Wijkprogramma 2016-2019 Stadsdeel Segbroek BOMEN & BLOEMENBUURT VOGELWIJK REGENTESSE & VALKENBOSKWARTIER VRUCHTENBUURT HEESTERBUURT
Bomen- en Bloemenbuurt Voorwoord Hierbij presenteren wij u het wijkprogramma Bomen- en Bloemenbuurt 2016-2019. Haagse Kracht is het fundament van de plannen die een uitwerking zijn van de in de afgelopen zomer gehouden bijeenkomsten van bewoners en professionals. Het programma biedt een leidraad voor de gemeente, de bewoners en professionals om opgaven en kansen samen aan te pakken. De thema s zijn gekoppeld aan de door het college geformuleerde doelstellingen in het coalitieakkoord Vertrouwen op Haagse kracht op het gebied van (onder andere) leefbaarheid, veiligheid, wonen, werk en participatie. Het stadsdeel Segbroek kenmerkt zich door een grote diversiteit in wijken en inwoners. Maatwerk wordt geleverd door in te zoomen op de specifieke eigenschappen en vraagstukken van de verschillende wijken. Het reguliere werk is dan ook niet in dit programma opgenomen, de plannen gaan over wat de wijken extra nodig hebben. Het stadsdeel Segbroek bestaat uit vijf verschillende wijken; Bomen-en Bloemenbuurt, de Vruchtenbuurt, de Vogelwijk, het Regentesse- en het Valkenboskwartier. Vijf wijken, die ieder op hun manier, bijzondere aandacht verdienen. In de beleving van de bewoners zijn er meer wijken. De Heesterbuurt hoort feitelijk bij het Valkenboskwartier, maar wordt beschouwd als een afzonderlijke wijk. De ongeveer 60.000 inwoners van het stadsdeel zijn over deze wijken verspreid. De betrokkenheid van de bewoners in Segbroek is groot. Segbroek is een stadsdeel met potentie en een grote organisatiekracht. Beide belangrijke voorwaarden om de komende jaren samen met u en de professionals de uitdaging van het wijkprogramma aan te gaan. Joris Wijsmuller Stadsdeelwethouder Segbroek 2
Stadsdeel Segbroek Bomen- en Bloemenbuurt 3
Stadsdeel Segbroek Bomen- en Bloemenbuurt Inhoud Inleiding 5 1. Karakter van het gebied 6 2. Opvallende cijfers en ervaringen 6 3. Prioriteiten 8 4. Samenvatting activiteiten 2016-2019 9 5. Activiteiten 2016 11 4
Inleiding Elke wijk een eigen wijkprogramma Dit jaar werken de stadsdelen voor het eerst met wijkprogramma s. De gemeente wil de bewoners en ondernemers meer op maat bedienen door de wijken centraal te stellen. Elke wijk heeft zijn eigen karakter en krijgt zijn eigen programma. Wat vinden we belangrijk en wat willen we? In het wijkprogramma staat wat bewoners, ondernemers, partners en de gemeente belangrijk vinden voor het gebied (prioriteiten) en wat we samen in de komende vier jaar willen realiseren op het gebied van jeugd en onderwijs, wonen, bedrijvigheid, leefbaarheid en veiligheid, werk en inkomen, opvoeding en zorg, sociale cohesie en buurtwaardering. Samen met bewoners, ondernemers en andere partijen Uitgangspunt om de doelen te bereiken is samenwerking van de gemeente met bewoners, ondernemers, welzijnswerk, politie en andere partijen in het gebied. De eigen kracht van bewoners en ondernemers staat centraal. In dit programma is niet al het reguliere werk (beleid en projecten) opgenomen, maar gaat het vooral om specifieke aandachtspunten waarop de komende tijd extra acties en inzet nodig zijn en die volgens belanghebbenden in de wijk ( Haagse Kracht ) het verschil kunnen maken in de komende jaren. Van prioriteiten naar activiteiten Bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties in de wijken hebben in juli en september 2015 met de gemeente besproken welke prioriteiten voor hun gebied gelden. De prioriteiten vormen de basis voor concrete activiteiten van het wijkprogramma die het stadsdeel tussen 2016 en 2019 uitvoert. Het financiële kader van het wijkprogramma In de wijkprogramma s wordt geen financiële paragraaf opgenomen voor projecten en activiteiten. Niet alles wat als prioriteit is aangegeven door bewoners en organisaties zal in het komend jaar kunnen worden uitgevoerd. Door de invoering van de wijkprogramma s neemt de beschikbare hoeveelheid middelen niet toe. Dat betekent dat soms binnen het budget geherprioriteerd moet worden. Sommige zaken kunnen alleen worden uitgevoerd indien daar budget voor kan worden vrijgemaakt. Dat vergt dan besluitvorming door college en Raad. 5
1. Karakter van het gebied De Bomen- en Bloemenbuurt, met ongeveer 13.900 inwoners, is een dicht bebouwde vooroorlogse wijk. Karakteristiek voor het gebied zijn de veertien pleinen. Het gebied bestaat feitelijk uit drie buurten: Bomenbuurt, Bloemenbuurt-West en Bloemenbuurt-Oost. De Bloemenbuurt heeft veel groen, maar de Bomenbuurt verhoudingsgewijs weinig. Het Rode Kruisplantsoen in deze wijk is onderdeel van de ecologische ( groene ) hoofdstructuur in Den Haag. De wijk heeft voornamelijk portiekwoningen en flatgebouwen; die staan rond de Segbroeklaan. In de Bloemenbuurt zijn ook eengezinswoningen. Er wonen relatief weinig mensen met een niet-nederlandse afkomst: 28%; gemiddeld in Den Haag is dat 38,5%. De belangrijkste winkelstraten zijn Fahrenheitstraat, Thomsonlaan, Goudenregenstraat en plein en de Goudsbloemlaan. In de wijk staan twee middelbare scholen: het Segbroek College en het Christelijk College De Populier. Diverse sportvoorzieningen aan het Stokroosveld zijn in 2015 vernieuwd. Zo is er een nieuw kunstgrasveld aangelegd, is er een Beachcourt toegevoegd en sinds kort is er in het Stokroosveld ook een Rugbyvereniging. Op het Stokroosveld delen verschillende verenigingen hun gebouwen en voorzieningen; samen hebben ze een breed activiteitenaanbod. Stokroosveld toont zich daarmee Sportpark van de Toekomst. De Bomen- en Bloemenbuurt is opgezet volgens het stedenbouwkundig plan uit 1911 van architect Berlage. In 2016 bestaat de Bomenbuurt dus 100 jaar. 2. Opvallende cijfers en ervaringen Jeugd en onderwijs 24,1% van de bewoners is jonger dan 25 jaar. Dit is veel minder dan gemiddeld in Segbroek (27,1%) en in Den Haag (29,7%). Alle leeftijden zijn ongeveer evenredig verdeeld onder de groep jongeren tot 25 jaar. Van de jongeren tussen de 15 en 25 jaar is 2,7% niet-werkende werkzoekende (NWW er). Dit is een stuk lager dan het Haags gemiddelde van 5,3%. Ook het percentage vroegtijdig schoolverlaters is laag (1,6%) vergeleken met het Haags gemiddelde (2,7%). Het ligt op ongeveer hetzelfde niveau als in heel Segbroek (1,8%). Met de jeugd en de jongeren in de Bomen- en Bloemenbuurt gaat het overwegend goed. Het Segbroek College en het Christelijk College de Populier zijn twee middelbare scholen in de wijk. Het grote aantal leerlingen van het het Segbroek College zorgt voor veel drukte in de omgeving van de school. Bewoners ervaren af en toe overlast van jongeren op verschillende speelpleinen en in het Rode Kruisplantsoen. Wonen Opvallend is dat bewoners erg tevreden zijn over hun eigen woning en over hun woonomgeving. Ze zijn tevreden over alle aspecten die de kwaliteit van de woonomgeving bepalen. Ook vinden ze de buurt veilig. De Bomen- en Bloemenbuurt heeft ruim 7.500 woningen, waarvan 70% eigendom is van de bewoner. Er is maar een klein percentage sociale huurwoningen (5,9%). De overwegend oude woningen zijn onderhoudsgevoelig. Een deel van de woningen is niet erg energiezuinig en heeft een minder gezond binnenklimaat. In de Begoniastraat staan naar verwachting eind 2016/begin 2017 nieuwe woningen. Een 6
ontwikkelaar wil graag een appartementencomplex bouwen aan de Daal en Bergselaan/hoek Ranonkelstraat. Hij heeft hierover al contact gehad met omwonenden. Óf er verder planontwikkeling komt, is nog niet duidelijk. We maken in de komende jaren een zorgvuldige afweging van de mogelijkheden hiervoor. Bedrijvigheid Het Goudenregenplein is in 2014 vergroend en ingericht als verblijfsgebied. Het winkelgebied aan de Fahrenheitstraat/Thomsonlaan is in 2015 opgeknapt en functioneert goed. De Goudsbloemlaan, een kleiner winkelgebied, is ook kortgeleden opnieuw ingericht. De winkelstraat functioneert goed en er is weinig leegstand. Ondanks de recente herinrichting vinden bewoners, wijkvereniging en ondernemers het verkeer niet veilig en ervaren ze overlast. Op het Goudenregenplein komen veel verschillende functies samen: winkels, middelbare scholen, spelen en wonen. Leefbaarheid en veiligheid De verkeersveiligheid is aanmerkelijk verbeterd door een aantal recente ingrepen. Voor bewoners blijft het echter een punt van aandacht. In de Bloemenbuurt-Oost is de parkeerruimte in een aantal straten beperkt. Fietsers ervaren het Goudenregenplein als onveilig. Het Segbroek College en De Populier worden op korte termijn ingrijpend verbouwd. De Segbroeklaan maakt deel uit van de Noordwestelijke Hoofdroute. De doorstroming van het verkeer en de verkeersveiligheid zijn voor verbetering vatbaar. Ook moeten er meer oversteekplaatsen komen. Bewoners voelen zich niet altijd veilig in het Rode Kruisplantsoen en ze vinden dat het verrommeld is. In de Bomen- en Bloemenbuurt voelt 82% van de bewoners zich veilig; in Den Haag is dat gemiddeld 86,6%. Werk en inkomen De bewoners zijn overwegend goed opgeleid en het gemiddelde inkomen ligt boven het gemiddelde inkomen in heel Segbroek. Het percentage vroegtijdige schoolverlaters onder jongeren tot 22 jaar is 1,6%. Dat is lager dan het gemiddelde in Segbroek (1,8%) en en lager dan het gemiddelde in Den Haag (2,7%). Ook het werkloosheidspercentage is relatief laag. Opvoeding en zorg De bewoners zijn in goede gezondheid. Het aantal ouderen is relatief hoog: 19,8%. Onder hen zijn vrij veel eenzame ouderen, horen we van professionals en bewoners. Maar het is moeilijk om de ouderen te vinden of te bereiken. Nu steeds meer ouderen langer thuis blijven wonen, wordt dat een groter probleem. Sociale cohesie De bewoners zetten zich in voor sociaal-maatschappelijke onderwerpen. Ze zijn zeer tevreden over het aantal sociale contacten dat ze hebben. Ze zetten enthousiast zélf collectieve voorzieningen op en hebben ook meer dan gemiddelde organisatievaardigheden om dat te doen. Zowel de Bomenbuurt als de Bloemenbuurt heeft een actieve bewonersorganisatie. Naar verwachting verhuist wijkvereniging De Kruin in 2016 naar het pand aan de Anemoonstraat, waar ook de bewonersorganisatie van de Bloemenbuurt zit. Een van de successen van de bewonersorganisatie van de Bomenbuurt is de Koningsdagmarkt 7
aan de Thomsonlaan. Daar komen bezoekers uit de hele stad op af. Tekenend voor de Bomen- en Bloemenbuurt is dat door de inzet van vrijwilligers de hoeveelheid afval achteraf minimaal was. Met succes hebben bewoners ervoor gezorgd dat overgebleven spullen naar de Kringloop gingen. Over het geheel genomen is de samenwerking tussen bewoners en gemeente goed. 3. Prioriteiten Duurzame woning en woonomgeving We stimuleren bewonersinitiatieven die ervoor zorgen dat de buitenruimte beter wordt gebruikt. Hierbij richten we ons met name op initiatieven voor stadslandbouw, voor bewegen en voor recreatie in de woonomgeving. Ook stimuleren we particuliere woningeigenaren om hun woning beter te onderhouden. Het gaat er met name om dat de woningen energiezuiniger worden en dat het binnenklimaat verbetert. Rode Kruisplantsoen Samen met gebruikers verbeteren we het Rode Kruisplantsoen. Overlast door jongeren pakken we aan. Ook gaan we de verrommeling tegen. Betere Goudsbloemlaan Met alle betrokken zoeken we manieren om de Goudsbloemlaan zo in te richten en te gebruiken dat bewoners minder overlast ervaren en dat het veiliger wordt in het verkeer. Verkeersveiligheid Samen met bewoners zorgen we voor meer verkeersveiligheid voor fietsers rond het Goudenregenplein. In overleg met bewoners zorgen we voor een veiligere verkeerssituatie in de Bloemenbuurt. In de Bloemenbuurt-Oost is de vernieuwing van de riolering aanleiding om de woonomgeving in overleg met de bewoners aan te passen aan hun wensen. Samen oud Samen met bewoners en maatschappelijke partners werken we eraan dat ouderen langer gezond blijven en dat ze minder eenzaam zijn. Dat doen we door informatie te geven, een netwerk op te bouwen rond de ouderen en te zorgen voor meer laagdrempelige ontmoetingsplaatsen. Buurtbetrokkenheid We houden rekening met belangen van omwonenden, als we plannen maken en uitvoeren voor de Begoniastraat. Ook verminderen we de overlast in de omgevingen van De Populier en het Segbroek College en zorgen we voor veiliger fietsroutes voor de leerlingen. We maken gebruik van het vermogen van bewoners om zelf verbeteringen in hun buurt te organiseren en we versterken dat. Zo kunnen er initiatieven komen om dringende maatschappelijke problemen binnen de eigen wijk of elders op te lossen. Communicatie We zorgen voor betere informatie aan bewoners en voor meer interactie met bewoners. Per wijk zijn er drie keer per jaar open inloopbijeenkomsten waar bewoners terecht kunnen met vragen over of ideeën voor hun wijk. 8
4. Samenvatting activiteiten 2016-2019 Duurzame woning en woonomgeving Buitenruimte We stimuleren bewoners om samen met de gemeente na te denken over manieren om de buitenruimte beter te gebruiken. Er zijn veel ideeën over stadslandbouw, recreatie en bewegen in de buitenruimte (urban sport), vergroenen van de buitenruimte, o.a. met geveltuinen en een CO2-neutrale (energiezuinige) wijk. Bewoners krijgen op dit gebied ondersteuning. We betrekken maatschappelijke partners erbij en vragen ze om mee te denken en te ondersteunen. De gemeente geeft informatie en adviezen en brengt de verschillende partijen bij elkaar. Woningonderhoud We stimuleren particuliere eigenaren van oudere woningen om groot onderhoud te doen aan hun woning. Het gaat daarbij vooral om energiebesparende maatregelen en maatregelen voor een gezond binnenklimaat. Op die manier blijft de kwaliteit van de woningen op peil. Rode Kruisplantsoen In het Rode Kruisplantsoen zorgen we voor meer recreatiemogelijkheden. Die moeten passen bij de ecologische visie op het Rode Kruisplantsoen. Met bewoners en andere betrokkenen ontwikkelen we een visie over de vraag hoe we het plantsoen gebruiken en hoe we verrommeling tegengaan. Daar horen ook mogelijkheden bij voor sport en mogelijkheden om het plantsoen mee te beheren. Ook blijven we de overlast door jongeren tegengaan. Schoon In 2015 komen er in de Bomen- en Bloemenbuurt ondergrondse containers. Dan hoort de overlast van opengescheurde vuilniszakken door meeuwen tot het verleden en neemt de hoeveelheid zwerfvuil af. We houden goed in de gaten in welke delen van de wijk bewoners moeite hebben met het juiste gebruik van de ondergrondse containers. Daar geven we extra informatie. Ook gaan we actief op zoek naar bewoners die een ondergrondse container willen adopteren en als ambassadeur willen optreden. Op Koningsdag 2016 krijgt het succesvolle project Rommelen & Recyclen een vervolg. Op de rommelmarkt aan de Thomsomlaan kregen bewoners afgelopen jaar de mogelijkheid om oude spullen in te leveren bij kringloopwinkel Schroeder. De opbrengst was groot; bewoners leverden veel bruikbare spullen in die zo een tweede leven kregen. Dit is niet alleen goed voor het milieu, het voorkomt ook dat oud meubilair illegaal op straat wordt gezet. Leerlingen van alle brugklassen van het Segbroek College krijgen lessen over zwerfvuil. Daardoor hopen we de hoeveelheid zwerfvuil op en rondom het Segbroek College verminderen. Betere Goudsbloemlaan We onderzoeken met betrokkenen hoe we de Goudsbloemlaan kunnen verbeteren. Sinds de herinrichting vinden bewoners en ondernemers de Goudsbloemlaan onveilig. Door de komst van een parkeerterrein en van wijkvereniging de Kruin maken bewoners zich zorgen over de toekomstige verkeerssituatie. We gaan de verkeersbewegingen registreren om vast te stellen of de situatie verkeersonveilig is. We bespreken de resultaten met de omwonenden en denken met hen na over oplossingen. De leerlingen van het Segbroek College brengen veel tijd door op de speelplek en bij de winkels rondom schooltijd. Ook in de avonduren blijkt de winkelstraat populair onder de jeugd. Ondernemers en bewoners ervaren dit als hinderlijk. Ook voor dit probleem zoeken we samen met bewoners en andere wijkpartners oplossingen. 9
Verkeersveiligheid We gaan aan de slag met de inventarisatie van verkeersonveilige situaties, die samen met bewoners is gemaakt. Volgens bewoners zou eenrichtingsverkeer in Esdoornstraat, Cypersstraat, Populierstraat, Thomsonlaan en Valkenboskade tot meer veiligheid leiden. Ook waren er suggesties om verkeerslichten beter af te stellen en om de veiligheid en het gebruikscomfort voor fietsers en voetgangers te verbeteren. Deze suggesties onderzoeken we en voeren we uit waar mogelijk. Ook onderzoeken we samen met de gebruikers of de verkeersveiligheid voor de fietsers rond het Goudenregenplein verbeterd kan worden. We zorgen voor veilige fietsroutes voor leerlingen van het Segbroek College en van De Populier en letten erop dat de omgeving zo min mogelijk last heeft van die leerlingen. Bewoners van de Bloemenbuurt-Oost vragen we om mee te denken over de herinrichting van de straten, waarmee we onder andere het parkeerprobleem aanpakken. Samen oud We ondersteunen ouderen zodat ze langer gezond blijven en minder eenzaam zijn. Er moeten sociale activiteiten komen, er moet een goed netwerk komen rond ouderen en er moeten goed bereikbare ontmoetingsplaatsen zijn. Hierbij is het belangrijk dat vraag en aanbod goed op elkaar aansluiten en dat de vrijwilligers en de professionals elkaar weten te vinden. We organiseren informatie- en netwerkbijeenkomsten. We inventariseren bewonersinitiatieven over dit thema, we stimuleren ze en ondersteunen ze waar nodig financieel. Buurtbetrokkenheid We willen graag dat bewoners actief zijn in de buurt en erbij betrokken zijn. Dat maken we op verschillende manieren mogelijk. Bewoners zijn zelf al erg goed in staat om zich te organiseren en daar maken we gebruik van. We zorgen voor gerichte informatie en stimuleren maatregelen om maatschappelijke doelen te bereiken, bijvoorbeeld (elektrische) auto s delen om de CO2-uitstoot te verminderen. Ook investeren we in stevige informele netwerken rond ouderenzorg en rond buurtveiligheid. We betrekken bewoners nauw bij de herinrichting van de binnentuin bij wijkgebouw De Hyacint. We streven naar een herhaling van het succes van Koningsdag van 2015 aan de Thomsonlaan. Vrijwilligers krijgen daarbij ondersteuning, zodat ze niet overbelast raken. Er moet ook komend jaar een goede oplossing komen voor het restafval van de rommelmarkt. In de plannen voor nieuwbouw in de Begoniastraat en bij de uitvoering ervan houden we rekening met de belangen van de omwonenden. Communicatie Er zijn verschillende ideeën om de interactie met bewoners te verbeteren door gebruik te maken van andere manieren van informatievoorziening. De komende jaren onderzoeken we welke oplossingen bruikbaar zijn. We denken hierbij bijvoorbeeld aan een omgevingsalert, een facebookpagina, een nieuwsbrief en inzet van e-participatie. We organiseren per wijk drie keer per jaar een open inloopbijeenkomst waar bewoners terecht kunnen met vragen over of ideeën voor hun wijk. 10
5. Activiteiten 2016 Duurzaam wonen en woonomgeving Buitenruimte Netwerk- en inspiratiebijeenkomsten organiseren over stadslandbouw, recreatie en bewegen in de buitenruimte, vergroenen buitenruimte en duurzaamheidsinitiatieven. Zorgen dat bewoners weten dat er budgetten zijn voor duurzaamheidsinitiatieven, sportinitiatieven en voor versterken leefbaarheid door wijkpartners en dat ze die gebruiken. Zorgen dat bewoners informatie over stadslandbouw, recreatie en bewegen in de buitenruimte, vergroenen van de buitenruimte en duurzaamheidsinitiatieven gemakkelijk kunnen vinden, o.a. via een website. Duurzame woning Particuliere woningeigenaren gericht informeren over de noodzaak van groot onderhoud van hun woning en over mogelijkheden om hun huis energiezuiniger te maken en het binnenklimaat te verbeteren. Particuliere woningeigenaren uitnodigen om met vernieuwende ideeën te komen op het gebied van onderhoud, energiezuinigheid en gezond binnenklimaat. Rode Kruisplantsoen Samen met gebruikers een visie opstellen voor een beter gebruik van het plantsoen, met behoud van de groene waarde. Een aantal oude populieren aan de randen van het plantsoen vervangen in 2015 of 2016. Dit is onderdeel van een stadsbrede actie om oude populieren te vervangen. Sport- en speelvoorzieningen Mogelijkheden verkennen van medegebruik van het Stokroosveld door buurtbewoners. Betere Goudsbloemlaan De huidige inrichting en het gebruik, waaronder parkeren, evalueren en onderzoeken. Schouw met buurtbewoners organiseren. Verkeersbewegingen registreren om de verkeersonveiligheid te onderzoeken. Een schoolwijkagent inzetten. Verkeersveiligheid Suggesties van bewoners onderzoeken op haalbaarheid en wenselijkheid en waar mogelijk uitvoeren. Verkeersveiligheid verbeteren van fietsers rond Goudenregenplein, samen met gebruikers. Verkeersveiligheid bij het Segbroek College en De Populier verbeteren. Samen oud Netwerk rond ouderen versterken. Bestaande bewonersinitiatieven inventariseren en nieuwe stimuleren. Ouderen ondersteunen zodat ze langer gezond blijven. Buurtbetrokkenheid Vrijwilligers Koningsdag ondersteunen. De binnentuin van wijkgebouw De Hyacint herinrichten samen met bewoners. Activiteiten rond het 100-jarig bestaan van de Bomenbuurt ondersteunen. Open inloopbijeenkomsten organiseren waar bewoners terecht kunnen met vragen over of ideeën voor hun wijk. 11