Keramiek- en glasrestauratie CONDITIEBESCHRIJVING EN BEHANDELINGSVOORSTEL ADMINISTRATIEVE GEGEVENS Object: Bucchero Drinkschaal Inv. nummer: 17072 Opdrachtgever: Allard Piersson Museum Contact persoon: Dhr. René van Beek Restauratienummer 2011/MichielOverhoff/02 Restaurator: Michiel Overhoff Datum: December 2011 Februari 2012 KUNSTHISTORISCHE EN MATERIAALTECHNISCHE GEGEVENS Vorm: Materiaal: Vervaardigingtechniek: Decoratie/versiering: Herkomst: Kunstenaar/fabriek: Datering: Merken/stickers: Afmeting: Hoogte: Breedte: Diameter: Doorsnede: CONDITIEBESCHRIJVING Kleine Etruskische drinkschaal op kleine voet met twee oortjes aan weerszijden. In de huidige staat ontbreekt, naast enkele scherven, tevens een van deze twee oortjes Bucchero Aardewerk Gedraaid op een draaischijf; Draairingen zichtbaar in het materiaal. Handvatten er later op vast gemonteerd Concentrische ringen aan onderzijde. Drie-takkige waaierpatronen gemaakt met kammetje Etrurië, hedendaags Italië Onbekend Het aardewerk is niet heel dikwandig dus betreft het hier een relatief vroege vorm van Bucchero aardewerk. Waarschijnlijk ongeveer 600-650 vchr Geen oorspronkelijke merken. Het schaaltje is aan de onderzijde door het museum gemerkt met het inventarisnummer 17072 en de code VV72 5 cm 15.8 cm (einde oor tot tegenoverliggende rand van de schaal) 14 cm - Structureel: Oppervlak/glazuur: Oude restauraties: 13 scherven aan elkaar gelijmd en verbonden met aanvullingen Gepolijst aan alle zijden Geen glazuur Scherven zijn erg stoffig en mogelijk op enkele plaatsen overschilderd 5 aanvullingen waarvan 1 afgebroken oor in twee delen Alle scherven en aanvullingen (met uitzondering van het gebroken oor) aan elkaar gelijmd met een oplosmiddelenlijm Algemeen indruk conditie: Slecht/matig/redelijk/goed
TEKENING Tekening 1: Schaal bovenaanzicht (zie ook foto 1); gearceerde delen zijn aanvullingen. Het geruite deel een mogelijke vreemde scherf Dia s/foto s Foto 1; Schaal bovenaanzicht
Foto 2: Schaal, onderaanzicht Foto 3 :Schaal, zijaanzicht
BEHANDELINGSVOORSTEL Onderzoek: Test naar type lijm gebruikt bij de vorige restauratie om vast te stellen hoe deze het best verwijderd kan worden. Verder onderzoek lijkt op dit moment niet noodzakelijk. Begroting uren: 0 Conserveringsvoorstel: De huidige staat van de schaal voldoet niet om het object tentoon te stellen. Sommige aanvullingen, vooral aan de randen lopen niet mooi gelijk met het origineel. Om de restauratie over te doen moeten eerst de scherven uit elkaar door de huidige verlijming op te lossen met een daarvoor geschikt oplosmiddel. Hierna worden de breukvlakken schoongemaakt met oplosmiddel en zo nodig mechanisch verder schoongemaakt. De oude aanvullingen moeten vervolgens verwijderd worden. Scherven schoonmaken met kwastjes en eventueel met een beetje aceton om overschilderingen van de vorige restauratie te verwijderen. Hierna de breukvlakken consolideren met een 5% oplossing van Paraloid B72 (Ethyl-Methacrylaat) in aceton en vervolgens de scherven opnieuw lijmen met Paraloid B72 (50% in aceton). De grote lacune moet worden aangevuld met gips om het object stevigheid en stabiliteit te verlenen. Begroting uren: Urgentie conservering: Hoog Restauratievoorstel: Kleinere lacunes aanvullen met bijgekleurd gips om het object visueel meer een geheel te maken. Het gips kan worden bijgekleurd tot grijs zodat eventuele toekomstige lacunes minder duidelijk opvallen. Ook de grotere aanvulling kan met bijgekleurd gips gemaakt worden. Aanvullingen bijkleuren in zwart met een glans gelijkend op de rest van het object om de aanvulling minder opvallend te maken. Om wel duidelijk aan te geven dat het een restauratie betreft worden decoraties niet doorgezet. Ontbrekende handvat bijmaken om geheel een betere leesbaarheid te geven. Het bijmaken wordt gedaan door een siliconen mal te maken van het nog aanwezige oortje en hierin een nieuw oor te gieten. Dit oor wordt verlijmd met het object. Begroting uren: Urgentie restauratie: Laag
BEREDERING VOORSTEL Onderzocht moet worden wat voor type lijm er bij de vorige restauratie gebruikt is. Omdat er verder op dit moment geen onbekende oppervlakte lagen, aantastingen, of andere sporen zijn die de verdere behandeling zouden kunnen beïnvloeden is verder onderzoek niet nodig. Het drinkschaaltje zit stevig in elkaar gelijmd. Het afgebroken handvat is een oude aanvulling. Omdat de aanvullingen en verlijming stabiel zijn en geen gevaar voor het object vormen is behandeling niet urgent. Er bestaat een vergroot risico dat het afgebroken oor kwijt raakt, maar omdat het geen origineel materiaal is blijft de urgentie van de behandeling laag. De reden om toch te behandelen zou kunnen komen uit het beoogde doel voor het schaaltje. Als het alleen in depot bewaard moet worden lijkt mij de huidige staat voldoende (wellicht met alleen het afgebroken oor weer teruggelijmd), maar voor studiedoeleinden of een opstelling in een tentoonstelling is een behandeling aan te raden. De huidige aanvullingen zijn niet glad afgewerkt en de randen lopen niet mooi door in de aanvullingen. Het geheel doet hierdoor wat slordig aan. Vooral deze aanvullingen moeten opnieuw worden gedaan om een mooi resultaat te bereiken. Aanvullingen stel ik voor te maken met gips bijgekleurd in een kleur die overeenkomt met de scherf van het Bucchero. De reden hiervoor is dat eventuele chips die later tijdens opstellingen zouden kunnen afbreken niet meteen een storend effect hebben. Vervolgens stel ik voor de aanvulling in zwart met een glans gelijkend op die van het Bucchero te retoucheren. Het zwart zorgt ervoor dat de aanvullingen niet te veel opvallen. Om duidelijk aan te geven welke delen aanvullingen zijn, zou ik de concentrische cirkels en waaiermotieven in de retouches niet verder doorzetten. Wellicht zou ervoor gekozen kunnen worden om alleen het de grote lacune aan te vullen. Alleen deze aanvulling is namelijk noodzakelijk voor de stabiliteit van het object. Voor het gehele beeld van het object kies ik er echter voor de andere aanvullingen toch consequent door te voeren zodat in een opstelling niet een deel van het object is aangevuld en een ander deel niet. Ook de kleiner lacunes vul ik om deze reden aan. Voor de leesbaarheid van het object is het wenselijk ook het tweede oor bij te maken uit gips en dit aan te zetten. Het bijmaken van het tweede oor is in dit geval gerechtvaardigd omdat de vorm van het andere oor bekend is dat dergelijke schaaltjes altijd twee oren bevatten. De scherven zijn bedekt met een laag stof. Stof kan vocht en vuil aantrekken en dus is het van belang dit weg te halen.