Patiënteninformatie Radicale Prostatectomie rkz.nl
Geachte heer, U wordt in het ziekenhuis opgenomen, voor een operatie waarbij de gehele prostaat wordt weggenomen. Dit is nodig omdat bij u prostaatkanker is vastgesteld. In deze folder vindt u informatie over het verblijf in ons ziekenhuis. Hebt u nog vragen, aarzel dan niet om ze met uw huisarts, uroloog of met de incontinentie verpleegkundige te bespreken. Zij kunnen u ook helpen zoeken naar oplossingen voor concrete problemen. De normale werking van de prostaat De prostaat heeft de grootte en de vorm van een walnoot en ligt om de plasbuis (urethra) heen. Dit is de buis die onderaan de blaas begint en waarlangs de urine het lichaam verlaat. De prostaat zelf bestaat uit een grote hoeveelheid klierbuisjes die worden omgeven door spier- en bindweefsel, ook wel steunweefsel genoemd. Deze klieren produceren het prostaatvocht dat wordt opgeslagen in de prostaat. Bij een zaadlozing komen de zaadcellen in het prostaatvocht naar buiten. De prostaat wordt beïnvloed door geslachtshormonen die in de teelballen worden aangemaakt. Deze hormonen regelen onder andere de groei van de prostaat en de vorming van het prostaatvocht. De klachten die kunnen ontstaan door een vergrote prostaat zijn: 1. minder krachtige urinestraal 2. moeite met beginnen met plassen 3. meer aandrang en vaker moeten plassen, met minder drang en kleine hoeveelheden 4. nadruppelen en ongewenst urineverlies 5. nachtelijk plassen 6. branderig gevoel bij het plassen 7. het gevoel hebben dat de blaas niet leeg komt
Radicale Prostatectomie Radicale prostatectomie bij prostaatkanker Een kwaadaardig gezwel ontstaat meestal aan de rand van de prostaat, soms in het prostaatweefsel rond de plasbuis. De uroloog heeft bij u een operatie voorgesteld waarbij de prostaat in het geheel wordt verwijderd. Hierbij worden ook de zaadblaasjes weggehaald, waardoor u onvruchtbaar wordt. De blaas en de plasbuis worden na het verwijderen van de prostaat, opnieuw aan elkaar gehecht. Dit is ook de reden dat u een catheter krijgt die er ongeveer drie weken in moet blijven zitten. Een catheter is een dun buisje dat er voor zorgt dat de urine uit de blaas naar buiten toe kan lopen. Het aan elkaar gehechte weefsel kan dan goed genezen. U gaat met catheter naar huis. Tijdens de operatie worden lymfeklieren weggenomen en ook onderzocht op kankercellen. Het weggenomen weefsel wordt met het weefsel van de prostaat in het laboratorium verder onderzocht (PA). De uitslag hiervan krijg u binnen twee weken na de operatie. Opname in het ziekenhuis Onderzoeken Tijdens het gesprek met de uroloog is wellicht duidelijk geworden dat deze operatie een goede voorbereiding vraagt. Naast een aantal onderzoeken en specifieke voorbereidingen, wordt ook ingegaan op vragen van u of van uw partner. Een aantal onderzoeken gebeurt poliklinisch. - bloedonderzoek - E.C.G. (hartfilmpje) Daarnaast kunnen, indien gewenst, nog aanvullende onderzoeken plaatsvinden. Bekkenbodem fysiotherapie U wordt naar de bekkenbodem fysiotherapeut gestuurd om uw bekkenbodem te beoordelen.
Voorbereiding De anesthesist is de arts die zich bezighoudt met de verdoving tijdens de operatie. U bent al bij deze arts op het spreekuur geweest. Hij of zij heeft met u de pijnbestrijding doorgenomen en schrijft u, indien u een dag voor de operatie opgenomen bent, zo nodig slaap medicatie voor. Ook bespreekt deze arts met u welke, van uw eigen medicijnen, u op de ochtend van de operatie nog moet innemen. U start op voorschrift van de arts met fraxiparine, een spuitje tegen trombose. Deze krijgt u gedurende de opname één of twee keer per dag. De ochtend van de ingreep U mag vanaf middernacht niet meer eten en drinken en ook niet meer roken. Dit is vanwege de verdoving die u gaat krijgen. U kunt thuis douchen. Op de afdeling wordt u door de verpleegkundige geschoren (buik en schaamhaar) en u krijgt een speciaal jasje aan en elastische kousen. Zij doorloopt met u tevens een controlelijstje met specifieke informatie voor de operatiezaal en geeft u een kalmerend medicijn als voorbereiding op de verdoving. Dan wordt u naar de operatiezaal gebracht. Postoperatief verloop Afhankelijk van hoe de operatie verlopen is en hoe uw lichamelijke conditie is, komt u na de operatie terug op de afdeling of gaat u naar de intensive care. Het verblijf op de intensive care is meestal voor de eerste 24 uur na de operatie. Na de operatie wordt ervoor gezorgd dat u geen pijn heeft. U moet zonder pijn kunnen hoesten. Heeft u toch pijn, meldt dit dan aan de verpleegkundige die u verzorgt. Dankzij de pijntherapie is het mogelijk om de eerste dagen na de ingreep al even op de stoel te gaan zitten. Indien nodig kan de fysiotherapie worden ingeschakeld die u ondersteunt met ademhalingsoefeningen en beperkte mobilisatieoefeningen, zoals het optrekken van de voeten en het bewegen van
Radicale Prostatectomie de benen. Dit is van belang om flebitis (ontsteking van de aders) en trombose (verstopping van de aders) tegen te gaan. De beweging en de oefeningen worden wat bemoeilijkt door de aanwezigheid van een aantal slangetjes. Deze zijn echter noodzakelijk voor het herstel en zullen maar tijdelijk zijn. Korte uitleg van de slangetjes: 1. De pijntherapie: via een epiduraal buisje (verdoving via de rug), wordt door middel van een pomp medicatie toegediend, die ervoor zorgt dat u pijnvrij blijft. Deze leiding kan een aantal dagen blijven zitten. Dan wordt de pijnmedicatie vervangen door een zoutoplossing om te kijken of u zonder deze pijntherapie kan. Indien nodig wordt de pijntherapie opnieuw aangesloten, anders wordt deze verwijderd. 2. Als blijkt dat het epidurale buisje niet kan worden geprikt, kan de pijnmedicatie ook via de bloedbaan gegeven worden met behulp van een pomp. 3. Een intraveneus infuus: dit is een slangetje in de arm. Deze leiding zorgt voor de vocht en medicatie toediening. Gedurende een aantal dagen krijgt u een glucose- en/of zoutoplossing toegediend, die nodig is voor uw herstel. De voeding zal worden aangepast nadat de darmen hun normale functie hebben hervat. 4. Twee wonddrains, één aan de linkerkant en één aan de rechterkant van de buik. Deze voeren overtollig wondvocht en bloed af. Zodra de drains minder of niet meer lopen worden ze verwijderd. 5. Katheter: deze loopt via de plasbuis in de blaas. De katheter zorgt voor het aflopen van de urine en zorgt ervoor dat de hechting tussen plasbuis en blaas weer kan genezen. Na ongeveer drie weken wordt deze verwijderd na het maken van een blaasfoto op de röntgenafdeling. De foto wordt ongeveer twee weken na het ontslag gemaakt. U wordt hier nog een dag en een nacht voor opgenomen.
Het dagelijks leven Voeding en stoelgang De ingreep op zich heeft geen invloed op uw voedingsgewoonten. U moet alleen zorgen voor een goede voeding met voldoende afwisseling. U dient er rekening mee te houden dat uw stoelgang wat verstoord is na de operatie. Diarree is de meest voorkomende klacht. De klachten van diarree verdwijnen meestal weer snel. De darm neemt dan zijn normale functie weer op. De eerste twee weken na de operatie is het gebruik van zetpillen of klysma s niet wenselijk. Als u toch problemen heeft met de stoelgang, vertel het uw verpleegkundige. Seksualiteit Na de ingreep kunt u het beste enkele maanden de tijd nemen om psychisch en lichamelijk te herstellen. Tijd en begrip zijn voor u en uw partner noodzakelijk om aan de nieuwe situatie te wennen. Impotentie kan een tijdelijk of definitief gevolg zijn van de ingreep. Probeer hier ook open over te praten met uw partner. U kunt uw vragen of problemen met uw behandelend arts bespreken. Beroep en vrije tijd Indien u voor de operatie werkte, kunt u nadien gerust uw beroep opnieuw uitoefenen. Vermijdt liefst zoveel mogelijk tijdens de eerste maanden het tillen van zware lasten of langdurig heffen. U kunt aan recreatieve sportbeoefening doen, bv. zwemmen, wandelen. U moet erop letten de eerste zes weken niet te fietsen, om pijn en kwetsuren te voorkomen. Het zitvlak is tijdelijk een gevoelige zone, omdat de weggenomen prostaat dicht tegen de endeldarm ligt. Reizen kunt u zonder problemen doen. Zorg er alleen wel voor genoeg incontinentiemateriaal mee te nemen (indien nodig). Om problemen te voorkomen door bijvoorbeeld het zoek raken van bagage kunt u het best een deel van uw hulpmiddelen in uw handbagage houden.
Radicale Prostatectomie Tuinieren mag rustig. Wees echter voorzichtig en laat zeker het zware werk zoals spitten en heffen door een ander doen. Als algemene regel geldt dat u voldoende moet drinken, namelijk twee liter per dag. Deze hoeveelheid is nodig om een normale urineproductie te verzekeren. Incontinentie na de operatie De kans bestaat dat u geheel of gedeeltelijk incontinent bent. Voor adviezen kunt u dan terecht bij de incontinentieverpleegkundige. Zij kan u adviseren in het gebruik van het juiste materiaal. Ook kunt u na een aantal weken herstel doorgestuurd worden naar de fysiotherapie. Zij kunnen u helpen met bekkenbodemspieroefeningen.
Redactie: Afdeling Communicatie en Afdeling Urologie Vondellaan 13 1942 LE Beverwijk T : +31 (0) 251 26 5555 W : rkz.nl /RKZ.BrandwondencentrumBeverwijk /RodeKruisZH /company/rode-kruis-ziekenhuis Zorg van de Zaak Het RKZ maakt deel uit van het Zorg van de Zaak Netwerk. HD.90.0299-NL 2011-09