Verslag Sociale Zekerheid 2016 1
Inleiding Voor u ligt het beleidsverslag 2016 ter verantwoording van het gevoerde beleid op het terrein van werk en inkomen. Onder 1 worden behandeld de algemene gegevens van de uitkeringsverstrekking 2016. Onder 2 wordt behandeld de re-integratie/participatie van de uitkeringsgerechtigden/nietuitkeringsgerechtigden (bv. Nuggers, doelgroep jongeren). Onder 3 worden behandeld de bijzondere bijstand, het minimabeleid en de schuldhulpverlening/bewindvoering etc. 1. Uitkeringsverstrekking 2016 Tot en met 2016 is het aantal uitkeringen in de gemeente Aalburg toegenomen tot 120. Werknemers die hun baan verliezen hebben eerst recht op een WW-uitkering. Tot en met 2015 duurde een WW-uitkering minimaal 3 maanden en maximaal 38 maanden. Hoelang een WW-uitkering duurt hangt af van het totale arbeidsverleden en het moment waarop iemand werkloos is geworden. Sinds 1 januari 2016 gaat de maximale duur van de WW-uitkering stap voor stap terug naar 24 maanden in 2019. Vanaf 2012 laat het aantal uitkeringen een stijging zien. Deze stijging heeft zich in 2016 doorgezet. De ontwikkeling van het aantal uitkeringen is in onderstaande grafiek weergegeven. Ontwikkeling uitkeringsbestand 2012-2016 140 120 100 80 60 40 IOAW Algemene bijstand IOAZ/Bbz 20 0 2012 2013 2014 2015 2016 Ontwikkeling uitkeringsbestand 2016 Per 1 januari 2016 Instroom 2016 Uitstroom 2016 Per 31 december 2016 Algemene bijstand 100 42 34 108 IOAZ - - - - IOAW 8 4 2 10 Bbz 0 - - - Algemene bijstand voor zak/kleedgeld 1 1-2 Totaal 109 47 36 120 2
1.1. Instroom P-Wet 47 aanvragen voor een uitkering algemene bijstand zijn ingediend bij de gemeente waarvan: 43 uitkeringen zijn toegekend. 0 aanvragen zijn afgewezen. 3 aanvragen zijn ingetrokken. 1 aanvraag is buiten behandeling gesteld. 2016 laat, zoals eerder aangegeven, een toename zien van het aantal uitkeringen algemene bijstand. Dit komt onder andere door: Statushouders; Einde WW; Toename doelgroepjongeren; Verslavingsproblematiek; Echtscheidingen; Geen/te weinig/ander inkomen; Beëindiging studie; Faillissement; Andere oorzaak. In 2016 hebben we voldaan aan onze taakstelling huisvesting vergunninghouders. In 2014 zijn 5 vluchtelingen/vluchtelingengezinnen gehuisvest en in 2015 waren dat er 10. In 2016 zijn er 13 vluchtelingen/vluchtelingengezinnen geplaatst en van een uitkering P-wet voorzien. 1.2. Uitstroom algemene bijstand In het 2016 zijn 34 personen/echtparen uitgestroomd waarvan: 18 personen aan het werk gegaan. 9 personen zijn verhuisd naar een andere gemeente. 1 persoon is verhuisd naar het buitenland. 1 persoon is overleden. 3 personen de AOW-leeftijd bereik hebben. 1 persoon in detentie. 1 persoon met andere oorzaak uitgestroomd. 1.3. Instroom IOAW/Uitstroom IOAW 4 personen/echtparen van 50 jaar en ouder hebben zich bij de gemeente gemeld in verband met het bereiken van de maximale termijn WW voor een IOAW-uitkering en hebben deze toegekend gekregen. 2 personen hebben de AOW-leeftijd bereikt. Het aantal IOAW ers is in 2016 gestegen. Dit zijn over het algemeen werklozen die ouder zijn dan 50 jaar en de maximale termijn voor een WW-uitkering hebben bereikt. Opnieuw werk vinden is voor deze doelgroep extra moeilijk. 1.4. Bestand IOAZ en Bbz In het 2016 had onze gemeente: geen IOAZ-uitkeringen geen Bbz-uitkeringen 1.5. Budget van het Rijk voor uitkeringsverstrekking Budget 2016 1.104.967 Netto lasten 1.510.995 Saldo -406.028 Dit tekort wordt veroorzaakt door de stijging van het bestand met 11 (instroom: 47, uitstroom: 36) uitkeringen in 2016. Terwijl het budget +/- met 78.000 is gestegen ten opzichte van 2015. 3
Van het tekort blijft voor rekening van de gemeente 82.873. Voor het resterende gedeelte van het tekort van 323.155 ( 406.028 minus 82.873) is een aanvraag ingediend bij het Rijk voor een aanvullende uitkering. Na goedkeuring door het Rijk ontvangen wij een aanvullende uitkering van 323.155. Zie de berekening hieronder. Vergoeding tot 5% 0% 0 Vergoeding van 5% tot 10% 50% 27.624 Vergoeding boven 10% 100% 295.531 Totaal 323.155 4
2. Re-integratie/participatie Uitgangspunt van de P-wet is werk boven uitkering. De gemeente is verantwoordelijk voor reintegratie van mensen met een P-wet-uitkering. Mensen die gedurende een langere periode een bijstandsuitkering hebben, vinden vaak moeilijk werk. De gemeente kan hierbij helpen door het inzetten van instrumenten zoals proefplaatsing, werkgeverssubsidie, re-integratietrajecten enz. De arbeidsintegratie wordt onmiddellijk opgepakt door de re-integratiemedewerker en eventueel in samenwerking met Werklink worden deze uitkeringsgerechtigden zo spoedig mogelijk bemiddeld naar en baan. Totaal uitgegeven in 2016 31.759. Uitgaven re-integratie participatie 2012-2016 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 Uitgaven 20.000 0 2012 2013 2014 2015 2016 2.1. Werklink De gemeente Aalburg maakt gebruik van de diensten van Werklink te Oosterhout. Werklink is een werkgeversservicepunt van de 6 Dongemond-gemeenten (ondergebracht bij WAVA) en het UWV. Werklink richt zich op dienstverlening aan de werkgevers met het oogpunt om uitkeringsgerechtigden van de deelnemende partijen te plaatsen op openstaande vacatures. Jaarlijks betalen wij een vaste bijdrage van 6.653 aan Werklink. Afgesproken is dat voor dit bedrag jaarlijks 3 plaatsingen worden gerealiseerd door Werklink voor onze gemeente. Jaarlijks organiseert Werklink een Banenbeurs om werkzoekenden in contact te brengen met werkgevers in de regio. In 2016 is de Banenbeurs georganiseerd op 4 oktober in Fort Altena. Plaatsingen via Werklink in 2016 5 personen zijn via Werklink geplaatst bij werkgevers (waarvan 2 niet duurzaam) en daarnaast nog 3 proefplaatsingen die geen resultaat hebben opgeleverd. 2.2. Proefplaatsing vanuit de gemeente / Werken met behoud van uitkering Hierbij wordt aan personen die zelf nog geen werk hebben gevonden en een beroep doen op een algemene uitkering een overeenkomst aangeboden om aan het werk te gaan. Deze proefplaatsing of werken met behoud van uitkering kan zijn bij!go, maar ook bij een andere werkgever. Binnen deze overeenkomst kan door de werkgever gekeken worden of men werknemersvaardigheden heeft en/of men geschikt is voor een bedrijf om in dienst te treden. Werken met behoud van uitkering kan maximaal 3 maanden worden ingezet. Proefplaatsingen/werken met behoud van uitkering 2 personen proefplaatsing/werken met behoud van uitkering. 2.3. Convenant plaatsing uitkeringsgerechtigden bij Schoonmaakbedrijf Correct In 2014 is een convenant afgesloten met Correct. Hierin is afgesproken dat Correct over 2015 tot en met 2017 vijf plaatsingen zal realiseren. De plaatsingen vinden in de vorm van een arbeidspool plaats. In 2016 zijn 5 personen werkzaam (geweest) bij Correct met een aanvullende bijstandsuitkering. Er zijn twee personeelsleden, die geplaatst zijn op grond van het convenant, overgenomen door een andere werkgever. 5
2.4. Re-integratie en activeringstrajecten Naast de inzet van gesubsidieerde arbeid, werken met behoud van uitkering en werkgeverssubsidie zetten we ook re-integratie activeringstrajecten in. Bij een re-integratietraject is er een directe focus op werk en bij een activeringstraject worden de eerste stappen op weg naar werk gezet. In 2016 zijn de volgende trajecten gestart: 18 inburgerings/re-integratietrajecten 2 proefplaatsingen (zie ook 2.2) 0 werken met behoud van uitkering (zie ook 2.2) 6 opleiding om de kansen op arbeidsmarkt te vergroten (bijv. toevoeging groot rijbewijs (code 95), taxipas, zorgassistent etc.) De overige uitkeringsgerechtigden verrichten vrijwilligerswerk of verlenen mantelzorg. Participatiebudget re-integratie regelingen SZW voor 2016 Opgenomen in de begroting 59.500 Begeleiding in verband met plaatsing 600 Kosten opleiding 10.019 Bijdrage Werklink 6.653 Kosten arbeidsdeskundig onderzoek 2496 Bonus werkaanvaarding 750 Diverse kosten participatie (reiskosten, kinderopvang, loonwaardebepaling enz.) 11241 Totaal 31.759 Voordeel ten opzichte van de raming 27.741 ======= Er is een overschot van 27.741 (gestort in de reserve sociaal domein). De reden hiervoor is dat vanwege hoge werkdruk van medewerkers sociale zaken men niet genoeg aan re-integratietrajecten is toegekomen. In 2017 is hierop geanticipeerd. In tegenstelling tot wat er in het verslag sociale zekerheid 1 ste halfjaar 2016 is vermeld zijn de loonkosten van de arbeidsconsulent nu ondergebracht bij de uitvoeringskosten. Tegenprestatie Per 1 januari 2015 is de P-Wet in werking getreden. Hierin is een mogelijkheid opgenomen voor gemeenten om aan de uitkeringsgerechtigden verplicht een tegenprestatie op te leggen. De tegenprestatie biedt gemeenten de mogelijkheid aan PW-ers de verplichting op te leggen om naar vermogen bepaalde onbeloonde maatschappelijk nuttige activiteiten te verrichten. De plicht tot het leveren van een tegenprestatie staat in principe los van de arbeids- en re-integratieplicht. De tegenprestatie is niet bedoeld als re-integratie-instrument. De tegenprestatie mag de re-integratie en het accepteren van werk niet in de weg staan en de werkzaamheden die ingezet worden moeten in omvang en tijd beperkt zijn. Verder moeten de opgelegde werkzaamheden afgestemd worden met de fysieke en psychische omstandigheden van de PW-er en niet leiden tot verdringing op de arbeidsmarkt. Bij de nieuwe uitkeringsgerechtigden zonder arbeidsbeperkingen wordt de tegenprestatie als verplichting opgelegd. In 2016 hebben 13 personen een tegenprestatie geleverd voor hun uitkering. Er is o.a. assistentie verleend bij Maaswaarden/ Venehof, Kringloop, BonneVie, Koesterkwartier en werkzaamheden op scholen/sportcomplexen etc. Via Werklink zijn in mei 2016 rondetafelgesprekken gehouden om vacatures in de regio te matchen met onze uitkeringsgerechtigden. 6
3. Minimabeleid / Beleidsregels tegemoetkoming bijzondere kosten Aalburg (1 december 2015) Door de gemeenteraad zijn per 1 december 2015 de Beleidsregels tegemoetkoming bijzondere kosten Aalburg vastgesteld. In de periode daarvoor gold het armoedebeleid. Door middel van het Minimabeleid/Beleidsregels tegemoetkoming bijzondere kosten willen we bereiken dat een minimum bestaansvoorziening voor alle inwoners van Aalburg is gegarandeerd. Dit doen we door een goed minimabeleid neer te zetten dat laagdrempelig en duidelijk is voor de inwoners van Aalburg. In dit hoofdstuk is weergegeven hoe we in 2016 uitvoering hebben gegeven aan het Minimabeleid en wat de resultaten daarvan zijn. 3.1. Minimaregelingen/Bijzondere bijstand algemeen Bijzondere bijstand is bedoeld voor personen met een laag inkomen die worden geconfronteerd met (niet voorzienbare) bijzondere noodzakelijke kosten die nodig zijn en die niet ergens anders vergoed worden (Beleidsregels tegemoetkoming bijzondere kosten Aalburg). Hieronder een willekeurige opsomming van de belangrijkste verstrekkingen in het kader van het Armoedebeleid. 3.1.1. Kwijtschelding gemeentelijke heffingen Op grond van de Invorderingswet kan de gemeente aan personen, waarvan geacht wordt dat ze geen betaalcapaciteit hebben, kwijtschelding verlenen van gemeentelijke heffingen. De gemeente heeft binnen de kaders van de wet enige beleidsvrijheid. Op verzoek helpen de medewerkers van de vrijwilligerscentrale (ook wel formulierenbrigade genoemd) bij de aanvraag kwijtschelding. In 2016 is voor een bedrag van 43.880 kwijtschelding gemeentelijke heffingen verleend. 3.1.2. Individuele inkomenstoeslag Inwoners van Aalburg, die al langere tijd een inkomen op 110% van de bijstandsnorm hebben en geen uitzicht hebben op inkomensverbetering, maken aanspraak op de individuele inkomenstoeslag. Verstrekt in 2016: 13.118 totaal 30 verstrekkingen. 3.1.3. Collectieve ziektekostenverzekering Onze gemeente heeft een collectieve ziektekostenverzekering voor minima. Deze verzekering voorziet in een uitgebreide aanvullende verzekering tegen een gereduceerd tarief. Daarnaast is een aantal kosten zoal bijvoorbeeld eigen bijdrage huishoudelijke hulp, waarvoor de gemeente in het verleden veelvuldig bijzondere bijstand verstrekte, ondergebracht in deze verzekering. In 2016 waren er 205 deelnemers aan de collectieve verzekering + de mogelijkheid om te kiezen herverzekering eigen risico (is eigen risico 0). Het VGZ GemeentePakket Compleet Deze verzekering bestaat uit het wettelijk verplichte basisverzekering en een aanvullende verzekering; De kosten van dit pakket zijn 140,83 per maand; De gemeentelijke bijdrage is 37,30 per maand; Per maand kost deze verzekering dus 103,53. Het VGZ GemeentePakket Compleet met 0 eigen risico Deze verzekering bestaat uit de wettelijke verplichte basisverzekering, de aanvullende verzekering en een verzekering voor het wettelijk eigen risico. Uw wettelijk eigen risico wordt hierdoor 0. Deze extra verzekering is geschikt als u verwacht dat u zoveel ziektekosten maakt dat uw wettelijk eigen risico helemaal (of voor een groot deel) moet betalen in 2016; De kosten van dit pakket zijn 170,24 per maand; 7
De gemeentelijk bijdrage is 51,63 per maand; Per maand kost deze verzekering dus 118,61. Verstrekt in 2016 voor aanvullende verzekering een bedrag van 133.153 Ook in 2016 heeft Aalburg besloten om voor minima de ziektekosten te vergoeden. Deze kosten worden gedekt uit de ramingen vanuit de nieuwe Wmo-taken. De werkelijke kosten bedragen 133.153 en zijn op dit product verantwoord onder financieel maatwerk. De verantwoording van dit bedrag is inclusief correcties over 2015 en 2016. 3.1.4. Inrichtingskosten of huisraad en overige voorzieningen voor de woning Een tegemoetkoming bijzondere kosten (bv. koelkast of wasmachine) voor noodzakelijk duurzame gebruiksgoederen wordt verleend in de vorm van een geldlening, mits de aanvrager geen financiering kan regelen bij de Kredietbank. Er is in het kader van het Minimabeleid ook een regeling om in aanmerking te komen voor leenbijstand voor de kosten van inrichting van een woning, bijvoorbeeld voor vluchtelingen die zich voor de 1 e maal in Nederland vestigen. Verstrekt in 2016 50.000 totaal 12 verstrekkingen. 3.1.5. Medische kosten In het kader van het Minimabeleid kan een vergoeding worden toegekend voor medische kosten. Deze vergoeding geldt alleen maar voor de eigen bijdrage in de medische kosten die niet worden vergoed volgens de VGZ-vergoedingenlijst van de collectieve verzekering gemeente Aalburg. Het betreft bijvoorbeeld eigen bijdrage in kosten van een bril, tandarts, fysiotherapie enz. Verstrekt in 2016 3.856 totaal 19 verstrekkingen. 3.1.6. Bijdrageregeling sociaal culturele activiteiten, sport en kosten schoolgaande kinderen langdurige minima Het beleid richt zich op het bieden van mogelijkheden aan personen met een laag inkomen om deel te nemen aan de samenleving. Vooral kinderen van langdurige minima hebben een kwetsbare positie, omdat ze afhankelijk zijn van de gezinssituatie. In hun ontwikkeling mogen ze niet belemmerd worden door de financiële situatie binnen het gezin. De verstrekkingen bestaan onder andere uit deelname aan culturele activiteiten, vergoeding voor zwemlessen, lidmaatschap sportvereniging, bijdragen voor indirecte schoolkosten, overstapregeling enz. De Gemeente Aalburg is aangesloten bij Stichting Leergeld per 1 augustus 2016. Verstrekt in 2016 28.291 totaal 94 verstrekkingen. 3.1.7. Schuldhulpverlening Per 1 juli 2013 is de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening in werking getreden. In het nieuwe beleid schuldhulpverlening voorziet de gemeente in een integrale aanpak. Dit wil zeggen dat er in het aanbod van schuldhulpverlening niet alleen aandacht is voor de financiële problematiek van de persoon met schulden en doorverwijzing naar de Kredietbank, maar ook voor eventuele daarmee samenhangende immateriële problematiek. Preventie blijft een belangrijk onderdeel van het nieuwe beleid schuldhulpverlening. Voorkomen is beter dan genezen. Ook is er een brede toegankelijkheid mogelijk gemaakt voor de inwoners van de gemeente Aalburg. Er geldt alleen een beperkte (of geen) toegang bij recidive, het plegen van fraude, (eerdere) uitval en een eerder mislukt traject. Er zijn in 2016 negen aanvragen voor schuldhulpverlening ingediend. Totaal hebben in 2016 26 mensen een beroep op de Kredietbank gedaan. Uitgaven in 2016 52.130 voor 26 trajecten. 3.1.8. Kosten bewindvoering Voor de kosten van bewindvoering door een door de kantonrechter benoemde bewindvoerder, kan een tegemoetkoming bijzondere kosten worden verleend. Door toename van schulden zijn bepaalde personen met een laag inkomen niet meer in staat hun zaken financieel te regelen. Zij kunnen dan een beroep doen op bijzondere bijstand voor bewindvoerderskosten. 8
Verstrekt in 2016 15.322 totaal 14 verstrekkingen. 3.1.9 Kosten aanvullende bijstand Wanneer een alleenstaande, jonger dan 21 jaar, zelfstandig woonachtig is kan er een aanvullende tegemoetkoming voor bijzondere kosten voor de algemeen noodzakelijke kosten van bestaan verleend worden als er geen beroep op de ouderlijke onderhoudsplicht gedaan kan worden. Verstrekt in 2016 20.677 totaal 3 verstrekkingen Totaal verstrekt in 2016 in het kader van Bijzondere Bijstand en Minimabeleid 242.597 Inkomsten Bijzondere Bijstand (aflossing leenbijstand) 15.518. 9