Röntgenonderzoek van de dikke darm (colon) Medische beeldvorming
Uw huisarts of specialist heeft u voor een onderzoek van de dikke darm (colon) doorverwezen naar de afdeling Medische beeldvorming, voorheen röntgenafdeling genoemd. In deze folder kunt u lezen wat het onderzoek inhoudt. Het doel van het onderzoek Het doel van het onderzoek is om met behulp van een contrastmiddel te kijken of er afwijkingen zijn in de dikke darm. De voorbereiding op het onderzoek Het is noodzakelijk dat de dikke darm voor het onderzoek schoon is. Hiertoe dient u vanaf twee dagen vóór het onderzoek een dieet te houden. Wij verzoeken u zich exact aan het bijgevoegde dieetvoorschrift te houden. Alleen dán zijn de foto's betrouwbaar. Indien dit dieetvoorschrift strijdig is met een door u aangehouden dieet, dient u contact op te nemen met de afdeling Diëtetiek. De voorbereiding op het onderzoek veroorzaakt herhaaldelijk diarree. Deze kan reeds drie uur na het begin van het dieet ontstaan. Het is daarom belangrijk in de buurt van het toilet te blijven. De gang van zaken voor en tijdens het onderzoek U wordt verzocht zich op de afgesproken tijd te melden bij de balie van de afdeling Medische beeldvorming. Hierna kunt u plaatsnemen in de wachtkamer totdat de laborant u meeneemt naar een kleedhokje. Voor het onderzoek is het noodzakelijk dat u zich uitkleedt. U krijgt van de laborant een onderzoekshemd, dat u voor het onderzoek aan kunt doen. Zo blijft uw eigen kleding schoon. Het onderzoek Vanuit het kleedhokje komt u in de onderzoekkamer. De radioloog verricht het onderzoek. Hij wordt geassisteerd door één of twee laboranten. De radioloog brengt via de anus een slang ongeveer vijf centimeter bij u naar binnen. Via deze slang wordt bariumpap (contrastvloeistof) in de dikke darm gebracht. Dit geeft u een vol gevoel in de buik. Als er voldoende bariumpap in de dikke darm zit, blaast de arts via de slang wat lucht naar binnen. Door lucht in te brengen kan de arts bepaalde delen van de dikke darm beter zien. Er worden foto's gemaakt van de darm terwijl u in verschillende houdingen ligt of staat. Nadat de foto's zijn gemaakt, wordt de slang eruit gehaald. Hierna kunt u naar het toilet gaan. Het duurt ongeveer 15 minuten voordat het grootste gedeelte van de bariumpap uw lichaam heeft verlaten. Vervolgens kunt u zich aankleden en plaatsnemen in de wachtkamer. Als de radioloog de foto's heeft beoordeeld, kunt u naar huis gaan of naar de verpleegafdeling. patiënteninformatie 2
Na het onderzoek U kunt enkele dagen na het onderzoek nog last hebben van harde witte ontlasting. Dat komt door de bariumpap. Ook kunt u last hebben van buikkrampen en een moeilijke stoelgang. U kunt na het onderzoek uw normale voedingspatroon weer hervatten, tenzij hierover andere afspraken zijn gemaakt met u. De tijdsduur van het onderzoek Het onderzoek duurt, inclusief het toiletbezoek, 30 tot 45 minuten. De uitslag De radioloog stuurt zijn beoordeling van het onderzoek naar de arts die het onderzoek heeft aangevraagd. Deze zal u de uitslag van het onderzoek mededelen. Bijwerkingen Door het gebruik van bariumpap kunnen bijwerkingen optreden. Verbetering van het contrastmiddel heeft er inmiddels voor gezorgd dat bijwerkingen nog maar zelden voorkomen. Als er toch bijwerkingen optreden, zijn die over het algemeen goed te behandelen. Mogelijke bijwerkingen Een nadeel van barium is dat het in de dikke darm kan gaan indikken en bij patiënten die een trage stoelgang hebben tot obstipatie (verstopping) kan leiden. Wij raden alle patiënten aan na het onderzoek veel te drinken en zo nodig een laxeermiddel, zoals bitterzout, bij de apotheek of drogist te halen. Als de darmwand verzwakt is of er een gaatje in de wand zit, kan barium in de buikholte komen. Het barium kan hieruit niet weg en kan ontstekingen en verklevingen veroorzaken. Als een dergelijke darmwandverzwakking van tevoren wordt vermoed, mag geen barium worden gebruikt. In het geval er een bijwerking optreedt, heeft de afdeling Medische beeldvorming voorzorgsmaatregelen getroffen. Er bevinden zich medicamenten op de afdeling die de bijwerking van het contrastmiddel ongedaan maken. Om deze folder leesbaar te houden is volstaan met een globale beschrijving van de bijwerkingen. Indien u dat wenst, kunt u de bijsluiter van het contrastmiddel krijgen. Het is goed om te weten dat hierin door de fabrikanten alle bijwerkingen worden weergegeven, zelfs als een bijwerking maar een enkele keer is voorgekomen. Straling Iedereen weet dat röntgenstralen nadelig kunnen zijn voor de mens en dat zij niet kunnen worden gezien of gevoeld. Overigens staat iedereen bloot aan straling vanuit patiënteninformatie 3
de kosmos en directe omgeving. Van alle straling die een mens gedurende zijn leven kan oplopen, is het aandeel daarvan door medische toepassingen berekend op 16%. Radiodiagnostiek neemt slechts een klein deel van dat totaal voor haar rekening. Dat neemt niet weg dat iedere toepassing zorgvuldig moet worden afgewogen en altijd beschermende maatregelen worden genomen om geen onnodig risico te lopen. Als u zwanger bent of hierover onzeker bent, dient u dit voor het onderzoek te melden. Röntgenstraling kan schadelijk zijn voor het ongeboren kind. Neem hierover tijdens kantooruren contact op met de afdeling Medische beeldvorming. Afspraken Bent u diabetespatiënt? Als u dit meldt bij de balie kunt u zo vroeg mogelijk voor het onderzoek komen. Wanneer u verhinderd bent op de afgesproken tijd, wordt u verzocht dit zo spoedig mogelijk door te geven aan de afdeling Medische beeldvorming. Dieetvoorschrift Gedurende twee dagen vóór het onderzoek. Eet en drink alleen datgene wat in het dieet is vermeld en niets anders. Zie onderstaand advies. 1. Vóór het ontbijt (uiterlijk om 8.00 uur) Het flesje magnesiumsulfaat (bitterzout) vullen met 50 ml. water. Goed schudden tot de korreltjes zijn opgelost. Deze oplossing mag u eventueel toevoegen aan een glas water of limonade van limonadesiroop. 2 tabletten Dulcolax (= 2x5 mg bisacodyl) 2. Ontbijt (8.00-9.00 uur) 2 sneetjes witbrood 1 plak kaas (zonder korst of pitjes) jam (zonder pitjes of schilletjes) 1 hardgekookt ei 2 koppen koffie, thee of heldere dranken (geen melk) 3. Tussendoor (9.00-12.00 uur) 2 koppen koffie, thee of heldere dranken (geen melk) 1 glas appelsap of limonade van siroop (niets eten) 4. Warme maaltijd (12.00-14.00 uur) 2 koppen soep gemaakt van ontvette bouillon met een paar stukjes gekookte kip (zonder vet) gebonden met bloem of vermicelli Eventueel 1 pakje Nutridrink of 1 schaaltje sojapudding (zie toelichting) 1 glas appelsap of limonade van limonadesiroop (geen aardappelen, groente en fruit gebruiken!) patiënteninformatie 4
5. Tussendoor 1. 2 koppen koffie, thee of heldere dranken (geen melk) 2. 1 glas appelsap of limonade van limonadesiroop 6. Avondeten 1 kop ontvette bouillon 2 plakjes kaas (zonder korst of pitjes) evt. met mosterd (zonder pitjes) Eventueel 1 pakje Nutridrink of 1 schaaltje sojapudding (zie toelichting) 2 koppen koffie, thee of andere heldere dranken (hierna niets meer eten; alleen drinken!) 7. 's Avonds (2 uur na het avondeten) Het flesje magnesiumsulfaat (bitterzout) vullen met 50 ml. water. Goed schudden tot de korreltjes zijn opgelost. Deze oplossing mag u eventueel toevoegen aan een glas water of limonade van limonadesiroop. 2 tabletten Dulcolax (2x5 mg bisacodyl) 8. Later op de avond 2 koppen koffie, thee of andere heldere dranken 1 glas appelsap of limonade van limonadesiroop Voorbereiding op de dag van het onderzoek Ter voorbereiding op het onderzoek is het noodzakelijk dat u de avond voor het onderzoek na 24.00 uur niets meer eet of drinkt. Toelichting Heldere dranken zijn: water, mineraalwater zonder koolzuur, thee, koffie, limonade van limonadesiroop en appelsap. In koffie en thee is suiker wel toegestaan, maar melk niet. Wanneer u dit wenst kunt u tijdens de dag van het dieet uw voeding extra aanvullen met twee pakjes Nutridrink (bij de warme maaltijd en het avondeten). Sommige apotheken hebben geen Nutridrink in hun assortiment. U kunt daar een alternatief vergelijkbaar middel kopen. Nutridrink (Nutricia) is een volwaardige drank die veel energie bevat en een gevoel van verzadiging geeft. Nutridrink wordt geleverd in een pakje van 200 ml in de volgende smaken: banaan, tropical, aardbei, sinaasappel, caramel, vanille. (Nutridrink is te koop bij drogist en apotheek) Nutridrink Fibre (bevat extra voedingsvezel) is niet toegestaan. Nutridrink kost ± 5,50 per pakje. Dit wordt niet vergoed door de ziektekostenverzekeraars. Indien er financiële bezwaren zijn, kunt u kiezen voor een goedkoper alternatief: sojapudding. Hiervan mag u uitsluitend de vanillesmaak gebruiken. patiënteninformatie 5
Deze sojapudding is in halve literpakken verkrijgbaar bij kruidenierszaken, reformzaken en diverse drogisterijen. Voorgeschreven geneesmiddelen dient u op normale wijze in te nemen. patiënteninformatie 6
Geef uw mening! Deel uw ervaring over Zuyderland Medisch Centrum op www.zorgkaartnederland.nl, een onafhankelijk kwaliteitsplatform voor de zorg. Op basis van uw ervaring kunnen wij onze zorgverlening verder verbeteren. Naam: U heeft een afspraak op: Datum: Tijdstip van onderzoek: U krijgt de uitslag van uw arts op: Datum: Tijdstip: Medische beeldvorming Locatie Sittard-Geleen Meldpunt West 12 Afsprakennummer 088 459 7747 Informatienummer 088 459 5450 Diëtetiek Meldpunt Oost 03 Meldpunt West 07 Informatienummer 088-459 7636 Werkdagen: 8.30 uur 16.30 uur Internet www.zuyderland.nl 068 05-2016