31 March 2015 FRUITTEELTBERICHT NO. 19

Vergelijkbare documenten
25 March 2016 FRUITTEELTBERICHT NO. 14

Bio Fruit Advies. Marc Trapman Dorpsstraat KT Zoelmond

24 September 2013 FRUITTEELTBERICHT NO. 92

Sercadis. De beste bescherming van uw fruit. Voor een uitstekende bestrijding van schurft, meeldauw en stemphylium

Huidig waarschuwingssysteem. Schurftbestrijding in een nieuw kleedje. Verbeteren Schurfbestrijding appel 24/01/2019

HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN

fungicide suspensie concentraat 400 g/l pyrimenthanil 4 x 5 l GEVAAR

Zwartvruchtrot slaat toe

INFO 505 JUNI Bellis, voor een verzekerde bewaring. Bellis. Bellis. Bellis

18 July 2012 FRUITTEELTBERICHT NO. 88

ELKE AARDAPPEL VERDIENT DE BESTE BESCHERMING.

Tot de laatste korrel robuust in de strijd tegen Phytophthora.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Bestrijding van blad- en aarziekten in wintertarwe. EH 859 Door: ing.h.w.g.floot

Preventie van bewaarziekten met. Nico Harteveld Manager Outdoor crops

Voorbeeld. Volg de gebruiksaanwijzing om gevaar voor mens en milieu te voorkomen

Boomkwekerij en vaste planten Frupica waakt over uw gewas! Brede werking: o.a. echte meeldauw en Botrytis Ja, Ja, Ja,

Analyse van residugegevens en spuitschema s in kleinfruit (rode bes)

Malvin WG spuitkorrel Toelatingsnummer: 6782 N W.13 Formulering: Water dispergeerbaar granulaat Werkzame stof: Captan Gehalte: 80% Inhoud: 5 kg

Bestrijding botrytis en meeldauw in tomaat (op substraat onder glas)

fungicide suspensie concentraat 400 g/l pyrimethanil pyrimenthanil GEVAAR

Bacterieziekten. Bacterieziekten. Bacterieziekten. Bacterieziekten. Pseudomonas. Bacterieziekten. Klein en steenfruit

Schimmels R. van Wesemael bv / JVD 1

DOPERWT vergelijking efficiëntie fungiciden tegen valse meeldauw

Een uniek duo. Informationen unter: Hotline:

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Handelende in overeenstemming met de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Fluopyram in bloemisterijgewassen en boomteelt.

Afspuitschema 2017 Eind augustus start de pluk van de bewaarrassen, tijd om je planning te maken.

UW PRODUCT LANGER VITAAL

NIEUW! BLOSSOM PROTECT BIOLOGISCHE BESTRIJDING VAN BACTERIEVUUR IN APPELEN EN PEREN

Delan Pro. Proactieve technologie. Delan. plus kaliumfosfiet, voor een nog betere bescherming tegen schurft

IPM = Informatie. Aardappelziekte (P. infestans) Alternaria (A. solani)

water dispergeerbaar granulaat 26,7 % boscalid en 6,7 % pyraclostrobin

Een vloeibaar middel voor brede schimmelbestrijding in de vollegrondsgroenteteelt. Wat doet Amistar Top?

Cylindrocladium buxicola Onderzoek 2014: effectieve strategie. 9 oktober DLV Plant

Delan DF. BASF Nederland B. V., Divisie Agro

Vanaf de laatste week van augustus start de pluk van de bewaarrassen, tijd om je planning te maken.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Handelende in overeenstemming met de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Stroby WG. BASF Nederland B. V., Divisie Agro

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Handelende in overeenstemming met de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu;

ELKE AARDAPPEL VERDIENT DE BESTE BESCHERMING.

Fungicide WAARSCHUWING. Werkzame stof: Captan 80 % w/w Aard van het preparaat: Waterdispergeerbaar granulaat (WG) Resistentiecode: FRAC M4

Een uniek duo. Informationen unter: Hotline:

Kumulus S. BASF Nederland B. V., Divisie Agro WETTELIJK GEBRUIKSVOORSCHRIFT

Schimmels en Bacterien

INFO 204 JUNI Signum, dé standaard in de teelt van wortelen. Signum in wortelen. Signum

Curzate Partner. Voeg echt curatieve werking toe aan uw spuitschema. Voor een robuuste aanpak van Phytophthora. Fungicide.

Nieuwe middelen tegen vruchtboomkanker

Bespaar op kosten Phytophthora- en Alternariabestrijding op zand- en dalgrond.

Score 250 EC, toelatingsnummer N W.7, bij etiketinstructie versie 9

Hét kiemremmingsmiddelen voor aardappelen en uien

Regalis Plus. BASF Nederland B. V., Divisie Agro. Toelatingsnummer N W.1. Water dispergeerbaar granulaat WAARSCHUWING. Gevarenaanduidingen:

TEGEN SCHIMMELS UN inhoud: 10 L e. Batch nr: zie verpakking

VERDERA B 4 (Gliocladium catenulatum J1446)

Ontwikkelingen huidig middelenpakket echte meeldauw stand van zaken op Middelenpakket echte meeldauw - Roos

5 L Nimrod is een geregistreerd handelsmerk FUNGICIDE

15585 N HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN. Actueel WG van het middel VSM Captan 80 WG.

Toelichting DOB Online

Maximale dosering (middel) per toepassing. Dosering (middel) per toepassing. 0,15 %(150 g per 100 L water)

Carial Star Eén schot, twee voltreffers

Mycosphaerella. 2 e teelt Proefstation voor de Groenteteelt v.z.w. Sint-Katelijne-Waver

ALLES rondom residuen: wat moeten we weten?

Resultaten Botrytis onderzoek Bart Heijne

Etiketten gewasbescherming: waar staan we nu?

Tabel 7: meteogegevens voorjaar 2010 tijdens de bloeiperiode onder thermometerhut bron: meteowesterlo. LV% min en windsnelheid April 2010

Vrijheid in exporteren van appels en peren. Nieuw: Affirm

Mycorrhiza. Test met Micosat

Regalis Plus. BASF Nederland B.V., Agricultural Solutions

BESTRIJDING VAN VALSE MEELDAUW IN PETERSELIE

Welke info? weersfactoren!! vatbaarheid gewas besmettingsbronnen. IPM: eerst info, dan fyto. Netwerk van 48 automatische weerstations in Vlaanderen

Praktijkonderzoek naar de invloed van groei, schurftdruk en fungicidebespuitingen op het optreden van perenschurft (Venturia pyrina) op Conference

Bijeenkomst PN DA. Hans Smeets. Adviseur DLV plant BV

Bestrijding van Fusarium in lisianthus

HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN

HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN. Actueel WGGA van het middel Paraat, N W.10

Registratieboekje 2015 Nieuw: CAF+ CAF Centrale Adviesdienst Fruitteelt

Waarschuwingsdienst aardappelziekte PCA

Dosering* middel per toepassing. Maximale dosering middel per toepassing. 0,5 0,75 L/ha. 0,05% (50 ml per 100 L water) 0,6 L/ha 2 per 12 maanden

HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN

Invloed van spuiwater op de bladvertering

HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN. Actueel WGGA voor het middel Paraat, N W.8

Demo driftreductie Utrecht

Spirit en Mirage Plus tegen roest - Consultancy

Paraat. BASF Nederland B. V., Divisie Agro WETTELIJK GEBRUIKSVOORSCHRIFT. Toelatingsnummer N W.7 Productgroep: fungicide Formulering:

Actueel WG van het middel Stroby WG, N W.5. 2 november 2018

Maximaal aantal toepassingen. Maximale dosering (middel) per toepassing. 0,4 L/ha 0,4 L/ha 2 per teeltcyclus. 0,5 L/ha 0,5 L/ha 2 keer in het najaar

HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN

Valse meeldauw in zonnebloemen. Marjan de Boer, Suzanne Breeuwsma, Jan van der Bent, Rik de Werd en Frank van der Helm

Fungicide. Werkt preventief op een breed scala van schimmels en is niet resistentie gevoelig

12477 N, 12 juli 2013 A. WETTELIJK GEBRUIKSVOORSCHRIFT

Eerst info, dan fyto. Aardappelziekte (P. infestans) Alternaria (A. solani)

50% dimethomorf. 51/53 Vergiftig voor in het water levende organismen; kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken.

5 KG FUNGICIDE. Captan 80 % w/w. Breedwerkend fungicide. Gewas Aalbes, aardbei, appel, boomkwekerijgewas, braam, peer UN 3077 WAARSCHUWING

Zaaizaadbehandeling in sla en andijvie Ervaringen en advies

Globaryll 100 Ieder jaar sterkere bloembotten en dikkere appels en peren

De unieke combinatie in Phytophthorabestrijding

Meer effectieve middelen voor meeldauwbestrijding

Transcriptie:

Centrale Adviesdienst Fruitteelt BV Zandweistraat 20 4181 CG WAARDENBURG T : (0418) 655 927 F : (0418) 655 941 E : info@caf.nl I : www.caf.nl Beschermt teelt en telers... 31 March 2015 FRUITTEELTBERICHT NO. 19 SPECIAL SCHURFTBESTRIJDING 2015 In onze eerder berichtgeving (17 maart fax no. 13) heeft u kunnen lezen dat de eerste rijpe ascosporen in Randwijk werden gevonden, echter waren de aantallen nog zeer beperkt. Vanuit België kregen wij een aantal dagen eerder al de melding dat op PCF fruit de eerste rijpe ascosporen werden waargenomen, ook hier ging het om zeer beperkte aantallen in geforceerde omstandigheden. Wanneer we de ontwikkeling in vergelijking wordt gebracht met vorig jaar, dan kan geconcludeerd worden dat deze in Nederland nu 13 dagen later rijp zijn. Ook in de praktijk zien we aan de ontwikkeling van het gewas dat deze achter loopt in vergelijking met vorig jaar. Maar met de feitelijkheden dat de eerste ascosporen rijp zijn in combinatie met de komst van groene delen aan het gewas, is het nieuwe primaire schurftseizoen van start gegaan. Veelal zijn de eerste schurftbespuitingen op zowel appel als peer vorige week uitgevoerd. In de special schurftbestrijding blikken we terug op 2014, algemeenheden, middelenpakket, hulpmiddelen en maken we een vooruitblik naar het schurftseizoen 2015. TERUGBLIK 2014 In de fruitteeltwereld wordt weleens de uitspraak gedaan normale jaren bestaan niet. Ook 2014 gaat de boeken in met opvallende bevindingen. De start van het primaire schurftseizoen begon al opvallend, in die zin dat al op 4 maart in Randwijk de eerste rijpe ascosporen werden waargenomen. In de maanden maart en april hadden we te maken met gemiddeld hoge temperaturen wat we terug zagen in de vroege gewasontwikkeling. De klappers in de uitstoot van de ascosporen zaten begin april, in de appelbloei en tussen Hemelvaartsdag en Pinksteren. Circa half mei gaf RIMpro aan dat de ascosporen op waren, waarmee een eind kwam aan de primaire schurftperiode. In grafiek 1 is het verloop van het primaire schurftseizoen weergegeven. Mei verliep nat, we hadden met een bovengemiddelde aan neerslag te maken. Telers spoten gedurende de primaire periode intensief en vooral in de preventieve aanpak. De gewasontwikkeling verliep snel waarbij telers goed op hebben geanticipeerd. Omdat mei bovengemiddeld nat verliep in combinatie met de uitstoot van de laatste ascosporen ontstond een gevaarlijke situatie, met name als het gaat om de secundaire infecties, zie grafiek 2. In deze grafiek is het verloop van de secundaire infecties weergegeven. Richting het najaar zagen we op de vruchten wat toenemende schurftaantasting. Met name in die percelen met een historie, maar toch ook in percelen die in voorheen geen problemen hadden. Dit betrof met name appel maar ook op peer werd hier en daar wat schurftaantasting waargenomen. Ook in 2013 zagen we richting de oogst al die toename in schurftaantasting. Dit benadrukt dat het blijven opvolgen van gewasontwikkeling zeer belangrijk is en daarmee het frequent controleren op e.v.t. schurftaantasting. Vervolgens verliep de winter relatief zacht en nat. Dit geeft veel inoculum voor 2015. CAF Fruitteeltbericht, pagina 1 van 11

Bloei appel Bloei peer Grafiek 1. RIMpro primaire seizoen overzicht, 2014 Grafiek 2. RIMpro secundaire overzicht, 2014 CAF Fruitteeltbericht, pagina 2 van 11

SCHURFT ALGEMEEN Schurft (Venturia app) is een schimmel die veel aandacht vraagt. In appel hebben we te maken met Venturia inaequalis en bij peer met Venturia pyrina. Een zwaar besmet appel perceel kan daarmee een naastgelegen peren perceel niet besmetten. Overwintering Het normale proces is dat de schurftschimmel zowel bij appel als peer overwintert op het aangetaste blad onder de boom. Daarin ontwikkelen zich de pertitheciën, met daarin de asci met elk twee-cellige ascosporen. Bij appel is het ook mogelijk dat op niet afgerijpte scheuten waarvan de bovenste bladeren zwaar zijn aangetast schimmelweefsel overwintert, daarop zitten dan conidiën. Deze zijn eerder rijp dan ascosporen en kunnen daarmee al eerder infectie veroorzaken, in het onderstaande onderdeel infectie is dit nader beschreven. Infectie Bladeren die vorig jaar door schurft waren aangetast liggen nu op de grond. Bij bladeren met twee of meer schurftvlekken versmelten + en mycelium met elkaar. In die bladeren worden pseudotheciën gevormd. In zo n pseudothecium worden een aantal zakjes gevormd met in elk zakje 8 ascosporen. Jaarlijks wordt door onderzoekers nagegaan wanneer de eerste ascosporen rijp zijn. Bij regen (>0,2 mm) worden de rijpe ascosporen een paar centimeter uitgestoten en verspreiden zich vervolgens met de wind verder om vervolgens op de groene delen zoals bladeren te komen, ook bovenin de boom. De ascosporen welke nog niet rijp zijn zullen op een later moment vrij komen. BELANGRIJK: bij mist of dauw komen geen ascosporen vrij. De ascospoor gaat vervolgens kiemen en hieruit groeit een kiembuis. Na een aantal uren, mits het blad nat blijft, dringt de kiembuis in het blad (of vrucht). Dit moment noemen we: begin infectie. Als het gedurende groei van de kiembuis droog wordt zal deze ontwikkeling stoppen. Echter als binnen 8 uur de in ontwikkeling gaande ascospore opnieuw nat wordt, zal de kiembuis verder groeien. Zo niet dan zal deze afsterven. LET OP: mist en dauw is voor verder groeien van de kiembuis al voldoende. Ook voor conidiën is dit al voldoende om tot infectie te komen. De tijd die nodig is om tot infectie te komen zijn voor jonge- blaadjes en vruchtjes (einde bloei) gelijk. Naarmate blaadjes en vruchtjes ouder worden duurt dat langer, we noemen dat ouderdomsresistentie. Dat betekent dat in het begin van het seizoen de nieuw bijgroeiende delen (blaadjes en vruchtjes) bedekt moeten zijn met een fungicide. De tijdsduur tussen uitstoten en indringen van ascosporen is afhankelijk van de temperatuur. Mills (onderzoeker uit USA) ontdekte rond 1940 de relatie tussen tijd en temperatuur, hij maakte de Tabel van Mills. De eerste kiembuizen dringen in bij een product van (aantal uren x gemiddelde temperatuur) = 100. Bij 140 (vroegere norm) zijn al een groot gedeelte binnengedrongen. De schimmel ontwikkeld zich, onzichtbaar voor het oog, verder tussen opperhuid en cuticula. Later barst het schimmelweefsel naar buiten met daarop zeer veel conidiën die weer voor verdere verspreiding zorgen. De schurftaantasting is dan zichtbaar. Wanneer de schurftvlek zichtbaar wordt (incubatietijd) hangt af van de temperatuur maar is in de voorjaarspraktijk meestal tussen 18 tot 22 dagen. In de zomerperiode is dit 10 tot 14 dagen, zoals beschreven afhankelijk van de temperatuur. Ook wanneer er zeer beperkte aantasting aanwezig zijn is waakzaamheid geboden. Een aangetast blad kan wel 60.000 ascosporen bevatten. Wanneer vorig jaar aantasting werd waargenomen is het zaak dat met voorkeur voor de aanvang van het nieuwe primaire schurftseizoen de bladeren weg zijn gepoetst inclusief versnippert. Daarmee wordt al een belangrijke basis gelegd in de preventieve aanpak. De bovenstaande tekst weergegeven in een tekening, ziet er als volgt uit, afbeelding 1. CAF Fruitteeltbericht, pagina 3 van 11

Afbeelding 1. Verloop schurftinfectie CAF VELDPROEVEN De CAF hecht veel waarde aan relevant onderzoek. Belangrijk is om in te spelen op het geen wat mogelijk komen gaat. Het zij wijzigingen binnen het middelenpakket, enerzijds door het verdwijnen van reguliere middelen maar anderzijds door de komst van nieuwe middelen waarvan nog geen praktijkervaringen van bekend zijn. Een groep middelen waar in de toekomst meer over gaat horen is de zogeheten SDHI groep, van deze groep middelen is werking op schurft aangetoond. Vorige week is Luna Experience toegelaten, dit is de eerste uit deze groep. Verder is het ook mogelijk dat het etiket van een regulier middel wordt gewijzigd. Dit kan enerzijds positief ervaart worden maar ook als nadeel beschouwd worden als o.a. het mineraliseren van de maximale dosering, verruiming van het interval en/of verruiming van de Veiligheidstermijn etc. Eerder heeft u in onze berichtgeving kunnen lezen dat de etiketten van captan wijzigingen heeft ondergaan. Wijzingen kunnen uiteraard van invloed zijn op de huidige strategie. De CAF kijkt middels o.a. onderzoek graag voor u vooruit om zo goed mogelijk in te spelen op de (mogelijke) wijziging in het middelenpakket. De CAF heeft inmiddels meerdere jaren ervaring in de onderzoek aangaande schurftbestrijding in zowel appel als peer. Daaruit zijn belangrijke conclusies naar voren gekomen voor het bepalen van de jaarlijkse strategie, o.a: Een korter spuitinterval verbeterd het bestrijdingsresultaat captan en Delan DF in een korte periode afwisselen is minder effectief. Handhaaf daarom in een periode een doorspuitschema met captan of Delan De curatieve schurftbestrijding word verbeterd als de middelen Score, Chorus en Scala zo kort mogelijk na infectie ingezet zal worden, dit altijd in combinatie met een bedekkingsfungicide Dit seizoen zal de CAF ook onderzoek doen naar de bestrijding van schurft. Belangrijke argumenten zijn o.a. toelating van middelen uit de SDHI groep, wijziging captan etiket en mogelijk op andere wijze de preventieve bestrijding aangaan (groene gewasbescherming als ondersteuning van chemie). De resultaten zullen we uiteraard met u delen zoals u van ons gewend bent. CAF Fruitteeltbericht, pagina 4 van 11

BESCHIKBARE MIDDELEN Voordat we overgaan op de bestrijding is het belangrijk om te weten van met welke Wet & Regelgeving we gedurende dit seizoen te maken hebben. Wanneer dit bekend is zal de keuze voor een middel tevens bepaald worden afhankelijk van de nevenwerking(en). Als eenmaal de vruchten zijn gevormd speelt residu ook een belangrijke rol in het afstemmen van middelen keuze. In de praktijk kan het hierdoor voorkomen dat het best werkende middel niet ingezet zal worden. Wat voorop moet staan is het behoud van fruitkwaliteit. Hieronder een korte beschrijving van de belangrijkste beschikbare middelen die voor de bloei gebruikt kunnen worden. 1. Captan Captan is een veel gebruikt middel binnen de fruitteelt, bekende merknamen zijn Malvin en Merpan. Captan is naast schurft ook goed inzetbaar ter preventieve bestrijding van neusrot, en vruchtboomkanker, met als sleutelmomenten in de brekende knop, bloei en bladval periode. Optimaal is minimaal 2 uur droog na toepassing. Kans op resistentie is er niet. In de CTGB vergadering van eind juni 2014 is zowel Malvin als Merpan een herregistratie ondergaan. Beide etiketten krijgen duidelijke reducties in gebruik toebedeeld. Hieronder treft u de belangrijkste wijzigingen per merknaam: MALVIN WG: Het oude etiket van Malvin mag niet meer gebruikt worden! Daarom vanaf nu: o In appel en peer uitsluitend toepassing tegen bewaarrot, vanaf 1 mei tot 50% bladval o Maximale dosering van 0,94 kg/ha o Langs watergangen gelden de gekende drift reducerende maatregelen o Toepassing met minimaal 7 daagse intervallen, veiligheidstermijn 28 dagen. Fabrikant en toelatingshouder hebben bezwaar ingediend tegen deze verslechtering van het etiket. Het is nu hopen dat het etiket wordt gerepareerd. CAF Fruitteeltbericht, pagina 5 van 11

MERPAN SPK Voor het oude etiket van Merpan geldt een uitverkoop tot 1 juli 2015 en een opgebruik tot 1 december 2015. Praktisch hebben de wijzigingen nog geen nadelige effecten in de schurftbestrijding. Wel geldt de uitlevering van het oude etiket zolang de voorraad strekt met een maximum van 1 juni 2015. Belangrijk is daarom aangaande de schurftbestrijding de wijzigingen in het etiket duidelijk in beeld te hebben. Daarom hebben wij dit voor u in de onderstaande tabel met elkaar in vergelijking gebracht. Tabel 1. Vergelijk oud en nieuw Merpan spk etiket Middel Situatie Geen sloot Sloot: - windscherm - tunnelspuit - venturidop Malvin WG, niet voor 1 mei Sloot: - windscherm + tunnelspuit Sloot: - windscherm + venturidop Sloot: + windscherm Sloot: + windscherm + venturidop 1 MEI tot 50% BLADVAL: VT 28 dagen Merpan spk VOOR 1 MEI NA 50% BLADVAL Ja Ja - mits teeltvrij 6 mtr en max 0,94 kg - mits buitenrij éénzijdig en 0,94 kg/ha - mits dwarsstroom en 0,94 kg/ha -mits teeltvrij 6 mtr en max 1,15 kg - of Wanner spuit - of dwarsstroom + reflectie en max 0,94 -of Wanner spuit -of dwarsstroom + reflectie en max 1,0 - buitenrij éénzijdig - of sensor gestuurd en max 0,94 kg/ha -of emissie scherm en max 0,94 kg/ha en max 1,1 kg -of emissiescherm en max 1,15 1 MEI-50% BLADVAL VT 28 dagen Max 39,2 kg/ha per 12 maanden. Wanneer emissie regels niet tot lagere dosering per bespuiting gelden via: Ja -mits teeltvrij 6 mtr -of buitenrij éénzijdig en max 1,95 -of dwarsstroom en max 1,1 - of Wanner spuit -of dwarsstroom + reflectie en max 2,45 -of sensor gestuurd en max 2,3 -of emissiescherm -15*1,8 kg/ha en interval 7 dagen, of 10* 2,25 kg/ha en interval 10 dagen tegen schurft -4*1,8 kg/ha en interval 7 dagen tegen bewaarrot -2*2,5 kg/ha en interval 7 dagen tegen Vruchtboomkanker CAF Fruitteeltbericht, pagina 6 van 11

2. Delan DF Sterk preventief middel met geen kans op resistentie. De hoeveelheid middel die gebruikt mag worden verschilt. Voor bomen tot 2,25 m hoog geldt een dosering van 530 gram per ha wat een betrouwbaar resultaat biedt. Voor bomen hoger dan 2,25 m zonder sloot kan de dosering tot maximaal 795 gram verhoogd worden. Percelen die grenzen aan een sloot geldt een maximale dosering van 425 gram ongeachte boomgrootte. Met name voor percelen met een hoge schurftdruk en hoge bomen is dit een matige dosering. Op te lossen door de kortst mogelijke intervallen te hanteren (wettelijk 7 dagen) en/of afwisselingen met captan. Na de bespuiting moet het minimaal 2 uur droog voor een goede hechting. Delan heeft in tegenstelling tot captan nauwelijks werking tegen neusrot en vruchtboomkanker. 3. Mancozeb Op peer wordt voor de bloei maar ook na de bloei soms mancozeb (bekende merknamen Dithane DG en Tridex) gebruikt vanwege de nevenwerking op perenbladvlo. Mancozeb heeft een preventieve werking op schurft maar daarnaast ook op vruchtrot. Op appel geen mancozeb toepassen. Mancozeb bevat tevens mangaan en zink. Nieuwe etiketten: Maximaal 4 toepassingen, maximaal 2 kg/ha, interval 10 dagen, VT Tridex 56 dagen overige producten 28 dagen. Dithane DG mag niet voor 1 mei toegepast worden. 4. Syllit Flow Syllit is een sterk preventief middel en heeft in beperkte mate een curatieve werking. Uit verschillende schurftproeven (op Jonagold) van de CAF is gebleken dat Syllit de beste werking heeft. Vaak zit het beeld wat dubbel want Syllit heeft een beperkte curatieve werking tot maximaal 24 uur na begin infectie. Wij adviseren Syllit zeker niet curatief in te zetten na een gevaarlijke infectie. Toepassing in stopspray is ideaal. Door MRL verlaging vanaf nu een langere veiligheidstermijn: 60 dagen. Bij gebruik van Syllit rekening houden met twee aandachtspunten: 1. Lastig mengbaar Bij sommige mengingen kan uitvlokking met als gevolg ernstige verstoppingen ontstaan. De ervaringen zijn erg verschillend. Soms geeft een menging geen problemen maar soms wel. De precieze oorzaak is moeilijk aan te geven, dat kan te maken hebben met de mengvolgorde, watertemperatuur of de hardheid van het water. Op basis van onderzoek en praktijkervaringen kan verondersteld worden dat Syllit met de volgende middelen veilig te mengen is: Stroby, Calcium Chloride, Flint, Ureum, Gazelle, Pirimor Granulat, Regalis, Solubor en Topaz. 2. Resistentie op de loer Beperk het gebruik tot 3 maximaal 4 keer per jaar. Vanwege de mengingsproblemen is het toevoegen van captan of Delan geen optie. Op dit moment hebben we geen signalen dat in Nederland sprake is van resistentie. Om dit te behouden, gepast mee omgaan. Afnemende werking kan gevolgd gaan met resistentie. 5. Kopermeststoffen Bespuitingen met kopermeststof hebben ook een (afdoende) werking tegen schurft. Voor een betrouwbare werking moet de dosering voldoende zijn. Gebruik van koperoxychloride minimaal 2.000 gram actieve stof. Van koperhydroxide is 1.500 gram voldoende. Koper heeft ook een goede werking tegen kanker en doodt ook uitwendig aanwezige bacteriën van bacterievuur en Pseudomonas. Kopermeststoffen hebben uitsluitend een preventieve werking. De bladvertering wordt door koper afgeremd, daarom bij voorkeur niet op appel toepassen. Koper kan schade aan het gewas geven daarom niet meer toepassen vanaf dat de nog gesloten bloemen los van elkaar komen te staan. CAF Fruitteeltbericht, pagina 7 van 11

6. Chorus en Scala Beide behoren tot de groep van de anilino s. De werking is gelijk. Het zijn vooral curatief werkende middelen met een matige preventieve werking. Verminderde gevoeligheid is soms aan de orde. Een toenemende vermindering van gevoeligheid met alle gevolgen van dien leiden tot resistentie (geen werking). Door het aantal toepassingen te beperken en altijd captan of Delan toe te voegen verwacht men dat resistentie zo lang mogelijk wordt uitgesteld. In combinatie met Scala is Delan het sterkst uit proeven. Voor percelen met een sloot zijn 2 bespuitingen Scala toegestaan met maximaal 0,75 ltr en 2 met 0,375 ltr per ha. Voor bomen hoger dan 2,25 m is dat te weinig. Chorus mag tot einde bloei en heeft voor 1 mei een harde dosering van 0,4 kg. Chorus en Scala binnen 72 uur na begin infectie spuiten, beter is binnen 24 tot 48 uur. Beide moeten voor werking opgenomen worden in het gewas. Regen kort na spuiten zal het bestrijdingsresultaat negatief beïnvloeden. Beide middelen werken zowel bij lage als hoge temperaturen. 7. Score Dosering van Score 250 EC is 0,23 ltr per ha. Score heeft een goede curatieve werking maar vrijwel geen preventieve werking. Vanwege resistentie zijn al diverse middelen uit dezelfde groep (zoals Baycor, Dorado, Systhane, Rondo) van de markt verdwenen. Score is duidelijk sterker, de laatste testen geven weer aan dat geen mindere werking is waargenomen. Om de preventieve werking te verbeteren en de kans op resistentie te reduceren, altijd combineren met captan of Delan. Score uiterlijk binnen 96 uur na begin infectie inzetten, maar met voorkeur nog binnen 48 tot 72 uur. Score moet evenals Chorus en Scala opgenomen worden, daarom is regen na spuiten ongewenst. Voor een goede opname moet de temperatuur de eerste uren na spuiten minstens 10 graden zijn. BESTRIJDING In de Nederlandse fruitteelt worden de meeste bespuitingen uitgevoerd tegen schurft, op appel zelfs 75% van de fungiciden inzet. Dit kunnen preventieve, curatieve en de laatste jaren stop-spray bespuitingen zijn. Wel moet verondersteld worden dat de voorkeur uitgaat naar sanitaire maatregelen en preventieve bestrijding, voorkomen is immers beter dan genezen. 1. Preventief In eerste instantie moeten we altijd inspelen op een preventieve aanpak, technisch en gezien de prijs prestatie verhouding. Voor de preventieve aanpak hebben we momenteel de beschikking tot zeer betrouwbare middelen als: captan, Delan DF en Syllit Flow. Voor het behoud van deze hoge betrouwbaarheidsgraad moeten deze middelen wel in de volle dosering en op de juiste wijze toegepast worden. Om ook in de toekomst gebruik van deze middelen te kunnen maken (ten aanzien van emissie/etiket), is het van groot belang om er zorgvuldig mee om te gaan. Belangrijk is om alle groene delen te voorzien van een preventief filmlaagje. Middelen die in het blad worden opgenomen hebben in vergelijking met contact werkende middelen een langere werkingsduur. Bij aanhoudende droogte in het primaire schurftseizoen is het onmogelijk om voor de eerste voorspellende regen alle groene delen met één preventieve bespuiting te beschermen. Daarom afhankelijk van hoe snel de ontwikkeling van het gewas gaat met regelmaat een preventieve bespuiting uitvoeren, ongeacht dat er geen regen word voorspeld. Sterke groei circa 3 dagen en rustige groei circa 7 dagen. 2. Curatief Voor de curatieve bestrijding zijn Chorus, Scala en Score de belangrijkste middelen. We moeten niet uit gaan van een 100% werking. Voor de beste werking is het belangrijk om deze middelen zo kort CAF Fruitteeltbericht, pagina 8 van 11

mogelijk na begin infectie (het binnendringen van de kiembuis) worden ingezet. Chorus en Scala maximaal binnen 48 uur en Score maximaal binnen 72 uur. Score alleen inzetten als de temperatuur met voorkeur boven de 10 C is. Een droge periode van 4 uur na de bespuiting is belangrijk voor een goede opname door het blad. Aan alle bespuitingen met Chorus, Scala en Score moet captan of Delan toegevoegd worden ter stimulering van de preventieve werking en het risico op resistentie te verkleinen. Al deze maatregelen zijn nodig om de effectiviteit van deze middelen nu maar ook voor in de toekomst niet in gevaar te brengen. 3. Stop-spray De laatste jaren is stop-spray in de praktijk toegepast. Deze methode wordt al diverse jaren toegepast. Ook in onze winterlezing hebben wij aan u gevraagd of u weleens de keuze heeft gemaakt voor stopspray. Daaruit bleek dat een groot deel van de telers weleens stop-spray heeft toegepast. Stop-spray is spuiten na de regen maar voordat de eerste kiembuizen indringen. Het mooiste is als de regen is gestopt maar ook lichte regen is geen probleem. De kiembuizen die op dat moment groeien zijn uiterst kwetsbaar. Vanaf het moment dat de eerste kiembuizen gaan binnendringen moet gekozen worden voor een curatief werkend middel. Ook dan is regen na het spuiten ongewenst. De stop-spray methode is vooral geschikt als het niet gelukt is om (kort) voor de regen een preventieve bespuiting uit te voeren. Voor stop-spray is afhankelijk van de heersende temperatuur maar een beperkt aantal uren beschikbaar. Bij 10 graden is dat maar 10 tot 12 uur, bij 7 graden ca 15 uur. Hiervoor zijn captan, Delan en Syllit bruikbaar. Als de beschikbare tijd bijna verstreken is bij voorkeur kiezen voor Syllit. Indien stop-spray niet lukt dan kan alsnog curatieve bestrijding uitgevoerd worden. HULPMIDDELEN Ter ondersteuning voor de bestrijding gebruikt de CAF al ruim 15 jaar het simulatieprogramma Relatieve Infectie Maat (RIMpro) als hulpmiddel. RIMpro betrekt als simulatiemodel gegevens uit weerstations verspreid in de fruitgebieden door het gehele land om vervolgens lokaal te kunnen berekenen waar en wanneer infecties hebben plaats gevonden. In de grafieken wordt een voorspelling opgenomen van 24 uur vanaf het heden. Vorig jaar is de mogelijkheid aangeboden om handmatig bespuitingen in de grafiek in te voeren. Dit heeft als voordeel dat u een indicatie kunt opvragen van wanneer de ingevoerde bespuiting afloopt. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen percelen met een hoge of lage druk. Vijf procent uitstoot zal als weinig gevaarlijk worden aangegeven maar als vorig jaar veel schurft voorkwam is daar WEL een gevaarlijke situatie aan de hand. In percelen met een hoge infectiedruk is elke infectie gevaarlijk!!! U kunt RIMpro na het inloggen op onze site (www.caf.nl) raadplegen. Klik dan op actuele grafieken, vervolgens op de button RIMpro, het landkaartje opent, u kunt inzoomen op de landkaart en uw station kiezen. Het bekende scherm opent dan met selectie tussen de diverse grafieken op tabbladen. Omdat de RIMpro omgeving van CAF in the cloud staat, zijn grafieken geen statische plaatjes maar kunt u in en uitzoomen op de grafieken. Onderstaand is een voorbeeld weergegeven, belangrijk is om goed de legenda te lezen. Wij hebben in de grafiek nog aantal aanvullende omschrijvingen ter verduidelijking opgenomen. CAF Fruitteeltbericht, pagina 9 van 11

Klapper Stroma = Kiembuis dringt blad binnen Hoge infectie Het breakpoint kunt u invoeren om de lopende RIM waarde af te breken (bespuiting is uitgevoerd) Breakpoint Matige infectie Kleine infectie Einde primaire seizoen Neerslag Grafiek 3. Leeswijze RIMpro grafiek Ook de regionale weerberichten (radarbeelden enz.) geven vrij betrouwbare informatie over het tijdstip dat de regen gaat beginnen. Gebruik deze allemaal om uw schurftbestrijding met succes uit te voeren. STRATEGIE BESPUITINGEN 2015 1. De ascosporendruk is sterk bepalend voor de strategie. Bij percelen met een hoge sporendruk mag niets misgaan, want elke misser zal direct afgestraft worden. 2. In percelen met een hoge infectiedruk zijn alle infecties gevaarlijk, ook al geeft RIMpro aan dat het gevaar klein is. 3. Cruciaal is de periode van de eerste groene delen tot begin juni (= ca 10 weken). 4. Start met de bestrijding zodra de eerste groene delen verschijnen. Kan per ras sterk verschillen. 5. Een preventieve aanpak met bespuitingen kort voor de regen is de basis voor de bestrijding. 6. Benut ook stop spray bij calamiteiten op perceelsniveau. 7. Bij twijfel of de voorgaande bespuitingen voldoende zijn, dan altijd kiezen voor een curatieve bespuiting. 8. Gebruik volle doseringen. In situaties met veel sporen de maximum dosering toepassen. 9. Overschat de preventieve werkingsduur van de middelen niet. In tijden van snelle bladontwikkeling betreft dit eerder uren dan dagen. Daarmee ook in droge periode regelmatig een bespuiting uitvoeren. 10. Maak gebruik van alle ter beschikking staande hulpmiddelen. BEWARING In de praktijk verschillen rondom de oogst de meningen of gedurende bewaring een schurftpartij de partij er naast kan besmetten. Besmetting kan echter alleen buiten de koelcel, in het perceel in de laatste weken voor de oogst. Wel kan op basis van de omstandigheden in de koelcel (licht, temperatuur, regime) de incubatietijd aanzienlijk verlengd worden. CAF Fruitteeltbericht, pagina 10 van 11

BERICHTGEVING DIT JAAR De CAF zal ook dit jaar de schurft infecties aan u melden inclusief ons advies. Dit jaar hebben we de beschikking over de gegevens van circa 65 weerstations. Eerder hebben we gecommuniceerd welke stations en welke optioneel beschikbaar zijn (bericht van 3 maart, fax nr. 10). Via www.caf.nl kunt u deze altijd bekijken, met ververste versies per half uur. Elk weerstation omvat 2 grafieken welke u kunt bekijken. De ene is de RIMpro grafiek, deze geeft vooral het gevaar aan van de infecties. De tweede grafiek (Mills) geeft de infecties op basis van uren bladnat en temperatuur. Daarvoor wordt de tabel Mills-3 gebruikt. Om de grafieken te bekijken moet u in de Cloud omgeving klikken op de diverse tabbladen. U treft daar alleen grafieken aan en geen advies. Ook kunt u per station de gedetailleerde weergegevens opvragen, deze staan ook in aparte grafieken. Neem er even de tijd voor om daarin wegwijs te worden. Momenteel draaien alle weerstations volledig. Ook dit jaar zal de CAF zoals u van ons gewend bent de schurftinfecties exclusief zondag, via ons informatiesysteem beschrijvend vermelden inclusief advies. De posten zijn wat verminderd en herschikt maar met dekking over het land in de belangrijke fruitgebieden. SAMENGEVAT Bewaar dit bericht als achtergrond document met aspecten rondom de schurftbestrijding. Zet in op een preventieve aanpak, handel op perceelsniveau en betrek onze adviezen samen met uw ervaringen voor bepaling van de aanpak in 2015. CAF Fruitteeltbericht, pagina 11 van 11