Baarschot, Baarschotsestraat 64 (gem. Hilvarenbeek) rapport 972

Vergelijkbare documenten
Archeologisch veldonderzoek Hoogheemraadschap van Delfland

V&L. Selectiebesluit archeologie Breda, Klokkenberg. Bijlage 5 bij besluit 2017/2000-V1

Ede, Roekelse Bos (gem. Ede)

Selectiebesluit archeologie Breda, Molengracht JEKA

: Archeologische begeleiding in Katwijk, Tweede Mientlaan

no-hoek: / zw-hoek: / zo-hoek: /

INFORMATIERAPPORT EN SELECTIEADVIES

Verkennend archeologisch onderzoek IVO Vorstenbosch-Bergakkers fase 2. R. Jansen, L.G.L. van Hoof

Rotterdamseweg 202 in Delft

Heesch - Beellandstraat

Beulakerweg 127 te Giethoorn, gem. Steenwijkerland (Ov.)

Roermond, Swalmen schorsdepot

Adviesdocument 768. Oranjerie landgoed Mattemburgh, gemeente Woensdrecht. Project: Projectcode: HOOM2. Opdrachtgever: Brabants Landschap

Selectiebesluit archeologie Liesboslaan 30-32

ARCHEOLOGISCHE BEGELEIDING VAN DE SANERING VAN ZINKASSEN HEIJERSTRAAT 26 TE WESTERHOVEN GEMEENTE BERGEIJK

Plan van Aanpak. Archeologisch vooronderzoek, bureau- en inventariserend veldonderzoek. gemeente Nieuwkoop

Opgraving Hengelo Winkelskamp Grafveld

Plangebied Best Hoofdstraat 28 - Sint Odulphusstraat. Archeologische begeleiding conform protocol proefsleuvenonderzoek. M.E. Hemminga. Archol.

CHECKLIST. Beoordeling standaard rapport IVO-waarderend

Archeologie Deventer Briefrapport 27. November Controleboringen Cellarius - De Hullu (project 494)

ADVIES ARCHEOLOGIE 16 dec 2013

Dennenstraat te Eksel (gem. Hechtel-Eksel) Programma van Maatregelen

Locatie Zandoerleseweg, perceel 845 Datum onderzoek 21 Juni 2010 Datum evaluatieverslag 21 juni 2010 Opstelier evaluatieverslag

Quick scan archeologie, gemeente Loon op Zand, Kaatsheuvel Van Heeswijkstraat / Horst

RAAP-NOTITIE Plangebied Weideveld. Gemeente Bodegraven Een archeologische begeleiding

Programma van Eisen AK PUTTEN T (0341) E mstruijs@putten.nl. Naam, adres, telefoon, datum paraaf. Regio Noord-Veluwe

Wildemanstraat te Elst. rapport 2766

Elburg, Vossenakker. Een Inventariserend Archeologisch Veldonderzoek middels proefsleuven Steekproefrapport /05

Een leidingsleuf in Katwijk Klei-Oost Zuid. Een archeologische begeleiding aan de Trappenberglaan te Rijnsburg. A. Porreij-Lyklema. Archol.

Selectiebesluit archeologie Hoeveneind tussen 7 en 21 Teteringen

Kamerstraat te Hechtel (gem. Hechtel- Eksel) Programma van Maatregelen

CHECKLIST. 1. Het IVO-verkennend (voorzover booronderzoek) dient te zijn uitgevoerd door een instelling die beschikt over een opgravingsvergunning

Dordrecht Ondergronds 51. Gemeente Dordrecht, Schrijversstraat 7. Een archeologisch bureauonderzoek.

Archeologisch onderzoek begeleiding Kevelderstraat Groenlo GRONTMIJ ARCHEOLOGISCHE RAPPORTEN 68

memo Locatiegegevens: Inleiding

Dordrecht Ondergronds Waarneming 6 VEST 124, GEMEENTE DORDRECHT

Dordrecht Ondergronds Waarneming 2 DORDRECHT, SPUIBOULEVARD

De Moer, plangebied De Hooivork (gemeente Loon op Zand)

Gageldijk. GAG: Archeologische begeleiding rond de aanleg van een fietsviaduct aan de Gageldijk, gemeente Utrecht. Basisrapportage Archeologie 109

Averboodse Baan (N165), Laakdal

6500 voor Chr. RAAP-NOTITIE 4478 Plangebied Noorderweg 27 te Noordwijk 3750 voor Chr. Gemeente Marum Archeologisch vooronderzoek: een verkennend veldo

Evaluatiebrief Archeologisch onderzoek Sevenum-Beatrixstraat IVO-P

Verkennend en waarderend archeologisch. onderzoek. R. de Leeuwe. Erp Aa, plangebied EVZ Leigraaf, deeltraject Veluwe

Quick scan archeologie De Horst Kaatsheuvel, gemeente Loon op Zand

8 QUICKSCAN 2017 ARCHEOLOGIE KLAVER Gemeente Horst aan de Maas

Ezaart 147 te Ezaart (gem. Mol) Programma van Maatregelen

Project 434: Bureaustudie Actualisering archeologische verwachting nieuwbouwlocatie Stadhuiskwartier. Interne Rapportages Archeologie Deventer 55

Quick scan archeologie Vaartstraat Loonsevaert (perceel 2954), Kaatsheuvel gemeente Loon op Zand

Pagina 1 van 7 Archeologie West-Friesland, Nieuwe Steen 1, 1625 HV Hoorn, Postbus 603, 1620 AR Hoorn

Oude Amersfoortseweg 99 te Hilversum rapport 2022

Advies Archeologische Monumentenzorg 2013 nr. 83

4 Archeologisch onderzoek

PROGRAMMA VAN EISEN. versie 1.0, Projectnr.: LOCATIE. Boekel, De Donk PROJECT De Donk fase 2

ArGeoBoor Archeologisch vooronderzoek & advies

Archeologische MonumentenZorg

PLAN VAN AANPAK. Pagina 1 van 7 LOCATIE. Knegsel, gemeente Eersel PROJECT

Slingeraklaan. Utrecht.nl

PLAN VAN AANPAK Waarderend booronderzoek

OMnummer: Datum: Archeologische Quickscan Klaprozenweg (QSnr ) Opdrachtgever (LS01)

Bijlage 5a. De AMZ-cyclus op land

Venray Leunen, Scheiweg 6A

Heenvliet, Steenhoeck-Welleweg Gem. Bernisse (ZH.) Een Inventariserend Archeologisch Veldonderzoek. Steekproefrapport /11Z

Ranst Vaartstraat, Pomuni Trade (gemeente Ranst)

Gemeente Haarlem. Archeologisch onderzoek en waardestellend rapport

Hunnissenstraat te Ell (gemeente Leudal) rapport 2130

Verkaveling De Bos te Heist-op-den- Berg (gem. Heist-op-den-Berg) Programma van Maatregelen

Bortierlaan te Diksmuide (gem. Diksmuide) Programma van Maatregelen

Nieuw Delft veld 3 en 8 (westelijk deel)

Ulvenhout Pennendijk 32 Inventariserend veldonderzoek door middel van proefsleuven

RAAP België - Rapport 85 Bouw twee handelspanden aan de Hendrik Consciencelaan (Waarschoot)

Parkstraat 1, Den Burg gemeente Texel rapport 2736

QUICKSCAN N69 BRAAMBOSCHROTONDE, GEMEENTE BERGEIJK Arcadis Archeologisch Rapport 75 5 JANUARI 2016

Plan van Aanpak. PvA A I / Johan de Wittlaan 13 te Woerden (gemeente Woerden) 1

Eesterweg 48 te Doezum, gemeente Grootegast. Een Archeologisch Bureauonderzoek

Gerrit Rietveld College

Bijlage 4 Archeologisch onderzoek

Antea Group Archeologie 2015/124 Adviesdocument bestemmingsplan Wateringse Veld vijf restlocaties, gemeente Den Haag.

Waarderend Archeologisch Onderzoek te Oudenburg, kantine voetbalplein (Bekestraat)

MEMO. Projectgegevens

Archeologisch onderzoek te Macharen Kerkstraat

Inventariserend Proefonderzoek door middel van proefsleuven

Adviesdocument ten behoeve van selectiebesluit archeologie Oosterdalfsen, gemeente Dalfsen. Notitie TML520

Bureauonderzoek Archeologie

Locatie OPZ, Stelenseweg, Geel

Archeologie Rosheuvel, Eersel Beoordeling onderzoeken en concept selectiebesluit

CHECKLIST. en Wetenschap aan instellingen die hebben aangetoond bekwaam te zijn tot het doen van

Nota van wijziging 2: Aanvulling op Programma van Eisen (Transect- PvE A.A. Kerhoven/ A. Hakvoort)

Poperinge - Afkoppeling Vleterbeek HB Programma van Maatregelen

Plangebied Koningstraat 10

Bestemmingsplan Lith-oost

Een oppervlaktekartering in plangebied Barneveld-Noord. Archol. S. Baas

Plan van aanpak begeleiding aanleg bouwput Helmond-Stiphout, Geeneind

Dordrecht Ondergronds 33

Waarderend Archeologisch Onderzoek te Handel, Rector van de Laarschotstraat. E.N.A. Heirbaut

Programma van maatregelen: Ekeren Bredestraat 57

MFA Duinstraat, Yde-De Punt Gemeente Tynaarlo Inventariserend Veldonderzoek door middel van Proefsleuven. Steekproefrapport /11

Mevr. M. Burger,

Archeologisch booronderzoek voor het plangebied Utrechtseweg 82 te Zeist. K oen Hebinck

Den Nul, Informatiecentrum (gem. Olst Wijhe) rapport 1124

Plangebied kapschuur aan de Holte 17 te Onstwedde

Transcriptie:

Gemeente Hilvarenbeek Ingekomen: 14-10-2016 Baarschot, Baarschotsestraat 64 (gem. Hilvarenbeek) rapport 972 Behoort bij besluit van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Hilvarenbeek van 23-11-2016 Namens dezen, Teamleider Ruimtelijke Ordening & Vergunningen 20160476

Baarschot - Baarschotsestraat 64 (Gemeente Hilvarenbeek) Een Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van proefsleuven W. Jezeer

Colofon ADC Rapport 972 Baarschot-Baarschotsestraat 64 (gemeente Hilvarenbeek) Een Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van proefsleuven Auteur: W. Jezeer In opdracht van: Dhr. A. W. Schepens Foto s en tekeningen: ADC ArcheoProjecten, tenzij anders vermeld ADC ArcheoProjecten, Amersfoort, juli 2007 Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgevers. ADC ArcheoProjecten aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit de toepassing van de adviezen of het gebruik van de resultaten van dit onderzoek. Autorisatie: E. Blom ISBN 978-90-5874-978-9 ADC ArcheoProjecten Tel 033-299 81 81 Postbus 1513 3800 BM Amersfoort Fax 033-299 81 80 Email info@archeologie.nl

3 Inhoudsopgave Samenvatting 5 1 Inleiding 6 1.1 Algemeen 7 1.2 Vooronderzoek 7 1.3 Doel van het onderzoek en onderzoeksvragen 7 1.4 Opzet van het rapport 8 2 Methoden 8 3 Resultaten 9 3.1 Fysisch geografisch onderzoek 9 3.2 Sporen en structuren 9 3.3 Vondstmateriaal 9 4 Synthese 10 4.1 Algemeen 10 4.2 Beantwoording van de onderzoeksvragen 10 5 Conclusie 11 5.1 Waardering van de vindplaats 11 5.2 Selectieadvies 11 Literatuur 12 Lijst van afbeeldingen en tabellen 12 ADMINISTRATIEVE GEGEVENS VAN HET ONDERZOEKSGEBIED Provincie: Noord-Brabant Gemeente: Hilvarenbeek Plaats: Baarschot Toponiem: Baarschotsestraat 64 Kadastrale gegevens: E451 dhr. A. W. Schepens Kaartblad: 51C Centrumcoördinaten: 141 443 / 385 191 Projectverantwoordelijke: W. Jezeer Bevoegd gezag: Gemeente Hilvarenbeek ARCHIS-onderzoeksmeldingsnummer (CIS-code): 22186 ADC-projectcode: 4107119 Complex en ABR codering: Nederzetting onbepaald (NX) Periode(n): Late prehistorie, Romeinse tijd, middeleeuwen Geomorfologische context: Dekzanden Formatie van Twente NAP hoogte maaiveld: Ca 19.00 m + NAP Maximale diepte onderzoek: Ca 1 m Mv Uitvoering van het veldwerk: 27-04-2007 Beheer en plaats documentatie: ADC ArcheoProjecten te Amersfoort

4 GOIRLE BIEST HOUTAKKER OIRSCHOT 380000 385000 390000 N HILVARENBEEK DIESSEN ESBEEK LAGE MIERDE HAGHORST NETERSEL OOST W MIDDELBEERS VESSEM CASTEREN HOOGELOON 0000 5000m HOOGE MIERDE HULSEL Hilvarenbeek - Baarschot, Baarschotsestraat 64 bron: Geodan 135000 140000 145000 150000 AK 27-06-2007 Afb. 1. Locatie van het onderzoeksgebied op de topografische kaart.

5 Samenvatting In het kader van geplande nieuwbouw en tevens de afbraak van varkensstallen is op het erf van Dhr. Schepens te Baarschot archeologisch onderzoek gedaan. Dit onderzoek bestond uit enerzijds een proefsleuf op het terrein waar de nieuwbouw gepland is (ten noorden van het woonhuis, in een bocht van de Baarschotsestraat) en anderzijds een archeologische begeleiding van de afbraak van de varkensstallen op een ander deel van het erf (ten zuiden van het woonhuis). De verwachting was dat onder het esdek nog intacte sporen konden worden aangetroffen. In de proefsleuf is een aantal interessante sporen aangetroffen. Schuin door de sleuf liep in noordoost-zuidwestelijke richting een sloot waarlangs iets recentere karresporen lagen. De datering van de sloot is laatste kwart 18 e of eerste kwart 19 e eeuw. In de noordoosthoek van de proefsleuf lag, onder de brede sloot door een strakke smalle greppel in zuidoostnoordwestelijke richting. Dit was één van de oudste sporen die in de proefsleuf zichtbaar waren. Bij de begeleiding van de afbraak van de varkensstallen bleek dat de onderkeldering van de stallen het terrein voor een zeer groot deel verstoord had tot onder het esdek. Enkel tussen de stallen in bleven, na afbraak, dammen staan waardoor op enkele plekken profielen konden worden gedocumenteerd. Uit deze profielen bleek dat het esdek en de onderliggende C-horizont (sporenniveau) voor het grootste deel verstoord waren. Slechts hier en daar was het esdek en de C-horizont nog intact. Tabel 1. Tijdsduur van de verschillende (pre)historische perioden. PERIODE TIJD IN JAREN Nieuwe tijd 1500 na Chr. - heden Middeleeuwen 450 na Chr. - 1500 na Chr. Romeinse tijd 12 voor Chr. - 450 na Chr. IJzertijd 800 voor Chr. - 12 voor Chr. Bronstijd 2000 voor Chr. - 800 voor Chr. Neolithicum (Nieuwe Steentijd) 5300 voor Chr. - 2000 voor Chr. Mesolithicum (Midden Steentijd) 8800 voor Chr. - 4900 voor Chr. Paleolithicum (Oude Steentijd) 300.000 voor Chr. - 8800 voor Chr.

6 385100 385150 385200 N 4 A 3 5 B 1 000 25m 2 Hilvarenbeek - Baarschot, Baarschotsestraat 64 Onderzoeksgebieden Legenda 141450 141500 141550 Onderzoeksgebieden Proefsleuf Topografie Gebouwen Boorpunten AK 27-06-2007 Afb. 2. Overzicht terrein A (met proefsleuf) en B (Begeleiding).

7 1 Inleiding 1.1 Algemeen In opdracht van dhr. A. W. Schepens (particulier) heeft ADC ArcheoProjecten een Inventariserend Veldonderzoek (IVO) in de vorm van proefsleuven, alsmede een archeologische begeleiding uitgevoerd voor het plangebied aan de Baarschotsestraat 64 (afb. 1). Dit onderzoek vond plaats in het kader van respectievelijk de geplande nieuwbouw van een woning (terrein A) en de sloop van varkensstallen (terrein B). In het plangebied terrein A zal een huis worden gebouwd, in het plangebied terrein B wordt grond vrijgemaakt (afb. 2). Bij vooronderzoek op terrein A (zie 1.2) zijn enkel spikkels bouwpuin in de humeuze toplaag aangetroffen, wat een aanwijzing kan zijn voor de aanwezigheid van archeologische resten. Daarom kan hier slechts gesteld worden dat op deze locatie nederzettingssporen uit diverse perioden te verwachten zijn (bijvoorbeeld: paalgaten, greppels, kuilen, dierbegravingen, waterputten, etc.). De voorgenomen bouwplannen zullen deze sporen ernstig beschadigen. Terrein A heeft een oppervlakte van ca. 0,14 ha (1429 m²) en lag bij aanvang van het onderzoek braak. Terrein B heeft een oppervlakte van ca. 0,4 ha (4149 m²) was bebouwd met varkensstallen. Beide terreinen liggen op het erf van de boerderij aan de Baarschotsestraat nummer 64. Het plangebied ligt ten zuidoosten van Diessen (gemeente Hilvarenbeek), aan de zuidkant van de Baarschotsestraat en wordt begrensd door de Baarschotsestraat aan de noord- en noordoostzijde, door woningen aan de westzijde en door grasland aan de zuidzijde. In het plangebied is op terrein A één proefsleuf aangelegd met een totale oppervlakte van 125 m 2.(afb. 2). Het veldwerk is uitgevoerd op 27 april en 4 mei 2007. Op 27 april is de proefsleuf aangelegd en onderzocht conform het Programma van Eisen (PvE), dat door A. Hakvoort (ADC ArcheoProjecten) is opgesteld. 1 Dit ontwerp is goedgekeurd door dhr. Dr. M. Meffert, provinciaal archeoloog van de provincie Noord-Brabant. De vondsten en bijbehorende documentatie die tijdens het IVO zijn verzameld, worden na afronding van het project gedeponeerd bij het depot voor bodemvondsten van de Provincie Noord-Brabant te s-hertogenbosch. De begeleiding van de afbraak van de varkensstallen is gedeeltelijk uitgevoerd op 27 april 2007 en afgerond op 4 mei 2007. Het veldteam bestond uit de volgende personen: Willem Jezeer (projectverantwoordelijke en veldarcheoloog), Naomi Huisman (veldtechnicus bij proefsleuf), Marlies Hanemaaijer (veldtechnicus bij begeleiding). Senior archeoloog was D. A. Gerrets. De directievoerder voor dit project is dhr. A. Schepens (particulier), de wetenschappelijk begeleider P. de Boer (ADC ArcheoProjecten). De contactpersoon bij Opdrachtgever is dhr. Schepens zelf. Het vondstmateriaal is bestudeerd door S. Ostkamp (aardewerk). 1.2 Vooronderzoek In verband met toekomstige ontwikkelingen in het plangebied aan de Baarschotsestraat 64 is een eerste archeologische inventarisatie in het onderzoeksgebied uitgevoerd in juni 2006 door ADC ArcheoProjecten. 2 Dit bureau- en booronderzoek wees uit dat in het plangebied geen directe aanwijzingen zijn voor gebruik of bewoning. Op de kadastrale kaart van 1913 is bebouwing zichtbaar op de huidige locatie van het huis. 1.3 Doel van het onderzoek en onderzoeksvragen Het IVO in de vorm van proefsleuven heeft tot doel de aard, omvang en kwaliteit (gaafheid en conservering) vast te stellen van de vindplaats(en) in het gebied om te komen tot een definitief oordeel over de behoudenswaardigheid ervan. Daarnaast moeten gegevens verkregen worden om hetzij verder archeologisch onderzoek mogelijk te maken, hetzij adequate maatregelen voor behoud en beheer te kunnen treffen. 3 Specifiek voor het plangebied Baarschotsestraat 64 had het onderzoek verder tot doel om tot een waardestelling te komen door middel van het vaststellen van de aard, ouderdom, omvang, gaafheid en conservering van de vindplaats. 1 PvE nummer: 07-135 2 Van Amen, 2006 3 Cf. Handboek ROB specificaties, juni 1998

8 Doel van de archeologische begeleiding van de sloop van de varkensstallen is een inventarisatie, karakterisering en documentatie van aan- en afwezigheid van archeologische waarden. Van de archeologische waarden wordt een karakterisering gegeven waarbij de volgende aspecten aan de orde zijn: periodeaanduiding, geologische context, aard (typering) en waarderingsaspecten. In het PvE zijn verschillende onderzoeksvragen gesteld. Deze worden in dit rapport beantwoord op basis van hetgeen in de proefsleuf is aangetroffen. Het is echter waarschijnlijk dat de getrokken conclusies bijgesteld moeten worden indien de vindplaats in de toekomst volledig wordt opgegraven. De volgende onderzoeksvragen zijn in het PvE gesteld: - Zijn bewoningssporen aanwezig? Zo ja, wat is de aard, functie, gaafheid, kwaliteit, datering, fasering en conserveringstoestand van deze sporen? - Welke materiaalcategorieen zijn aanwezig (anorganisch) en wat is de datering ervan? Wat is de conserveringstoestand van dit materiaal? - Wat is de conserveringstoestand van, indien aanwezig, organisch vondstmateriaal? - Zijn uitspraken mogelijk over de ouderdom van het esdek? - In hoeverre vormt de realisatie van de geplande ontwikkeling een bedreiging voor de archeologische waarden? - Wat luidt het beleidsadvies met betrekking tot het te volgen archeologische vervolgtraject? 1.4 Opzet van het rapport Dit rapport betreft een standaardrapport zoals genoemd in de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA 3.1 -specificatie VS05). In dit rapport worden de resultaten van het onderzoek gepresenteerd, waarna de eerste conclusies volgen. Dit onderzoek vormt geen eindstation, maar de basis van waaruit verder synthetiserend onderzoek kan plaatsvinden. Na de samenvatting en dit inleidende hoofdstuk volgt een omschrijving van de onderzoeksmethoden in hoofdstuk 2. In hoofdstuk 3 zal worden ingegaan op de resultaten van het onderzoek. Hierin zal eerst worden ingegaan op de fysische geografie van het plangebied, waarna de sporen en structuren zullen worden besproken. In paragraaf 3.3 zal het vondstmateriaal worden besproken en tegelijkertijd een datering worden gegeven aan de aangetroffen sporen. In hoofdstuk 4 (synthese) zal worden teruggekomen op de onderzoeksvragen zoals gesteld in het PVE, en zullen zij worden beantwoord op basis van de resultaten van het onderzoek. Tenslotte zal in hoofdstuk 5 (conclusie) de waardering van de vindplaats worden besproken en zal naar aanleiding daarvan een selectieadvies worden gegeven. 2 Methoden Het onderzoek is uitgevoerd conform de KNA 3.1 en het PvE. 4 Tijdens het IVO is één proefsleuf aangelegd. Deze proefsleuf was noordoost-zuidwest georiënteerd en lag op een terrein ten noorden van het woonhuis in een bocht van de Baarschotsestraat (afb. 2). In het PvE werd een werkwijze voorgesteld waarbij een werkput zou worden aangelegd in oostwestelijke richting. Dit was echter niet praktisch vanwege de ligging van riolering en kabels op de westelijke helft van het terrein. Door de oriëntatie van de put iets te veranderen kon alsnog de in het PvE aangegeven dekking van het terrein worden gehaald. Er is 1 vlak aangelegd, waarbij om de tien meter profielkolommen zijn beschreven en gefotografeerd. De proefsleuf was 5 m breed en 25 m lang. Het meetsysteem is gebaseerd op twee door ons geslagen meetbuizen aan beide kopse kanten van de proefsleuf, welke zijn ingemeten door middel van GPS. De vlakken zijn machinaal aangelegd. Daarbij was met een gladde bak en handmatig opschaven een goed leesbaar vlak te maken. Vondsten uit het esdek zijn verzameld bij het verdiepen. Overige vondsten zijn verzameld bij de bestudering van de sporen. Alleen metalen vondsten zijn als puntvondsten ingemeten. Grondsporen zijn direct ingekrast. De vlakken en de stort zijn met 4 PvE nummer: 07-135

9 behulp van een metaaldetector onderzocht. Vervolgens is het vlak en ieder spoor daarin gefotografeerd en getekend (schaal 1:50), waarbij om de twee meter een waterpashoogte is bepaald. Van het maaiveld is om de vijf meter een waterpashoogte bepaald. Een van de aangetroffen grondsporen (S 4) is tegelijk met de aanleg van het profiel met de hand gecoupeerd waarbij vondsten zijn verzameld. Deze selectie is gebaseerd op gaafheid van het spoor en de relatieve ouderdom. De coupe is gefotografeerd en getekend op schaal 1:20 (afb. 3). Tijdens het aanleggen van het vlak werd om de tien meter een profielkolom van ca. 1 meter breed aangelegd. Het putprofiel is gefotografeerd en getekend (schaal 1:20) en vervolgens beschreven (afb. 4 en 5). 3 Resultaten 3.1 Fysisch geografisch onderzoek Volgens de bodemkaart bestaat de ondergrond uit een leemarme gooreerdgrond. Deze gronden komen verspreid in de regio voor. Ze hangen samen met gebieden met slechte afwatering, bijvoorbeeld ingestoven vennen of bovenlopen van stroompjes. De humushoudende bovengrond (esdek) is vaak niet dikker dan 30 cm. In het plangebied is het esdek in verhouding vrij dik: het esdek in de proefsleuf bleek tussen de 40 en 80 cm dik te zijn. (hoge enkeerdgrond) Uit boringen bleek dat het esdek lokaal zelfs 80 tot 150 cm dik was. 5 Onder het esdek ligt het (dek-)zand van de C-horizont, waarin de sporen zijn aangetroffen (afb. 4 en 5). Bij de begeleiding van de afbraak van de varkensstallen zijn acht profielen gedocumenteerd, die (mits onverstoord) over het algemeen hetzelfde beeld gaven (afb. 6 en 7). 3.2 Sporen en structuren Er zijn tijdens het onderzoek verschillende sporen opgetekend die zijn onder te verdelen in oudere sporen, sporen van recente aard en sporen van natuurlijke aard (afb. 8). Deze sporen komen in de hele werkput voor. De recente sporen bestaan voornamelijk uit schopsteken en enkele vergravingen door een machine met tandenbak. De natuurlijke sporen lijken te maken te hebben met waterwerking, wat weer te maken kan hebben met de ligging van een sloot. Over een groot deel van de lengte van de werkput is een noordoost-zuidwest georiënteerde sloot aangetroffen die, afgaande op het aangetroffen aardewerk, vermoedelijk in de late 18 e of vroege 19 e eeuw dateert (S1 en S 2). Langs de zuidkant van deze sloot zijn karresporen aangetroffen met vrijwel dezelfde oriëntatie. In het noordoostelijke deel van de proefsleuf is ook een slootje of greppel aangetroffen die haaks op de brede sloot lag, en er onderdoor liep (S 4 en S 7). Deze sloot dateert dus in de 18 e eeuw of vroeger. Bij de begeleiding van de afbraak van de varkensstallen bleek dat de bodem bij en onder de varkensstallen grotendeels verstoord was. In profiel 1 en profiel 3, in het noordoostelijke deel van het terrein werden nog mogelijke resten van paalkuilen aangetroffen. De overige profielen waren veelal sterk verstoord. Hier en daar was de opbouw van de bodem te zien (met name de dikte van het esdek) maar was er geen sprake van sporen. 3.3 Vondstmateriaal Tijdens het onderzoek is in de proefsleuf enkel een klein aantal vondsten aangetroffen in de noordoost-zuidwest georiënteerde sloot. In de sloot zijn aardewerkfragmenten aangetroffen die dateren in de late 18 e of vroege 19 e eeuw. Het gaat hierbij om enkele steengoedscherven, afkomstig van een kruik, en een bord met versiering. In het westdeel van de proefsleuf is nog een stuk metaal aangetroffen wat slecht bewaard was gebleven maar wat desalniettemin is verzameld als puntvondst. De profielen die zijn aangelegd bij de begeleiding van de sloop van de stallen leverden vrijwel geen vondstmateriaal op. Er zijn in het esdek enkele zeer kleine en zeer verweerde scherven aangetroffen die ook niet bruikbaar waren voor een goede datering van het esdek. 5 Van Amen, 2006

10 4 Synthese 4.1 Algemeen Tijdens het onderzoek is in de proefsleuf een intact esdek aangetroffen. Bij de begeleiding van de afbraak van de varkensstallen is een deels verstoord en deels intact esdek aangetroffen. de datering van het esdek is moeilijk te achterhalen gezien de hoge fragmentatiegraad van het gevonden aardewerk. In de proefsleuf is een sloot uit de late 18 e of vroege 19 e eeuw aangetroffen alsmede eraan parallel lopende karresporen. De sloot wordt deels oversneden door de karresporen, wat betekend dat zij iets jonger zijn dan de (eerste fase van de) sloot. Zij hebben echter wel precies dezelfde ligging en oriëntatie als de sloot, wat aannemelijk maakt dat sloot en karresporen in verband met elkaar moeten worden gezien. Onder de 18 e eeuwse sloot door liep een oudere greppel (afb. 8). Bij de begeleiding van de afbraak van de varkensstallen zijn geen overtuigende sporen aangetroffen. Het grootste deel van het terrein was volledig verstoord door de bouw en onderkeldering van de stallen. Slechts de tussen de stallen gelegen profieldammen en enkele profielen aan de rand van het terrein lieten lokaal een intact esdek zien (afb. 6 en 7). 4.2 Beantwoording van de onderzoeksvragen De onderzoeksvragen die in het Programma van Eisen zijn gesteld zullen hier worden beantwoord op basis van de bevindingen van het proefsleufonderzoek. De volgende onderzoeksvragen zijn in het PvE gesteld: 1. Zijn bewoningssporen aanwezig? Zo ja, wat is de aard, functie, gaafheid, kwaliteit, datering, fasering en conserveringstoestand van deze sporen? - Er zijn in de proefsleuf geen bewoningssporen aangetroffen. Wel zijn er een laat 18 e eeuwse sloot en naastgelegen karresporen aangetroffen. Verder is er nog een oudere greppel of sloot aangetroffen die werd oversneden door de laat 18 e eeuwse sloot. 2. Welke materiaalcategorieën zijn aanwezig (anorganisch) en wat is de datering ervan? Wat is de conserveringstoestand van dit materiaal? - In de proefsleuf is aardewerk en metaal aangetroffen. De datering van het aardewerk is eind 18 e, begin 19 e eeuw. 6 De conserveringstoestand van het aardewerk is vrij goed, aangezien het niet zeer oud is. De conserveringstoestand van het metaal is slecht. Bij de begeleiding van de sloop van de varkensstallen zijn enkele zeer verweerde en gefragmenteerde aardewerkfragmenten aangetroffen die echter geen waarde hadden met betrekking tot de datering van het esdek. 3. Wat is de conserveringstoestand van, indien aanwezig, organisch vondstmateriaal? - Er is in de proefsleuf geen organisch materiaal aangetroffen. Ook bij de begeleiding van de afbraak van de varkensstallen is geen organisch materiaal aangetroffen. 4. Zijn uitspraken mogelijk over de ouderdom van het esdek? - Vondsten die zijn aangetroffen in het esdek waren zeer sterk gefragmenteerd en verweerd. Er is daarom geen datering van het esdek te achterhalen aan de hand van het vondstmateriaal. Het materiaal uit de onderliggende sloot in de proefsleuf dateert in de late 18 e of vroege 19e eeuw. Derhalve kan gezegd worden dat het esdek waarschijnlijk dateert van na 1800. 5. In hoeverre vormt de realisatie van de geplande ontwikkeling een bedreiging voor de archeologische waarden? - De aangetroffen archeologische waarden liggen op een diepte van ca 1 meter onder maaiveld. Bij onderkeldering van het nieuw te bouwen huis of fundering dieper dan 1 meter onder maaiveld zullen de archeologische waarden ter plaatse vernietigd worden. 6. Wat luidt het beleidsadvies met betrekking tot het te volgen archeologische vervolgtraject? - Hierop zal in de conclusie worden teruggekomen. 6 Aardewerk is gedetermineerd door S. Ostkamp.

11 5 Conclusie 5.1 Waardering van de vindplaats De waardestelling, zoals voorgeschreven in de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA versie 3.1, specificatie VS06) gebeurt op drie niveaus: belevingswaarde, fysieke kwaliteit en inhoudelijke kwaliteit. De eerste is niet van toepassing omdat de vindplaats niet bovengronds zichtbaar is. Alleen de laatste twee niveaus zijn op deze vindplaats van toepassing. De fysieke kwaliteit van de vindplaats is gebaseerd op haar conservering en gaafheid. De conservering geeft aan in hoeverre de resten behouden zijn, de gaafheid in hoeverre de vindplaats nog compleet is. De beoordeling is voor zowel gaafheid als conservering: drie punten voor hoge, twee punten voor middelhoge en één punt voor lage kwaliteit. Onderstaande waardering is overigens enkel van toepassing op de door ADC ArcheoProjecten aangelegde proefsleuf. De resultaten van de begeleiding worden, gezien hun geringe waarde, niet meegenomen in de waardering. De vindplaats is ruimtelijk redelijk goed bewaard gebleven en kan dus worden beschouwd als zijnde van middelhoge kwaliteit. Het deel met sporen is van onvoldoende omvang om van een representatief deel van een nederzetting te spreken. De conservering van de grondsporen is goed te noemen. Het bovenliggende esdek heeft de sporen afgedekt, waardoor er relatief weinig verstoring of degeneratie van de sporen heeft plaats gevonden. Het aardewerk dat verzameld is tijdens het aanleggen van de sporenvlakken is matig verweerd en gefragmenteerd. Bot en zaden zijn slecht bewaard gebleven. De conservering van sporen en vondsten wordt middelhoog gewaardeerd. De waardering van beide fysieke kwaliteitscriteria is in totaal 4 punten. Dit is een score die gemiddeld is en die haar niet het predikaat behoudenswaardig oplevert (tabel 2). Ook op inhoudelijke kwaliteit, uitgedrukt in waarden voor zeldzaamheid, informatie en ensemble, wordt de vindplaats beoordeeld met hetzelfde puntensysteem. De aangetroffen sloot en karresporen zijn voor de regio niet zeer zeldzaam. Daarom krijgt de vindplaats voor zeldzaamheid slechts 1 punt. De informatiewaarde van de vindplaats is, ondanks de redelijk goede staat van de grondsporen en de weinige verstoring, middelhoog te noemen (2 punten). De ensemblewaarde van de vindplaats is eveneens gesteld op middelhoog (2 punten). De totale score voor de inhoudelijke kwaliteit is 5 en de waardering van de vindplaats op basis van deze criteria is dan ook gemiddeld. Tabel 2. Scoretabel waardestelling (naar KNA, versie 3.1). Waarden Criteria Scores Beleving Schoonheid Herinneringswaarde Hoog Midden Laag Totale score Wordt niet gescoord Wordt niet gescoord Fysieke kwaliteit Gaafheid 0 2 0 Conservering 0 2 0 Inhoudelijke kwaliteit Zeldzaamheid 0 0 1 Informatiewaarde 0 2 0 Ensemblewaarde 0 2 0 Representativiteit N.v.t. 5 behoudenswaardig 7 behoudenswaardig 5.2 Selectieadvies De bovenstaande waardestelling laat zien dat zowel wat betreft de fysieke kwaliteit als de inhoudelijke kwaliteit van de aangetroffen archeologische resten in de proefsleuf middelhoog wordt gescoord. Het onderzoek heeft aangetoond dat in het plangebied weliswaar archeologische resten aanwezig zijn, maar dat hun behoudenswaardigheid niet groot genoeg is om vervolgonderzoek te doen. De resten zijn niet zeer oud en er is daarbij geen sprake van een nederzettingsterrein of huisplaats. Het is wellicht wenselijk eventuele bouwwerkzaamheden passief archeologisch te begeleiden, maar dat zal waarschijnlijk weinig extra informatie opleveren. Geadviseerd wordt daarom om het terrein vrij te geven voor verdere ontwikkeling

12 Literatuur Amen, M. van, 2006: Archeologisch onderzoek Baarschot (gemeente Hilvarenbeek), Baarschotsestraat. Een Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van boringen (ADC Rapport ), Amersfoort. Hakvoort, A., 2007: Programma van Eisen inventariserend veldonderzoek (proefsleuven). Plangebied Baarschotsestraat 64, Baarschot (PvE-nummer: 07-135), Amersfoort. Lijst van afbeeldingen en tabellen Afb. 1. Locatie van het onderzoeksgebied op de topografische kaart. Afb. 2. Overzicht terrein A (met proefsleuf) en B (Begeleiding). Afb. 3. Coupe spoor 4 in profiel. Afb. 4. Profiel 1, proefsleuf. Afb. 5. Profiel 2, proefsleuf (met sloot, S 4). Afb. 6. Westprofiel in zuidwesthoek terrein B (begeleiding, profiel 6). Afb. 7. Westprofiel in noordwesthoek terrein B (begeleiding, profiel 7). Afb. 8. Werkput 1, overzicht van de sporen in vlak 1. Tabel 1. Tijdsduur van de verschillende (pre)historische perioden. Tabel 2. Scoretabel waardestelling (naar KNA 3.1).

13 Afb. 3. Coupe S 4 in profiel 2, proefsleuf. Afb. 4. Profiel 1, proefsleuf.

14 Afb. 5. Profiel 2, proefsleuf. (met sloot, S 4) Afb. 6. westprofiel in zuidwesthoek terrein B (begeleiding, profiel 6).

15 Afb. 7. westprofiel in noordwesthoek terrein B (begeleiding, profiel 7).

16 111 111 777 999 444 385180 385190 17 16 17 15 111 777 999 222 27 26 18 N 000 2.5m 141460 141470 Baarschot - Baarschotsestraat 64 Overzicht van grondsporen Legenda Karresporen Spoor 1,2,4 en 7 Natuurlijke sporen Recente sporen Afb. 8. Proefsleuf Baarschot, overzicht van de grondsporen. AK 26-06-2007