kunstenaar? infobrochure voor de kunstenaar
1. Voor wie is deze brochure bestemd? Deze brochure is bestemd voor de uitvoerende, vertolkende of scheppende kunstenaar die zijn kunst beoefent als hoofdberoep, bijberoep of hobby. Het gaat voornamelijk om beeldende en audiovisuele kunsten, muziek, literatuur, theater, het schrijven van scenario s en choreografie. musicus zanger toneelspeler danser circusartiest schrijver kunstschilder tekenaar beeldhouwer regisseur componist kunstfotograaf
2. Waarover gaat deze brochure? Deze brochure geeft uitleg over de bijzondere regeling in de werkloosheidsreglementering die vanaf 1 januari 2001 geldt voor kunstenaars. Het is dus belangrijk om ook het informatiedocument dat u van uw uitbetalingsinstelling (HVW of vakbond) krijgt, te lezen. In dat document vindt u alles over uw rechten en plichten als uitkeringsgerechtigde werkloze.
3. Wat moet u doen als u de kunst enkel als hobby beoefent? Kunstbeoefening wordt als een hobby beschouwd zolang u onbezoldigd actief bent als kunstenaar en u uw werk niet commercialiseert. Als uitkeringsgerechtigde werkloze mag u uw hobby beoefenen wanneer u wilt (overdag en s avonds, tijdens de week en tijdens het weekend) en moet u hiervan geen aangifte doen. U mag dus een boek schrijven, een schilderij maken, in een amateurtoneelgezelschap spelen, deelnemen aan een niet-commerciële tentoonstelling, opleidingen van korte duur volgen, U moet uiteraard beschikbaar blijven voor een job en ingaan op elke passende werkaanbieding (behalve als u daarvan vrijgesteld bent). U wenst van uw hobby uw beroep te maken of uw werken te commercialiseren? U wil uw boek uitgeven of uw schilderijen te koop aanbieden in een galerij? Lees dan verder.
4. Wat gebeurt er als u een activiteit verricht als scheppend of vertolkend kunstenaar met een arbeidsovereenkomst of een statuut? 4a. Wat moet u doen? U hebt geen recht op uitkeringen gedurende de hele periode gedekt door deze arbeidsovereenkomst. Ongeacht of het gaat om een contract van bepaalde duur, van onbepaalde duur, een overeenkomst of een schriftelijk akkoord (bijv. voor een productie die een bepaald aantal voorstellingen en repetities omvat gedurende een bepaalde periode) of om een verbintenis per prestatie, u moet de hele periode gedekt door deze overeenkomst vermelden op uw controlekaart en u hebt tijdens deze periode geen recht op werkloosheidsuitkeringen. De inkomsten die u ontvangt als loontrekkende of als statutair ambtenaar, hebben daarentegen geen invloed op het bedrag van uw uitkering als uitkeringsgerechtigde volledig werkloze (zie punt 9).
Wanneer het om een deeltijdse tewerkstelling gaat, kunt u, indien u bij het begin van de tewerkstelling voltijds vergoedbare werkloze bent, boven op uw loon eventueel een inkomensgarantieuitkering ontvangen. U kunt bijkomende informatie vinden in de infobladen over deeltijdse arbeid met behoud van rechten (beschikbaar bij de RVA of via www.rva.be). Als u boven op uw loon ook andere inkomsten hebt uit uw artistieke activiteit (bijv. door de verkoop van een cd), houd dan eveneens rekening met punt 8. U moet immers aangifte doen van deze inkomsten. Ze kunnen het bedrag van uw uitkering beïnvloeden. Deze aangifte gebeurt bij uw uitbetalingsinstelling, door middel van het formulier C1-ARTIEST. Indien u ook artistieke activiteiten verricht buiten een arbeidsovereenkomst of een statuut, lees dan eveneens punt 6. Indien u bestuurder bent van een vennootschap of een vzw, lees dan ook punt 7.
4b. Werkt u gewoonlijk met arbeidsovereenkomsten van korte duur? Als u normaal gezien tewerkgesteld bent met overeenkomsten van korte duur (minder dan 3 maanden), onder meer in het paritair comité van de filmindustrie (PC303) of voor de vermaakondernemingen (PC304) en indien het om uw hoofdberoep gaat, kunt u een voordeelregeling genieten voor het vaststellen van het dagbedrag van uw uitkering. In dat geval zal het percentage van uw uitkering niet verminderd worden in functie van de werkloosheidsduur. Deze voordeelregeling is één jaar geldig, maar kan verlengd worden indien u bewijst dat u in de loop van de laatste 12 maanden altijd tewerkgesteld bent geweest met overeenkomsten van korte duur. Het bewijs van deze prestaties van korte duur wordt geleverd door het formulier C4 dat u van uw werkgever krijgt (of een document E301, indien u gewerkt hebt in een land van de Europese Unie). U dient dit formulier in via uw uitbetalingsinstelling (HVW of vakbond).
4c. Het passende karakter van een betrekking Indien uw artistieke activiteit uw hoofdberoep is, wordt een werkaanbieding in een niet-artistiek beroep beschouwd als niet-passend. De voorwaarde is wel dat u tijdens de laatste 18 maanden minstens 156 arbeidsdagen (berekend in het 6-dagenstelsel) ingevolge artistieke activiteiten aantoont. U bent in dat geval niet verplicht een dergelijke betrekking te aanvaarden. Bovendien moet rekening gehouden worden met uw fysieke en intellectuele geschiktheid en met de risico s met betrekking tot de vaardigheden die u verworven hebt voor de uitoefening van uw artistiek beroep.
5. Wat gebeurt er als u uw artistieke activiteit uitoefent als zelfstandige in hoofdberoep? Als u uw activiteit als scheppend of vertolkend kunstenaar als zelfstandige in hoofdberoep verricht, hebt u geen recht op werkloosheidsuitkeringen. U moet dan ook niet ingeschreven zijn als werkzoekende of beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt.
6. Wat moet u doen als u uw artistieke activiteit uitoefent als zelfstandige in bijberoep? Als u uw activiteit als scheppend of vertolkend kunstenaar uitoefent als zelfstandige in bijberoep, mag u dit combineren met uw statuut van uitkeringsgerechtigde werkloze. U moet aangifte doen van deze activiteit op het ogenblik van uw uitkeringsaanvraag of later, op het ogenblik dat u deze activiteit aanvat of op het ogenblik dat u uw werken commercialiseert. Deze aangifte gebeurt bij uw uitbetalingsinstelling door middel van het formulier C1-ARTIEST. U moet ingeschreven blijven als werkzoekende en beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt (behalve indien u daarvan bent vrijgesteld). 10
U moet de dagen waarop u de hierna vermelde activiteiten verricht, aanduiden als arbeidsdagen op uw controlekaart: de volledige periode gedekt door een arbeidsovereenkomst (zie punt 4a); de bezoldigde prestaties (optredens, betaalde repetities, ); uw aanwezigheid op een tentoonstelling van uw kunstwerken, indien u zich zelf met de verkoop bezighoudt, of indien deze aanwezigheid vereist is op basis van een overeenkomst met een derde die uw creaties commercialiseert; de opnames van audiovisuele werken. Voor de voormelde dagen ontvangt u geen uitkering. De andere artistieke activiteiten (bijv. u schrijft een boek, u maakt een schilderij, ) moeten niet op de controlekaart vermeld worden. Voor deze dagen behoudt u het recht op werkloosheidsuitkeringen. Als u ook prestaties verricht in het kader van een arbeidsovereenkomst of een statuut, lees dan punt 4. 11
Indien uw bijberoep de kenmerken aanneemt van een hoofdberoep (rekening houdend, onder meer, met het aantal uren dat u eraan besteedt en met de inkomsten die het u verschaft), kan het recht op uitkeringen u worden ontnomen. In dat geval zal het werkloosheidsbureau u eerst uitnodigen zodat u de gelegenheid krijgt om uw argumenten uiteen te zetten. De inkomsten van uw artistieke activiteit kunnen aanleiding geven tot een vermindering van het bedrag van de uitkeringen (zie punt 8). Als u bestuurder bent van een commerciële vennootschap of een vzw, lees dan punt 7. 12
7. Wat gebeurt er als u bestuurder bent van een commerciële vennootschap of van een vzw die artistieke activiteiten beheert? Als u bestuurder (zaakvoerder, afgevaardigd bestuurder, ) bent van een commercieel bedrijf dat artistieke activiteiten beheert, moet u daarvan aangifte doen op het formulier C1-ARTIEST. Indien uw activiteit als bestuurder van gering belang is en zich beperkt tot het administratieve beheer van uw eigen artistieke activiteit, behoudt u het recht op uitkeringen. De eventuele inkomsten afkomstig van uw mandaat als bestuurder kunnen echter een invloed hebben op het bedrag van uw uitkering (zie punt 8). Indien uw activiteit van bestuurder niet van gering belang is (bijvoorbeeld, u bent bestuurder van een vennootschap dat de belangen van een professioneel artistiek gezelschap behartigt), verliest u het recht op uitkeringen. In dat geval zal het werkloosheidsbureau u eerst uitnodigen, zodat u de gelegenheid krijgt om uw argumenten uiteen te zetten. De hierboven beschreven regels zijn eveneens van toepassing indien u bestuurder bent van een vzw die werd opgericht met het oog op het beheer van de artistieke activiteiten. 13
8. Wat gebeurt er als u een kleine vergoeding ontvangt? Indien u uw artistieke prestaties verricht in het regime van de niet aan RSZ onderworpen kleine vergoeding (maximum 112,44 EUR per dag en 2 248,78 EUR per jaar) buiten het kader van het door de directeur aanvaarde vrijwilligerswerk, moet u deze prestaties op uw controlekaart vermelden (als arbeidsdagen). U ontvangt geen uitkeringen voor deze dagen. Deze kleine vergoedingen hebben daarentegen geen invloed op het bedrag van uw uitkering (zie punt 9). 14
9. De aangifte van de inkomsten en de berekening van de uitkering De inkomsten (andere dan loontrekkende of statutaire) die u hebt uit uw activiteit als scheppend of vertolkend kunstenaar, kunnen het bedrag van uw uitkering beïnvloeden, zelfs als u deze activiteit hebt stopgezet. U moet deze inkomsten dus aangeven op het formulier C1-ARTIEST. Deze inkomsten hebben evenwel geen invloed (een aangifte is dus niet vereist) indien u definitief een einde hebt gesteld aan elke artistieke activiteit vóór uw allereerste werkloosheidsperiode of sinds ten minste twee opeenvolgende kalenderjaren. Voorbeeld: Bij stopzetting van de artistieke activiteiten vanaf 1 december 2008, zal in 2009 en 2010 nog rekening gehouden worden met de inkomsten die u dan ontvangt voor vroegere activiteiten. Vanaf 2011 zullen eventuele inkomsten niet meer in rekening gebracht worden. 15
Indien het jaarlijkse netto belastbaar bedrag van deze inkomsten niet hoger ligt dan 3 871,92 EUR (bedrag geldig vanaf september 2008 en verhoogd bij elke indexering van de werkloosheidsuitkeringen), zal het bedrag van uw uitkering niet beïnvloed worden. Indien het jaarlijkse netto belastbaar bedrag van deze inkomsten daarentegen hoger ligt dan het voormelde jaarbedrag, zal uw uitkering verminderd worden met 1/312 de van het overschrijdende bedrag. Voorbeeld: U ontvangt een daguitkering van 47,46 EUR en het jaarlijkse netto belastbaar bedrag van de inkomsten uit uw artistieke activiteit bedraagt 5 000 EUR. Het bedrag van uw daguitkering wordt verminderd met: 5 000 3 871,92 = 3,62 EUR 312 en wordt dus teruggebracht tot 43,84 EUR. 16
Op het formulier C1-ARTIEST wordt u gevraagd een schatting te maken van het jaarlijkse netto belastbaar bedrag van de inkomsten uit uw artistieke activiteit (andere dan lonen of statutaire inkomsten). Zo kan het werkloosheidsbureau bepalen op welk (eventueel verminderd) uitkeringsbedrag u recht hebt. Verdient u meer dan voorzien, dan kunt u een wijzigende aangifte indienen. De RVA zal uw uitkering dan onmiddellijk aanpassen om te vermijden dat u later grote bedragen moet terugbetalen. Na ontvangst van uw aanslagbiljet, wordt een definitieve berekening gemaakt op basis van het netto belastbaar bedrag van uw inkomsten als artiest (andere dan lonen of statutaire inkomsten). Het is mogelijk dat u achterstallige uitkeringen ontvangt. Het is eveneens mogelijk dat u een gedeelte van de ontvangen uitkeringen moet terugbetalen. U kunt dit aanslagbiljet spontaan indienen. Zoniet zal uw uitbetalingsinstelling u uitnodigen om dit te doen. 17
10. De voorwaarden om toegelaten te worden tot de werkloosheidsverzekering Als u rechtopenende studies hebt voltooid en nog steeds werkloos bent na het vervullen van een wachttijd als werkzoekende, dan kunt u forfaitaire wachtuitkeringen genieten. Als u lang genoeg gewerkt hebt als loontrekkende (één jaar voor personen jonger dan 36 jaar), kunt u werkloosheidsuitkeringen genieten, berekend op basis van uw loon. Arbeid als loontrekkende kunstenaar telt uiteraard ook mee. Voor voltijdse arbeidsperiodes worden 26 dagen per maand in aanmerking genomen als wachttijd. U vindt meer informatie over de toelaatbaarheid tot wachtuitkeringen of werkloosheidsuitkeringen in de infobladen over de toelaatbaarheidsvoorwaarden, beschikbaar in het RVA-kantoor of bij uw uitbetalingsinstelling. 18
11. Wenst u meer informatie? Voor meer informatie en infobladen over de verschillende aspecten van de werkloosheidsverzekering kunt u zich rechtstreeks tot uw uitbetalingsinstelling richten of tot het RVA-kantoor. Op de website van de RVA www.rva.be vindt u ook alle informatie en het formulier C1-ARTIEST. Over het sociaal statuut van de kunstenaars vindt u informatie op de website van de RSVZ: www.rsvz.be/nl/selfemployed/artist.htm 19
kunstenaar? Lay-out en druk: RVA - directie Communicatie Verantwoordelijke uitgever: RVA - Administrateur-generaal Keizerslaan 7-1000 Brussel 31.08.2009/900.20.130