voor alle mensen in Leiden, hartelijke groet van Edith Bericht van de bewindsdrager over invoering van de bijgewerkte cultische teksten Zoals u in het Adventsnummer van In beweging hebt kunnen lezen, heeft de synode na de zomer de bijgewerkte vertalingen van drie cultische teksten vastgesteld: van de Dienst bij begrafenis of crematie, de Kinderbegrafenis en het Invoegsel van de Mensenwijdingsdienst voor een overledene. In november heeft de leiding van de priesterkring, de Kring van Zeven, ook haar goedkeuring gegeven. De synode heeft besloten dat de nieuwe teksten met ingang van Pasen
2013 gebruikt zullen worden. Een inhoudelijke toelichting op de veranderingen zult u, zo mogelijk, van uw eigen gemeentegeestelijke(n) ontvangen. Ernst Terpstra Dementie: alleen maar een aflopende zaak of toch ook een zinvolle oefenweg met ontwikkelingsmogelijkheid? Het is beide; zowel voor de dementerende als voor zijn omgeving. De aflopende zaak geeft bij de dementerende het verlies aan, met name van de eigen autonomie en van het prestatievermogen, maar ook in de waarneming van zichzelf en de omgeving treden veranderingen op in de richting van een mens die daarin hulpbehoevend wordt. Dit is een geleidelijk en facettenrijk proces; een ontwikkeling van hoofd naar hart. De dementerende komt in andere delen van zijn ziel terecht (gevoels- en wilsgebied) en kan daarin heel goed worden aangesproken. Wat betekent dat voor zijn/haar directe omgeving? Ontwikkelt deze zich mee of wendt ze zich af? Als je meegaat in het proces van je naaste (op zichzelf al een leerweg) spreek ook jij een nog onbekend gebied aan in jezelf en ontwikkelt tal van nieuwe vaardigheden. Ook jij gaat jezelf en je omgeving anders waarnemen Nieuwe aspekten aan een vertrouwde relatie: die van hulpbehoevende en hulpverlener. Kan zelfs omgekeerd, dat je van je dementerende partner/ouder leert! Als je van dat andere, nieuwe samenzijn een kunst kunt maken, dan is dementie en daarmee hulpbehoevendheid geen stoornis die opgeheven moet worden, maar een ontwikkelings-way of life. Uit het bestuur Het bestuur vergadert op donderdag 28 februari en donderdag 11 april, 17.30 19.30 uur in de Vestestraat. Uit het convent Hierbij zeg ik allen hartelijk dank die zich ingezet hebben om de Advent- en Kersttijd in de kerk feestelijk te verzorgen. Agenda Zo. 3 februari 9.30 uur Verhaal 10.00 uur Zondagsdienst voor kinderen 10.30 uur Mensenwijdingsdienst 12.00 uur Inleiding over de cultische handelingen rond het sterven Do. 7 februari Zo. 10 februari 10.00 uur Gemeenteviering Di. 12 februari 20.00 uur Cursus Lukasevangelie
Do. 14 februari 10.00 uur Mensenwijdingsdienst 11.15 uur Lees- en gespreksgroep Marcusevangelie Zo. 17 februari 10.30 uur Mensenwijdingsdienst 12.00 uur Cursus Tekenen en sacramenten II Do. 21 februari 10.00 uur Mensenwijdingsdienst (Duitstalig) Za. 23 februari 10.30 uur Mensenwijdingsdienst 12.00 uur Inleiding over dementie door Marina Reiman, gesprek Do. 28 februari 10.00 uur Mensenwijdingsdienst 11.15 uur Lees- en gespreksgroep Markusevangelie 17.30 uur Bestuursvergadering Zo. 3 maart10.30 uur Mensenwijdingsdienst 11.45 uur Kennismaking met Ellis Booi Do. 7 maart Zo. 10 maart 10.00 uur Gemeenteviering Di. 12 maart 20.00 uur Cursus Lukasevangelie Do. 14 maart 10.00 uur Mensenwijdingsdienst 11.15 uur Lees- en gespreksgroep Markusevangelie Zo. 17 maart 10.30 uur Mensenwijdingsdienst 11.45 uur Zondagsdienst voor kinderen 12.15 uur Tarwe zaaien Do. 21 maart 10.00 uur Mensenwijdingsdienst (Duitstalig) 20.00 uur Ledenvergadering Zo. 24 maart 10.30 uur Mensenwijdingsdienst 12.00 uur Cursus Tekenen en sacramenten III 28 maart Witte Donderdag 10.00 uur Mensenwijdingsdienst met toespraak 11.15 uur Lees- en gespreksgroep Markusevangelie 29 maart Goede Vrijdag 10.30 uur Mensenwijdingsdienst met toespraak 15.00 uur Lezing van het Lijdensevangelie 30 maart Stille Zaterdag 10.30 uur Mensenwijdingsdienst met toespraak 31 maart, (zomertijd) Eerste Paasdag 9.30 uur Verhaal 10.00 uur Zondagsdienst voor de kinderen
10.30 uur Mensenwijdingsdienst 16.00 uur Het Paastuintje Do. 4 april 10.00 uur Mensenwijdingsdienst Zo. 7 april 10.30 uur Mensenwijdingsdienst Di. 9 april 20.00 uur Cursus Lukasevangelie Do. 11 april10.00 uur Mensenwijdingsdienst (Duitstalig) 11.15 uur Lees- en gespreksgroep Markusevangelie 17.30 uur Bestuursvergadering Zo. 14 april 9.30 uur Verhaal 10.00 uur Zondagsdienst voor kinderen 10.30 uur Mensenwijdingsdienst 12.00 uur Cursus Tekenen en sacramenten IV Do. 18 april Za. 20 april 10.30 uur Mensenwijdingsdienst Zo. 21 april 10.00 uur Jeugdwijding en mensenwijdingsdienst in Amsterdam Do. 25 april10.00 uur Mensenwijdingsdienst 11.15 uur Lees- en gespreksgroep Markusevangelie Zo. 28 april 10.00 uur Gemeenteviering Do. 2 mei 10.00 uur Mensenwijdingsdienst