Colofon: Dit is een uitgave van het project Beroepskolom-Stedendriehoek Tekst interviews: Ita van Dijk Tekst en opmaak: Rienk van der Werff Ria Willems Redactie: Tineke Greutink Rienk van der Werff Druk: repro.oce@aventus.nl 2009 project beroepskolom-stedendriehoek www.beroepskolom-stedendriehoek.nl O.09/021 16
Inhoud: Inleiding 3 Ik heb altijd al verpleegkundige willen worden 4 Algemeen 5 Aanmeldingsprocedure bij ROC Aventus 5 Bijzondere situaties 5 Informatie voor het vmbo Het portfolio in het vmbo 6 Voorbereiding van de leerling op het intakegesprek 6 Informatie voor de intakers in het mbo Uitnodiging voor het intakegesprek 7 Ik hoop dat ze mijn tekeningen mooi vinden 8 Het intakegesprek 9 Eisen waaraan een intakegesprek tenminste moet voldoen 10 Ik wil graag een kleinere school 11 Afwijkende regelingen 12 Scholen waarvan de leerlingen met portfolio voor het intakegesprek kunnen worden uitgenodigd 15 Scholen waarvan de leerlingen met portfolio voor het intakegesprek kunnen worden uitgenodigd. ASB Veluws College Cortenbosch Veluws College Mheenpark Veluws College Twello Edison College CSG Sprengeloo CSG Edu-College Chr. Lyceum CSG De Heemgaard AOC Oost Twello werkt met het AOC-portfolio RSG Noord Oost Veluwe Epe Jacobus Fruytier S.G. Koninklijke Scholen Gemeenschap werkt met een eigen portfolio SBMIJ Etty Hillesum Lyceum Deventer Staring College Lochem Stedelijk Dalton College Zutphen Isendoorn College Warnsveld Baudartius College Zutphen S.G. De Waerdenborch Holten t Beeckland Vorden werkt nog niet met een portfolio Vrijeschool De Berkel Zutphen werkt met een eigen portfolio Vrijeschool De IJssel Zutphen werkt met een eigen portfolio Het Rhedens Dieren werkt nog niet met een portfolio Met dank aan: Cindy Koldenhof Don Bonnema Maaike Haijes 2 15
Intake met leerlingen afkomstig van VSO-scholen. De VSO-scholen zijn zgn. cluster4 scholen, voorheen de zmok-scholen (zeer moeilijk opvoedbare kinderen). De leerlingen die afkomstig zijn van een VSO-school hebben dezelfde instroomrechten als leerlingen van andere vo-scholen. Vanwege de specifieke problematiek van deze leerlingen is het noodzakelijk dat het intakegesprek met hen plaatsvindt in aanwezigheid van een begeleider van de VSO-school. Het is daarom belangrijk dat deze begeleider van de VSO-leerling voor het intakegesprek uitgenodigd wordt. Leerling Gebonden Financiering (rugzakje) Als een leerling aangeeft dat hij/zij een rugzakje heeft (LGF) dan moet de sectorcontactpersoon hiervan in kennis worden gesteld. De volgende zaken zijn van belang: van welke VSO school komt de leerling en welk cluster betreft dit? wie is de ambulant begeleider van de leerling? indicatiegegevens: o Indicatienummer; o Datum indicatiestelling; o Geldigheidsduur; o Naam ambulante dienst. Bij de uitnodiging van een leerling voor een intakegesprek zal de administratie een brief toevoegen, waarin een verzoek staat om de bovenstaande gegevens me te nemen. VSO-scholen in de regio zijn De Ambelt /Zwolle De Bolster Voorst Het Hoenderloo College Hoenderloo Rentray-Suringaschool Eefde VSO Klein Borculo Borculo De Sprengen Wapenveld Mariëndaal Arnhem VSO Het Schip Enschede Inleiding: De nieuwe instroom meldt zich weer aan. De examenkandidaten van de vmbo-scholen bereiden zich voor op de laatste test -het eindexamen- en bereiden zich voor op een vervolgopleiding. In de afgelopen jaren hebben veel vmbo-leerlingen, die afkomstig zijn van één van de vo-scholen uit de regio Stedendriehoek, gewerkt aan het portfolio. In meerderheid wordt gebruik gemaakt van het portfolio dat door het project Beroepskolom-Stedendriehoek is ontwikkeld. Via de website www.beroepskolom-stedendriehoek.nl is de oude versie van het portfolio te downloaden. In het schooljaar 2008-2009 zijn de derde jaars vmbo-ers met een vernieuwde versie van het portfolio aan de slag gegaan. Dit portfolio zal voor het eerst in de intake gebruikt worden bij de overgang van school 2009-2010 naar het daaropvolgende schooljaar. De vo-scholen uit de regio Stedendriehoek hebben met ROC Aventus bindende afspraken gemaakt over het gebruik van het portfolio in de intake. De andere mbo-scholen die inmiddels deel uitmaken van de Beroepskolom-Stedendriehoek werken met een eigen intakeprocedure maar kunnen voor hun intakegesprekken ook gebruik maken van deze handleiding. In deze brochure willen we de afspraken die gemaakt zijn over het gebruik van het portfolio weer in herinnering brengen bij de intakers van ROC Aventus. Aan de intakers van het AOC-Oost, het Helicon en het Hoornbeeck College worden gevraagd om bij de intake de afspraken over het gebruik van het portfolio ook toe te passen. Deze brochure kan ook gebruikt worden door intakers van andere ROC s en AOC s als leerlingen uit de Stedendriehoek bij hen komen voor een intakegesprek. Drie vmbo-leerlingen die binnenkort de overstap van vmbo naar mbo gaan maken zijn geïnterviewd. Zij vertellen in deze brochure over hun verwachtingen van de intakegesprekken. REC s enz.: OSCAR REC Oost Nederland SOTOG REC Groot Gelre Viataal Ambulante dienstverlening Schalkhaar Borculo Arnhem Arnhem 14 3
Cindy Koldenhof (16 jaar) 4 e leerjaar vmbo-gl, zorg en welzijn Veluws College, loc. Cortenbosch, Ik heb altijd al verpleegkundige willen worden Al sinds mijn achtste pas ik vaak op en baby s vind ik daarbij helemaal geweldig. Ik wil na mijn examen Verpleegkunde niveau 4 gaan doen, een BBL-opleiding, en wil dan uiteindelijk kraamverpleegkundige worden. Mijn portfolio is ook helemaal op die opleiding gericht. Mijn stage was dat niet, want je mag niet als ongediplomeerde met baby s werken, dus heb ik in een verzorgingshuis stage gelopen. In het portfolio kunnen ze duidelijk zien wat je allemaal gedaan hebt en hoe je bent. Je moet de vragen over jezelf invullen en daarna kijkt je mentor ernaar. Die kent jou en kan je goed beoordelen. Doordat je de vragen eerst zelf moet invullen, denk je na over hoe je jezelf ziet. Ik vind het belangrijk dat vooral naar de reflectieformulieren op sociale vaardigheden gekeken wordt. Ik heb ook een powerpointpresentatie over mezelf moeten houden: wie ben ik, wat wil ik, wat verwacht ik van docenten. Je moest ook zeggen waar je goed in bent. Dat is best moeilijk om voor de groep te vertellen. Ook die presentatie vind je terug in mijn portfolio. Zo n portfolio is vooral ook handig voor kinderen die niet zo gemakkelijk uit zichzelf vertellen wat ze kunnen en willen. Anders kun je in zo n uur intake niet alles te weten komen. En de indruk die ik achter wil laten? Dat ik sociaal ben en dat ik er echt 100% voor ga! Doorstroomrechten leerlingen uit het Praktijkonderwijs: Leerlingen die afkomstig zijn uit het praktijkonderwijs kunnen niet zonder meer toegelaten worden. Dat geldt voor zowel de niveau 1 opleidingen als voor de andere mboopleidingen met een drempelloze instroom. Plaatsing van Praktijkschool-leerlingen kan alleen op basis van nauw overleg met de praktijkschool waar de leerling vandaan komt. Met de Praktijkscholen is afgesproken dat leerlingen die zich buiten de Praktijkschool om aanmelden worden terugverwezen naar deze school. Dat geldt ook voor leerlingen die de Praktijkschool al verlaten hebben. Intakers dienen er dan ook alert op te zijn als een leerling als vooropleiding de praktijkschool opgeeft. De praktijkscholen in de regio Stedendriehoek zijn: Praktijkschool Praktijkschool de Boog Praktijkschool van de Jac. Fruytierschool Praktijkonderwijs Zutphen Praktijkschool Arkelstein (locatie van het Etty Hillesum lyceum) Het intakegesprek met een leerling van een praktijkschool zal daardoor anders verlopen dan een intakegesprek met een leerling van een andere school. 4 13
Afwijkende regelingen: Doorstroomrechten leerlingen van de Vrijescholen: De Vrijescholen hebben een licentie om voortgezet onderwijs aan te bieden voor vmbo TL, havo en vwo. De TL-variant van de Vrijescholen leidt op voor het niveau Theoretische Leerweg. De leerlingen sluiten de opleiding af met een examen en krijgen een diploma van het niveau Theoretische Leerweg. Zij sluiten de vakken Nederlands en Engels centraal af en leggen voor de andere vakken op schoolniveau examens af. Naast de TL-stroom (mavo) opleiding kennen de Vrijescholen een praktische stroom. De leerlingen van de praktischestroom doen geen eindexamen. Deze leerlingen krijgen bij de afsluiting van hun opleiding een getuigschrift waarin uitvoerig beschreven wordt waarin zij opgeleid zijn en welke instroomrechten dat geeft voor een mbo-opleiding. De Vrijescholen werken met competentieprofielen. Deze competenties worden beschreven in het getuigschrift. Portfolio Vrijeschool: De leerlingen van de Vrijescholen werken met een eigen portfolio. Bij de uitnodiging voor het intakegesprek kan daarom ook aan hen gevraagd worden om het portfolio mee te nemen. Algemeen: Bij de intake wordt ervan uitgegaan dat: o de wettelijke doorstroomrechten uitgangspunt zijn; o het portfolio tijdens de intake niet bedoeld is als selectiemiddel; o het portfolio in positieve zin bijdraagt aan het opstellen van een persoonlijk opleidingsplan; o het portfolio de start is van de begeleiding van de student in ROC Aventus of één van de andere mbo-scholen. Aanmeldingsprocedure bij ROC Aventus Als een leerling zich aanmeldt voor een opleiding (via het aanmeldingsformulier) wordt hij/zij voorlopig ingeschreven. Het is belangrijk dat de sectoradministratie de gegevens van de desbetreffende leerling snel doorgeeft aan degene die de intake doet en/of aan de sectorcontactpersoon. Daarnaast is het belangrijk dat deze gegevens ook direct in de studentenadministratie Noise worden opgenomen. Bijzondere situaties Als een leerling aangeeft, dat er rekening gehouden moet worden met een bepaalde handicap of belemmering, dat moet de intaker dit weten. De intaker kan dan (op voorhand) contact hebben met de sectorcontactpersoon en hem/haar vragen aanwezig te zijn bij het intakegesprek. 12 5
Informatie voor het vmbo: Het portfolio in het vmbo De vmbo-leerlingen van de scholen uit de regio Stedendriehoek hebben in de derde en de vierde klas gewerkt aan het portfolio. In het portfolio heeft de vmbo-leerling zijn/haar onderwijsontwikkelingen bijgehouden en daarvan bewijsstukken verzameld. De mentor of de decaan heeft het portfolio gebruikt bij de begeleiding van de leerling. Eén van de belangrijkste zaken in het portfolio is het keuzeproces dat de leerling doormaakt. o Waarom heeft hij/zij voor een bepaalde leerweg gekozen? o Waar komt de belangstelling voor de vervolgopleiding vandaan? o Heeft de leerling al een duidelijk beeld van het beroep waarvoor hij/zij wil worden opgeleid? o Welke stage-ervaringen heeft de leerling al en hoe zijn de stages verlopen? o Heeft de leerling een bijbaantje en zo ja wat doet hij/zij dan? Kortom allerlei zaken die inzicht geven in het functioneren van de leerling en in zijn/haar belangstellingssfeer. Voorbereiding van de leerling op het intakegesprek De leerling moet ervoor zorgen dat, in ieder geval, de tabbladen 3, 4, 5 en 8 van het portfolio zijn ingevuld vóórdat het intakegesprek plaatsvindt. Daarnaast stimuleert de mentor of decaan de leerling om, indien nodig, de zelfinvulversie van het overdrachtsformulier in te vullen. Maaike Haijes (16 jaar) 4 e leerjaar vmbo-basis, zorg en welzijn Veluws College, loc. Cortenbosch, Ik wil graag een kleinere school Het intakegesprek moet ik nog hebben, maar ik ga Helpende niveau 2 doen. Ik heb stage gelopen in een verzorgingshuis, een woonzorginstelling heet dat nu. Die stage was leuk, maar dat is niet wat ik uiteindelijk wil doen. Ik wil graag kraamverzorgster worden. Bij de kraamzorg kun je voor een korte stage niet terecht, dus daarom wil ik voor mijn volgende stage graag naar een Kinderdagverblijf. In mijn portfolio zit nog niet zo heel erg veel. Wel natuurlijk de gegevens over de school en de lijsten die we vorig schooljaar moesten invullen. Dat vond ik nog best lastig. Net als mijn klasgenoten heb ik een presentatie voor de klas moeten houden. Die doe ik er ook bij. Ik hoop dat de intaker aan mijn portfolio kan zien dat ik verzorgd ben, doorzettingsvermogen heb en dat ik de kraamzorg in wil. Dat wil ik al van kleins af aan. Ik heb een jonger zusje en jongere broertjes. Mijn nichtjes zijn zwanger en hebben baby s en ik pas heel veel op kinderen. 6 11
Eisen waaraan een intakegesprek tenminste moet voldoen: Het intakegesprek is het begin van het begeleidingstraject in het mbo. Elke nieuwe student heeft daarom een individueel intakegesprek met een intaker. De meeste scholen die aangesloten zijn bij het project Beroepskolom Stedendriehoek werken met het portfolio. Deze scholen geven hun leerlingen de opdracht het portfolio mee te nemen naar de intake. 1. een intakegesprek duurt tussen de 15 en 30 minuten; 2. voorafgaande aan het gesprek heeft de intaker informatie verzameld over de betreffende leerling m.b.t. de formele zaken; 3. het gesprek wordt in ROC Aventus gevoerd aan de hand van het centraal vastgestelde Aventus intakeformulier, andere mboscholen hebben een eigen intakeformulier maar worden gevraagd de hieronder genoemde tabbladen uit het portfolio te bespreken: - Tabblad 3: Studeergedrag en houding. - Tabblad 4: Beroepskeuze(proces). - Tabblad 5: Werk- en/of stage ervaring. - Tabblad 8: Overdrachtsformulier/Zelfinvulversie. 4. de leerling moet gelegenheid krijgen om vragen te stellen; 5. aan het eind van het gesprek moet het voor de leerling duidelijk zijn welke vervolgstappen genomen moeten worden voor plaatsing. Informatie voor de intakers in het mbo: Uitnodiging voor het intakegesprek In de uitnodiging aan de leerling moet duidelijk vermeld worden: o dat het gaat om een persoonlijk gesprek waarbij de naam van de intaker vermeld is; o het juiste adres waar het gesprek zal plaatsvinden; o het juiste tijdstip van het geplande gesprek; o het telefoonnummer en de naam van degene bij wie de leerling zich kan afmelden bij verhindering; o dat dit gesprek tussen de 15 en 30 minuten zal duren; o dat de tabbladen 3, 4, 5 en 8 (in de uitnodigingsbrief uitgeschreven naar onderwerp) onderdeel van het gesprek zijn. o dat de leerling het volgende mee moet nemen: - portfolio. - kopie identiteitsbewijs. Het intakeformulier voorziet in de mogelijkheid om over de volgende aspecten duidelijkheid te krijgen; o vaardigheden/ houdingsaspecten van een leerling o activiteiten die zoal ondernomen zijn: Hoe actief is een leerling? o heeft de leerling een juist beroepsbeeld ontwikkeld? o heeft de leerling een juiste opleidingskeuze gemaakt? o heeft de leerling extra begeleiding of zorg nodig? o had/heeft de leerling recht op leerlinggebonden financiëring-lgf (het rugzakje)? 10 7
Het intakegesprek: Het intakegesprek moet voldoen aan de eisen voor het intakegesprek zoals beschreven op pagina 11 van deze brochure. De intaker spreekt met de leerling af hoe hij/zij zal worden geïnformeerd over de vervolgstappen die worden ondernomen voor plaatsing in het mbo. De vmbo-scholen verwachten, volgens afspraak, dat het portfolio een centrale plaats inneemt in de intakeprocedure. De leerlingen zijn daarom verplicht om het portfolio mee te nemen naar het intakegesprek. De leerling die tijdens het intakegesprek het portfolio niet bij zich heeft voldoet niet aan de voorwaarden. Don Bonnema (16 jaar) 4 e jaars leerling vmbo-kader, grafi-media Stedelijk Daltoncollege Zutphen Ik hoop dat ze mijn tekeningen mooi vinden Komend jaar wil ik naar het Grafisch Lyceum in Utrecht, voor de opleiding Gamedesign. Voor de intake is mijn portfolio alleen niet voldoende, ik moet ook nog twee opdrachten maken: een storyboard voor een game en een moodboard voor een spel dat in de 17 e eeuw speelt. Dus daar gebruik ik bijvoorbeeld de VOC in. Wat ik uiteindelijk leuk vind aan games ontwerpen is die wereld maken waarin zo n game zich afspeelt. Het is als het ware reizen in de computer. Behalve deze twee opdrachten moet ook mijn portfolio mee. Daarin kan de intaker zien wat je zoal gedaan hebt. Ik heb er bijvoorbeeld tekeningen in gedaan die ik als opdracht voor school moest maken. Niet allemaal, ik heb er een paar uitgekozen waar ik echt trots op ben. Ik teken bij voorkeur manga, een Aziatische tekenstijl, in zwart-wit, omdat dat meer van je vraagt, het is bijvoorbeeld moeilijker om de lichtval goed te krijgen. De cijferlijst vind ik nou weer niet zo belangrijk. Scholen kijken daar veel te veel naar. Je moet praktisch iets kunnen, maar die cijferlijst laat dat niet echt zien. Toch doe ik er mijn eerste en laatste rapport in, zodat ze die ontwikkeling kunnen zien. Ik hoop dat ze uit mijn portfolio kunnen opmaken dat ik veel fantasie heb. En ik hoop dat ze mijn tekeningen mooi vinden. Ze zijn niet perfect, maar ik heb er wel alles aan gedaan. Tip: Als een leerling geen portfolio meegenomen heeft, maar er wel één heeft gemaakt (zie pagina 15), is er een aantal mogelijkheden: o de leerling terugsturen en een andere afspraak maken; o met de leerling hierover in gesprek gaan: Hoe komt het dat je het portfolio niet bij je hebt? Staan er zaken in die je liever niet wilt laten zien? Of heb je het portfolio niet of nauwelijks gevuld? o het intakegesprek wel voeren maar een afspraak maken met de leerling op welk tijdstip hij/zij het portfolio toch kan laten zien. Duidelijk moet zijn dat de intaker, gedurende de intakeprocedure, in ieder geval met de leerling het portfolio doorspreekt. De intakeprocedure kan niet worden afgerond als de intaker het portfolio niet heeft besproken met de leerling. 8 9