NRK-Voorlichtingsbijeenkomst over Gevaarlijke Stoffen en Arbo

FEDERATIE NEDERLANDSE RUBBER- EN KUNSTSTOFINDUSTRIE Postbus 420 2260 AK Leidschendam Synthesium gebouw C Loire 150, 2491 AK Den Haag Tel: (070) 444 06 60 Fax: (070) 444 06 61 E-mail: info@nrk.nl Website: www.nrk.nl NRK-Voorlichtingsbijeenkomst over Gevaarlijke Stoffen en Arbo Waar : Postillion Bunnik, Kosterijland 8, 3981 AJ Bunnik Wanneer : donderdag 15 juni 2017 Aanvang : 12.00 uur ontvangst met lunch; 13.00 uur opening 13.10 uur 13.50 uur Nieuwe PGS15 (2016) en PGS15 Regelhulp Mijntje Pikaar, Peutz Belangrijke aspecten van de nieuwe PGS 15:2016 Opslag verpakte gevaarlijke stoffen worden beschouwd. De wijzigingen en achtergronden van PGS 15, maar ook tijdelijke opslag (laad- en losplaats) worden besproken. In het verlengde hiervan wordt vooruitgeblikt op de PGS 15 Regelhulp die samen met de NRK is ingezet. Met deze Regelhulp wordt middels een digitale tool de PGS 15:2016 toegankelijker en begrijpelijker voor de gebruiker. 13.50 uur 14.30 uur Rekenmodule gevaarlijke stoffen Huib Arts, Arboplaats Gevaarlijke stoffen: U hebt in uw bedrijf vanzelfsprekend een goed overzicht over alle gevaarlijke stoffen waar u mee werkt. Inspectie SZW verwacht van u dat u voor al uw stoffen voldoet aan hun 4 stappen plan. Dat houd in dat u een grenswaarde voor elke stof moet bepalen, de blootstelling aan alle stoffen moet schatten en ook maatregelen moet nemen en voor borging moet zorgen. Het bijhouden van al deze informatie kost u veel tijd. NRK heeft samen met Arboplaats een alternatieve methode ontwikkeld, die u veel tijd bespaart. Daarnaast focust Mijn RI&E gevaarlijke stoffen, zich op dat deel waar het echt om gaat: het beheersen van de gevaarlijke stoffen. 14.30 uur 15.10 uur Hoe verder met REACH? Onno Jongerius, Jongerius Consult BV De laatste mogelijkheid om stoffen waarvan u meer dan 1 ton per jaar maakt of importeert te preregistreren, passeert op 29 mei 2017. De laatste registratiedeadline voor de stoffen tot 100 ton is juni 2018. Wat de consequenties zijn voor de stoffen (op zich of in mengsels) die u inkoopt of op de markt zet en hoe daar de noodzakelijke REACH Compliance acties voor te organiseren, zullen worden besproken. Tevens zal stilgestaan worden bij de laatste ontwikkelingen rond de REACH- en CLP-verplichtingen voor uw (mengsel) veiligheidsinformatieblad. 15.10 15.20 uur: Pauze 15.20 15.35 uur Regelhulpen en ondernemingsdossier Jeroen Mol, OKComply Introductie van OKcomply, een marktpartij, als vervanging voor het Ondernemingsdossier vanwege de beëindiging van de ondersteuning door EZ. Vanuit de NRK is een pilot-groep opgezet bestaande uit Oerlemans Plastics, MAUSER Benelux en Carlisle CM Europe. Deze leden zijn zeer enthousiast over de mogelijkheden van OKcomply.

FEDERATIE NEDERLANDSE RUBBER- EN KUNSTSTOFINDUSTRIE Postbus 420 2260 AK Leidschendam Synthesium gebouw C Loire 150, 2491 AK Den Haag Tel: (070) 444 06 60 Fax: (070) 444 06 61 E-mail: info@nrk.nl Website: www.nrk.nl 15.35 16.15 uur Machineveiligheid walsen en kalanders Anne Berger, Dunlop Anne Berger geeft uitleg over de NRK-Verbeterhulp Machineveiligheid voor Walsen en Kalanders die in oktober gereed is. 16.15 16.55 uur Psychosociale Arbeidsbelasting Psychosociale arbeidsbelasting: Huib Arts, Arboplaats De Risico-Inventarisatie en Evaluatie die u van uw bedrijf heeft is waarschijnlijk niet meer volledig. Inspectie SZW beoordeelt of in uw RI&E ook aandacht besteed is aan psychosociale arbeidsbelasting (PSA). Bij PSA wordt er gekeken naar werkdruk, pesten, seksuele intimidatie, agressie, geweld en discriminatie. Het volstaat daarbij niet alleen dat u hier aandacht aan besteed hebt, maar ook dat u kunt laten zien dat uw medewerkers hierbij betrokken zijn. Daarnaast verwacht Inspectie SZW dat u eventuele knelpunten opneemt in uw Plan van Aanpak. Hoe u het een en ander vorm kunt geven, dat bespreekt Huib Arts van Arboplaats met u. Daarnaast staat hij stil bij de nieuwe wettelijke verplichtingen die volgens de nieuwe Arbowet per 1 juli voor u van toepassing zijn. 16.55 uur: Afsluiting en borrel

NRK-Voorlichtingsbijeenkomst over Gevaarlijke Stoffen en Arbo) PGS 15:2016 en Regelhulp PGS 15 Opslag van verpakte gevaarlijke stoffen: wijzigingen en achtergronden 15 juni 2017 Ir. A.J. Pikaar (Mijntje)

PGS 15: opslag van verpakte gevaarlijke stoffen 1. PGS 15:2016 versie 1.0 van september 2016 1.1 Werkvoorraad 1.2 Aanverwante stoffen en koopmansgoederen 1.3 Beschermingsniveaus 1.4 Uitgangspuntendocument 1.5 Tijdelijke opslag 1.6 Overige wijzigingen 2. PGS nieuwe stijl 3. Regelhulp PGS 15

1.1 Werkvoorraad nieuw Opmerking dat bevoegd gezag nadere voorschriften kan opnemen m.b.t. veilig gebruik e.d. is verwijderd. Toelichting: geen verkapte opslag, dus niet meerdere niet geopende verpakkingen op werkvloer/ batchgewijze productie en volcontinubedrijven per situatie beoordelen/ werkvoorraad blijft in werkruimte

1.2 Aanverwante stoffen PGS 15:2011 voorschrift 3.1 grondstoffen of chemicaliën, die niet onder het ADR vallen. Sluiten bijv. qua verpakking of toepassingsgebied aan bij PGS 15 stoffen PGS 15:2016 voorschrift 3.1.4/ definitie verpakte (grond)stoffen en chemicaliën die niet onder het ADR vallen, maar qua producteigenschappen (bijvoorbeeld vlampunt, toxiciteit, chemische samenstelling e.d.) overeenkomen met ADR-geclassificeerde stoffen....

1.2 Aanverwante stoffen en koopmansgoederen Aanverwante stoffen en koopmansgoederen in PGS 15 opslagvoorziening behandelen als gevaarlijke stoffen, dus: - eerder sprake van opslag van > 10 ton - voorschriften H4 van toepassing - > 10 ton PGS 15 stoffen en beschermingsniveau 1 - UPD beschouwd alle opgeslagen stoffen - koopmansgoederen in een apart vak - > 10 ton en beschermingsniveau 2a, 3 of 4 - alleen aanverwante stoffen; koopmansgoederen alleen na instemming bevoegd gezag - maatwerk of gemotiveerd afwijken Met gemotiveerd afwijken kan o.a. lager beschermingsniveau worden onderbouwd. Bijvoorbeeld bij max. 10 ton PGS 15 stoffen en lage vuurlast.

1.3 Beschermingsniveaus PGS 15:2011

1.3 Beschermingsniveaus PGS 15: 2016 4 beschermingsniveaus: nieuw beschermingsniveau 2a geïntroduceerd (huidige niveau 2 uitfaseren) extra brandpreventieve maatregelen brand moet beheersbaar zijn voor brandweer, brand beperkt tot opslagvoorziening Weerstand tegen BrandDoorslag en BrandOverslag (WBDBO), bluswatervoorziening, bereikbaarheid - nieuw beschermingsniveau 4 geïntroduceerd - niet brandbare en niet brandonderhoudende stoffen - brandwerende voorzieningen niet noodzakelijk: geen eis ten aanzien van WBDBO

1.4 Uitgangspuntendocument PGS 15: 2016 Nieuw blauwdruk UPD: - herstructurering bestaande blauwdruk - 2 mei 2016 concept gepubliceerd - Handreiking voor het opstellen van een Uitgangspunten Document (UPD) voor Vastopgestelde Brandbeheersings- en Brandblussystemen (VBB-systemen) - vooralsnog alleen specifiek voor PGS 15, mogelijk in toekomst universeel toepasbare blauwdruk voor alle PGSen

1.4 Uitgangspuntendocument (UPD) Door bevoegd goedgekeurd UPD bevat o.a.: - doelstelling(en) van het VBB-systeem - beschrijving waarvoor systeem doeltreffend is - lijst van gevaarlijke en overige stoffen (aanverwant, koopmansgoederen, pallets, e.d.) - bouwkundige, technische en organisatorische voorzieningen - brandscenario's waarvoor VBB doeltreffend dient te zijn - gekozen VBB-systeem met verantwoording - prestatie-eisen VBB om doelstelling te bereiken - de voor ontwerp, uitvoering, beheer en inspectie toe te passen normen met verantwoording - afwijkingen t.o.v. ontwerpnorm en/of PGS - verantwoording gelijkwaardigheid of buiten toepassing verklaring van onderdelen van de ontwerpnorm

1.5 Tijdelijke opslag PGS 15:2011 hoofdstuk 10

1.5 Tijdelijke opslag PGS 15:2016 - inkomende goederen bij tussenopslag idem als uitgaand - LQ en EQ verpakkingen - vrijstelling in situaties waarbij geen deskundige aanwezig is - opslag 10-30 ton - ook opslag van aanverwante stoffen en koopmansgoederen - max. 20.000 kg verpakte stoffen, waarvan max. 10.000 kg gevaarlijke stoffen - bij 10.000 kg per brandcompartiment mag max. 2000 kg ADR 3-etiket per brandcompartiment - bij 30.000 kg per brandcompartiment mag max. 6000 kg ADR 3-etiket per brandcompartiment - bij 30.000 kg per brandcompartiment met > 2000 kg ADR 3-etiket doormelding naar RAC, handbrandmelder en 2x 50 kg poederblusser. Aanvullende maatregelen door drijver (i.o.m. bevoegd gezag en brandweer) vast te stellen om snelle uitbreiding naar aangrenzende compartimenten te voorkomen

1.5 Tijdelijke opslag PGS 15:2016 - onveranderd: - tijdelijke opslagvoorziening in brandcompartiment, in principe 60 min WBDBO - inkomende goederen voor eigen gebruik z.s.m. in opslagvoorziening - productopvang - 10.000 kg gevaarlijke stoffen zonder aanwezigheid deskundige: paardenbox 3m hoog, 60 min brandwerend - 10.000 kg tot 30.000 kg gevaarlijke stoffen met aanwezigheid deskundige: 3,5 m afstand of 30 min brandwerende scheidingsconstructie, max. 100 m 2

1.6 Overige wijzigingen Met name: - CMR stoffen - ondergrens verhoogd van 1 kg naar 25 kg - metalen in vaste vorm (geen poeders) zijn uitgezonderd - voorschriften voor tijdelijke opslag niet van toepassing (wel indien ook ADR geklasseerd) - beperkte opslag van pallets en wikkelmachine in PGS 15 opslagvoorziening toegestaan - onder randvoorwaarden - afwijkende vakindeling bij beschermingsniveau 1 - UPD moet vakindelingsvereisten noemen - bijlage F Brandbeveiligingsinstallaties verwijderd en opgenomen in (concept) PGS 14 - aanvullende eisen WBDBO en brandwerendheid per blussysteem

2 PGS Nieuwe Stijl Aanleiding is brief van staatssecretaris Mansveld aan Tweede kamer d.d. 13 juni 2014 - revitalisatie PGS - Vernieuwing vorm en inhoud van PGS-richtlijnen - nieuwe werkgroep gestart in 2017, hoofdlijnen: - baseren op risicomethodiek - 3 delen (A, B en C) - gereed medio 2018

2 PGS Nieuwe Stijl Opbouw PGS model Nieuwe Stijl

2 PGS Nieuwe Stijl Uniforme risicobenadering

2 PGS Nieuwe Stijl

3 Regelhulp PGS 15 Aanleiding: Begin 2016: NEN en NRK oriëntatie uitgevoerd naar wijze waarop in de praktijk omgegaan wordt met toepassing PGS 15. Resultaat was 5 belangrijke inzichten: 1. veiligheidsbewustzijn kan verbeterd worden 2. toepassing niet altijd eenvoudig vanwege complexiteit en aanwezige kennis 3. borgen van maatregelen neemt veel tijd en geld in beslag 4. toezicht kan eenvoudiger worden ingericht 5. interpretatieverschillen voorkomen worden m.b.t. voorschriften en toepassen van gelijkwaardigheidsprincipe

3 Regelhulp PGS 15 Vervolgens: Diverse oplossingsrichtingen bekeken met o.a. Min I&M, FME- CWM, NRK, EVO, VNCW, VVVF, CTGG en Peutz. Besproken zijn digitale hulpmiddelen (beslisbomen, checklist e.d.). Behoefte lag duidelijk bij regelhulptechniek. NEN kreeg het verzoek de mogelijkheid tot ontwikkeling van een regelhulp te verkennen. Resultaat: begin 2017 demo-versie van Peutz voor de Regelhulp PGS 15.

3 Regelhulp PGS 15 Welk doel willen we bereiken met de Regelhulp PGS 15? Doel: - PGS 15 correct en volledig toepassen door bedrijfsleven - nieuwe opslag - bestaand opslag checken - deelonderwerpen toetsen - kennisvergroting PGS 15/ bewust wording/ inzicht - gelijkwaardigheid en gemotiveerd afwijken - PGS 15 Nieuwe Stijl makkelijk kunnen integreren - FAQ's (InfoMil) verwerken in Regelhulp PGS 15 -...

Mijn RI&E GS Huib Arts Arboplaats Arboplaats

Arboplaats Een adviesbureau dat zich richt op innoveren. O.a.: Arbocatalogi Mijn RI&E Mijn Duurzame Inzetbaarheid Gevaarlijke stoffenmodule Voorkomen van fouten dmv gedrag beïnvloeding. Een nieuwe generatie RI&E instrument 2

Basis model Bedrijfsmatig, veilig en gezond werken Psychosociaal Duurzame inzetbaarheid Psychosociaal Psychosociaal

Mijn RI&E Integrale Bedrijfs-, Veiligheids- en Gezondheidstool

Mijn RI&E biedt stuurinformatie Over: Bedrijfsmatig, veilig en gezond werken Wat gaat goed en wat moet beter Standaard werk en projecten Ingeplande acties Opvolging van alle acties Een nieuwe generatie RI&E instrument 5

RI&E in één overzicht Wat is goed; Wat willen we beter? Een nieuwe generatie RI&E instrument 6

% Belang gedrag Veilig gedrag - Collega's gebruiken pers. beschermingsmid. 70 60 50 40 30 20 10 0 Nooit Zelden Soms Vaak Altijd Benchmark Onderzoek Arboplaats (2016) > 1000 medewerkers industrie; 40 bedrijven Altijd gebruik PBM als nodig: 27 % Altijd gebruik hulpmiddelen als nodig: 21 % Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 7

Belang gedrag / implementatie Focus op beheersmaatregelen Aandacht voor gedrag Bewaking van implementatie Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 8

Nieuwe kijk op Gevaarlijke Stoffen Doel: betere administratie GS of betere arbeidsomstandigheden? Minder administratie is mogelijk bespaart bedrijven veel tijd Gedrag medewerkers centraal bij verbetering arbeidsomstandigheden Nieuwe benaderinsgwijze: Mijn RI&E GS module Een nieuwe generatie RI&E instrument 9

Mijn RI&E GS Huib Arts Arboplaats Arboplaats

Wat is een gevaarlijke stof Producten met een gevaarssymbool Zelfinspectie gevaarlijke stoffen 11

Wat maakt een stof gevaarlijk? Het risico van een stof is afhankelijk van: (Gevaars)eigenschappen van de stof De blootstelling Blootstellingsroute Hoogte blootstelling (dosis) Zelfinspectie gevaarlijke stoffen 12

Gevaarseigenschappen Gevaarseigenschappen Informatie te vinden op MSDS / VIB H-zinnen / R-zinnen Toxicologische onderzoeken (DNEL/LC 50 /LD 50, ) Fysische eigenschappen Grootte molecuul Dampspanning Mate van stoffigheid Zelfinspectie gevaarlijke stoffen 13

Blootstellingsroutes Inademen Damp Gas Deeltjes Mond Inslikken Indirect: eten/roken Huid Op de huid Door de huid Zelfinspectie gevaarlijke stoffen 14

Wat zegt de wet? Arbowet artikel 3: organiseert de wkg de arbeid zodanig dat daarvan geen nadelige invloed uitgaat op de veiligheid en de gezondheid van de wkn Uitgewerkt: Weet waarmee je werkt Registratie gevaarlijke stoffen Aanvullende registratie CMR stoffen Beperk de blootstelling Zorgplicht Arbeidshygiënische strategie Zorg dat werknemers weten waarmee ze werken Voorlichting Zelfinspectie gevaarlijke stoffen 15

Het grote plaatje Focus op blootstellingsmodellen (inhalatoir) Onvermijdelijk ook aandacht voor: MSDS Register Grenswaarden Scenariobepaling Zelfinspectie gevaarlijke stoffen 16

Blootstellingsmodellen Blootstellingsmodel Vorm Tier (ECHA, 2012) ECETOC TRA Excel Tier 1 EMKG Excel Tier 1 Stoffenmanager Internetapplicatie somewhere between first Tier and higher Tier models ART Internetapplicatie Tier 2 Tier 1 Initial screening tool Eenvoudig Conservatief Tier 2 Gedetailleerder Nauwkeuriger experienced assessors Zelfinspectie gevaarlijke stoffen 17

Gevaarlijke stoffen (1) Beperkte informatie noodzakelijk Alle informatie Een nieuwe kan generatie opgenomen RI&E instrument 18

Gevaarlijke stoffen (2) Overzicht van voorraden van stoffen Overzicht gemiddeld gebruik / jaar Een nieuwe generatie RI&E instrument 19

Gevaarlijke stoffen (3) GS houdt rekening met beheersmaatregelen GS neemt gedrag van medewerkers mee Echt alle 4 de stappen Een nieuwe generatie van RI&E instrument Inspectie SZW 20

Bewaken van acties Action tracker van Arboplaats

Overzicht actiepunten Overdracht via mail -> tablet / mobiel

Inzicht in actiepunten Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 23

Nieuwe aanpak GS 4 stappenplan Inspectie SZW arbeidsintensief? Niet met Mijn RI&E GS: u legt alleen vast: - H zinnen; - Verschijningsvorm (gas, vloeibaar, vast); - Gemiddeld dagverbruik per jaar; - Gebruikte beheersmaatregelen scheelt u veel tijd (< 10 % van normaal ). Daarnaast: Software octrooi aanvraag Een nieuwe generatie RI&E instrument 24

Vragen / aanmelden Huib Arts Arboplaats E: huib.arts@arboplaats.nl M: 06-19194818 Arboplaats

Hoe verder met REACH? NRK- Voorlichtingsbijeenkomst, Bunnik 15-6-2017 www.reachsupportnetwork.n www.jongeriusconsult.nl

Agenda Introductie Wat is REACH & CLP? Status REACH voor mengsel VIB Status REACH Implementatie in uw bedrijf? Wat speelt er bij verder bij u? NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 2

Introductie Wie ben ik en waar sta ik voor? 25 jaar ervaring & expertise in EU wetgeving van gevaarlijke stoffen Missie: Veilig gebruik van chemische producten in de keten en op de werkvloer door efficiënte toepassing van de Europese wetgeving van gevaarlijke stoffen Hoe: Strategische en praktische ondersteuning bedrijven en sectoren bij de succesvolle implementatie van REACH, CLP en gerelateerde wetgeving Diensten en projectreferenties op: www.jongeriusconsult.com NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 3

Introductie Wat is het REACH Support Network? Initiatief van Jongerius Consult (2016) Missie: Online toegang tot REACH Compliance oplossingen voor (MKB) bedrijven, zoals trainingen, kant-en-klare tools en diensten die bewezen hebben te werken bij bedrijven en die online aangeboden worden voor acceptabele prijzen. Voor wie: Voor (MKB) bedrijven op zoek naar praktische en pragmatische oplossingen Voor Partijen met praktische kant-en-klare REACH oplossingen www.reachsupportnetwork.eu (Engels) www.reachsupportnetwork.nl (Nederlands) NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 4

Introductie Waar staan jullie met betrekking tot REACH? Wie weet dat hij stoffen maakt of importeert (los of in mengsels)? Indien ja, wie heeft er stoffen gepreregistreerd? Wie ontvangt er al uitgebreide VIB s (met blootstellingsscenarios)? Indien ja, wie heeft een DU Use Compliance Check afgerond? Wie ontvangt er vragen van leveranciers en/of klanten over de REACH Compliance status van producten? Indien ja, wie weet niet altijd wat te antwoorden? Hoe schat u uw REACH status in? Volledig bewust & onder controle Deels bewust & onder controle Onduidelijk NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 5

Wat is REACH & CLP? Het wettelijke kader De Europese wetgeving gevaarlijke stoffen: REACH Verordening (EG) 1907/2006: Registratie, Evaluatie en Autorisatie van Chemische stoffen CLP Verordening (EG) 1272/2008: Classification, Labelling & Packaging (Indeling, Etikettering en Verpakking) chemische producten EG Verordeningen zijn direct van toepassing in alle EU Lidstaten en bindend voor de EEA landen (Noorwegen, Ijsland en Lichtenstein) ECHA (Europees Agentschap voor chemische stoffen) coördineert de REACH en CLP taken in Europa => echa.europa.eu Handhaving vindt plaats door de Nationale bevoegde gezagen Nederland: samenwerking Inspectie Leefomgeving en Tansport (ILT), Inspectie SZW en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 7

EU&Bedrijven ECHA Bedrijven Wat is REACH & CLP? Essentie van de REACH Verordening (EG) 1907/2006 Registratie & Communicatie Stoffen geproduceerd en/of geïmporteerd (op zichzelf of in mengsels) zijn geregistreerd bij ECHA (tenzij uitgezonderd) Informatie over gevaren en veilig gebruik worden gecommuniceerd in de keten (rol veiligheidsinformatieblad) Downstreamgebruikers moeten voldoen aan de veilig gebruik instructies via de blootstellingsscenario s in het uitgebreide VIB Evaluatie Beoordeling testvoorstellen dierproeven van registranten Compliance checks van registratie dossiers Evaluatie van stoffen (indien reden van zorg) Wettelijke Risico Beheersing Autorisatie (productie, import, gebruik alleen met toestemming) Beperking (productie, import, gebruik alleen met indien voldaan wordt aan de beperkingscriteria) Geharmoniseerde classificatie (verplicht op CLP etiket) NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 8

EU & Bedrijven Bedrijven Wat is REACH & CLP? Essentie van de CLP Verordening (EG) 1272/2008 Indeling Fabrikanten, Importeurs en downstreamgebruikers moeten de stoffen en mengsels die ze op de Europese markt zetten indelen volgens de CLP criteria Etikettering en verpakking Leveranciers moeten hun chemische producten etiketteren en verpakken volgens de CLP criteria Communicatie Harmonisatie Fabrikanten en Importeurs moeten een CLP Notificatie doen voor opname in de CLP Inventory (ECHA) Leveranciers moeten informatie aanleveren aan de Nationale vergiftigingscentra & CLP data correct opnemen in product VIB De CLP Verordening is de Europese implementatie van het UN Globally Harmonised System De Indeling van sommige stoffen is geharmoniseerd NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 9

Status REACH voor mengsel VIB Topics De essentie Verschillende methodes > issues! Generiek SUMI Methode > alternatief? Wat kun je nu doen? NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 11

Introduction The essence of safe use communication Issues & solutions processing SUMIs NRK Voorlichting 15-6-2017 Source: ENES 10 presentation ECHA Copy Right Jongerius Consult & Caesar Consult 2017 12

Introduction Current methods for processing SUMIs Issues & solutions processing SUMIs Source: ENES 9 presentation Cefic LCID Method & NRK Voorlichting 15-6-2017 ENES 10 presentation DUCC Copy Right Jongerius Consult & Caesar Consult 2017 13

Methods for processing SUMI s REACH system for safe use of chemical products ES 1.Registration Dossier (substance) End-user of chemicals 2.a.DU CSA/CSR: Own Uses covered by ES(s)? Manufacturer /Importer/OR 4.Upstream communication (ES Use or RMM issues) CSR ES 1.b.Updating CSR & Extended SDS (substance) General Public Competent Authorities Safe use work place (End user) Formulator 3.Processing mixture safe use information in Mixture SDS Various approaches & output options 2.b.DU CSA/CSR: Own Uses & known DU uses covered by ES(s)? 4.Upstream communication (ES Use or RMM issues; not required for SUMI issues) ES SDS (in body) Safe use at the work place (Formulator) Main issues: Next Formulator (to next formulator(s) or end-user) End-user of chemicals 2.c.DU CSA/CSR: Own Uses covered by ES(s)? No formal check for SUMI or safe use in SDS body in REACH 1. Scope of the exposure scenario(s). The ES must cover all identified uses of the substance as such and in mixtures in the supply chain: This can be reliably done for all end-uses of substance It becomes less reliable when included in a mixture. The Registrant does not know / use the other mixture components and properties in his substance CSA => generic ESs 2. For the formulator how to process reliable mixture safe use information (SUMI) in the mixture SDS conform REACH Issues & solutions processing SUMIs NRK Voorlichting 15-6-2017 Copy Right Jongerius Consult & Caesar Consult 2017 Safe use work place (End-user) 3. How to provide reliable safe use info and organising the upand down stream communication becomes more complex for longer supply chains with multiple formulators 14

Methods for processing SUMI s Issues with the LCID method ( top-down ) - The Lead component selection (LCID) method is operational since July 2016. A practical guide and MS excel template for calculation is available for free. - The LCID methodology is considered to be complex by formulators. - The method is not a complete SUMI solution: How to consolidate the OCs and RMMs? ( cut and paste instruction is missing); No SUMI format provided. Identification of the correct lead components is not only depending the mixture properties but also relates to the operational conditions of the activity (e.g. lead component can be different for the same activity at a higher temperature). The LCID Method does not take this into account. The LCID method can be automated (selection of lead components); not clear how to automate the generation and inclusion of the SUMI(s) in the SDS Software. Issues & solutions processing SUMIs NRK Voorlichting 15-6-2017 Copy Right Jongerius Consult & Caesar Consult 2017 15

Methods for processing SUMI s The SUMI-SWED approach (processes & issues) 1.a.Registration Dossier (substance) Manufacturer / Importer CSR General Public Sector Use Map Import file (XML) 4.a.Upstream communication (ES, Use or RMM issues) 1.b.Updating CSR & Extended SDS (substance) (substance ESs covering SWEDs & DU Issues) Competent Authorities Concern: if and how existing Registrants will update their ESs to include the relevant SWED(s)=>DELAY 2 Issue: Generic scope issue with the ES; how reliably is the SUMI based on the relevant ES(s)? Formulator 3.Validation incoming ES to determine relevant SUMI(s) for Mixture SDS Issue: Environment not covered(yet) 2.a.DU CSA/CSR (own & known DU uses) DU Sector Association 1.Analysis typical end-uses in Sector => Use maps (SWED, SCED, sperc), Chesar Import File; SUMI s (one per SWED) Concern: Only few DU Sectors ready; most DU Sectors have old DUCC Templates. How fast are the new Use Maps available? How fast will the sector-specific SUMIs be ready in all languages=> DELAY 1 4.b.Upstream communication (not required for SUMI issues) End-user of chemicals 2.b.DU CSA/CSR (not required for SUMIs) Issue: No solution for in-between formulators (see separate slide) Safe use work place (Formulator) Issue: No consensus on the validation process for the formulator amongst the front runner sectors (yet). Issue: 5 front runner Sectors want to keep the SUMI s for the Members. No solution for non- Members and Mixtures without an (active) DU Sector solution Issue: If the relevant ES s are not updated, the formulator Nods to do his own CSA. How? Concern: Automation / integration in (commercial) Software systems not clear /ready =>DELAY 3 Issues & solutions processing SUMIs NRK Voorlichting 15-6-2017 Copy Right Jongerius Consult & Caesar Consult 2017 16 Safe use work place (End-user)

Generic SUMI Method The essence Generic Safe Use Mixture Information (SUMI) Method A comprehensive method for processing Safe Use Mixture Information (SUMI) for mixture safety data sheets (SDS) that is aligned to sector specific use maps and automatable in existing SDS software Developed by: Jongerius Consult and Caesar Consult 1. Ready to use Mixture Safe Use Information (SUMI) format as base Aligned to sector specific use & typical OC & RMM Information (DUCC Templates / Use Maps) Applicable for any sector with an operational DUCC Template (old style) / Use Map (new style) 2. Stepwise process to complete the SUMI(s) for a specific mixture Verification / upgrading of the typical OC & RMM for the mixture uses, based on the Mixture Label ( qualitative endpoints ) & Risk Characterisation Ratio s (RCR s) of the relevant components ( quantitative endpoints ) -> covering Phys Chem; Worker and Environment SUMI(s) with appropriate OC & RMM in understandable format as annex to the Mixture SDS SUMI-SPEC(s) with justification and scaling information per SUMI if Noded Issues & solutions processing SUMIs NRK Voorlichting 15-6-2017 Copy Right Jongerius Consult & Caesar Consult 2017 17

Generic SUMI Method The process Mixture Data INPUT Mixture Use Data (sector specific DUCC Template / Use Map) Mixture Use Data Mixture Name, phys. Chem. & label data Mixture Composition Substance Name, phys chem. & label data & DNEL/PNEC s per endpoint-rds No SUMI not created / updated Trigger Processing SUMI? Yes 1. Input: mixture & typical use data 2. Check OCs & RMMs based on mixture label (Qualitative Risk Assessment - workers & physical chemical controls) 3a. Check OCs & RMMs based on component RCRs (Quantitative Risk Assessment workers) 3b. Check OCs & RMMs based on Msafe of the RDS (Quantitative Risk Assessment environment) 4. Completion SUMI & SUMI - Specification (From processing the relevant qualitative/quantitative endpoints) OUTPUT 1) SUMI (output format) 2) SUMI-Specification (justification) SUMI(s) (Annex mixture SDS) SUMI - Specification (justification; on request) Issues & solutions processing SUMIs NRK Voorlichting 15-6-2017 Copy Right Jongerius Consult & Caesar Consult 2017 18

Generic SUMI Method The result Issues & solutions processing SUMIs NRK Voorlichting 15-6-2017 Copy Right Jongerius Consult & Caesar Consult 2017 19

Generic SUMI Method Future plans (1) 2011 -> Nov 2016 Nov 2016 -> March 2017 Q3-Q4 2017? Development Generic SUMI Method RCTP Module 4a GMES approach IFRA Guidance Presentation ENES 5 (nov 13) Pilot Quaker Chemical Pilot DSM Following & anticipation ENES developments Current situation Generic SUMI Method & formats ready to be used Generic SUMI Method can generate SUMIs manually & potential to be automated SWOT analyse available Follow-up project (DSM Resins) REACH Position paper to position the method in the landscape of legal requirements and ENES tools Further alignment with Industry & Competent Authorities Automation in SDS software: 1) Integrated module 2) Separate SUMI application with generic interfacing Financing automation Generic SUMI Method Funding opportunities Crowd funding companies / SDS software suppliers Own money Development & market introduction automated SUMI solution Positive result from follow-up project and financing Combi-project Jongerius Consult BV, ChemRADE BV and Sounding board Issues & solutions processing SUMIs NRK Voorlichting 15-6-2017 Copy Right Jongerius Consult & Caesar Consult 2017 20

Generic SUMI Method REACH Position paper Issues & solutions processing SUMIs NRK Voorlichting 15-6-2017 Copy Right Jongerius Consult & Caesar Consult 2017 21

What can you do now? Follow / support us! Did you appreciate this presentation as being valuable for you? Yes THANK YOU! No Our humble apologizes. Don t hesitate to provide your feedback or ask your question now or via: Onno@jongeriusconsult.com joost.vanrooij@caesar-consult.nl No / Not sure Are you enthusiastic about our Generic SUMI Method? Yes No Do you want to receive a copy of our REACH Position paper? Yes THANK YOU! Please leave your business card or contact us to receive the paper & be kept informed: Onno@jongeriusconsult.com Issues & solutions processing SUMIs NRK Voorlichting 15-6-2017 Copy Right Jongerius Consult & Caesar Consult 2017 22

What can you do now? Vragen? Wie maakt er mengsels? Indien ja, bent u op de hoogte van de ENES tools (LCID Method; DUCC SUMI aanpak)? Indien ja, wie heeft de ext-sds van componenten verwerkt in zijn mengsel VIB? Vragen over de bestaande methodes en issues? Vragen over de generieke SUMI Methode? Issues & solutions processing SUMIs NRK Voorlichting 15-6-2017 Copy Right Jongerius Consult & Caesar Consult 2017 23

Wat is REACH & CLP? REACH & CLP Compliance in de praktijk TIP: Volg de 4 REACH Implementatiestappen uit de REACH Bootcamp 1. Check uw business case Overzicht alle Legal Entities (LE) Rol(len) per LE in de keten 2. Check uw product portfolio Producten die u inkoopt Producten die u maakt Producten die u op de markt zet Check de REACH & CLP rol(len) Check de product definitie(s) Beheer Product Inventory Master data per LE 3. Begrijp uw REACH & CLP Verplichtingen 4. Organiseer en borg de REACH Compliance processen in uw bedrijf NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 25

Stap 1 Check uw business case Essentie REACH & CLP is verplicht voor EU bedrijven die producten maken, importeren, distribueren, opslaan en/of gebruiken. Non-EU bedrijven hebben ook rechten onder REACH (bv gebruik enige vertegenwoordiger). De REACH & CLP verplichtingen hangen samen met de productstromen en verantwoordelijke legale entiteit(en) (LE) in uw bedrijf. REACH & CLP kennen een aantal wettelijke rollen die toegewezen moeten worden aan de juiste LE om de verplichtingen helder te krijgen. Overzicht Legale Entiteiten (binnen/buiten EU) Maak visueel plaatje Locaties (binnen / buiten EU) Legale Entiteit(en) Product stromen Check wettelijke rol(len) per LE Check positie specifieke business cases (sectoren)z Basis voor implementatie REACH & CLP Verplichtingen Toelichting naar bevoegd gezag (op verzoek) NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 26

Stap 2 Check uw product portfolio Essentie Als het overzicht met de locaties, legale entities, product stromen en rollen duidelijk is, is de volgende stap om je product portfolio uit te werken. Maak lijst van producten die je inkoopt (per jaar). Identificeer je rol (Importeur of DU). Identificeer productdefinitie. Bepaal de productsamenstelling tot de unieke stoffen. Maak lijst met producten die je op de markt zet. Identificeer je rol (Fabrikant, DU of Distributeur). Identificeer productdefinitie. Bepaal productsamenstelling tot de unieke stoffen. Doel inzicht in de REACH stoffen per Legal Entity: Stofidentificatie (CAS / EG nr) -> Phase In / Non Phase in Stoffen met import + productievolume of OR Services > 1 ton Registratie status & Registratie behoefte (per LE) Stoffen met een svhc concern NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 27

Stap 2 Check uw product portfolio Beoordeling eigen product portfolio (1) TIP: Gebruik ECHA website voor Stoffen ID & Status Check Check een stof op de ECHA website met CAS nr of EG nr Bv. Accuzuur -> EG 231-639-5 ID check REACH Status check Registratie (data) check NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 28

Stap 2 Check uw product portfolio Beoordeling eigen product portfolio (2) TIP: Gebruik ECHA website voor Stoffen ID & Status Check REACH Status check ECHA Website: Regulations and Regulatory Activities Wettelijke lijsten Wetgeving Korte toelichting betekenis C&L Inventory Pre-registration process CLP: CLP Notificatie REACH: Registratie Stof op CLP Inventory: overzicht van geharmoniseerde CLP indeling (CLP Annex VI) en/of ingediende CLP Notificaties. Wees voorzichtig met deze gegevens als basis voor uw CLP etiket te gebruiken! Stof is gepre-registreerd in de periode tussen 1-6-2008 en 1-12-2008. Let op: als dit beschikbaar is zonder Registration Dossier, is de stof dus nog niet geregistreerd Registration dossier REACH: Registratie Stof is geregistreerd en dossier is beschikbaar in publiek domein Substance Evaluation - REACH: Evaluatie CoRAP Dossier Evaluation REACH: Evaluatie Decisions Candidate List Authorisation list (Annex XIV) Restriction list (Annex XVII) REACH: svhc REACH: Authorisatie REACH: Beperkingen Community Rolling Action Plan : stof is of zal geevalueerd zijn/worden. Beslissingen vanuit een Evaluatie (niet vertrouwelijk). Belangrijk voor registranten Kandidaatlijst voor autorisatie; stoffen van zeer ernstige zorg ( Substances of Very High Concern; svhc) - REACH Art 59(10) REACH Annex XIV: Autorisatie ( Authosisation ) lijst REACH Annex XVII: Beperkingen ( Restrictions ) lijst NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 29

Stap 2 Check uw product portfolio Beoordeling eigen product portfolio (3) TIP: Gebruik ECHA website voor Stoffen ID & Status Check Registratie (data) check Publiek Toegang tot gegevens in Registratie dossier: - Afgestemd CLP Indeling & CLP Etiket SDS(02&03) - Geidentificeerde toepassingen SDS(01) - Phys Chem SDS(09), (Eco)tox data SDS(11&12) - Guidance on safe use -> SDS(04)-SDS(14) - Etcetera Registranten check NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 30

Stap 3 Begrijp uw REACH&CLP Verplichtingen Essentie Stof Mengsel Voorwerp Fabrikant Registratie management (1) svhc controle CLP Notificatie als Leverancier N.V.T. Registratie management (3) svhc controle (6) CLP Niet van toepassing Importeur Registratie management (1) svhc controle CLP Notificatie als Leverancier Registratie management (2) svhc controle (2) CLP Notificatie als Leverancier (2) Registratie management (3) svhc controle (6) CLP Niet van toepassing Downstream gebruiker Registratie door leverancier (1) svhc controle Use Compliance Check leverancier ext-sds (4) Distributeur Registratie door leverancier (1) svhc controle via leverancier Leverancier Enige Vertegenwoordiger (OR) CLP Indeling, etiketering en verpakking Maken&distributie EU SDS gevaarlijke stof (5) Registratie management (1) svhc controle CLP Notificatie niet via OR Maken&distributie EU SDS gevaarlijke stof (5) Registratie door leverancier (2) svhc controle via leverancier (2) Registratie door leverancier (2) svhc controle via leverancier CLP Indeling, etiketering en verpakking Maken&distributie EU SDS gevaarlijke mengsel/ongevaarlijk mengsel op verzoek(5) Registratie management (2) svhc controle Maken&distributie EU SDS gevaarlijke mengsel/ongevaarlijk mengsel op verzoek(5) Registratie door leverancier (3) CLP Niet van toepassing Registratie door leverancier (3) svhc controle via leverancier CLP Niet van toepassing CLP Niet van toepassing Geen SDS voor voorwerp Geen rol voor de OR (1) Stof op zich of in geval van polymeer, de stoffen in de polymeer die voldoen aan bepaalde criteria. (2) Stoffen in het mengsel. (3) Alleen NRK stoffen Voorlichting in het voorwerp 15-6-2017 met intentie tot vrijkomen www.reachsupportnetwork.nl zijn registratieplichtig. (4) DU CSA volgens REACH Art 37-39. (5) SDS 31volgens REACH 2017 Art 31. Jongerius (6) Stoffen Consult boven BV 0,1%

Non Phase-in Phase-in (te laat) Phase-in stoffen Stap 3 Begrijp uw REACH&CLP Verplichtingen 1) Registratie management: de essentie Late pre-registratie eerste keer M/I (phase-in) Pre-registratie Alle phase-in stoffen Substance Information Exchange Forum (SIEF) Zelfde stof: data sharing + indeling en etikettering 1 Juni 2007 1 Juni 2008 1 Dec 2008 1 Dec 2010 1 Juni 2013 29 mei 2017 1 Juni 2018 3,5 Jaar Registratie 1000 t/jr CMR 1&2 > 1 t/jr N: R50-53 >100 t/jr 2,5 Jaar Registratie 100-1000 t/jr 5 Jaar Registratie 1-100 t/jr 3,5 Jaren 6 Jaren 11 Jaren Stop met M/I -> Inquiry naar ECHA -> Registratie afronden -> Doorgaan M/I NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 32

(Leveracier) VIB Autorisatie / Beperking verplichtingen moeten opgenomen zijn in VIB(15) (Leverancier) VIB svhc > 0.1% moet opgenomen zijn in VIB(03) Stap 3 Begrijp uw REACH&CLP Verplichtingen 2) svhc Controle de essentie Uw Inkoop, productie en ketencommunicatie proces Stoffen van zeer ernstige zorg ( substances of very high concern svhc) moeten gecontroleerd worden in ingekochte producten en in uw producten naar klanten. Verbonden aan uw Leverancier VIB beoordeling en product VIB productieproces svhc, Autorisatie & Beperkingen onder REACH Keten communicatie met leveranciers REACH Compliance Verdedigingslinies Leverancier VIB beoordeling Leverancier (ext)sds svhc (Art 59) Authorisatie (Annex XIV) Beperkingen (Annex XVII) Beheer Product Inventory Master data Per LE Alle svhc Lijsten staan op de ECHA website & zijn zichtbaar via zoeken op stof ECHA NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 34

Stap 3 Begrijp uw REACH&CLP Verplichtingen 3) Leverancier Communicatie & VIB check de essentie Keten communicatie leveranciers REACH Compliance Verdedigingslinies Het VIB onder REACH SDS Assessment Toolkit Uw inkoop proces Check uw lines of defence met betrekking tot de REACH Compliance van uw ingekochte producten Check de REACH Compliance verwachtingen in uw algemene inkoopvoorwaarden Upgrade uw VIB verzamel en beoordelingsproces REACH Compliance checks en communicatie met leveranciers (b.v. aangaande svhc, SCC, Registratie status Als Downstreamgebruiker, organiseer uw use compliance check (UCC) binnen 12 maanden (REACH Art 37-39) Leverancier VIB beoordeling Leverancier (ext)sds Beheer Product Inventory Master data per LE NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl svhc = substances of very high concern 35 SCC= strictly controlled conditions

SDS Assessment Toolkit Upgrade uw VIB beoordelingsproces & voldoe aan de verplichtingen als downstreamgebruiker Wat houdt de Toolkit in? SDS Assessment Proces (flowchart om rollen en verantwoordelijkheden vast te leggen) SDS INDEX & SDS Assessment Form (slimme Excel tools om alle VIB te identificeren en de beoordelingen vast te leggen en de voortgang te bewaken) Use Compliance Check (beslisschema VIB beoordelingsproces) Installatie- en gebruiksinstructies (in het Engels en Nederlands) Extra info Al meer dan 190 bedrijven zijn u voor gegaan! Toolkit wordt geleverd in eenvoudig Engels Kosten 300, - (Toolkit direct te downloaden; excl. BTW) Korting: 10% voor RSN lid; 30/40% voor MKB NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 36 Online bestellen en betaling www.reachsuppportnetwork.eu

SDS Assessment Toolkit Upgrade uw VIB beoordelingsproces & voldoe aan de verplichtingen als downstreamgebruiker SDS Assessment Proces VIB Beoordeling Procedure / Instructie SDS Checklist Use Compliance Check SDS INDEX Verzamelen en opslag digitale SDS (VIB) SDS Assessment Form Document Compliance Identificatie Locatie, Product & Leverancier Link naar Leverancier / product VIB (&ES Annex) & VIB versiebeheer VIB Criticals Check & start SDS Complaince Datum Link naar SDS Assessment Form & Use Compliance Check (UCC) Status Traffic Light NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV Online bestellen en betaling www.reachsuppportnetwork.eu www.reachsupportnetwork.nl 37

Stap 3 Begrijp uw REACH&CLP Verplichtingen 4) Product VIB & Klant communicatie de essentie (1) Uw klant communicatie proces Als Leverancier moet u een Veiligheidsinformatieblad (VIB) maken, onderhouden en distribueren voor een (gevaarlijke) stof of mengsel volgens REACH Art 31 & Annex II. Het (ext-)vib moet afgestemd zijn met de relevante leverancier VIB s en het Registratie dossier (indien van toepassing) Ketencommunicatie - leverancier REACH Compliance Verdedigingslinies Leverancier VIB beoordeling Leverancie r(ext)vib Beheer product inventory Master data per LE CLP Product VIB beheer&distributie Product (ext)vib Ketencommunicatie -klant svhc (Art 59) Authorisatie (Anx XIV) Beperkingen (Anx XVII) Registratie Management SVT / nieuwe stof Dossier Beheer&Indiening CSR NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV CLP= Classification, Labelling and Packaging Regulation (EC 1272/2008); CSR = Chemical Safety Report; ECHA=European www.reachsupportnetwork.nl Chemicals Agency; LE = Legal Entity; IUCLID=International Uniform ChemicaL Information 38 Database; (ext)sds= (extended) Safety Data Sheet; svhc= Substance of very high concern

Stap 3 Begrijp uw REACH&CLP Verplichtingen 4) Product VIB & Klant communicatie de essentie (2) VIB Management Product (ext)vib Upgrade uw product VIB beheer proces om rekening te houden met de (nieuwe) verplichtingen vanuit REACH & CLP (technisch en procesmatig) Is uw VIB beheerproces technisch aangepast aan de REACH & CLP verplichtingen? a) Is het VIB format in overeenstemming met REACH Annex II (vanuit laatste update (EG) 2015/830) b) Is de correcte CLP Indeling en etikettering opgenomen in VIB(02) en VIB(03)? c) Bevat het de juiste land specifieke informatie en taal? Is het beheer en distributieproces van uw product VIB afgestemd met: a) Uw Leverancier VIB beoordelingsproces om de relevante leverancier product gegevens te verwerken (b.v. de registratienummers, CLP data en blootstellingsscenarios) b) Uw Registratiemanagement proces om uw product VIB af te stemmen met uw eigen registratie dossier (b.v. registratienummer, gegevens voor in het VIB en de relevante blootstellingsscenario s) c) Ketencommunicatiestrategie hoe efficiënt om te gaan met vragen van klanten over toepassingen en blootstellingsscenario s Is uw staf voldoende getraind? TIP. Indien u commerciële software gebruikt voor het maken van EU VIB, check de status via uw leverancier. TIP. Indien u uw VIB zelf beheert in MS Word, overweeg het gebruik van onze VIB Templates (MS Word) NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 39

VIB Sjablonen (SDS Templates) Maak uw REACH & CLP Compliant VIB eenvoudig in een kant-en-klaar MS Word format in de juiste EU taal Wat zijn de VIB Sjablonen ( SDS Templates )? MS Word sjablonen (*.dotx; één per EU taal) voor MS Word 2007 en hoger Kant-en-klaar SDS format met de 16 rubrieken en sub-rubrieken conform REACH Art 31 en REACH Annex II in de juiste vertalingen. Pas het VIB Sjabloon eenmalig aan met uw bedrijfslogo en uw vaste informatie. Vervolgens maakt u uw taal specifieke VIB in MS Word door de product specifieke informatie in te vullen bij de sub-kopjes in de relevante taal. Extra info Het Engelse VIB Sjabloon is gratis beschikbaar Bestel meerdere VIB Sjablonen tegelijk en krijg extra staffelkorting Kosten 75, - (per Sjabloon; excl. staffelkorting en excl. BTW) Korting: 10% voor RSN lid of 40/50% voor MKB NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV Online bestellen en betaling www.reachsupportnetwork.nl 40 www.reachsuppportnetwork.eu

Stap 4 Borg de REACH Compliance processen Introductie Heeft u vragen over REACH? Heeft u vragen over de 4 stappen? Vraagt u zich af of en hoe REACH te implementeren en te borgen in uw bedrijfssituatie? NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 41

REACH Bootcamp Begrijp uw REACH verplichtingen in één dag Wanneer: donderdag 14 september 2017 (NL) dinsdag 26 september (GB) Inzicht in wat REACH betekent voor uw business case Praktische tips hoe REACH Compliance in te richten binnen uw bedrijf Gelegenheid tot stellen van vragen/om te netwerken Waar? Holthurnsche hof (gelegenheid tot overnachting) In het Nederlands (14-9-17) of Engels (26-9-17) Kosten Holthurnsche hof (Berg en Dal) 250, - (incl. lunch, diner en materiaal; excl. BTW) Korting: 10% voor RSN lid, 30% voor NRK-lid of 40/50% voor MKB Online registratie en betaling www.reachsuppportnetwork.eu 46

REACH Support Netwerk Wat kunt u er nog meer vinden? REACH Support Netwerk (www.reachsupportnetwork.eu) => online toegang tot praktische REACH Compliance oplossingen voor (MKB) bedrijven 14 sept. 2017 (NL) & 26 sept. 2017 (GB) REACH Bootcamp: begrijp uw REACH verplichtingen in één dag VIB sjablonen in alle 23 EU talen; klaar om uw REACH Compliant VIB te maken en beheren in MS Word Oktober - November 2017 Product Inventory Analysis Support project => Identificatie REACH Stoffen & Registratie strategie Aanpak: Stapsgewijs. Webinar ter voorbereiding eigen huiswerk. Bedrijf werkt gegevens zelf uit. Insturen resultaat en vragen. Processen in volgende webinar 1) Stap 1 Check Business Case 2) Stap 2 Check Product Portfolio 3) Opzetten SVT process -> registratie management Kant-en-klare VIB beoordeling Toolkit (MS Excel) in Engels Rest van 2017 Andere support behoeftes? NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 47

REACH Support Network Waarom inschrijven op onze mailing lijst? Inschrijving is gratis en zonder enige verplichting U ontvangt één of twee informatieve REACH Support mails per maand. U kunt zich altijd kosteloos & eenvoudig uitschrijven. Als welkomstgift ontvangt u een speciale coupon voor 10% korting op alle REACH Compliance Oplossingen (geldig 2017) www.reachsupportnetwork.eu/subscribe (Engelse communicatie) www.reachsupportnetwork.eu/nl/inschrijven (Nederlands) NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 44

Wat speelt er verder bij u? Open discussie Spelen er specifieke REACH zaken in uw bedrijf? Zijn er branche specifieke REACH Issues? Anything else? NRK Voorlichting 15-6-2017 2017 Jongerius Consult BV www.reachsupportnetwork.nl 46

Dank u wel Schroom niet om me te contacten als u vragen heeft Onno Jongerius onno@reachsupportnetwork.eu onno@jongeriusconsult.com 0031 6 15962071 NRK Voorlichtingsbijeenkomst 15-6-2017

Proactief in bedrijfsprocessen én weten regelgeving

Geluiden vanuit de markt Alle keuringen op een ander moment. Hoe houd ik overzicht? Mijn spuitmachine gekeurd? Mijn leverancier regelt dat wel. Ik wil elke week weten of de uitstraling van mijn bedrijf in orde is Ik heb geen overzicht meer binnen het doolhof van elektrische gereedschappen. Toen de collega die inspecties regelde vertrok, nam zij ook alle kennis hierover mee.

DIENSTEN KEURINGEN, INSPECTIES, ONDERHOUD REGELS BEDRIJFSVOERING, COMPLIANCE WETTEN LOKAAL, NATIONAAL, INTERNATIONAAL BEDRIJFSMIDDEL

OKcomply borgt keuringen, inspecties en procedures voortkomend uit weten regelgeving én bedrijfsvoering Werknemer Ondernemer Leverancier Bevoegd gezag

Hoe het werkt

Wat is er te winnen voor u? Strategisch: Directie Controle Rust Ontzorging Tactisch: Kader Overzicht Op de hoogte van wat er aankomt Op tijd de juiste acties uitgezet Operationeel: Productie Duidelijkheid Weten wat verwacht wordt Transparante werkwijze

1 Van OD naar OK stappenplan 1. Maak een OKcomply account aan 2 3 4 5 Exporteer uw bestanden vanuit Ondernemingsdossier Inventarisatie en doorlopen regelhulpen, naar uw wens Inrichten van uw administratie Kosten omzetting vergoed door Economische Zaken NRK-abonnement 40,- per maand, per vestiging

Geen OD? Toch OK! NRK Ledenvoordeel Opstarten: van 850 voor 650

Eerste klantervaringen NRK Dit is een stuk makkelijker en kan meer dan het Ondernemingsdossier Ons hoofdkantoor en bevoegd gezag wil altijd weten of alles OK is, met OKcomply kunnen wij dit op afstand aantonen Super flexibel Goed moment om het goed in te richten Er zijn twee collega s die bijna met pensioen gaan. Hun kennis kunnen we nu opslaan

Binnen een week van OD naar OK Ga naar: okcomply.com/ondernemingsdossier Of neem contact op: Jeroen Mol jeroen@okcomply.com +31 (0)6 18 55 32 78

NRK Verbeterhulp Machineveiligheid "kalanders en walsen" Anne Berger HVK Fenner Dunlop

Agenda NRK informatieblad Opzet en achtergrond Prioritaire risico s Machineveiligheid en de wet Noodstopvoorzieningen Mogelijke afschermingen Schoonmaak en onderhoud Bedrijfshulpverlening Vragen? 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid kalanders en walsen 2

Samenstelling NRK-werkgroep Alkor Draka - Frank Pennekamp, Kevin Reid BAVO - Jaap Middel Carlisle - Gerhard Kok Fenner Dunlop - Anne Berger Forbo - Janneke Broekema, Vanessa Klumper NRK - Wim van der Pennen Ruma - Kees Mol QEW Rubber - Wietse van der Steege 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid Kalanders en walsen 3

Doel werkgroep Kennis uitwisseling door bedrijfsbezoeken Doorbreken bedrijfsblindheid Komen tot informatie document waarmee impasse doorbroken wordt tussen branche en I-SZW omtrent veilig werken met kalanders en walsen 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid Kalanders en walsen 4

NRK Informatieblad Gebaseerd op: Machine richtlijn Richtlijn arbeidsmiddelen EN normen oa. EN 12031 Plastic and rubber machines two rolls mills EN 12301 Plastic and rubber machines - calenders Beschikbare best practices van deelnemende bedrijven 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid Kalanders en walsen 5

Prioritaire risico s kalander en wals Handen en armen kunnen tussen onbeveiligde kalanderrollen of walsen komen Gevolgen: ernstig letsel tot dodelijke afloop 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid Kalanders en walsen 6

Intrek- en knelplaatsen kalander = intrek- en knelplaatsen 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid Kalanders en walsen 7

Kritische intrekplaats / knelplaats De kritische intrek-/knelplaats tussen twee tegen elkaar in draaiende walsen/rollen weergegeven door gearceerde wig en is te berekenen Bij toegang tot deze zone is ernstig letsel te verwachten X = breedte van de wals L = 6D, waarin D de diameter is van de grootste wals Wanneer de walsen theoretisch tegen elkaar gezet worden, wordt - onafhankelijk van de diameter van de walsen - voor de waarde S ongeveer 12mm aangenomen 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid Kalanders en walsen 8

Afmeting gevaarlijke zone (geel) S= 12 mm α = stophoek wals bij zekere walssnelheid F = radius met als middelpunt het midden van de lijn S en met als grootte de optelsom van de stopafstanden (gemeten op de omtrek van de betreffende wals) van de walsen bij gegeven stophoek. Nb.: een lagere snelheid van de walsen beïnvloed de stophoek en daarmee de grootte van de gevaarlijke zone 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid Kalanders en walsen 9

Machineveiligheid en de wet Machine voor 1995 -> arbeidsmiddelenrichtlijn Handleiding Verdiepende Machine RI&E en Plan van Aanpak Vanaf 1995 CE -> machinerichtlijn Constructiedossier, EG verklaring van overeenstemming Handleiding Verdiepende Machine RI&E en Plan van Aanpak 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid Kalanders en walsen 10

Wijziging aan machines CE + CE CE; koppelen van CE machines ontstaat nieuwe machine Verandering functionaliteit, toename snelheid of capaciteit wordt beschouwd als een nieuwe machine Betekend opnieuw doorlopen van CE traject! 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid Kalanders en walsen 11

Veiligheidsvoorzieningen Alleen noodstopdraad waarbij rem geactiveerd wordt is niet afdoende Uitdaging om oplossing te vinden voor verstoring waardoor mw-er in nabijheid van gevaarlijke zones komt - procesbeheersing! 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid Kalanders en walsen 12

Mogelijke afschermingen Hand buiten gevaarlijke zone. Walsen kunnen draaien. Hand in gevaarlijke zone. Afslagbalk wordt geactiveerd. Machine stopt wals loopt iets door (stophoek). Vinger in intrekplaats (rode gebied): wals volledig stil. Motor ontkoppelt en rem treedt in werking. 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid Kalanders en walsen 13

Mogelijke afschermingen 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid Kalanders en walsen 14

Schoonmaak en Onderhoud Onoverzichtelijke machines Risicovolle situaties kunnen zich voordoen Veilig stellen machines door invoering Lock out Tag out Try out 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid Kalanders en walsen 15

Voorbereid zijn op noodsituaties Knel en pletgevaar is prioritair risico Zorg dat veiligheidsvoorzieningen gangbaar zijn (periodiek onderhoud en testen) Medewerkers opgeleid zijn hoe te handelen 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid Kalanders en walsen 16

Vervolgstappen Informatie document Toetsing NVR TRA commissie Arbo en Milieu oktober Hierna ter beschikking aan de NRK 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid Kalanders en walsen 17

Namens de NRK-werkgroep "Machineveiligheid Kalanders en walsen" bedankt voor uw aandacht Vragen? 15 juni 2017 NRK-Werkgroep Machineveiligheid Kalanders en walsen 18

Mijn RI&E Mijn DI Bijeenkomst NRK 15 juni 2017 Arboplaats

Inhoud - Wijziging Arbowet - RI&E en PSA - Belang Duurzame Inzetbaarheid - Abonnementen ivm basiscontract Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 2

Wijziging Arbowet Ingangsdatum 1-7-2017 (overgang 2018) - Basiscontract arbodienstverlening - Ziekteverzuim - PAGO - Toetsing RI&E - Preventie Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 3

Wijziging Arbowet Nieuw in de Arbowet: versterking van de positie van de preventiemedewerker en samenwerking met de arbodienstverleners (zijnde de arbodeskundigen, bedoeld in artikel 14, eerste lid); verduidelijken van de adviserende rol van de bedrijfsarts bij verzuimbegeleiding; het kunnen consulteren van de bedrijfsarts; Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 4

Wijziging Arbowet ruimte voor professionele beroepsuitoefening door bedrijfsarts en andere arbodienstverleners met taken uit de arboregelgeving: het basiscontract arbodienstverlening; meer mogelijkheden voor handhaving op bovenstaande onderwerpen en toezicht. Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 5

Preventiemedewerker Nieuw: instemmingsrecht wie preventiemedewerkers is OR/PVT Nieuwe taak / taken: minimaal een keer per jaar bespreken met OR, directie en bedrijfsarts: stand van zaken gezond en veilig werken -> Praktisch jaarverslag Nauwe samenwerking met alle arbodienstverleners: Arbodienst of Maatwerkregeling Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 6

Wijziging Arbowet Verplichting van de werkgever om de bedrijfsarts in de gelegenheid te stellen om iedere werkplek te bezoeken Recht voor elke medewerker op second opinion bij oordeel bedrijfsarts (tenzij zwaarwegende argumenten zich hiertegen verzetten). Kosten voor werkgever Elke bedrijfsarts heeft een (onafhankelijke) klachtenprocedure. Nieuwe AMvB (buiten eigen arbodienst) Het recht van de bedrijfsarts om in elke organisatie met het medezeggenschapsorgaan te overleggen Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 7

Wijziging Arbowet Elke werkgever heeft verplicht een basiscontract met een arbodienstverlener (Arbodienst of maatwerk) voor de volgende bestaande wettelijke verplichtingen (ook kleine werkgever!): de deskundige begeleiding bij ziekte, het toetsen van de risico-inventarisatie en evaluatie het aanbieden van (periodiek) arbeidsgezondheidskundig onderzoek, en indien relevant het verrichten van wettelijk verplichte aanstellingskeuringen NB Instemming OR / PVT wettelijk verplicht! Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 8

NIEUW: Wijziging Arbowet Toegang tot de het arbeidsomstandigheden spreekuur Meer aandacht voor beroepsziekten Toegang bedrijfsarts tot de werkplek Afgeleid ook andere kerndeskundige (arbeidshygiënist, veiligheidskundige en/of arbeid- en organisatie deskundige): verlengde arm bedrijfsarts Preventie: de bedrijfsarts adviseert over preventieve maatregelen betreffende het algemeen arbeidsomstandighedenbeleid, bedoeld in artikel 3. Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 9

Wijziging Arbowet Speerpunten Inspectie SZW (Arbeidsinspectie): RI&E: aanwezig, volledig en betrouwbaar en getoetst (alleen verplicht bij > 25 medewerkers) Inhuur arbodienst / arbodienstverlener Positie van de preventiemedewerker Speciale (nieuwe) aandachtspunten: Psychosociale arbeidsbelasting in de RI&E. Zonder dit deel is RI&E niet compleet: medewerkers daarbij betrokken Gevaarlijke stoffen (4 stappen: zie tool zelfinspectie) Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 10

Wijziging Arbowet Inspectie SZW: Directe boeteoplegging mogelijk als basiscontract ontbreekt Eis tot naleving mogelijk als werkgever RI&E niet beschikbaar stelt aan OR en/of medewerkers Toezicht op melden beroepsziekten door bedrijfsarts Overgangsrecht: Basiscontract moet volledig zijn per 1-7-2018 als het nu niet volledig is. Als er niets is: per 1-7-2017 geheel vastleggen. Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 11

Mijn RI&E Mijn RI&E, Mijn DI, Mijn GS: Mijn oplossingen Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken Huib Arts Arboplaats

Nieuwe eisen aan de RI&E Nieuw in de handhaving: - PSA opnemen in de RI&E: anders niet compleet! Wat is PSA? - Psychosociale arbeidsbelasting Wat is de nieuwe PSA verplichting? - Ongewenst gedrag (SIAG, discriminatie) - Werkdruk Wat zou PSA volgens ons moeten zijn? - Duurzame inzetbaarheid: breder dus Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 13

Nieuwe eisen aan de RI&E Wat moet minimaal? - Uitvragen PSA bij werknemers (werkdruk, ongewenst gedrag) - Opnemen in de RI&E (mogen ook andere rapporten zijn zoals MTO, onderzoek AP) - Actiepunten formuleren! - Actiepunten opnemen in Plan van Aanpak van de RI&E Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 14

Koppeling RI&E en PSA Fysiek werkvermogen Psychosociaal werkvermogen Mijn RI&E Mijn DI Mijn Optimale Prestatie Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 15

Mijn DI Integratie van RI&E en Duurzame Inzetbaarheid

Duurzame inzetbaarheid: - Fysiek en mentaal gezond - tot aan pensioen - door willen, kunnen en mogen werken Een nieuwe generatie RI&E instrument 17

Arboplaats Een nieuwe generatie RI&E instrument 18

Werkvermogen Een nieuwe generatie RI&E instrument 19

Titel Belang DI voor NRK Werk tot 67e uitvoeren? 70 60 50 40 30 20 Productie werknemers < 36 36-50 > 50 Benchmark 10 0 -- - 0 + ++ 1 op 3 werknemers haalt 67 niet! Ook niet ivm vaak altijd klachten Een nieuwe generatie RI&E instrument 20

DI: wat is beïnvloedbaar? Werk psychosociale factoren fysieke factoren Privé: ernstig gedoe thuis life events onoplosbare problemen (schulden e.d.) Persoonlijk kijk op het leven pech (?) gezondheid in relatie tot werk eigen voorspelling gezondheid (op termijn) kennis en vaardigheden instelling (willen) Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 21

Mijn DI: Zichtbaar wat beïnvloedbaar is Team en leiderschap Pesten SIAG Teamsfeer Samenwerking Communicatie Sociale steun Functionele steun Leiderschapsstijl Vertrouwen LG Waardering LG. Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken Psychologisch werkvermogen Geluk op werk (+/-) Door willen werken tot 67 Motivatie Werktevredenheid Bevlogenheid Organisatiebetrokkenheid Verloopintentie Ervaren werkdruk / tijdsdruk 22

Wens Werkdruk is vaak aanwezig, maar hoe nu verder? Leidinggevende wil: 1. Werkdruk aanpakken 2. Weten of aanpak effectief was Mijn DI Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 23

Mijn DI 1. Alle denkbare psychosociale factoren in kaart binnen eigen bedrijf (geluk, werkdruk, leiderschapsstijlen, etc.): Goed en te verbeteren 2. Antwoord op: HOE pak ik dit probleem aan? 3. Antwoord op: Heeft mijn aanpak gewerkt? Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 24

DI in één overzicht Een nieuwe generatie RI&E instrument 25

DI beheersmaatregelen Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 26

Mijn Mijn DI (pilot) DI Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 27

Tijd voor een nieuwe aanpak PAGO / PMO MTO Integrale kijk op bedrijfsmatig, gezond en veilig werken 28