NIEUWSBRIEF 2 e kwartaal 2017 Deze nieuwsbrief is primair bedoeld voor de leden van de vereniging PI4HAL ten einde de betrokkenheid van de leden bij de ontwikkelingen van het PI4HAL radiostation maar ook van het schip ss Rotterdam zelf te stimuleren. De nieuwsbrief mag uiteraard ook door anderen worden gelezen. Hiertoe staat de nieuwsbrief dan ook op de website van PI4HAL. Inhoudsopgave Inleiding... 1 Nieuwe GMT klok... 2 De transceivers in de shack... 2 De antennes... 3 Laagspanningsvoorzieningen... 4 Maritieme Radio Dagen (MRD)... 4 International Marconi Dag... 6 Landelijke VERON open dagen voor de radio amateur... 6 Reünie 100 jaar Radio Holland aan boord ss Rotterdam... 6 Wereldhavendagen... 7 Inleiding Tijdens de algemene ledenvergadering die op 19 april jl. werd gehouden, gaf de secretaris Peter van Baarle te kennen dat het ledental door de jaren heen vrij stabiel is gebleven: 35. Wel vinden er mutaties plaats. Zo zijn er leden die afscheid nemen en nieuwe leden die er bij komen, maar het totale aantal blijft dus vrij stabiel. De leden bestaan uit (vrijwel alleen) radio zendamateurs (m/v), maar ook binnen die groep bevinden zich weer een aantal geledingen: Zij die het leuk vinden om HF verbindingen te maken met Morse of SSB (of met digimodes) Zij die het leuker vinden om met de techniek bezig te zijn Of zij die de nadruk willen leggen op het contact met de bezoekers en mooie zout waterverhalen vertellen in het museum Of leden die er de voorkeur aan geven om zich meer als donateur op te stellen Voor elck wat wils. Omdat de shack zich aan boord van het stoomschip Rotterdam bevindt is het geen wonder dat het een aantrekkingskracht uitoefent op voormalige marconisten die aan boord ook wel sparks worden genoemd. Die nickname dateert uit de tijd dat schepen in het begin van de 20 e eeuw met zogenoemde vonkzenders werkten. Dat zijn natuurlijk lang vervlogen tijden. Inmiddels is het PI4HAL radiostation gepimpt. In 2016 is er veel tijd en energie besteed aan het opknappen van de shack. Er is nu plaats voor drie operators die (als het mee zit) alle drie tegelijk verbindingen (QSO s) kunnen maken. Op HF komt er dan wel eens wat 1
storing van de ene band op de andere band door harmonischen, maar HF, VHF en UHF gaan altijd goed samen. Nieuwe GMT klok Op donderdag 20 april plaatste Wim Serry PA3CUJ als kers op de taart een nieuw GMT klok (Radiostilte klok). Greenwich Mean Time (GMT) verschilt in de zomer twee uur met Nederland (GMT+2) in de winter is dat een uurtje minder (GMT+1). Omdat er met radioverbindingen over de gehele wereld wordt gewerkt, is het handig gebruik te maken van een universele tijd en dat is GMT. Er wordt ook wel gesproken over UTC (Universal Time Coordinated), maar die term raakt volgens mij nooit meer ingeburgerd. In maritieme en militaire kringen wordt hiervoor ook wel zulu tijd gebruikt. Dit heeft volgens mij niets te maken van een Afrikaanse bevolkingsgroep. Dus als je in een bericht de tijdsaanduiding 20:15z ziet staan betekent dit kwart over acht uur s avonds GMT. De Z staat hier voor zero tijd en dat is de tijd op de nulmeridiaan (Greenwich). Overigens geeft de dubbele punt tussen de uren en de minuten ook al aan dat het om GMT gaat. Dus 20.15 uur is lokale tijd, maar 20:15 uur is GMT tijd. En 20:15z (ulu) is dus echt helemaal GMT tijd. De klok heeft ook twee rode en twee groene vlakken van elk drie minuten. De rode vlakken (van 15 tot 18 minuten en van 45 tot 48 minuten) waren stilteperioden op 500 khz voor telegrafie. In die tijd mochten alleen noodsignalen worden verzonden. De groene vlakken (van 00 tot 03 minuten en van 30 tot 33 minuten) waren stilteperioden op de 2182 khz voor telefonie. Ook dan mocht er in die stilteperioden alleen noodverkeer worden uitgezonden. De transceivers in de shack Anno 2017 staan er vier transceivers in de shack van PI4HAL: ICOM IC-765 HF transceiver ICOM IC-271 E 2 meter band transceiver YAESU FT-897 HF, 6 en 2 meter band en 70 cm band transceiver SKANTI HF transceiver. Dit is nog een originele scheepstransceiver Yaesu FT-897 ICOM IC-765 ICOM IC-271e Skanti 2
Voordat je als operator begint in de shack is het nuttig, handig en zelfs noodzakelijk je eerst te verdiepen in de bediening van deze apparatuur. En dat geldt ook voor de antennes. Te lang met een slechte SWR werken op hoog vermogen is desastreus voor menige eindtrap. En ook als je vertrouwd bent geraakt met de apparatuur en de configuratie van de gehele shack, blijft het belangrijk de aansluitingen en de settings van de apparatuur elke keer te controleren voordat er wordt begonnen met zenden. In de eigen shack thuis ben je waarschijnlijk de enige operator en worden instellingen niet zonder dat je het zelf weet veranderd, maar in het clubstation PI4HAL is dat natuurlijk anders. Zo heeft bijvoorbeeld de één op VHF gewerkt en heeft in het menu van de FT-897 de squelch setting van RF naar squelch gezet, waardoor de volgende operator wordt verrast door een vreemd gedrag van de RF knop. Of de RF power staat op 10 Watt nadat iemand heeft getuned en de volgende operator zich afvraagt waarom hij/zij geen verbinding krijgt met een redelijk sterk DX station. Of de audio versterker van de IC-271 staat teruggedraaid, waardoor je wel signaal afgeeft, maar geen modulatie. Afijn, zo zijn er tal van settings die je eerst zelf even moet checken voor je begint en dan is het handig als je de apparatuur goed kent. De handboeken staan op de shelf of liggen en de lade bij de korte desk. De antennes Op dit moment wordt er gebruik gemaakt van de volgende antennes: GP 50 multiband. Deze zit aangesloten op de ICOM IC-765 Longwire. Deze is aangesloten op de Yaesu FT-897 2 x VHF/UHF antenne, waarvan er één is aangesloten op de ICOM IC-271 e en de andere op de Yaesu FT-897 Klaverbad antenne. Moet nog worden aangesloten 38 3
Laagspanningsvoorzieningen In de groene kast waar voorheen de RADAR zender in was ondergebracht, zit nu een 12 VDC en een 24 VDC voeding. Op die kast zie je twee lampjes: blauw voor 12 VDC en rood voor 24 VDC. Aan de zijkant van de kast zitten voor die twee spanningen de aan/uit schakelaars. Graag uitzetten als je de shack aan het einde van de dag verlaat. Zie hier de beide schakelaars onder aan de rechter zijkant van de Radarkast. De 24 VDC is voor de Skanti. Let op: De 12 VDC moet aan staan als je met de Yaesu FT-897 werkt, want dan krijgt de tuner ook spanning. De FT-897 kan op de longwire niet zonder tuner werken. 4 Maritieme Radio Dagen (MRD) Jongstleden 14 en 15 april werden zoals elk jaar weer de zogenoemde Maritieme Radio Dagen gehouden. Deze dagen zijn bedoeld als een eerbetoon aan de slachtoffers van de Titanic die in 1912 op die datum is gezonken met meer dan 1.500 slachtoffers. Het is tevens een eerbetoon aan radiotelegrafie dat vanaf die ramp meer aandacht kreeg en waardoor schepen vanaf die tijd standaard werden uitgerust met radio apparatuur en marconisten. Gedurende die twee dagen zoeken oud marconisten en oud telegrafisten van kuststations elkaar op in de ether. Veelal maken zij dan gebruik van de roepletters van het schip waarop zij het laatst hebben gevaren of van het kuststation waar zij hebben gewerkt. De roepletters van de Rotterdam waren in de beginjaren PHEG en de roepletters van het Nederlandse kuststation Scheveningen Radio waren PCH. Ad Wouterson (PA2PCH) werkte als marconist onder meer ook op het s/s Nieuw Amsterdam, maar daarna ook als telegrafist op Scheveningen Radio. Als je dan op 14 april in de 40 meter band opeens hoort: PHEG PHEG de PCH PCH is dat voor een ex marconist die op de Rotterdam heeft gevaren bijna een erotische ervaring Er werden die dagen enkele tientallen verbindingen gemaakt tussen voormalige kuststations en ex marconisten op schepen. Dick Harms PA2DW had er zelfs zijn oude uniform voor aangetrokken!
Gerard, Dick en Okko van links naar rechts op de brug 5
International Marconi Dag Op 22 april was het International Marconi Dag als een eerbetoon aan Guglielmo Marconi die aan het einde van de 19 e eeuw (1896) de mogelijkheden van draadloze telegrafie ontdekte en er mee aan de slag ging. Telegrafisten aan boord van schepen heetten dan ook niet voor niets marconisten, met dank aan Guglielmo. Leuk weetje: de moeder van Guglielmo was een Ierse en de kleindochter van de oprichter van Jameson Whiskey. Landelijke VERON open dagen voor de radio amateur In de week van 22 april t/m 29 april zijn er door de VERON open dagen georganiseerd ter promotie van de hobby radio zendamateur. Ook het s/s Rotterdam doet mee met de PI4HAL shack. Om er de aandacht op te vestigen zijn er posters opgehangen. Reünie 100 jaar Radio Holland aan boord ss Rotterdam Op zaterdag 13 mei viert Radio Holland haar 100 jarig bestaan aan boord van het s/s Rotterdam. Die dag was al in december vorig jaar, maar je kunt dat beter vieren als de kans op beter weer wat groter is. Er komen ruim 500 medewerkers en ex medewerkers, walpersoneel en marconisten op deze reünie. Er is die dag ook een bijeenkomst voor veteranen van Radio Holland. Wellicht levert deze reünie nog marconisten op die mee willen helpen met de bezetting van de PI4HAL shack. In elk geval zullen Okko PH2CV en Gerard PA3AFG die dag in de PI4HAL shack zijn voor tekst en uitleg (en werving ). 6
Wereldhavendagen Dit jaar zijn de wereldhavendagen op 1, 2 en 3 september. En het International Lightship weekend is op 19 en 20 augustus 2017 van 00:00 uur tot 24:00 uur. 7