16-02-2009 E-info REINIGEN EN ONDERHOUD VAN WERKKLEDIJ DOOR ARBEIDERS IN DE BOUW: STANDPUNT PROVIKMO WETGEVING EN REGLEMENTERING Ter uitvoering van het sectoraal akkoord 2007-2008 in de bouwsector werd de cao van 21 juni 2007 gesloten betreffende de reiniging en onderhoud van werkkledij. Onder bepaalde voorwaarden (o.a. de resultaten van een risicoanalyse, zie verder) kan, in tegenstelling tot het wettelijk principe, de arbeider in de bouw zelf instaan voor het reinigen en onderhoud van zijn werkkledij, en dit tegen een vergoeding vanwege de werkgever. Hieronder vindt u verdere toelichting hieromtrent, waarbij eerst de algemene reglementering (het KB van 6 juli 2004 en het KB van 19.12.2006) wordt toegelicht, en daarna wordt ingegaan op de nieuwe cao van 21 juni 2007. Werkkledij De van toepassing zijnde reglementering is het Koninklijk Besluit van 6 juli 2004 (BS 3.08.2004 zie Codex). Dit werd gewijzigd door het KB van 19.12.2006 (BS 15.01.2007). Wat is werkkledij? Werkkledij kan bestaan uit een overall, een pak bestaande uit een broek en een jas of windpak, een kiel of een stofjas.is enkel bedoeld om ervoor te zorgen dat de werknemer zich niet vuil maakt door de aard van zijn activiteiten. Werkkledij is dus niet hetzelfde als beschermingskledij. Beschermingskledij ( is een persoonlijk beschermingsmiddel of PBM) heeft tot doel de werknemer te beschermen tegen één of meer risico s die zijn veiligheid of gezondheid op het werk kunnen bedreigen (bv. lasspatten, gevaarlijke producten, asbest). Veiligheidschoenen en regenkledij vallen dus niet onder werkkledij.ook kledij met signaalfunctie is geen werkkledij maar beschermingskledij. Werkkledij moet voldoen aan bepaalde eisen, waarop hier niet dieper wordt ingegaan. Wanneer moet werkkledij gedragen worden? Het dragen van werkkledij tijdens het uitvoeren van de normale activiteit is verplicht, tenzij de risicoanalyse heeft aangetoond dat de aard van de activiteit niet bevuilend is, én indien het Comité voor preventie en bescherming op het werk zijn akkoord heeft gegeven over de resultaten van deze risicoanalyse.
Aankoop, reiniging en onderhoud van werkkledij Volgens het KB van 6 juli 2004 moet de werkgever de werkkledij kosteloos ter beschikking stellen van zijn werknemers vanaf het begin van hun werkzaamheden; de werkgever blijft eigenaar van de werkkledij. De werkgever zorgt, of laat op zijn kosten zorgen voor: - de reiniging van de werkkledij door middel van producten die zo weinig mogelijk allergeen zijn, - de herstelling, - het onderhoud in de normale staat van gebruik, - alsook voor de hernieuwing ervan op gepaste tijden. Volgens het KB van 19 december 2006 is het verboden de werknemer toe te laten, zelfs tegen de betaling van een premie of vergoeding: - zijn eigen werkkledij aan te schaffen, - zelf in te staan voor de reiniging, de herstelling en het onderhoud ervan, - zelf voor de hernieuwing ervan te zorgen Van dit verbod kan afgeweken worden door een algemeen verbindend verklaarde cao. Dergelijke cao kan enkel gesloten worden indien uit de risicoanalyse blijkt dat de werkkledij geen risico vormt voor de gezondheid van de werknemer en zijn directe omgeving Paritair comité bouwbedrijf : CAO 21.06.2007 betreffende het reinigen en onderhoud van de werkkledij Deze cao is enkel van toepassing op de werkgevers die onder het Paritair Comité voor het bouwbedrijf ressorteren en op de arbeiders die zij tewerkstellen. De cao bevestigt het algemeen principe dat de werkgever instaat voor het onderhoud en de reiniging van de werkkledij. Wanneer echter uit de risicoanalyse blijkt dat de werkkledij geen risico vormt voor de gezondheid van de werknemer en zijn directe omgeving (bv. zijn gezinsleden), én indien de werkgever niet instaat voor de reiniging en het onderhoud van de werkkledij, mag de arbeider zelf hiervoor instaan. In dit geval moet de werkgever een vergoeding van 0,30 euro betalen aan zijn arbeider per gepresteerde of aangevatte arbeidsdag. Let dus op: deze cao handelt enkel over het reinigen en het onderhoud van de werkkledij, niet over de aanschaf van nieuwe werkkledij. Voor de opmaak van dergelijke risicoanalyse kunnen onze bouwbedrijven zich laten bijstaan door Provikmo.
Een paritaire werkgroep van het NAVB (Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf) heeft checklists opgesteld voor het uitvoeren van een dergelijke risicoanalyse. Voor deze checklists: zie http://www.bouwunie.be/viewobj.jsp?id=345907. Checklists NAVB te gebruiken bij de risicoanalyse: Er is een checklist voor volgende beroepen en activiteiten in de bouwsector: asfalteerder plaatser nutsvoorzieningen baggerwerker rioollegger boormeester sanitair installateur bouwplaatsmachinist schilder decorateur dakdekker schrijnwerker-timmerman dakafdichter steigerbouwer dekvloerlegger stratenmaker glaszetter stukadoor industrieel isolatiewerker tegelzetter industrieel schilder torenkraanbestuurder interieurbouwer wegmarkeerder metselaar, ijzervlechter, bekister en betonneerder werktuigkundige baggervaart monteur HVAC Een voorbeeld van dergelijke fiche vindt u in bijlage Invullen van de checklist: eerst en vooral dient aangeduid welke activiteiten door de werknemer uitgevoerd worden en met welke soort producten hij in contact komt bij de risicoanalyse worden, voor elke stof of agens waarmee de werknemer in contact komt, volgende vier vragen gesteld: o wordt de werkkledij ook bevuild indien collectieve beschermingsmiddelen worden gebruikt? o wordt de werkkledij ook bevuild indien ze beschermd wordt door een wegwerpoverall? o dient de werkkledij gereinigd te worden met industriële (niet huishoudelijke) wasproducten? o Is het zelf reinigen van de werkkledij schadelijk voor de werknemer of zijn directe omgeving? Indien op één van de vier vragen ja geantwoord wordt moet de werkkledij gereinigd worden door de werkgever. In het andere geval KAN de werkkledij gereinigd worden door de werknemer zelf,overeenkomstig de bepalingen vermeld in de cao van 21.06.2007.
STANDPUNT VAN PROVIKMO We stellen in praktijk vast dat in de grote ondernemingen de werkgever over het algemeen instaat voor het reinigen, herstellen, onderhoud en hernieuwen van de werkkledij. In de kleine en middelgrote ondernemingen is dit echter vaak niet het geval: de werknemer neemt zijn kledij over het algemeen mee naar huis en staat zelf in voor de reiniging en het onderhoud. Alleen gezien vanuit het standpunt gezondheid en hygiëne, blijven wij er de voorkeur aan geven dat de werkgever instaat voor het reinigen en het onderhoud. Dit biedt immers de beste garantie dat de reiniging en het onderhoud op regelmatige tijdstippen gebeurt en op een optimale manier. De werkkledij vormt in dit geval dan ook per definitie nooit een risico voor de gezondheid van de werknemer en zijn directe omgeving. De cao van 21.06.2007 voorziet echter dat de arbeider in de bouw in bepaalde gevallen zelf mag instaan voor het reinigen en het onderhoud van de werkkledij mits uit de risicoanalyse blijkt dat de werkkledij geen risico vormt voor zijn gezondheid of die van zijn directe omgeving. Hij ontvangt hiervoor dan een tussenkomst van 0.30 per werkdag. Wij zijn van oordeel dat de werkkledij een risico voor de gezondheid van de werknemer of zijn directe omgeving vormt in volgende gevallen: bij blootstelling aan enkele hoog-risicoproducten : Bij blootstelling aan asbest of asbesthoudende materialen Bij blootstelling aan lood, b.v. bij afbraakwerken, verwijderen van loodhoudende verf, schilderen met loodhoudende verf (b.v. wegmarkeringen) Bij blootstelling aan carcinogene agentia (asbest, loodchromaat) Bij blootstelling aan biologische agentia (b.v. rioleringswerken: hepatitis A, leptospirose) Bij blootselling van de werkkledij aan allergie veroorzakende stoffen: b.v. 2- componentverbindingen zoals epoxyverbindingen, polyurethaanverven, bepaalde vernissen, bepaalde lijmen bij sommige specifieke of extreme bevuilingen : Bij bevuiling met glasvezels of rotswol: de fijne vezeltjes zitten vast in de werkkledij en verspreiden zich overal in de omgeving (auto, zetels, andere kledij) Bij bevuiling met teer of asfalt Bij accidentele bevuiling met corrosieve (sterke zuren, sterke basen) of toxische producten. Zie hiervoor de MSDS-fiches of veiligheidsinformatiebladen. Bij sterke vervuiling (met cement, rioolwerken) als reinigen met schadelijke producten noodzakelijk is : Indien voor het reinigen van de werkkledij producten moeten gebruikt worden die op zich schadelijk zijn (bv bij sterke verontreiniging door verven, bitumen, asfalt, teer, lijm, silicone, kunsthars, ) In een aantal gevallen kan bevuiling vermeden worden indien collectieve beschermingsmiddelen worden gebruikt of indien een wegwerpoverall wordt gedragen. In die gevallen kan de werknemer dan zelf de werkkledij reinigen en onderhouden.
De verschillende topics zijn raadpleegbaar via onze website http://www.provikmo.be in E-news of via archief topics in onze E-tool E-info. Provikmo, 2009 Provikmo geeft u deze informatie op vrijwillige basis. Daarbij streven we er steeds naar om dit op een zeer zorgvuldige manier te doen. Gelet op deze middelenverbintenis, kan op basis van deze informatie nooit de aansprakelijkheid van Provikmo vzw ingeroepen worden.