Nieuwsbrief Public Health 344 d.d. 25 april 2009 OOK FINLAND GAAT VOOR KETENZORG In de kleinere plaatsen hebben we de eerstelijn en de ziekenhuizen samengebracht net zoals bij Kaiser Permanente. Voor patiënten met diabetes, hartfalen en psychische problemen hebben we speciale programma s. In dorpen en stadswijken staan gezondheidscentra. Behalve huisartsen werken daar ook hulpverleners voor de jeugd, psychiatrische patiënten en ouderen. Aan het woord is de arts dr. Jaako Herrala, medisch directeur van een aantal Finse ziekenhuizen. Die liggen alle in en rond de stad Tampere, na Helsinki de tweede stad van Finland. Ondergetekende sprak donderdag 23 april met hem ter voorbereiding van een congres op 17 en 18 juni 2010 over drie thema s, te weten aansturing van samenhangende zorg aan 1. kinderen met opgroei en opvoedproblemen 2. chronische psychiatrische patiënten en 3. kwetsbare ouderen. Het International Network on Integrated Care organiseert dat congres. Als gastheer treden op het Finse National Institute for Health and Welfare, de Universiteit van Tampere, de Gemeente Tampere en de ziekenhuizen van de regio Tampere. Centraal staan recente ontwikkelingen rond de drie genoemde thema s in Europa. Zo kennen Nederland, Finland en Engeland Centra voor Jeugd en Gezin met voldoende overeenstemming maar toch ook weer boeiende verschillen in aansturing, kwaliteitsbeleid en mate van laagdrempeligheid. Nieuwsbrieflezers, noteer alvast de datums van 17 en 18 juni 2010 voor een congres over ketenzorg met veel site visits in Tampere, lezingen en virtuele studytrips naar vele Europese landen. PSYCHIATRISCHE PATIËNTEN WORDEN LID VAN CLUBHUIS In 1948 startte in New York het eerste clubhuis voor chronisch psychiatrische patiënten onder de naam Fountain House. Dat huis biedt nog steeds samenhangende zorg en diensten aan op het terrein van zorgverlening, dagbesteding, recreatie, onderwijs, woningbemiddeling, arbeidsbemiddeling en uitkeringsinstanties. Ook is er een café en restaurant aan verbonden. Psychiatrische patiënten worden lid van dit clubhuis: ze wonen zelfstandig maar horen ergens bij. Ze hebben hun eigen clubhuis. Het Clubhouse model als vorm van community based mental health care is sinds 1948 een groot succes geworden. Anno 2008 bestaan er in achttien Europese landen tachtig van dergelijke clubhuizen. In Amsterdam staat de enige van Nederland. Die heet Waterheuvel. In Finland functioneren de clubhuizen uitstekend, zo leerde een delegatie van de Utrechtse transmurale stichting Rhynhuysen. Deze bestond uit directeur Helma Zijlstra, senior beleidsmedewerker Ina Diermanse en Ruut Coenen, directeur van het bedrijf Indigo, dat extramurale zorg biedt aan mensen met psychische problemen. Zij bereidden op woensdag 22 en donderdag 23 april de site visits voor die plaats vinden tijdens en voorafgaande aan het congres op 17 en 18 juni 2010 (Zie ook bericht hierboven). Een van de excursies gaat naar het clubhuis voor psychiatrische patiënten in Helsinki en Tampere, die dagelijks honderden leden hun diensten aanbieden. SPOEDZORGPLEIN BEPLEIT IN BRABANT In het Drentse Hoogeveen staat het Bethesda Ziekenhuis. De entreehal daarvan is enkele jaren geleden verbouwd tot spoedzorgplein. In de hal hebben de Spoedeisende Hulp, de huisartsenpost, de verloskundige zorg, de ambulancedienst en de dienstapotheek hun ingangen. Het voordeel van het spoedzorgplein is, dat elke voorziening zijn eigen winkel behoudt. Een moeizaam proces van fusie en gezamenlijke aansturing wordt vermeden. De eigen identiteit blijft behouden. De Hoogeveense burgers weten dat ze op één plek altijd terecht kunnen, ook als zij niet precies weten bij wie ze nou moeten zijn. De formule van spoedzorgplein komt naar voren in diverse Europese steden, bijvoorbeeld In de Manchester Royal Infirmary en ook in het Finse Tampere Academisch ziekenhuis, dat ik deze week bezocht (zie ook het eerste bericht van deze nieuwsbrief). Trots vertelde de Tamperese medisch directeur Jaako Herrala, dat zijn spoedzorgplein het grootste was van Europa. Om de vier minuten meldt zich een nieuwe patiënt.
Op maandag 20 april gaf ondergetekende een gastcollege aan veertig medewerkers van de huisartsenpost en Spoedeisende Hulpafdeling op het terrein van het Maxima Medisch Centrum te Veldhoven in Noord-Brabant. Ik heb daar een spoedzorgplein bepleit zoals in Hoogeveen en elders in Europa. Mijn suggestie viel in goede aarde. Tot zover dit bericht. In de masterclass Spoedzorg die op maandag 29 juni begint, besteden wij veel aandacht aan het spoedzorgplein, als samenwerkingsvorm naast en in het verlengde van spoedposten. Deze Masterclass is bestemd voor managers en ervaren professionals die verder willen kijken dan alleen hun eigen voorziening. Er hebben zich al twaalf collega s uit het hele land en uit tal van verschillende voorzieningen aangemeld. Wil jij ook meedoen? Surf dan naar www.integratedcare.nl en klik door op naschoiling. ACUTE OPNAME AFDELING IS GROOT SUCCES In het Maxima Medisch Centrum (MMC, zie ook bericht hierboven) functioneert net als in Heerlen een afdeling die spoedpatiënten van verschillende specialismen opneemt voor de duur van maximaal 48 uur. Alle zorg wordt op die afdeling verleend in de vorm van zogpaden voor diagnostiek en behandeling. Die paden zijn gericht op snelheid en samenhang. Op die manier is de oorzaak van een ernstig acuut symptoom snel en doelmatig op te sporen. De acute opname afdeling van het MMC blijkt een succesformule. Dat vertelden leidinggevenden van die afdeling na een gastcollege van ondergetekende op maandag 20 april over de toekomst van de spoedzorg (zie ook het bericht hierboven). Er is veel voor te zeggen om acute zorg, planbare zorg en transmurale chronische zorg te scheiden zoal in het MMC is gebeurd met een specifieke afdeling voor acute opnamen. Op het negende nationale congres over recente ontwikkelingen in de spoedzorg komen de onderlinge relaties van de SEH, acute opname afdeling, OK en Intensive Care uitvoerig aan de orde.. Het genoemde congres vindt plaats op vrijdag 18 september te utrecht. Het is eigenlijk een jaarbeurs vol innovaties en recente ontwikkelingen in instellingen, onderzoeksinstituten en overheidsinstanties. Wil je naar dit congres? Meld je dan aan via www.integratedcare.nl doorklikken op nascholing. WERKSTUDENTEN GEZOCHT VOOR ONDERZOEK AMBULANCEZORG Melders van een medisch incident waarbij ambulancezorg nodig is, zijn meestal niet dezelfde persoon als de patiënt die met een ambulance meegaat. De melders zijn vaak huisgenoten, omstanders of dienstverleners zoals portiers en conciërges. De centralisten die deze meldingen aannemen zijn meestal verpleegkundigen. Zij staan de melders te woord, vragen intelligent door, kalmeren, beslissen over het al dan niet inzet van ambulancezorg en geven instructies aan de melder terwijl de ambulancewagen in aantocht is. In de periode mei tot en eind augustus bestuderen Julius onderszoekers drs. Nanne Bos en dr. Leontien Sturms de kwaliteit van de ambulancezorg vanuit het perspectief van de melder. De bedoeling is om één of twee dagen na de melding de melders terug te bellen en te vragen naar hun ervaringen. Dat gebeurt met een vragenlijst die is gebaseerd op de zogeheten CQ Index. Voor dat terugbellen zoeken wij medische en andere studenten over de periode half mei tot eind augustus 2009. Ben jij beschikbaar gedurende tenminste, al dan niet aaneengesloten, zes weken en gedurende ten minste 20 uur per week? Meld je dan aan bij onder zoeker Nanne Bos via N.Bos-2@umcutrecht.nl AESCLEPEDIA WEBSITE BEVORDERT ONDERLING CONTACT VAN PATIËNTEN Een bergbeklimmer met een zere knie die vreest zijn hobby te moeten opgeven of een oudere vrouw die drie jaar voortmoddert voor ze de juiste diagnose krijgt voor haar huidprobleem. Wat ze gemeen hebben, is dat het gaat om mensen die lang op zoek waren voor ze een oplossing vonden voor hun probleem. De nieuwe communitysite Aesclepedia kan mensen met vragen helpen. Zorgverzekeraar De Friesland doet mee aan een pilot. Dat verhaal vernam ondergetekende tijdens een gesprek met initiatiefnemer Marco DÁgata Aesclepedia is de verzamelplek waar mensen hun ervaringen binnen de zorg kunnen delen. Ze vinden er lotgenoten en ontvangen er tips. Een panel van deskundigen (huisartsen, specialisten en psychologen) verrijkt en beoordeelt de tips zodat er medische dossiers
opgebouwd kunnen worden. Uiteindelijk moet er een online medische Wikipediaencyclopedie ontstaan, die zowel door zorggebruikers als zorgaanbieders geraadpleegd kan worden. Aesclepedia gaat met steun van De Friesland dit jaar van start als pilot. De site wil op bescheiden schaal starten met een aantal casussen van patiënten, om te kijken hoe mensen reageren en wat het oplevert aan tips en bruikbare informatie. Je kunt je direct aanmelden op www.aesclepedia.nl. Wilt je meer informatie, of wil jij je als professional voor het panel aanmelden, neem dan contact op met team@aesclepedia.nl. Graag beveelt ondergetekende deze overzichtelijke site aan, die mij geschikt lijkt voor patiëntenverenigingen die niet-leden willen bereiken. STUDENT GEZOCHT VOOR ONDERZOEK OVER ZIEKENHUISEVACUATIES De Veiligheids Regio Utrecht (VRU) heeft behoefte aan een stagiair die via een literatuur/bronnen en internet onderzoek de evacuatie van ziekenhuizen in New Orleans ten tijde van de Katrina en Gustaf orkanen bestudeert. Hij/zij legt zo een basis voor een plan voor evacuaties van ziekenhuizen (in kader van voorbereidingen op overstromingsscenario s Nederland). Voor de VRU is het van belang om te weten hoe zo n evacuatie in zijn werk gaat. Het is de bedoeling dat de student ook draaiboeken opvraagt van de betrokken ziekenhuizen. Ook is de VRU geïnteresseerd in de regie bij de evacuaties van ziekenhuizen. Studeer jij geneeskunde of doe jij een sociaal-geneeskundige vervolgopleiding? Wil jij bijdragen aan een veiliger Nederland? Stuur dan een mail naar het Hoofd Proactie en Preventie van de GHOR en de VRU. Haar naam is Charlotte Meiss. Zij heeft als emailadres C.Meiss@VRU.nl HARTSTICHTING VRAAGT NAAR ZESMINUTEN ERVARINGEN Elke week worden ongeveer 300 Nederlanders getroffen door een plotselinge hartstilstand buiten het ziekenhuis. Dat zijn 15.000 à 16.000 slachtoffers per jaar met een gemiddelde leeftijd van 65 jaar. Minder dan 10% van de slachtoffers overleeft, maar dat percentage kan door de juiste maatregelen veel hoger worden. Om een zo groot mogelijke overlevingskans te bieden, moet er binnen 6 minuten de juiste actie ondernomen worden. In Nederland komen steeds meer plekken die zo zijn ingericht dat in geval van een hartstilstand binnen 6 minuten deze acties kunnen worden uitgevoerd. Zo n plek heet tegenwoordig een 6 minuten zone. Eén van de doelstellingen van de Hartstichting is dat 80% van Nederland een 6 minuten zone is in 2012. Om inzicht te krijgen in de huidige stand van zaken voert de Hartstichting een inventarisatie uit. Zij maakt daarbij gebruik van een on line vragenlijst. De vragenlijst wordt bij voorkeur ingevuld door degene die nauw betrokken is bij acute zorg binnen 6 minuten. Ben jij zo iemand? Wees dan de Hartstichting en alle hartpatiënten van Nederland. Dat doe je door Inventarisatie 6 minuten zone s aan te klikken (Control + KLIK). Ben jij niet de juiste persoon? Stuur dit bericht dan door naar een collega die wel alles weet over hulpverlening binnen zes minuten. Meer informatie krijg je via 6minutenzone@hartstichting.nl MEDISCH SPECIALISTEN NEMEN ZELF TOUWTJES IN HANDEN De Julius Masterclass Cl.inical Leadership biedt in tien bijeenkomsten aan medisch specialisten de kans om zich te ontwikkelen tot leiding gevende in het ziekenhuis of in het psychiatrisch ziekenhuis. Word je lid van het stafbestuur? Ga je een transmuraal project aansturen? Wordt je medisch manager van jouw divisie of cluster? Word je betrokken bij het ontwikkelen van klinische zorgpaden, protocollen en standaarden in jouw instelling? Moet je onderhandelen met zorgverzekeraars of andere instanties? Dan bieden dr. Henk van der Steeg en ondergetekende jou de mogelijkheid om in de genoemde masterclass kennis te verwerven, ervaringen uit te wisselen en vaardigheden op te doen. De masterclass start op 10 september, eindigt 11 maart 2010 en duurt steeds van 15.00-19.00 uur. Wil je deelnemen aan deze Masterclass? Surf dan naar www.integratedcare.nl en klik door op nascholing.
VERANTWOORDING Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via PH.Nieuwsbrief@planet.nl Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan via www.integratedcare.nl/inschrijfformulier/aanmelding_web.htm en af via http://www.integratedcare.nl/inschrijfformulier/afmelding_blaster_1.htm. Omdat we nog bezig zijn met de automatisering van de PH.Nieuwsbrief kan het twee weken duren voordat de aan-en afmelding verwerkt is. Door alle hedendaagse beveiligingen is het mogelijk, dat bovenstaande links niet werken. Ga in dat geval voor het aan- en afmelden naar de website www.integratedcare.nl Als het doormailen naar b.v. een collega niet lukt, verwijder dan het laatste deel van deze nieuwsbrief vanaf verantwoording en probeer het nog eens. De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op de internetsite www.integratedcare.nl Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.integratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of
Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom. Opsteller van deze nieuwsbrief is: Guus Schrijvers Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de Gezondheidszorg Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde Universitair Medisch Centrum Utrecht email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl tel: 088 755 9356