Hemodialyse Inleiding Dit boekje is bedoeld voor (toekomstige) dialysepatiënten, maar ook voor hun familieleden en andere belangstellenden. Door middel van dit boekje willen wij u op de hoogte brengen van de gang van zaken op de dialyseafdeling. Op deze manier hopen wij een aantal vragen en onduidelijkheden voor u weg te nemen. Wij kunnen ons voorstellen dat u, na het lezen, nog vragen heeft. Wij zijn graag bereid die te beantwoorden. Voor het gebruik van deze dialysewijzer raden wij u aan uw persoonlijke gegevens in te vullen. De laatste gelijnde pagina's te gebruiken voor het maken van aantekeningen en het opschrijven van vragen, die u bij een volgend bezoek wilt stellen. Uw arts of andere hulpverleners kunnen daar ook eventueel belangrijke informatie op noteren. Wij zijn ook geïnteresseerd in uw ideeën of suggesties over het reilen en zeilen van de afdeling. U kunt ze altijd kwijt bij één van de verpleegkundigen. De verpleegkundigen van de dialyseafdeling Afsprakenkaart hemodialyse Hemodialysedagen en -tijden:...dag om...uur...dag om...uur...dag om...uur Voor vragen over uw behandeling of de dialysedagen en tijden kunt u altijd terecht bij de arts en/of uw EVV-er. Uw EVV-er, Eerst Verantwoordelijke Verpleegkundige, komt regelmatig bij u langs om allerlei zaken met u te bespreken. Uw EVV-er is:... Bereikbaarheid van de dialyseafdeling Indien nodig is er altijd iemand van de dialyseafdeling te bereiken. Bereikbaarheid tijdens openingstijden Overdag kunt u direct naar de dialyseafdeling bellen op telefoonnummer (075) 650 17 51. De openingstijden van de dialyseafdeling zijn: Maandag, woensdag en vrijdag continu (24-uur) geopend dinsdag en donderdag van 7.30 21.30 uur zaterdag en zondag van 7.30 15.30 uur 1 van 11
Bereikbaarheid buiten openingstijden (alleen voor dringende zaken) Buiten bovengenoemde tijden is de afdeling gesloten. U kunt dan naar het Zaans Medisch Centrum bellen: 075 650 29 11. Er is altijd een dialyseverpleegkundige bereikbaar die kan overleggen met de nefroloog. Indien u thuis klachten krijgt waarbij het niet duidelijk is of u zich telefonisch moet melden bij de afdeling of de huisarts verzoeken wij u eerst contact op te nemen met uw huisarts. Deze zal u verder verwijzen. De dialyseafdeling De dialyseafdeling is in handen van 4 nefrologen (dr. M.van Agtmael-Boerrigter, dr. E.H.Y. Ie, dr. R.J.L. Klaassen, en dr. A. van Tellingen), 2 teamcoördinatoren: Annemarie Ooms en Wendy Mooy en een hoofd Zorg, Suzan Dingemanse. De afdeling beschikt over 14 dialysestations, een acute kamer en een isolatiekamer met moderne dialyseapparatuur. Op de ICU (intensive care afdeling) is er ook de mogelijkheid om te dialyseren. Op de afdeling worden de volgende behandelingen aangeboden: Hemodialyse (bloeddialyse) Hemodialyse thuis (met of zonder partner) N.C.H.D. (nachtelijk centrum hemodialyse) C.A.P.D. (buikspoeling) A.P.D. (buikspoeling, 's nachts m.b.v. een speciale machine) De keuze van behandeling gebeurt in overleg met de arts en de dialyseverpleegkundigen. Tevens vinden via de afdeling alle onderzoeken plaats die noodzakelijk zijn voor een eventuele transplantatievoorbereiding. Faciliteiten hemodialyse Elke dialyseplaats beschikt over een televisie. Voor de televisie krijgt u een (eigen) koptelefoon, die bewaard kan worden in een kastje op naam op de gang. Bij gebruik van uw mobiele telefoon vragen wij u graag rekening te houden met de andere patiënten. Op de afdeling is gratis Wifi aanwezig. Ook is er de mogelijkheid om gebruik te maken van de dialysefiets. Bewegen is erg belangrijk voor u, zowel thuis als tijdens de dialyse. Vraag naar de fiets bij de verpleegkundige. Later in deze informatie vindt u een bijlage Hoe te handelen bij brand. Vakantie Ieder jaar (in december) zal de vakantiefolder van de Nierstichting op de afdeling worden uitgedeeld. De Nierstichting organiseert reizen voor nierpatiënten in het binnen- en buitenland. In deze folder staat alles over het verloop van de reis, het verblijf, 2 van 11
samenstelling begeleiding, aanbod van excursies, de dialyse ter plekke, de periode en de reissom. Indien u geen georganiseerde reis wenst te maken, zult u bepaalde zaken zelf moeten regelen, zoals de dialyseplaats in het buitenland, de toestemming van de uitkerende instantie en ziektekostenverzekering, etc. Houdt u hierbij rekening met een voorbereidingstijd van ongeveer twee maanden. Wij verzoeken u vooraf aan het boeken van uw vakantie dit via uw EVV-er op te nemen met uw arts. Voor meer informatie over dialyseren tijdens uw vakantie kunt u contact opnemen met uw EVV-er. Taxi De dialyseafdeling spreekt de voorkeur uit dat u voor het vervoer van en naar de afdeling gebruik maakt van een taxi. Het taxivervoer van uw huis naar het dialysecentrum valt onder uw eigen verantwoordelijkheid. Eventuele wijzigingen dient u zelf door te geven aan het desbetreffende taxibedrijf. De retourtaxi wordt door de verpleegkundige geregeld. Als u begeleiding nodig heeft om van de dialyseafdeling naar de taxi te komen, dan regelt de dialyseafdeling patiëntenvervoer voor u. Indien u frequent klachten heeft over het vervoer dan verzoeken wij u dit kenbaar te maken naar uw zorgverzekeraar middels een formulier dat u kunt opvragen bij de secretaresse. Regeling vervoer voor hemodialysepatiënten dialyseafdeling Hemodialysepatiënten krijgen voor het vervoer naar de dialyseafdeling hun reiskosten vergoed. Dit geldt voor zittend ziekenvervoer, eigen vervoer of openbaar vervoer. U dient wel rekening te houden met een eigen bijdrage voor dit vervoer. Per jaar wordt deze eigen bijdrage door de zorgverzekering vastgesteld en komt boven op het verplicht eigen risico dat voor iedere verzekerde geldt. De zorgverzekering informeert u over de gecontracteerde ziekenvervoerders in uw regio. Om voor vergoeding van reiskosten in aanmerking te komen gelden onderstaande voorwaarden: U dient een machtiging zittend ziekenvervoer, eigen vervoer of openbaar vervoer bij uw zorgverzekering aan te vragen Wanneer u gebruik moet maken van een rolstoeltaxi dient u dit te vermelden bij uw aanvraag machtiging Wanneer u begeleiding nodig heeft tijdens dit vervoer dient u dit te vermelden bij uw aanvraag machtiging Als de machtiging door de zorgverzekering is afgegeven, dient u met een gecontracteerde ziekenvervoerder contact op te nemen om uw ritten te plannen. (U kunt niet zelf een vervoerder kiezen!) Per kalenderjaar wordt een eigen bijdrage in rekening gebracht. In uw polis is de hoogte van deze bijdrage terug te vinden. Uw zorgverzekering brengt dit bedrag bij u in rekening. 3 van 11
Ritten zittend ziekenvervoer hoeft u niet voor te schieten. De vervoerder verrekent dit rechtstreeks met uw zorgverzekering. Bovenstaande regeling geldt niet voor ambulancevervoer. Parkeertarieven Iedere patiënt en bezoeker die in de parkeergarage parkeert, doet dit tegen het geldende tarief van de parkeergarage. Ook bezitters van een invaliden parkeerpas moeten betalen voor het parkeren in de parkeergarage. Parkeerpas: Voor dialysepatiënten is er de mogelijkheid om een jaarpas parkeren aan te vragen via uw maatschappelijk werker. Voor deze pas betaalt u 100 per jaar + een éénmalige borg van 25. (Prijspeil 2015) 10-rittenkaart: Het Zaans Medisch Centrum biedt patiënten die regelmatig gebruik maken van de parkeergarage de mogelijkheid een 10-rittenkaart aan te schaffen voor 20. Meer informatie hierover kunt u opvragen bij de receptie. (Prijspeil 2015) Het dialyseteam Nefrologen Op de hemodialyseafdeling wordt u regelmatig door een van de nefrologen bezocht. Wekelijks loopt de arts op de eerste dag van uw dialyse visite tijdens de hemodialyse, afhankelijk van uw dialyseschema. U kunt dan met uw vragen of verzoeken om recepten bij de arts terecht. U bent zelf verantwoordelijk om tijdig tijdens de visite aan de arts recepten te vragen. Wij adviseren u om altijd voor 14 dagen vooruit medicatie in huis te hebben. Het is namelijk niet altijd mogelijk dat er tijdens bijvoorbeeld vakantie een vervanger van uw arts kan worden geregeld om uw recept uit te schrijven. Eenmaal per maand wordt een uitgebreid bloedonderzoek verricht. Op verzoek kunnen wij een uitdraai geven van uw labuitslagen; u kunt deze vraag neerleggen bij de verpleegkundige. Als de medicijnen moeten worden veranderd, zal de arts dit met u bespreken. Mocht u buiten het jaargesprek om (zie volgend onderdeel) een afspraak willen maken met de arts om privacy gevoelige zaken te bespreken in de artsenkamer i.p.v. op zaal, dan is er een mogelijkheid tot het maken van een afspraak via de secretaresse. Jaargesprek Eenmaal per jaar wordt er een jaargesprek ingepland samen met de arts en uw EVV-er. Naast een persoonlijk gesprek, vindt er ook een lichamelijk onderzoek plaats. U krijgt van 4 van 11
de secretaresse een uitnodiging en formulieren voor onderzoeken ter voorbereiding op het jaargesprek. De uitslagen van de onderzoeken zal de arts dan met u bespreken tijdens het jaargesprek. Verpleegkundigen Op de dialyseafdeling werken onder leiding van de hoofdverpleegkundige, gespecialiseerde verpleegkundigen met dialyseopleiding. In samenwerking met de nefrologen voeren de dialyseverpleegkundigen de behandeling uit. Omdat we een opleidingsziekenhuis zijn werken bij ons ook verpleegkundigen die opgeleid worden tot dialyseverpleegkundige. Er is een mogelijkheid dat u gevraagd wordt om een leerling de gelegenheid te geven mee te kijken en aan te prikken. Dit wordt door ons zeer op prijs gesteld. De zorg die u nodig heeft, wordt zoveel mogelijk afgestemd op uw behoeften. Een vaste verpleegkundige, EVV-er, regelt voor en samen met u de zorgverlening. Naast de verpleegkundige handelingen hebben de verpleegkundigen tijdens de dialysebehandeling een aantal andere taken, zoals: het voorbereiden van het Multi Disciplinair Overleg (MDO). Een overleg waarbij de artsen verpleegkundigen, maatschappelijk werkers en de diëtisten samen de voortgang van uw behandeling bespreken. De verpleegkundige koppelt de bevindingen van het overleg terug aan de patiënt tijdens een dialyse. het geven van voorlichting over dialyse en zaken die daarmee samenhangen; de begeleiding van patiënten die de dialysebehandeling eventueel zelf gaan uitvoeren. Dit heet actieve dialyse; het opleiden van patiënten die PD gaan doen (buikspoeling); het voorbereiden van onderzoeken voor eventuele transplantatie; het ondersteunen bij het invullen van vakantieformulieren. Maatschappelijk werker Aan de dialyseafdeling is de maatschappelijk werker Evelina van der Starre verbonden. Maatschappelijk werk kan de psychosociale en/of financiële problemen en belemmeringen als gevolg van de ziekte of de dialyse vertrouwelijk met u bespreken. Samen met u wordt er naar een oplossing gezocht. Zo nodig in samenspraak met de behandelend dialyseverpleegkundigen. Vertrouwelijke informatie wordt zonder uw toestemming niet doorgegeven aan derden. 5 van 11
Diëtist Een nieraandoening heeft meestal tot gevolg dat de voeding aangepast moet worden. Als u een dieet moet volgen zal een van de diëtisten, Annemieke Tromp of Tanja Hennis, u daarin begeleiden. Meestal bent u al bij de diëtist in consult geweest tijdens uw polikliniekbezoeken aan de nefroloog. U kunt bij de diëtist terecht met allerlei vragen over voeding en dieet; de diëtist komt regelmatig op de afdeling langs. Bij vragen kan de verpleegkundige een diëtist oproepen. Voedingsassistent Tijdens de hemodialysebehandeling serveert de voedingsassistent twee maal koffie, thee en frisdrank tijdens vaste rondes. Tijdens de dialyse kunt u een broodmaaltijd of een warme maaltijd krijgen. Voor het samenstellen van de warme maaltijd vult u wekelijks een keuzeformulier in. Afdelingssecretaresse De administratieve werkzaamheden worden verzorgd door de afdelingssecretaresse, Ingrid Kolvers. Zij zorgt onder meer voor het bijhouden van de patiëntengegevens en correspondentie. Het secretariaat is op maandag t/m donderdag te bereiken tussen 8.00 en 16.30 uur. Medicijnservice van de ZaanApotheek Er bestaat de mogelijkheid dat u uw medicijnen in Baxter-zakjes op een rol door de apotheek geleverd krijgt. De apotheek zorgt ervoor dat u elke week uw medicatie op de dialyseafdeling krijgt. Wilt u van deze mogelijkheid gebruik maken, laat dit dan weten aan uw behandelend arts of EVV-er. Zelfmanagement Verantwoordelijk en betrokken zijn bij de eigen behandeling. De overheid noemt dit zelfmanagement. U komt deze term steeds vaker tegen op de Dialyseafdeling. Zorgafspraken hemodialyse Op de dialyseafdeling van het Zaans Medisch Centrum te Zaandam (hierna te noemen: de afdeling) gelden de volgende zorgafspraken: 1. De afdeling draagt zorg voor een goede dialysebehandeling 2. U krijgt een EVV-er toegewezen 3. Eénmaal per week vindt er visite door de arts plaats. Alleen voor dringende zaken kunt u een apart consult van de arts aanvragen. 4. De afdeling spreekt met u vaste dialysedagen en aansluittijden af. 5. We vragen u om ongeveer een kwartier voor uw aansluittijd plaats te nemen in de 6 van 11
wachtruimte. De verpleegkundige komt u halen op uw aansluittijd. Soms kan het gebeuren dat door onvoorziene omstandigheden het aansluiten iets later of iets eerder gebeurt. Houdt u rekening met een kwartier voor tot een kwartier na uw aansluittijd. 6. Mocht u om wat voor reden ook, niet op de juiste dag of tijd aanwezig kunnen zijn of u wilt wisselen (eenmalig of vast), geeft u dit dan tijdig aan bij Annemarie Ooms, Wendy Mooy of Suzan Dingemanse, zodat zij kunnen kijken naar de mogelijkheden. 7. De afdeling verzorgt op gezette tijden maaltijden en drank tijdens de behandeling. 8. De afdeling zal ten alle tijden open staan voor vragen, opmerkingen of suggesties. 9. Tijdens het aan- en afsluiten mag er niet getelefoneerd worden en mobiele telefoons worden tijdelijk op stil gezet. 10. Het is niet toegestaan om op de dialyseafdeling te roken en alcohol of drugs te gebruiken. 11. Het is niet toegestaan verbaal of fysiek geweld te gebruiken tegen wie of in welke vorm dan ook. 12. Indien u zich volgens het medisch of verpleegkundig personeel niet aan bovenstaande regels houdt, zal de dialysebehandeling van die dag worden beëindigd. 13. Wanneer daarvoor medisch noodzaak bestaat, kan de planning op zaal worden aangepast waardoor patiënten tijdelijk op een andere dialysedag en/of -tijd worden ingedeeld. 14. In de avonduren en in het weekend is patiëntenvervoer niet bereikbaar. U wordt naar de receptie gebracht door het personeel van de dialyseafdeling. Belangrijke telefoonnummers en adressen Dialyseafdeling: 075 650 17 51 Zaans Medisch Centrum: 075 650 29 11 Koningin Julianaplein 58, 1502 DV Zaandam internetsite: http://www.zaansmedischcentrum.nl/ e-mail: patienteninfo@zaansmc.nl Nierstichting: 035 697 80 00 Postbus 2020, 1400 DA Bussum internetsite: http://www.nierstichting.nl/ Nierpatiënten Vereniging Nederland: 035 691 21 28 Postbus 284, 1400 AG Bussum internetsite: http://www.nvn.nl/ e-mail: info@nvn.nl 7 van 11
Maatschappelijk werk: 075-650 7994 Diëtetiek: 075-650 7016 Afspraak nefroloog: via dialyseafdeling Klachtenfunctionaris: Mw. Naziha Abachri 075 650 24 60 e-mail: abachri.n@zaansmc.nl (verdere uitleg vindt u achterin) Vereniging van nierpatiënten Hollands Noorden http://www.hollandsnoorden.com/ Co Blokker ( secretariaat) E.H. Dijkstra (penningmeester) Van Brederodestraat 46 1759 VK Callantsoog Serviceprotocol Waarom een serviceprotocol? Met ons serviceprotocol willen wij als afdeling laten zien wat patiënten van ons kunnen verwachten. Dit protocol bevat een aantal afspraken op het gebied van medische en verpleegkundige kwaliteiten en het respectvol bejegenen van elkaar en is bestemd voor alle klanten, familie, bezoekers en medewerkers van de dialyseafdeling. Deze is inzichtelijk op de dialysezaal. Kernwaarden van het Zaans Medisch Centrum 1. Gastvrij: zoals onze klanten het verwachten 2. Betrouwbaar: zoals onze klanten het verwachten 3. Vernieuwend: zoals onze klanten het verwachten Wat is nodig om uw rol als patiënt in het zorg- en behandelproces waar te kunnen maken? 1. Wij behandelen u respectvol en ontvangen dat ook graag van u terug. 2. Het is niet toegestaan verbaal of fysiek geweld te gebruiken tegen wie of in welke vorm dan ook. 3. Indien een patiënt zich volgens het medisch of verpleegkundig personeel niet aan de bovenstaande regels houdt, zal de dialysebehandeling van die dag worden beëindigd. 8 van 11
Het contact met u 1. Wij werken onderling goed samen en delen informatie, zodat u niet steeds opnieuw iets hoeft uit te leggen. Degene die u als eerste heeft gesproken, is verantwoordelijk voor de overdracht aan de volgende persoon. 2. Wij zijn beleefd en vriendelijk, niet alleen naar de patiënt, maar ook naar familie en bezoekers toe, en verwachten dat ook naar onze medewerkers terug. 3. Wij vinden meebeslissen door u vanzelfsprekend. U krijgt van ons goede en begrijpelijke informatie en u wordt op de hoogte gebracht van elke handeling. 4. Wij zijn telefonisch bereikbaar op tijden die u bekend zijn. Onze medewerkers Wij gaan respectvol met elkaar om en dat laten wij merken door: een positieve houding en het geven van complimenten; afspraken na te komen of het op eigen initiatief tijdig te melden als een afspraak niet nagekomen kan worden; altijd te vragen of we iets kunnen doen en te denken in mogelijkheden; ons verantwoordelijk te voelen als ZMC-medewerker en niet alleen vanuit de eigen afdeling of functie te denken. Algemeen: 1. Mocht u om wat voor reden ook niet op de juiste dag of tijd aanwezig kunnen zijn of wilt u wisselen (eenmalig of vast) van dialysedag en/of -tijd, geeft u dit dan tijdig aan, zodat wij de mogelijkheden daartoe kunnen bekijken. 2. Wanneer er een medische noodzaak bestaat, kan de planning op de dialysezaal worden aangepast. Hierdoor kunnen patiënten tijdelijk op een andere dialysedag en/of -tijd worden ingedeeld. 3. De verpleegkundigen bepalen per dialyse de indeling van de behandelplaatsen. Patiënten kunnen geen recht verhalen op een vaste plek. 4. Sinds 2006 is de dialyseafdeling gecertificeerd. De afdeling voldoet aan alle eisen op het gebied van patiëntveiligheid en -kwaliteit volgens de normen van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de beroepsinhoudelijke criteria van arts, verpleegkundige, diëtist en medewerker. 5. De directie van het ZMC stelt zich niet aansprakelijk voor het verlies van uw eigendommen tijdens uw verblijf in het ziekenhuis. 9 van 11
6. In het kader van zelfmanagement vragen wij u uw eigen verantwoording te nemen ten aanzien van de volgende punten: Taxivervoer. Komt het taxivervoer van uw huis naar het dialysecentrum niet op tijd, dan dient u zelf contact op te nemen met de vervoerder. Dit geldt ook als uw gewijzigde dialysetijden of dagen heeft. Voor eventuele klachten over het taxivervoer kunt u rechtstreeks contact opnemen met uw zorgverzekering. Afspraken met andere specialisten dan nefrologen verzoeken wij u zelf te maken. U kunt het beste bepalen wanneer een afspraak gemaakt kan worden. Vakantie dient u zelf te regelen en deze vooraf aan uw arts en aan de verpleegkundige te melden. De medische- verpleegkundige overdracht wordt door de dialyseafdeling gedaan. Voorlichtingsmateriaal De belangrijkste informatie over uw behandeling vindt u in de zorgmap. Deze map heeft u van de verpleegkundige ontvangen. Tevens beschikt de dialyseafdeling over een aantal folders van de Nierstichting. Indien u hier interesse in heeft, kunt u hiervoor terecht bij de verpleegkundige. De dialyseafdeling van het Zaans Medisch Centrum heeft ook een aantal voorlichtingsbrochures gemaakt van behandelingen die u wellicht moet ondergaan. Aantekeningen 10 van 11
11 van 11