KENNIS EN TOEPASSING EENVOUDIG WEERGEGEVEN BROCHURE

Duurzame droogmaking van muren KENNIS EN TOEPASSING EENVOUDIG WEERGEGEVEN BROCHURE Edition Nr. 11 04/201 ZERTIFIZIERT ZERTIFIZIERTER EN ISO 9001 PROZESS ZERTIFIKAT NR. 20 100 112006198 ZERTIFIKAT NR. TA 290 112006199 TÜV AUSTRIA CERT GMBH TÜV AUSTRIA CERT GMBH www.aquapol.at www.aquapol.org De weg naar droge muren en een goede leefomgeving Aquapol-brochure 1

Voorwoord door oprichter van het bedrijf Schema van toepassingen, waarbij AQUAPOL geheel of gedeeltelijk als oplossing kan dienen Geachte klant! Geachte belangstellende voor Aquapol! Hartelijk gefeliciteerd! Het is mij een genoegen, dat u belangstelling heeft of reeds besloten heeft voor het droogmaken van uw gebouwen volgens een methode die werkelijk milieuvriendelijk en innovatief is, en die zichzelf reeds lange tijd heeft bewezen. Het Aquapol-systeem dat door mij na jarenlang onderzoek is ontwikkeld, kan binnen Europa reeds bogen op ca. 50.000 geïnstalleerde apparaten (maart 201), die in een groot aantal landen met veel resultaat functioneren. De referentieobjecten zijn duidelijke voorbeelden hiervan, gezien de talrijke internationale onderscheidingen, die wij voor de Aquapol-methode ontvingen. Voor zover mij bekend bestaat er geen enkele onderneming, die zoveel waarde hecht aan het aanschouwelijk maken door middel van afbeeldingen van de complexe processen die zich voordoen bij het droog maken van muren. De reden hiervan is simpel en voor de hand liggend: toen ik als onderzoeker op het gebied van alternatieve energiebronnen vele jaren geleden aan mijn eerste prototype werkte voor het droog maken van muren, was er vrijwel geen geschikt aanschouwelijk materiaal beschikbaar, dat meer begrip van dit onderwerp zou kunnen bieden. Daarom wilde ik heel graag, dat het Aquapol-systeem en de verbazingwekkende werking ervan voor niemand geheim zou zijn. uitgave), maakt voor u de verschillende vormen en oorzaken van ongewenst vocht in muren op aanschouwelijke wijze duidelijk. In deze brochure wordt de belangrijkste oorzaak van vochtige muren bij oude gebouwen behandeld. Er worden enkele pagina s gewijd aan het op eenvoudige wijze uitleggen hoe ons systeem werkt en wat de toepassingsmogelijkheden ervan zijn, want het systeem kent natuurlijk ook zijn beperkingen, aangezien er geen enkel systeem bestaat, dat alle soorten muurvocht zou kunnen verwijderen. Indien u nog meer over het Aquapol-systeem zou willen weten, kunt u informeren naar ons handboek De aanpak van oude gebouwen, dat ik voor huiseigenaren en gebruikers heb geschreven. Verder verwijzen de deskundige adviseurs en technici van Aquapol u met plezier naar overige wetenschappelijke literatuur over dit onderwerp. Met deze brochure voorzien wij u van de noodzakelijke basisinformatie. Het zou ons een genoegen zijn, indien u voor herstel of behoud van uw gebouw zou willen kiezen voor Aquapol. A S Opstijgend grondvocht Geologisch veroorzaakt storend vocht SW E KA A C A I Bouwvocht H Chemisch veroorzaakt storend vocht K KB B E SR G Opspattend water Slagregens aan de windzijde G A Ondergrondse waterader Condensatievocht A D unterirdische Wasserader Wij beschouwen het droog maken van elk individueel gebouw een taak die in samenwerkingsverband met de klant en Aquapol dient te geschieden. Daarom is het noodzakelijk, dat voor elke partner duidelijk is, wat met het Aquapol-systeem kan worden bereikt. Onze onderneming is de eerste in Europa, die, met talrijke foto s, video s, DVD s en grafische afbeeldingen, uitvoerig de verschillende oorzaken van muurvocht duidelijk maakt. De brochure die u nu in handen heeft (nu reeds de 11e Hoogachtend, Ing. Wilhelm Mohorn Grondlegger van Aquapol Binnendringend vocht vanaf de zijkant Condensatievocht B Met kracht stromend water onder druk Hygroscopisch vocht Beschadigde installaties Vocht van slagregens Lekkagevocht Naar mijn mening herkent men een bonafide onderneming aan de kwaliteit van uitleg over de toepassingsmogelijkheden, inclusief de beperkingen ervan! Aquapol kan een oplossing zijn Aquapol kan gedeeltelijk een oplossing zijn Aquapol kan geen oplossing zijn, het probleem is echter wel oplosbaar met begeleidende maatregelen en saneringstechnieken. Aanwijzing: deze Aquapol-brochure is onderdeel van de informatiegarantie (zie het garantie-certificaat). Impressum: redactie, uitgeverij, verantwoordelijk voor de inhoud: AQUAPOL Ges.m.b.H., 2651 Reichenau, Schneedörflstraβe 2, 11e druk 04-201, Österreich 201 AQUAPOL Ges.m.b.H. Alle rechten voorbehouden. Onze gratis muurvochtanalyse verschaft duidelijkheid over de AQUAPOL-toepassing die bij uw situatie past. 2 Aquapol-brochure Aquapol-brochure

Oorzaken en soorten vocht in muren Oorzaken en soorten vocht in muren A H E 1. Capillair opstijgend grondvocht Opstijgend vocht komt uit de bodem. Bij een ontbrekende of defecte horizontale afdichting, kunnen poreuze bouwmaterialen door het capillaire systeem bodemvocht omhoog trekken, tegen de werking van de zwaartekracht in. 2. Hygroscopisch vocht Opstijgend vocht transporteert hygroscopische (vocht-aantrekkende) bodemzouten uit de bodem. Als dit vocht verdampt, blijven de zouten achter (op muren, pleisterwerk, behang, verf). In de loop der jaren kunnen zich aanzienlijke hoeveelheden bodemzout in de muur en aan het oppervlak verzamelen. Doordat de bodemzouten hygroscopisch zijn, trekken deze vocht uit de omgevingslucht aan. Hierdoor kan het oppervlak van de muur vochtig blijven, ook nadat de oorzaak van het opstijgende vocht is weggenomen. Bij verschillende klimatologische omstandigheden kan men de vochtplekken zien veranderen, bij een hogere luchtvochtigheid zijn ze duidelijker waar te nemen. De minimumeisen bij het droog maken liggen vast in ÖNORM B 55. Na het uitvoeren van alle begeleidende maatregelen, het verwijderen van de overige oorzaken van vocht en het verrichten van de juiste renovatietechnieken dient bij een droog gemaakte muur de vochtpenetratie maximaal 20% te bedragen. Hierbij mag de hoeveelheid schadelijke zouten niet te groot zijn (zie de uittreksels uit de ÖNORM, bladzijde 22 paragraaf f).. Zijwaarts binnendringend vocht Bij een ontbrekende of defecte verticale isolatie, zoals bij keldermuren die met de grond van de bodem in contact staan, kan het vocht vanaf de zijkant het capillair binnendringen of zelfs door de gehele muur stromen. Bij dikkere muren en minder zijwaarts binnendringend vocht functioneert het Aquapol-systeem effectiever. Als ook nog de juiste renovatietecnieken worden toegepast zoals Aquapol die heeft aanbevolen, kan men volledig droge muren krijgen. 4. Hellingwater onder druk Van de zijkant opstuwend water van een helling, of (tijdelijk) grondwater met een hoog peil, zoekt onder druk zijn weg door het stenen muurwerk heen en wordt gedeeltelijk omhoog gestuwd in het capillaire systeem van de muur (hydrostatische druk). 5. Opspattend water Bij te gladde oppervlakken van het terrein naast de buitenmuur zoals bij betonplaten, asfalt, straattegels, enz., spat de regen op tegen de plint aan. Lelijke gedeeltes die met mos zijn bedekt zijn een kenmerk van opspattend water. 6. Vocht ten gevolge van technische constructiefouten en installatiefouten Dit vocht ontstaat door onvoldoende of zelfs ontbrekende afscherming tegen het binnendringen van regenwater (beschadigde dakbedekking of beschadigde materialen, onvoldoende afscherming van schoorstenen, ontbrekende schoorsteenpotten bij ongebruikte haarden, ontbrekende dakafvoeren, enz.) of defecte afvoeren (goten, regenpijpen, overige pijpen, verstopte afvoeren, enz.). 7. Vocht als gevolg van slagregens Aan de zijde die aan het weer is blootgesteld, dringt de regen de poreuze beraping binnen of dringt, indien er geen beraping is aangebracht dringt het regen door in de metselwerk. 8. Oppervlaktewater dat door de bodem sijpelt Oppervlaktewater dat door regen is veroorzaakt, sijpelt ongehinderd door de openingen tussen de bodem en de muur. Hierdoor wordt vooral het metselwerk onder het niveau van de bodem (kelderniveau) erg nat. D S I SR SW B G KA KB 9. Bouwvocht, vocht van nieuwe beraping Bouwvocht is vocht dat is ingebouwd bij de constructie van de muren. Dit vocht verdampt langzaam binnen een termijn van 1,5 tot jaar. Verder hangt de natuurlijke verdamping van vocht van nieuw pleisterwerk af van het gebruikte materiaal en de dikte van het pleisterwerk. De duur hiervan is 1 tot 2 jaar. Het volledige droogmakingsproces van de muur wordt hierdoor met deze tijd verlengd. 10. Vocht door geologische storingsvelden Deze storingsvelden worden veroorzaakt door ondergrondse bronnen, snel stromende ondergrondse wateraders, tektonische breuken in de aardkorst, enz. 11. Condensatievocht (water door condensatie of dooi) A) Warme en vochtige lucht condenseert op koudere oppervlaktes of muren. Dit veroorzaakt condensatievocht. Dit is vaak het geval bij gebrek aan warmte-isolatie bij te dunne buitenmuren (koude-warmte-brug), overmatig vocht in vertrekken met veel vochtontwikkeling (badkamers, keukens, slaapkamers, aquaria, bij veel planten, enz.), in afgesloten vertrekken waar het vocht niet kan ontsnappen (door luchtdichte ramen), ontbrekende ventilatie, wijze van badverwarming of bij toepassing van organische verfsoorten (emulsieverf) die een broedplaats voor schimmels zijn. B) Natte muren hebben in de winter slechte warmteisolerende eigenschappen, doordat de luchtporiën met water zijn gevuld. Op de koude muur ontstaat condensatiewater, waardoor het pleister en de muur nog vochtiger worden. 12. Chemisch veroorzaakt vocht Bouwmaterialen bestaan uit verschillende chemische componenten en kwaliteiten, bijvoorbeeld als een oude bakstenen muur licht zuur is en de beraping sterk alkalisch (verschil in ph-waardes). Door deze eigenschappen ontstaat een elektrochemisch transport van vocht in de muur en wordt er extra vocht aangetrokken, of wordt het vochtniveau vanwege chemische redenen hoog gehouden. Roestende metalen (stalen buizen, ijzeren deurstijlen, enz.) hebben een overeenkomstig effect op vocht in muren. Volledige dehydratie van muren is alleen mogelijk na het verwijderen van deze chemische storingsfactoren. Volledig toepassingsgebied voor Aquapol Gedeeltelijk toepassingsgebied voor Aquapol C Geen toepassingsgebied voor Aquapol, echter wel oplosbaar met extra begeleidende maatregelen en renovatietechnieken. 4 Aquapol-brochure Aquapol-brochure 5

Het capillaire effect 1) Opstijgend vocht in oude huizen Het capillaire effect van oud metselwerk met ontbrekende / defecte horizontale vochtscheiding Uitvergroting van de grens van het vochthoudende gedeelte Capillaire stijging Baksteen Ter illustratie Glazen buis Wat hebben metselwerk en de bodem met elkaar gemeen? Beide hebben een poreus capillair systeem. Woonruimte }Verdampingszone Vochtspiegel (hoogte) Bouwmateriaal met poriën die gedeeltelijk met water zijn gevuld Bak met water Waterpeil Uitvergroting van het capillaire systeem in muren van metselwerk en in de bodem Poreus metselwerk Opstijgend vocht uit de grond Ontbrekende of defecte horizontale vochtscheiding Aantrekkingskracht tussen water en de wanden van het capillair Uitvergroting van een capillair Absorberende bodem Penetrerend vocht in het metselwerk vanuit de bodem Bouwmateriaal Water Glas Hoe water andere stoffen bevochtigd Water heeft, naast andere eigenschappen, het vermogen om de meeste materialen vochtig te maken, in het bijzonder bouwmaterialen. De aantrekkende krachten (adhesie-krachten) tussen de verschillende moleculen (zoals water en bouwmateriaal) veroorzaken een capillair effect (aantrekking van het water). 1) Definitie van capillair: Haarvat; = haarbuis, smalle, holle ruimte, vast lichaam van of als een haar, in het bijzonder een buis van kleine diameter. Afkomstig van (bijv. naamw.) - lat. capillaris met betrekking tot haar ; tot capillus haar Wist u dat... de bodem tot wel 700 liter water /m op kan nemen?... metselwerk van baksteen tot wel 500 liter water per m op kan nemen?... het vocht uit de bodem ongeveer 1 cm per dag kan stijgen?... per m metselwerk 5 liter vocht per dag kan verdampen?... oude culturen al capillaire scheidingsmaterialen gebruikten (minder poreuze steensoorten) in de fundering en het gedeelte van de plint, en een droge bouwwijze (zonder cementvoegen) toepasten, om het capillaire effect te voorkomen? Bijna alle bouwmaterialen zijn poreus en hebben dus een capillaire structuur. Bijna alle bouwmaterialen die met water in contact komen, trekken het vocht omhoog door het vochtigmakende effect (capillair effect, ook capillair opzuigeffect). Boven de grond dringt het grondvocht de poreuze muren binnen als de horizontale afscheiding ontbreekt of defect is. Dit is het gevolg van het capillaire effect. 6 Aquapol-brochure Aquapol-brochure 7

Droog maken en droog houden van muren Het werkingsprincipe van Aquapol Verdampings- en ontvochtigingsfase Magnetokinetisch droogmakingsproces Droog maken Het naar beneden gaande vocht in het capillaire systeem van de muur Aquapolapparaat Verdampingsfase Vochtige muur Bodemvocht Veld van het apparaat Droog houden Beschadigingen in de verdampingszone aan het pleisterwerk of aan het verfwerk Droogmakingsfase De verdampingsfase vindt plaats in het bovenste gedeelte van de muur. Zout in wateroplossing verplaatst zich door het capillaire systeem van de muur naar de zone van het pleisterwerk. Het verdampen duurt ongeveer -12 maanden. Het oude pleisterwerk fungeert in dit geval als buffer; men zou kunnen zeggen, dat het zich opoffert als zoutslachtoffer. Zogenaamde blokkerende beraping en extra afsluitende lagen werken de verdampingsfase tegen en dienen zo snel mogelijk te worden verwijderd. Resterend, natuurlijk restvocht in de muur Vorstschade Uitvergroting van het capillaire systeem van de muur De ontvochtigingsfase vindt plaats in het onderste gedeelte van de muur. Het zout dat in water is opgelost, vloeit door het capillaire systeem terug in de grond van de bodem, waar het vandaan kwam. De fase van het droog maken vindt in de regel plaats binnen een tijdsbestek van 12 tot 6 maanden. Droge muur Legenda: Zout (voornamelijk zout uit de grond) opgelost in water Een exact gedefinieerd, natuurlijk veld dat lijkt op een elektromagnetisch veld veroorzaakt een neerwaartse beweging (kinese) van het vocht in de muren. Het vocht gaat uiterst langzaam terug de grond in, waar het vandaan kwam. De muren worden binnen de invloedsfeer van het Aquapol-apparaat droog en worden droog gehouden, tot het niveau van het resterende natuurlijke vochtgehalte. (Uittreksel uit de werkingsthese van 1992, Ing. W. Mohorn) Wist u dat uitgekristalliseerd zout een druk van maximaal 2 ton/cm2 kan uitoefenen? chemische reactiekrachten een volumevergroting kunnen veroorzaken van maximaal 1400%? de explosieve krachten die bij vorst optreden een volumevergroting betekenen van ca.10%? Met het verwijderen van oud pleisterwerk dat door zout is aangetast dient op zijn vroegst te worden begonnen na de verdampingsfase. 8 Aquapol-brochure Aquapol-brochure 9

Droogmaken het resultaat Het begin drooghouden Lijst van verschijnselen die een aanwijzing zijn dat de muur droog wordt 1) HIER VOLGT EEN LIJST VAN VERSCHIJNSELEN DIE ZICH BIJ HET DROGEN VOOR KUNNEN DOEN, ALS RESULTAAT VAN OBSERVATIE EN ONDERZOEK NA JARENLANGE PRAKTIJKERVARING BIJ DE DIVERSE OBJECTEN VAN KLANTEN. DEZE LIJST IS NIET VOLLEDIG MAAR GEEFT SLECHTS DE VOORNAAMSTE VERSCHIJNSELEN BIJ HET DROGEN, ZOALS DEZE WORDEN AANGETROFFEN IN DE PRAKTIJK. Grootste pleisterof verfschade in de verdampingszone na de verdampingsfase Hygroscopisch pleistervocht Restvocht Legenda: De pleister en de verf lijken in de verdampingszone vaak vochtiger te zijn dan bij het begin van het droog maken. Het is logisch dat het zout dat uit de muur komt een hogere zoutconcentratie in het pleister of de verf veroorzaakt. Zouten trekken vocht aan uit de lucht (hygroscopisch) en houden dit vast. Droge muren zullen altijd restvocht bevatten. Dit is afhankelijk van het materiaal van de muur, het zoutgehalte van het materiaal en het omgevingsklimaat. Bij een buitenmuur aan de noordkant bijvoorbeeld kan het restvocht in de winter plaatselijk veel hoger zijn dan in de zomer (extra condensatievocht). Storende factoren 1) kunnen een grote invloed hebben op het restvocht en moeten worden geëlimineerd om aan de droogwaarde volgens de ÖNORM 2) te kunnen voldoen.... uitgekristalliseerd zout... zout met gebonden vochtmoleculen (hydraten)... luchtvochtmolecuul A. Optische verschijnselen bij het drogen Geheel of gedeeltelijk zichtbaar lichter worden van kleur (bij geringe zoutbelasting aan het oppervlak) Vorming van vochtvlekken door toegenomen binnendringen van zouten (vooral in het bovenste gedeelte van de muur bij de verdampingszone) Toegenomen afzetting van buitenkomende zouten vooral in de bovenste verdampingszone Gering stijgen van het vochtniveau in de verf of het fijne pleister (1- cm bij sterkere, vaak onzichtbare zoutconcentratie) Loslaten van minerale verflagen (zoals kalk) bij de bovenste verdampingszone van het pleister Toename van loskomend pleister door de druk van de zoutkristallisatie Ontstaan van krimpscheuren door uitdrogend pleister Loslaten van de wand van vochtig behang doordat het droogt Vochtiger lijken van het behang vooral in de bovenste verdampingszone door de verhoogde zoutconcentratie B. Verschijnselen van geur bij het drogen Afname of volledig verdwijnen van de vaak onaangename rottingsgeur (afhankelijk van de rottingsbronnen, zoals oud hout) C. Meetbare verschijnselen bij het drogen Daling van de relatieve luchtvochtigheid bij muren die door capillaire werking vochtig zijn geworden (het beste meetbaar in kelders) Mogelijke stijging van de temperatuur van de wand door het droog worden (betere warmte-isolatie) Afname van stookkosten D. Tastbare verschijnselen bij het drogen Gemakkelijk verkruimelen van minerale verflagen bij aanraking Gemakkelijk verzanden van het fijne pleister bij aanraking Hol klinken van het pleister na verloop van tijd Het pleister kan het beste worden hersteld na voltooiing van de droogmaakfase. Bij herstelwerkzaamheden na droogmaakactiviteiten dient onder andere rekening te worden gehouden met het zoutgehalte en de ph-waarde van de muur (zie ÖNORM B 55). 1) Definitie van storende factoren in verband met het droog maken: storende factoren zijn chemische en/of fysische mechanismen, die in het algemeen droogmaakprocessen geheel of gedeeltelijk dwarsbomen. 2) Oostenrijkse norm, uitgegeven door het Austrian Standards Institute ASI. 1) Dit soort verschijnselen bij het drogen komen bij het capillaire droogproces vooral in het eerste jaar voor. 10 Aquapol-brochure Aquapol-brochure 11

Toepassingsvoorbeeld 1 Een huis met een volledige kelder Toepassingsvoorbeeld 2 Een huis met een gedeeltelijke kelder Het probleem Zonder verticale afdichting Vochtige muren en hoge luchtvochtigheid Met verticale afdichting Het probleem Zonder verticale afdichting Vochtige muren en hoge luchtvochtigheid Zijwaarts binnendringend vocht Zijwaarts binnendringend vocht Hoge luchtvochtigheid Minder zijwaarts binnendringend vocht ERDREICH Capillair opstijgend vocht Capilliar opstijgend vocht De oplossing met Aquapol De oplossing met Aquapol Droge muren en normale luchtvochtigheid Droge muren en normale luchtvochtigheid De muren zijn volledig droog of droger verbeterde luchtvochtigheid Normale luchtvochtigheid De muren zijn volledig droog of droger Verbeterde luchtvochtigheid... Gedefinieerd, gegarandeerd afdichtingsvlak... Gedefinieerd, gegarandeerd afdichtingsvlak... Bodem... Capillair-onder-... Hygrometer... Vloer brekende laag... Velddruk van het apparaat... Bewegingsdruk van het vocht Aquapolapparaat met veld... Bodem... Capillair-onder-... Hygrometer... Vloer brekende laag... Velddruk van het apparaat... Bewegingsdruk van het vocht Aquapolapparaat met veld 12 Aquapol-brochure Aquapol-brochure 1

Toepassingsvoorbeeld Een huis zonder kelder Toepassingsvoorbeeld 4 Een huis op een helling Zonder verticale afdichting Het probleem Zonder verticale afdichting Het probleem Met verticale afdichting Hoge luchtvochtigheid Hoge luchtvochtigheid Hoge luchtvochtigheid Vochtige muren Water onder druk Vochtige muren Muren volledig doordrenkt ondanks drainering Capillair opstijgend vocht Capillair opstijgend vocht Oplossing met Aquapol Gedeeltelijke oplossing met Aquapol Normale luchtvochtigheid Verbeterde luchtvochtigheid Normale luchtvochtigheid Droge muren Normale luchtvochtigheid Vochtige muren Droge muren... Gedefinieerd, gegarandeerd afdichtingsvlak... Bodem... Vloer... Hygrometer... Velddruk van het apparaat... Bewegingsdruk van het vocht Aquapolapparaat met veld... Gedefinieerd, gegarandeerd afdichtingsvlak... Capillair-onderbrekende laag... Hydrostatische vochtdruk... Bodem... Vloer... Velddruk van het apparaat... Hygrometer... Bewegingsdruk van het vocht Aquapolapparaat met veld 14 Aquapol-brochure Aquapol-brochure 15

Voorbeelden van chemische storende factoren Geldt voor alle droogactiviteiten zie ÖNORM B 55 Voorbeelden van fysische storende factoren Geldt voor alle droogactiviteiten zie ÖNORM B 55 Vochtspiegel Bakstenen muur 1 + - ~280mV 1 2 4 5 6 Kalk-cementpleister Gedaalde vochtspiegel Sokkelpleister op basis van cement Opstijgend bodemvocht + + + - - - Cementpleister ph-waarde: 1 Bakstenen muur ph-waarde: 8 Door de verschillende ph-waarden tussen pleister en muur (zie voorbeeld) ontstaat een (1) elektrochemisch potentiaalverschil in ons geval ca. 280mV waardoor het muurvocht dat zich er direct achter bevindt, omhoog wordt gehouden. Aardesluitingen: dakgoten gekoppeld aan bliksemafleidingen (verhogen ook de capillaire werking); ongeïsoleerde aardingsband voor aarding van het huis, die in het pleister is verwerkt; ongeïsoleerde waterleiding die in het pleister is verwerkt; corrosieprocessen: in de onderste delen van roestende metalen deurlijsten; muren belast met sterke elektrosmog: de regenpijp fungeert als antenne en geleidt de elektrosmog via de ankers beter de muur in. Voorbeeld 1: vochthoudend pleister. Vocht bevorderende eigenschappen van de muur door overmatige ph-verschillen tussen pleister en muur. - + 1 Vocht in de lucht wordt door de zouten aangetrokken. Sterk verzout pleister 1 Verzoute muur 5 4 - + Pleister ~220mv Bakstenen muur ph-waarde: 12 ph-waarde: 8 2 2 Verschillende ph-waarden tussen extreem verzout pleister en verzoute muur. Vorming van een potentiaalverschil. Hierbij stroomt het vocht altijd van + naar -. Treedt ook op door verschillen in zoutconcentraties Vochttransport dat hiervan het gevolg is. Door de bovengenoemde elektrochemische werkingen kan het vochtgehalte van de muur licht stijgen en in stand worden gehouden. Vochtwiggen die in stand blijven na het magnetofysische droogproces. De oplossing Vaak kunnen deze storende factoren effectief door het treffen van zeer eenvoudige begeleidende maatregelen worden opgeheven, zodat de muren bij het magnetofysische droogmaakproces verder kunnen drogen. De technicus van Aquapol kan u hier verder over informeren. Voorbeeld 2: Vocht aantrekkend, sterk verzout pleister. Kritieke verschillen van ph-waarden en zoutconcentraties tussen pleister en muur. Chemisch storende factoren, zoals vochtafstotend pleister, sterk verzout pleister en dergelijke kunnen het droogproces vertragen of in kritieke gevallen zelfs verhinderen. Dit geldt voor alle soorten droogactiviteiten (zie ÖNORM B 55). Wist u dat metalen dakgoten als antennes voor elektrosmog kunnen fungeren, waardoor het muurvochtgehalte kan stijgen? roestende ijzeren lijsten, buizen, enz. in vochtige muren vocht aantrekken en in stand houden? Fysische storende factoren, zoals geaarde metalen leidingen die ongeïsoleerd in het pleister van de muren zijn verwerkt (sluiting met aarde), kunnen het droogproces plaatselijk verhinderen. Dit geldt voor alle soorten droogactiviteiten (zie de ÖNORM). 16 Aquapol-brochure Aquapol-brochure 17

Voorbeelden van fysische storende factoren Geldig voor alle droogactiviteiten zie ÖNORM B55 De holistische methode van de Aquapol-technologie - C 14 10 Tweepersoons slaapkamer / overdag Noordelijke zijde 5 4 16 C 50% rlv* Ontbrekende warmte-isolatie en/of ontbrekende plintverwarming leiden tot te koude muur in het onderste gedeelte. 40% rlv* 10 1 12 1 10 2 8 Oppervlaktetemperatuur wand Hermetisch gesloten energiebesparend raam, waarbij in gesloten toestand de benodigde ventilatie totaal ontbreekt. Organische verf als chemisch storende factor (zoals emulsieverf). Verhoogde luchtvochtigheid door ca. 0, liter ademvocht per persoon per nacht leidt tot verhoogde lucht vochtstroming naar de te koude muur, waardoor condensatievocht ontstaat, eerst aan de oppervlakte, later ook dieper in de muur. Schimmelvorming, aangezien schimmel bij organische voedingsbodems (zoals emulsieverf) en vocht goed gedijt. -10 C 60% rlv* 14 1 12 10 8 s Morgens vroeg 1 15 C 80% rlv* 4 2 4 Ontvochtigingstechniek Renovatietechniek Begeleidende maatregelen Condensatievochtbelasting -10 C 14 s Morgens vroeg 16 C 60% rlv* 5 De oplossing Verwarming, bijvoorbeeld plintverwarming. Minerale, desinfecterende verf (zoals kalk). 60% rlv* 4 14 12 11 5 2 1 Ventilatieopeningen (bijvoorbeeld door gedeeltelijk de raamafdichtingen te verwijderen). Warmte-isolatie in de sokkel en onder het aardniveau. Geringe condensatiebelasting door warmere muuroppervlakte en ventilatie. * rlv = relatieve luchtvochtigheid: is de hoeveelheid vocht in de lucht gedeeld door de maximale mogelijke hoeveelheid vocht in de lucht bij die temperatuur. Gebrekkige verwarming en ventilatie van ruimtes en dergelijke kunnen vooral in de wintermaanden een toegenomen muurvochtgehalte tot gevolg hebben. Dit geldt voor alle droogactiviteiten! De holistische benadering van Aquapol leidt tot langdurige resultaten! 18 Aquapol-brochure Aquapol-brochure 19

Renovatietechniek De eis aan horizontale vochtafdichting (volgens ÖNORM B 55) en vochtmeting volgens de DARR-methode 1 VOORDAT U MET DE RENOVATIE, ZOALS HET AANBRENGEN VAN NIEUW PLEISTERWERK, BEGINT, ZORGT ONZE BEVOEGDE AQUAPOL-TECHNICUS ERVOOR, DAT U ALS KLANT DE DOOR ONS OPGESTELDE AQUAPOL- RENOVATIECONCEPT-CONTROLELIJST ONTVANGT. DEZE CONTROLELIJST BEVAT DE RENOVATIEVOORSTELLEN DIE VOOR UW PROJECT VAN TOEPASSING ZOUDEN ZIJN. BIJ DEZE RENOVATIEVOORSTELLEN WORDT MET NAME REKENING GEHOUDEN MET HOUDBAARHEID, ECONOMISCHE OVERWEGINGEN EN BOUW- BIOLOGISCHE PRINCIPES. DE MINIMALE EISEN VOOR HET DROGEN ZIJN VASTGELEGD IN ÖNORM B 55. NADAT ALLE BEGELEIDENDE MAATREGELEN ZIJN GENOMEN, ALLE OVERIGE VOCHTOORZAKEN ZIJN VERWIJDERD EN EEN CORRECTE SANERINGSTECHNIEK IS TOEGEPAST, DIENT BIJ EEN DROOG GEMAAKTE MUUR EEN VOCHTPENETRATIEGEHALTE VAN MAXIMAAL 20% TE WORDEN BEREIKT, WAARBIJ ALS SCHADELIJKE ZOUTBELASTING STAP 2 VAN DE MOGELIJKE ZOUTBELASTINGSSTAPPEN NIET MAG WORDEN OVERSCHREDEN. Het vochtpenetratiegehalte van een bouwmateriaal 1m baksteen 1600 kg 1900 kg 1750 kg 1660 kg 0 Vol.% lucht 00 liter water 150 liter water 60 liter water 1 m vaste stof van baksteen heeft ongeveer een droog gewicht van 1600 kg. Ca. 0% van het volume bestaat uit luchtporiën. De luchtporiën zijn volledig met water gevuld! Hier spreekt men van een vochtpenetratiegehalte van 100%. De luchtporiën zijn voor 50% met water gevuld! Het vochtpenetratiegehalte bedraagt hier 50%. De luchtporiën zijn voor 20% met water gevuld! Hier bedraagt het vochtpenetratiegehalte 20%. Referentie: ÖNORM B 55-1, uitgave 01-06-1999, 5..2 effectiviteit van alle uitgevoerde maatregelen Het op locatie bepalen van het vochtgehalte van muren volgens de DARR-methode Kundenfilme 1 2 Afbeeldingen 1 en 2: de technicus neemt een boormonster op een meetlocatie die vooraf samen met de klant is bepaald. De Aquapol-renovatieconcept-controlelijst gecombineerd met de vele bladen uit de renovatietechniek-serie vormt een ideale ondersteuning voor de aannemer. www.aquapol.net Seit 1985 Ohne Schneiden Ohne Chemie Ohne Strom Raadpleeg onze technicus voor meer informatie over renovatietechnieken. 4 ZERTIFIZIERTER PROZESS Afbeelding : het verwijderde boorpoeder wordt ZERTIFIKAT NR. TA 290 112006199 TÜV AUSTRIA CERT GMBH in het bakje van de elektronische Sartoriusprecisieweegschaal geplaatst. Het boormonster wordt nu nauwkeurig gemeten, vervolgens verwarmd tot 105 C totdat al het vocht in het monster volledig is verdampt, en opnieuw gewogen. Het verschil wordt aangegeven in gewichtsprocenten water. Afbeelding 4: bij de DARR-methode wordt het vochtgehalte als gewichtsdeel in procenten weergegeven. Het hier afgebeelde monster bevat 1, gewichtsprocent water. Een goede renovatie-aanbeveling gaat uit van een lange levensduur en houdt rekening met optimale economische omstandigheden! 1) In de ÖNORM B 55 wordt de DARR-methode als de enige methode genoemd, die het in de muur gebonden vocht precies kan meten. 20 Aquapol-brochure Aquapol-brochure 21

Uittreksels uit de ÖNORM B 55-1 Uittreksels uit de ÖNORM B 55-1 Uittreksels uit de ÖNORM met de vriendelijke toestemming van het Oostenrijkse normeringsinstituut. Deze normuittreksels maken deel uit van het verkoopcontract. Er wordt uitdrukkelijk op gewezen, dat de magnetokinesemethode volgens Aquapol niet in de norm is vastgelegd en dat om wetenschappelijke en methodische redenen alleen onderdelen van de norm worden genoemd. De totale normtekst is verkrijgbaar via het Oostenrijkse normeringsinstituut, 1020 Wenen, Heinestraβe 8, Österreich (tel. +4 2100-805, fax +4 21 00-818, e-mail: sales@on-norm.at, www.on-norm.at). ÖNORM B 55 1/ uitgave: 01-06-1999 Droogmaken van vochtige muren / gebouwdiagnostiek en planningprincipes Na het bewaren in water dient het granulaat overeenkomstig..1 te worden gedroogd tot de massaconstante...4 Vochtpenetratiegehalte I Het vochtpenetratiegehalte I wordt uit het vochtgehalte V en de maximale wateropname W max als volgt berekend en geeft aan, welk percentage van het totale volume van toegankelijke poriën met water is gevuld: V P = x 100 (in procenten) W max Op verzoek van de klant kunnen de onder punten..1 en..4 aangegeven metingen als bijlage bij het standaard voorzieningenpakket worden toegevoegd..2 Het nemen van monsters.2.1 Monsterlocaties en meetposities In principe dient het nemen van monsters met betrekking tot het toegepaste bouwmateriaal, de staat van het gebouw en het schadebeeld op representatieve wijze te geschieden [ ]. Voor controlemetingen dienen de monsters te worden genomen uit muurgedeeltes zonder storingsfactoren, bij voorkeur minimaal 10 cm diep in de muur, en op een hoogte van ongeveer 0 cm boven het gedefinieerde afdichtingsoppervlak. Voor controlemetingen overeenkomstig 5..1 dienen bij voorkeur de posities te worden gekozen die overeenkomen met de posities op de plattegrond van de oorspronkelijk genomen monsters..2.2 Soort en tijdstip van het nemen van monsters Het nemen van een monster kan geschieden door te boren (boorpoeder ) of [ ]. Contact van de monsters met vocht dient te worden vermeden. Bij het nemen van monsters voor het bepalen van het vochtgehalte mag het gereedschap waarmee het monster wordt genomen op de plaats van contact niet warmer zijn dan handwarm [ ]..2. Documentatie voor het nemen van monsters De positie, hoogte en diepte van de locatie van de monstername dienen te worden vastgelegd. Verder dient het materiaal van het monster, de soort en het tijdstip, klimatologische omstandigheden en de datum van de monstername, objectaanduiding, [ ] te worden vermeld...1 Vochtgehalte F Voor het bepalen van het vochtgehalte dienen volgens.2.2 de genomen monsters in de vorm van boorpoeder [ ] te worden gebruikt. Het vaststellen van het vochtgehalte dient te geschieden volgens de methode van Darr: de monsters worden gewogen, bij 105 C gedroogd totdat de massaconstante is bereikt en opnieuw gewogen [ ]. F = m v m dr X 100 (in procenten van de massa). m dr m v = de massa van het monster voor het drogen (gram) m dr = de massa van het monster na het drogen (gram).. Maximale wateropname W max Voor het bepalen van de maximale wateropname dient een granulaat van 4/16 mm te worden toegepast [ ] De bepaling dient 48 uur na opslag in water bij atmosferische druk (onderdompelingshoogte minimaal 2 cm) te geschieden. Er dient ionenvrij water te worden toegepast. 4 Saneringsplanning De onderstaande vereiste maatregelen voor het droog maken van muren dienen te worden aangegeven. (Zie de controlelijst met begeleidende maatregelen van Aquapol of de Aquapol saneringstechniek-serie) 5. Effectiviteit van de maatregelen [ ] Het nemen van monsters dient te geschieden overeenkomstig.2.1. (zie de tekst op de eerste bladzijde) 5..1 Effectiviteit bij het bestrijden van capillair opstijgend vocht De effectiviteitsnorm van de maatregelen ter voorkoming of beperking van het capillair stijgen van [ ] is bereikt, als het vochtpenetratiegehalte van de droog gemaakte muur ten hoogste nog slechts 20% bedraagt. (= Dit is het restvocht in de muur). Bij extreem verzoute boormonsters dient indien nodig eerst het referentievochtgehalte te worden bepaald bij 20 C/85% luchtvochtigheid en de effectiviteit te worden berekend volgens de formule in paragraaf 5..1. (Invloeden door condensatievocht, zwerfvocht, oppervlaktewater en dergelijke dienen te worden geëlimineerd.) 5..2 Effectiviteit van alle uitgevoerde maatregelen Alle uitgevoerde maatregelen kunnen effectief worden genoemd, als binnen een omschreven tijdsbestek het geplande doel is bereikt. ÖNORM EN ISO 12570 / uitgave: 2000-07-01 Warmte- en vochtgedrag van bouwmaterialen en bouwproducten Bepaling van het vochtgehalte door drogen bij verhoogde temperatuur Tabel 1: droogtemperaturen Bouwmateriaal Droogtemperatuur C Bouwmaterialen waarvan de structuur 105 ± 2 C bij 105 C niet verandert, zoals minerale bouwmaterialen en hout Bouwmaterialen waarbij tussen 70 C en 70 ± 2 C 105 C de structuur kan wijzigen, zoals bij bepaalde schuimkunststoffen 1) Bouwmaterialen, waar bij hogere temperaturen 40 ± 2 C kristalwater vrijkomt of celgassen kunnen worden beïnvloed, zoals bij gips of bepaalde schuimkunststoffen 1) 1) Bijvoorbeeld warmte-isolerende kalk met gipstoevoegingen, schuimplastickorrels en dergelijke Schuingedrukte teksten betreffen aanwijzingen van Aquapol 22 Aquapol-brochure Aquapol-brochure 2

Onze service is ongekend. Onze extra service voor u De gratis analyse van muurvocht en bespreking op locatie met onze specialist Meer informatie (zie bijgesloten antwoordkaart) Wat wij leveren Het droog maken van muren Het droog houden van muren Objectieve vochtgehaltemeting volgens de DARR-methode overeenkomstig ÖNORM B 55-1 (TÜV-gecertificeerd) Garantie op succes overeenkomstig de garantiebepalingen Bespreking van begeleidende maatregelen Diagnostisch onderzoek van het metselwerk Supervisie na installatie Op verzoek: het uitwerken van een renovatieconcept AQUAPOL HOLLAND B.V. Burg. van Nispen van Sevenaerstraat 21 1251 KE Laren Tel.: +1 (0)5 511104 info@aquapol-holland.nl www.aquapol-holland.nl 24 Aquapol-brochure Sinds 1985 vakbekwaam droog maken van muren zonder hak- en breekwerk, zonder chemicaliën of elektriciteit. Zodat u meer kennis en begrip krijgt Bestel meer informatief materiaal bij uw Aquapol-vertegenwoordiging of bij een van onze partners, zoals onderstaand vermeld Specialized Films Vol. 1 Meer dan 150 afbeeldingen, spreadsheets, tabellen, Internationale partners Oost-Duitsland Tel.: +49 (0)57 62 100 68 info@aquapol.de www.aquapol-sachsen.de Zuid-Afrika office@aquapol.co.za www.aquapol.co.za Nederland info@aquapol-holland.nl www.aquapol-holland.nl Denemarken www.aquapol.net Zwitserland office@aquapol.ch www.aquapol.ch Noord-Italië www.aquapol.it Midden- en Zuid-Italië www.aquapol.it Frankrijk www.aquapol.fr Engeland/Midlands www.aquapol.co.uk Litouwen info@aquapol.lt www.aquapol.lt DVD Gespecialiseerd deel I Inhoud: 1. De intelligente Aquapoltechnologie 2. Symptomen van opstijgend vocht. Meting van de effecten 4. Test voor het aantonen van effectiviteit 5. Gevaren bij herstel van het pleisterwerk Hoe u uw huis kunt redden Referentieboek Doelwit: oude gebouwen Het probleem doorgronden van vochtige oude gebouwen met toepasbare praktische hulpmiddelen, zoals contrlelijsten van symptomen voor onmiddellijke evaluatie van de diverse soorten vocht. Rusland info@aquapol.su USA office@aquapol-usa.com www.aquapol-usa.com Canada office@aquapol-canada.com Australië office@aquapol.com.au www.aquapol.com.au Taiwan www.aquapol.org Tsjechië aquapol@aquapol.cz www.aquapol.cz Polen aquapol@aquapol.pl www.aquapol.pl Slowakije aquapol@aquapol.sk www.aquapol.sk Hongarije info@aquapol.hu www.aquapol.hu Roemenië izolareaquapol@gmail.com www.aquapol.ro Griekenland www.aquapol.gr