18 TIPS VOOR TUINFOTOGRAFIE foto: Caroline Piek
18 TIPS VOOR TUINFOTOGRAFIE Voor tuinfotografie hoef je niet ver te reizen. Je kunt direct aan de slag in je eigen tuin, in een tuin van vrienden of familie, in een nabij gelegen park of en dan moet je wel even reizen in een modeltuin of hortus. Tuinfotografie is ontzettend leuk om te doen omdat het zo gevarieerd is, je direct resultaten hebt en het heerlijk ontspannend is. 2 foto: Jaap Schelvis
Als je even bezig bent merk je bovendien dat het heel uitdagend is. Hoe voorkom je dat alle foto s op elkaar lijken? Hoe maak je een mooie close-up van een bloem; Hoe ga om je om met schaduw en licht in één foto? Hoe voorkom je storende elementen op een foto. Kortom: hoe maak je foto s die je tuin optimaal weergeven zodat je niet steeds hoeft te zeggen dat de tuin in het echt veel mooier is hoe maak je foto s waarvan anderen zeggen wauw, wat heb jij een mooie tuin. In dit e-book lees je achttien tips van ervaren tuin- en buitenfotografen Caroline Piek, Hans Clauzing, Bob Luijks, Jaap Schelvis en Daan Schoonhoven. Zij zijn de auteurs en redactie van het Praktijkboek planten- en tuinfotografie. Heel veel succes en plezier met dit e-book en natuurlijk vooral met je eigen fotografie. 3 foto: Bob Luijks
1 Zoek naar de essentie Probeer de discipline op te brengen eerst goed te kijken voordat je gaat fotograferen. Loop rond en geef je ogen goed de kost. Wat springt eruit, welk type tuin is het? Zoek naar de essentie van de tuin en vraag je af hoe je dit het beste in beeld kunt brengen. Bekijk vanuit welk standpunt je de foto s wilt gaan maken. Je kunt zelfs aantekeningen of schetsen maken wat je wilt fotograferen. Als je zo planmatig te werk gaat zul je zien dat je foto s meer diepgang krijgen en dat je anders fotografeert dan wanneer je in het wildeweg aan de slag gaat. 4 foto: Daan Schoonhoven
2 Fotografeer niet op de automatische stand Het is verleidelijk om je camera op de automaat te zetten, je hoeft dan alleen nog maar op de ontspanknop te drukken. Waarom is deze stand niet de beste keuze als je topfoto s wilt maken? De belangrijkste reden is dat je bent overgeleverd aan de algemene instelling die gebaseerd is op een gemiddelde. Maar aangezien het gemiddelde bestaat bij de gratie van twee uitersten zit de automatische stand er in veel gevallen naast of doet iets heel anders dan je eigenlijk zou willen. Bovendien weet je niet wat je precies aan het doen bent als je in de automatische stand fotografeert. Om beter te leren fotograferen is het nodig dat je begrijpt wat je aan het doen bent en dat je bewuste keuzes maakt. Niet alleen wat betreft compositie, maar ook wat betreft technische instellingen. Je kunt beginnen om in de diafragma (Av) voorkeuze stand te fotograferen, maar de manuele stand (M) geeft je de meeste vrijheid om de instellingen helemaal naar jouw hand te zetten. 5 foto: Bob Luijks
3 Licht en lucht Licht kan een foto maken of kraken. Een juiste timing en het controleren van de weersvoorspelling zijn dus een must. Goede momenten om te fotograferen zijn schaars in de zomer. Midden op een zonnige dag is het licht vaak te fel. Zo ontstaan harde schaduwen die kunnen storen in jouw compositie. Het ideale weer is een blauwe hemel met enkele schapenwolken. Op die manier werk je in egaal licht, maar geef je jouw foto s wel een boost met een kleurrijke lucht waarin veel gebeurt. Natuurlijk is het vroege ochtendlicht en het late avondlicht ook heel geschikt. Hiermee kun je enorm veel sfeer aan je foto toevoegen. Een volledig bewolkte lucht mist vaak doortekening en komt al snel saai over, maar is wel weer heel geschikt om bloemen of insecten te fotograferen. 6 foto: Caroline Piek
4 Live View Bij vrijwel alle camera s kun je tegenwoordig niet alleen scherpstellen via de zoeker, maar ook op het schermpje achter op de camera: Live View. Daarmee kun je veel nauwkeuriger scherpstellen dan alleen door de zoeker. Bovendien kun je bij sommige camera s het schermpje uitklappen, waardoor je in onhandige posities makkelijker kunt scherpstellen. Ook is het mogelijk om hulp lijnen op het scherm te tonen bij Live View. Zo kun je bijvoorbeeld de lijnen van de regel van derden projecteren in het lcd-scherm. Eerst bepaal je met de camera op statief de beelduitsnede en stel je grofweg scherp door de zoeker. Dan schakel je over op live view. Op het schermpje zie je hetzelfde als door de zoeker, met één Tip: Gebruik Live View om trilling beter groot verschil: je kunt inzoomen! te beoordelen: door in te zoomen kun je (Vandaar dat de camera op statief precies zien wanneer een onderwerp dat moet staan). 7 in de wind beweegt perfect stilstaat. foto: Caroline Piek
foto: Caroline Piek 5 Macrofotografie Een belangrijk onderdeel van tuinfotografie is het fotograferen van dichtbij: bloemen, insecten en details. De beste resultaten krijg je met een speciale macrolens, maar er is een goedkoper alternatief dat ook voor veel compactcamera s beschikbaar is: een macro voorzetlens. Zo n voorzetlens verkort de afstand waarop het objectief van je camera op het insect kan scherpstellen. Een voorzetlens wordt voor op het schroefdraad van het objectief gedraaid. De maat voorzetlens die je nodig hebt, is afhankelijk van de diameter van het objectief. Met een macro voorzetlens wordt er als het ware van een normaal objectief een macro-objectief gemaakt. Voor een topkwaliteit macrofoto, is de achromatische voorzetlens de juiste keuze. Dit type voorzetlens bestaat niet uit één, maar uit twee glazen lenselementen, die elkaars afwijkingen corrigeren. Hierdoor worden ongewenste effecten zoals chromatische aberratie (paarse randjes, kleurschifting) tot een minimum beperkt. Het resultaat is een professionele macro-opname die niet of nauwelijks te onderscheiden is van een foto gemaakt met een echt macro-objectief. 8
6 Ruim eerst even op Voordat je überhaupt naar je camera grijpt is het belangrijk om de tuin goed op te ruimen. Je wil niet dat je straks een verdwaalde parasolvoet of vuilcontainer op jouw mooie tuinfoto tegenkomt. De foto krijgt een enkele reis naar de prullenbak en van frustratie gaat de camera nog net niet het raam uit. Dit kun je natuurlijk eenvoudig voorkomen door even goed om je heen te kijken voordat je begint met fotograferen. Slingert er geen afval bij de parkbankjes? Zitten er niet teveel dode bladeren in de taxushaag? En drijft er niet teveel kroos in de vijver? Het is een kleine moeite om vooraf even op te ruimen of vraag eventuele bewoners of zij de tuin even checken voor jouw komst. Veel dingen kun je achteraf verwijderen op de computer, maar het scheelt natuurlijk tijd als de tuin er al tiptop uitziet. 9 foto: Caroline Piek
7 Richt je tuin fotovriendelijk in Een achtergrond kan een foto maken of breken. Ga je je tuin bewust inrichten, dan kun je hier direct rekening mee houden. Zo ga je een houten schutting direct terugzien in een foto. Is de tuin niet enorm groot, kies dan voor bijvoorbeeld een gaashekwerk met klimop. Toch een schutting nodig, overweeg deze dan in een minder dominante kleur te schilderen. Let ook goed op dat je geen tuinhuisjes, dierenhokken, verlichtingselementen en dergelijke in mooie 10 foto: Jaap Schelvis
foto: Jaap Schelvis doorzichten plaatst. Positioneer storende elementen het liefst op wat donkerdere plekjes, dan vallen ze sowieso al minder op. Overigens gaat het bij de achtergrond niet alleen om kunstmatige elementen. Lichte bloemen (wit of geel) trekken gewenst of ongewenst de aandacht, evenals lichte stammen en takken. Een fotografisch tuinontwerp gaat wat dat betreft een stuk verder dan een normaal tuinontwerp. Experimenteer, maar pas ook zeker aan als je nieuwe kansen ontdekt of je je aan terugkerende zaken blijft storen. 11
8 Insecten fotograferen Een insect van bovenaf fotograferen is meestal niet zo interessant. De gekleurde uitgespreide vleugels van de vlinder vormen hier een uitzondering op. Net als bij foto s van mensen is het ook bij insecten het mooiste wanneer de ogen in beeld zijn. Het beeld wordt er veel interessanter door. Vaak betekent dit in de tuin fotograferen op je knieën of languit op de grond. Ga rustig te werk. Concentreer je op het onderwerp en neem de tijd om het optimaal in beeld te brengen. Tien onderwerpen in één ochtend gaat zeker niet 12 foto: Caroline Piek
lukken! De insectenfotograaf is ook niet bang om vuil te worden. Het is vaak hard werken om een goed standpunt te vinden en een mooie foto te maken, maar het is dan ook erg leuk als je een mooi eindresultaat mag bewonderen! Bij insectenfotografie is de scherptediepte vaak minimaal en is het moeilijk scherpstellen. Als je camera over de mogelijkheid beschikt, is handmatige scherpstelling de beste keuze. 13 foto: Caroline Piek
9 Speel met standpunten De meest voorspelbare positie om een bloem te fotograferen is recht van boven. Een positie van waaruit we bloemen in ons dagelijks leven vaak zelf zien. Door te spelen met verschillende standpunten kun je juist een hele interessante en onverwachte foto krijgen. Op gelijke hoogte met de bloem, ooghoogte, is een standpunt waarbij je vaak de mooiste foto s krijgt. Nog veel interessanter wordt het als je een bloem van onderaf fotografeert. Een standpunt wat nogal wat de nodige moeite kan kosten, maar van waaruit je een bloem zeker niet vaak ziet. Een wijziging in het standpunt kan dus een heel ander resultaat opleveren. Door deze verschillende standpunten uit te proberen in combinatie met verschillende objectieven, creëer je de meest aantrekkelijke foto s. 14 foto: Daan Schoonhoven
foto: Bob Luijks 10 Wil niet teveel op een foto De verleiding is groot om een tuin in z n geheel te fotograferen, maar je zult al snel merken dat dit vaak geen aantrekkelijk beeld oplevert. Een doorkijkje bijvoorbeeld is veel aantrekkelijker om te fotograferen dan een poging om de afmeting van de hele tuin in beeld te brengen. Over het algemeen zal de sfeer en het karakter van de tuin beter tot uiting komen als je voor een bepaald gedeelte kiest. Een opname van een complete border wordt al vaak heel diffuus en krijgt het effect van bloemkool. Enkele deelopnames van dezelfde border geven een sprekender en herkenbaarder beeld. 15
11 Maak gebruik van lijnen Met een uitgekiende compositie kun je het oog van de kijker langs de belangrijkste elementen van de foto leiden door goed gebruik te maken van rustpunten, zichtbare en gesuggereerde lijnen en visuele paden in de tuin. Hoe het oog door het beeld wordt geleid en het effect van de lijnen is afhankelijk van het type lijnen en hoe ze in de compositie zijn opgenomen. In de tuinarchitectuur wordt vaak gebruik gemaakt van hagen om een tuin structuur te geven. Door gebruik te maken van deze hagen in je beeld kan je een mooie en boeiende foto creëren! foto: Bob Luijks 16
12 Bezoek eens een modeltuin of hortus In Nederland en België zijn tientallen hortussen en modeltuinen. Voor sommige moet je entree betalen, voor andere niet. Het grote voordeel van zo n plek is dat je naar hartenlust kunt experimenteren: er bloeit altijd wel iets, je kunt oefenen met het fotograferen van tuinarchitectuur en er is zoveel te zien en te fotograferen dat je regelmatig terug kunt komen. Mensen op je tuinfoto s kunnen iets toevoegen, maar het kan ook storend werken. Wil je geen mensen op je foto s zorg dan dat je als eerste aanwezig bent. 17 foto: Jaap Schelvis
13 Maak gebruik van een statief Als je bij weinig licht fotografeert of je wilt een foto maken met een grote scherptediepte wordt je sluitertijd lang en kun je bewogen foto s krijgen Natuurlijk kun je dan iets doen met een hogere ISO om je sluitertijd sneller te krijgen. Een betere methode: gebruik een statief! Vanaf een statief heb je geen last meer van beweging en kun je ook nog eens in alle rust spelen met je instellingen zonder dat je tussendoor telkens je compositie terug moet vinden. En misschien wel de belangrijkste reden om een statief te gebruiken: omdat je een statief bewust moet neerzetten en instellen, zul je meer tijd nemen om de compositie te bepalen. Deze noodgedwongen rust helpt je betere foto s te maken. 18 foto: Bob Luijks
foto: Caroline Piek 14 Beïnvloed de lichtval op je onderwerp met schermen Met schermen kun je de belichting van je onderwerp beïnvloeden. Het fotograferen van planten en insecten, kan hiermee flink verbeteren. Er zijn drie typen schermen die populair zijn bij tuinfotografen. Het diffusiescherm is een fijnmazig wit doorschijnend doek dat strak gespannen is. Je kunt het boven je onderwerp houden en zo het felle zonlicht verstrooien. De schaduwen worden zachter, de kleuren minder hard: het contrast wordt gematigd. 19
Een zilverscherm is een reflecterend zilverkleurig scherm. Door het zonlicht via dit scherm op je onderwerp te richten valt er extra licht op. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn als je onderwerp in de schaduw staat of de achtergrond erg licht is. Het licht is relatief koud van kleur. Een goudscherm is een soortgelijk scherm maar dan goudkleurig. Het geeft een warme gloed over je onderwerp, je bootst er als het ware het vroege ochtendlicht of late avondlicht mee na. In de handel zijn schermen van allerlei formaat te krijgen. Handig zijn de schermen die inklapbaar zijn, waardoor ze handzaam zijn en gemakkelijk mee te nemen. Er zijn zelfs schermen waar je alles in een hebt. 20 foto: Bob Luijks
15 Ook regen geeft kansen Regendruppels geven net wat extra s aan bloemen en kleuren zijn intenser. Let eens op de reflecties die je in druppels ziet. Dit levert vaak heel verrassende foto s op. Heeft het niet geregend? Geen nood! Speel vals met een plantenspuit en je kunt alsnog aan de slag. Soms heeft de camera moeite met scherpstellen op het spiegelende oppervlak van regendruppels. Het is dan handig om de manual focus te gebruiken, zodat je zelf nauwkeurig kunt bepalen waar de scherpte komt te liggen. Wil je in de regen fotograferen, zorg dan wel voor een goede bescherming van je apparatuur. Bijvoorbeeld een regenhoes, maar een plastic zak met postelastieken doet ook wonderen. 21 foto: Caroline Piek
foto: Daan Schoonhoven 16 Beeldstabilisatie: zinnig of niet? Veel moderne lenzen en camera s zijn uitgerust met beeldstabilisatie. In hoeverre heb je daar als tuinfotograaf daadwerkelijk wat aan? Als je graag uit de hand fotografeert, heeft beeldstabilisatie beslist meerwaarde. Of je nu een macrolens of een andere lens gebruikt, dat maakt niet uit, de trilling wordt verminderd. Niet alleen als je de foto daadwerkelijk maakt, maar ook bij het bepalen van het juiste beeld. Als je de ontspanknop half ingedrukt houdt, activeer je de stabilisator en worden je trillingen gecompenseerd. Dat maakt het zoekerbeeld rustiger en helpt het juiste afdrukmoment te bepalen. Zet je echter de camera vast op statief, dan kan de stabilisator zijn trillingen niet kwijt. In dat geval werkt de beeldstabilisatie niet, of zelfs averechts, met onscherpte tot gevolg. In die situaties kun je hem dus beter uitzetten. 22
17 Flitsen Bij tuinfotografie lijkt een flitser niet het meest voor de hand liggende hulpmiddel. Een flitser heeft maar een beperkte reikwijdte. Soms kan het echter wel goed zijn er eentje bij de hand te hebben om de voorgrond wat op te lichten, bijvoorbeeld in tegenlichtsituaties. Het is hierbij wel belangrijk dat de voorgrond niet te ver weg is, dan heeft flitsen geen effect meer. Ook moet er niet te sterk geflitst worden, aangezien alle aandacht dan naar de voorgrond gaat en de rest van het beeld helemaal geen aandacht meer krijgt. 23 foto: Caroline Piek
18 Koop nu het Praktijkboek planten- en tuinfotografie In dit e-book hebben we je achttien handige tips gegeven voor tuinfotografie. Wil je nog veel meer waardevolle tips en informatie lezen? Koop dan nu het Praktijkboek planten- en tuinfotografie. Dit boek beschrijft alles wat je moet weten om goede tuinfoto s te maken. Dit hardcover boek heeft 192 pagina s, is maar liefst 23x23 cm groot en kost slechts 27,90. Klik op de cover van het boek voor meer informatie. LET OP: tot 24 september 2017 ontvang je 5,- korting op het boek en betaal je slechts 22,90! 24
Colofon Auteurs en foto s Caroline Piek, Hans Clauzing, Bob Luijks, Jaap Schelvis en Daan Schoonhoven Ontwerp en vormgeving Arno ten Hoeve - www.arnotenhoeve.nl Eindredactie Daan Schoonhoven Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 25 foto: Arno ten Hoeve