Oost/kantoor Almelo ALMELO > 1 Postbus 5105 7600 GL ALMELO Telefoon 0800-0543 Telefax Kennisgroep CAO-adoptie Doorkiesnummer Datum 30 januari 2009 Uw kenmerk Betreft Beoordeling CAO GGZ op fiscale aspecten Kenmerk Geachte heer, Namens de Belastingdienst beoordeel ik CAO-bepalingen op fiscale aspecten Het doel daarvan is onder meer dat werkgevers zo goed mogelijk in staat zijn om hun fiscale verplichtingen na te komen Via uw internetsite heb ik kennisgenomen van de op dit moment geldende CAO Geestelijke Gezondheidszorg Het gaat om de bepalingen die gelden voor de periode maart 2008 tot en met maart 2009 Ik heb deze CAO-bepalingen beoordeeld op fiscale aspecten Ik heb de beoordeling beperkt tot de in mijn ogen belangrijkste fiscale risico s In de bijgevoegde rapportage informeer ik u over het resultaat van deze beoordeling Wellicht ten overvloede vermeld ik dat u aan deze beoordeling alleen vertrouwen kunt ontlenen indien en voor zover ik fiscale aspecten expliciet benoem De beoordeling heeft plaatsgevonden naar de wet- en regelgeving zoals die geldt per 1 januari 2009 Ik verzoek u om de deelnemers aan deze CAO van de inhoud van deze brief op de hoogte te stellen Ik ga ervan uit dat ik u hiermee voldoende geïnformeerd heb Indien u nog vragen of opmerkingen heeft, kunt u mij bereiken op telefoonnummer Uiteraard kunt u ook bij mij terecht als u informatie wenst over de fiscale aspecten van niet genoemde CAO-bepalingen ON 370-1Z*1ED Hoogachtend, Belastingdienst/Kennisgroep CAO de inspecteur namens deze Bezoekadres In uw antwoord datum en kenmerk van deze brief vermelden Stationsstraat 5 ALMELO
2 Rapportage fiscale aspecten van de CAO Geestelijke Gezondheidszorg, zoals afgesloten voor de periode 1 maart 2008 tot 1 april 2009 Tenzij anders vermeld heeft de beoordeling alleen betrekking op de loonheffingen en op de afdrachtvermindering onderwijs zoals geregeld in de Wet vermindering afdracht loonbelasting en premie voor de volksverzekeringen (hierna: WVA) Deze rapportage bevat verwijzingen naar het Handboek Loonheffingen 2009 (hierna: het Handboek) De Belastingdienst verstrekt het Handboek jaarlijks aan inhoudingsplichtigen/werkgevers Daarnaast verstuurt de Belastingdienst regelmatig Nieuwsbrieven en Mededelingen Daarin staan aanvullingen op het Handboek Een actuele versie van het Handboek kunt u raadplegen op de internetsite van de Belastingdienst (wwwbelastingdienstnl) De (loon)begrippen voor de diverse wetten waarop de loonheffingen zijn gebaseerd kunnen verschillen Ook voor de toepassing van de afdrachtverminderingen geldt dat soms sprake is van afwijkende begrippen Als sprake is van loon voor de loonheffingen en tevens van WVA-loon, dan gebruik ik de term loon Preambule Persoonlijk levensfasebudget Volgens de preambule werken de CAO-partijen tijdens de looptijd van de huidige CAO aan een nieuw verlofmodel In dit nieuwe model zal het persoonlijk levensfasebudget de vigerende leeftijdsgebonden verlofregelingen vervangen door een nieuwe regeling, die voor alle werknemers zal gaan gelden Indien u dat op prijs stelt ben ik graag bereid om het nieuwe verlofmodel op fiscale aspecten te beoordelen H3B, artikel 3 Ter beschikking gestelde woonruimte Deze bepaling luidt als volgt: Wanneer de werkgever woonruimte ter beschikking stelt en hij huisregels wenselijk acht, worden die in overleg met de ondernemingsraad vastgesteld De CAO bevat nog een andere bepaling over huisvesting Deze is in hoofdstuk 7, artikel 14, eerste lid als volgt geformuleerd: Zonodig maakt de werkgever in overleg met de ondernemingsraad een regeling voor kost en inwoning Voor het juist kunnen toepassen van de fiscale regels moet de werkgever eerst vaststellen hoe de vorm van de huisvesting fiscaal kwalificeert: - is sprake van inwoning of is er sprake van het bewonen van een (dienst)woning? - vindt de inwoning of bewoning al dan niet plaats ter behoorlijke vervulling van de dienstbetrekking? - is er sprake van tijdelijke huisvesting buiten de woonplaats van de werkgever? Van inwoning is in het algemeen sprake bij vormen van niet zelfstandige huisvesting Bijvoorbeeld als de in een opvangtehuis inwonende werknemer enkel over een kleine eigen slaapkamer beschikt en keuken, sanitair, woonkamer etc met de andere bewoners deelt Als deze werknemer in dit voorbeeld tevens zijn werkzaamheden in dat opvangtehuis verricht blijkt uit de samenhang tussen de werk- en de woonsituatie duidelijk dat de inwoning plaatsvindt ter behoorlijke vervulling van de dienstbetrekking In de bijzondere situatie dat sprake is van tijdelijke huisvesting buiten de woonplaats van de werknemer hoeft onder voorwaarden geen loon in aanmerking te worden genomen (zie paragraaf 1721 van het Handboek) Inwoning Bij het verstrekken van inwoning is in beginsel sprake van loon in natura Voor het vaststellen van de hoogte van het loon is van belang of de inwoning al dan niet om het behoorlijk vervullen van de dienstbetrekking gaat
3 Als de inwoning plaatsvindt voor een behoorlijke vervulling van de dienstbetrekking mag worden volstaan met het in aanmerking nemen van normbedragen Voor 2009 luiden deze normbedragen: 154,50 per maand, 35,75 per week en 7,15 per dag Als ook gezinsleden van de werknemer inwonen, worden deze normbedragen als volgt verhoogd: voor elk gezinslid van 18 jaar of ouder met 80%; voor elk gezinslid van 12 tot 18 jaar met 50%; voor elk gezinslid jonger dan 12 jaar met 30% (zie paragraaf 1724 van het Handboek) Als de inwoning niet plaatsvindt voor een behoorlijke vervulling van de dienstbetrekking mogen de normbedragen niet worden toegepast en moet de economische huurwaarde van de inwoning tot het loon worden gerekend Een eventuele eigen bijdrage van de werknemer komt op de als loon in aanmerking te nemen waarde in het economische verkeer (hierna: WEV) of normbedragen in mindering Deze eigen bijdrage mag niet tot een negatieve bijtelling leiden (Dienst)Woning Ook bij het ter beschikking stellen van een (dienst)woning is in beginsel sprake van loon in natura Ook bij deze vorm van huisvesting is het voor de hoogte van het loon van belang of de bewoning al dan niet door het behoorlijk vervullen van de dienstbetrekking is ingegeven Als de bewoning plaatsvindt voor een behoorlijke vervulling van de dienstbetrekking mag de werkgever een normbedrag hanteren Globaal geformuleerd komt dat normbedrag neer op 18% van het jaarsalaris dat de werknemer op basis van een 36-urige werkweek zou verdienen Als deze waarde hoger is dan het bedrag dat de werknemer normaliter aan huur zou uitgeven, kan de werknemer zijn (eigen) inspecteur vragen de lagere besparingswaarde bij beschikking vast te stellen Ik verwijs naar paragraaf 1757 van het Handboek Als de bewoning niet direct samenhangt met een behoorlijke vervulling van de dienstbetrekking moet de werkgever de WEV hanteren Net zoals bij inwoning vermindert een eventuele eigen bijdrage van werknemer het loon (voor zover dat niet tot een negatieve bijtelling leidt) Uit het bovenstaande volgt dat het van belang is om de vorm van huisvesting juist vast te stellen Als een werkgever in een concrete situatie over de juiste fiscale gevolgen van de huisvesting twijfelt, vind ik het verstandig als hij deze, eventueel onder verwijzing naar deze brief, met de voor hem bevoegde inspecteur afstemt H3B, artikel 5 Stagevergoeding Volgens deze bepalingen heeft een stagiair, onder voorwaarden, recht op stagevergoeding van 260 bruto per maand inclusief onkosten waaronder reiskosten woon-werkverkeer Een dergelijke stagevergoeding behoort in beginsel, ook als deze vergoeding mede als kostenvergoeding is bedoeld, tot het loon Als een werkgever kosten eventueel onbelast wil vergoeden, moet hij de omvang van die kosten afzonderlijk vaststellen Als hij een vaste kostenvergoeding wil verstrekken moet hij tevens de kosten naar hun aard en de veronderstelde omvang vooraf of uiterlijk bij de betaling ervan specificeren Ik verwijs naar paragraaf 44 van het Handboek H4, artikel 6 Geschenken, beloningen en erfenissen Volgens het eerste lid van dit artikel mogen werknemers geen geschenken, beloningen of provisie aannemen van (onder meer) personen met wie zij uit hoofde van hun functie in aanraking komen
4 Uit het tweede lid begrijp ik dat werknemers, mits met toestemming van de werkgever, wel erfenissen en legaten van cliënten aan mogen nemen Als de werknemer zonder medeweten van de werkgever toch geschenken of dergelijke aanvaardt, vallen deze niet onder het bereik van de Wet LB In dat geval moet de werknemer deze voordelen als inkomen in zijn aangifte inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen aangeven Als een werknemer met toestemming van zijn werkgever een erfenis of legaat aanvaardt behoort de waarde daarvan tot het loon H5, artikel 2 lid 7 Schadevergoeding na schorsing Volgens deze bepaling is, onder voorwaarden, de werkgever aan de werknemer, als hij de werknemer kennelijk ten onrechte heeft geschorst, een schadevergoeding verschuldigd Een dergelijke (eenmalige) schadevergoeding behoort in beginsel tot het loon voor de loonheffingen In bijzondere situaties, als er onvoldoende causaal verband is tussen de schadevergoeding en de dienstbetrekking, kan (een deel van) die vergoeding mogelijk onbelast blijven Als een werkgever meent dat van een dergelijke situatie sprake is kan hij overleg zoeken met de voor hem bevoegde inspecteur H6, artikel 7 lid 2 Schadeloosstelling bij verschoven diensten Volgens deze bepaling heeft de werknemer bij verschoven diensten recht op een schadeloosstelling als hij al uitgaven voor vrijetijdsbesteding heeft gedaan In voorkomende gevallen behoort een dergelijke schadeloosstelling mogelijk niet tot het loon De werkgever kan in concrete situaties, eventueel onder verwijzing naar deze brief, uitsluitsel vragen aan de voor hem bevoegde inspecteur H7, artikel 14 Bijdragen kost en inwoning Ik verwijs naar de fiscale aspecten bij hoofdstuk 3B, artikel 3 van de CAO H8, Bijlage A Zakgeld tijdens beroepsvoorbereidende periode Volgens de Model Leerovereenkomst Beroepsvoorbereidende periode kan de leerling tijdens zijn opleiding recht hebben op zakgeld De arbeidsverhouding die uit de hierboven bedoelde leerovereenkomsten voortvloeit wordt fiscaal als een (fictieve) dienstbetrekking aangemerkt Eventueel zakgeld behoort tot het loon H10B, artt 3 en 5 (Afbouwregeling) onregelmatigheidstoeslag Op grond van deze bepalingen hebben werknemers onder voorwaarden recht op een vergoeding voor onregelmatige diensten of een daarmee samenhangende afbouwregeling Dergelijke vergoedingen behoren tot het loon Voor de toepassing van de afdrachtvermindering onderwijs behoort deze tegemoetkoming echter niet tot het WVA-loon H10C, artikel 6 Bereikbaarheids- en Consignatiedienst Dit artikel heeft betrekking op de vergoeding voor bereikbaarheids- en consignatiediensten Deze vergoeding behoort tot het loon Als sprake is van een werknemer zonder vast overeengekomen arbeidsduur, dan geldt voor de berekening van de uren nog het volgende Bij het bepalen van de deeltijdfactor tellen niet zonder meer alle uren mee die de werknemer bereikbaar moet zijn De
5 werkgever mag deze uren (fictief) bepalen door het percentage van het doorbetaalde loon te vermenigvuldigen met het totale aantal uren van de bereikbaarheidsdienst Voorbeeld: een werknemer moet thuis gedurende acht uren bereikbaar zijn en ontvangt daarvoor 50 Het normale uurloon van deze werknemer bedraagt 12,50 De werkgever betaalt dus 50% van het loon (dat is het percentage van het doorbetaalde loon) De werkgever mag dan bij het bepalen van de deeltijdfactor rekening houden met (50% van acht uren) = vier gewerkte uren Ik verwijs naar paragraaf 2214 van het Handboek H10D, artikel 6 Vergoedingsregeling van arbeid tijdens crisisdienst Dit artikel heeft betrekking op de vergoeding die de werknemer ontvangt als hij in het kader van een crisisdienst buiten de vastgestelde werktijd daadwerkelijk moet interveniëren in een crisissituatie Ik verwijs naar de fiscale aspecten bij hoofdstuk 10c, artikel 6 van de CAO H11B Verhuiskosten In dit onderdeel van de CAO is het recht op vergoeding van verhuiskosten geregeld Met ingang van 1 januari 2009 zijn de fiscale regels voor het onbelast vergoeden van verhuiskosten ingrijpend gewijzigd In het algemeen kan deze wijziging voor werkgevers en werknemers zowel positieve als negatieve gevolgen hebben Enerzijds is het bedrag dat de werkgever maximaal onbelast mag vergoeden verhoogd Anderzijds heeft de werkgever een zwaardere bewijslast gekregen dat de verhuizing voldoende zakelijk verband houdt met de dienstbetrekking Ik verwijs naar paragraaf 1749 van het Handboek H11C Voorgeschreven kleding Volgens de CAO verstrekt de werkgever, als de werknemer gezien aard van zijn functie voorgeschreven kleding moet dragen, die kleding in bruikleen De kosten voor het onderhoud van die kleding komen ten laste van de werkgever De werkgever kan met de ondernemingsraad een afwijkende regeling treffen De vergoeding, de verstrekking of het in bruikleen geven van kleding behoort tot het loon, tenzij er sprake is van werkkleding Kleding is slechts als werkkleding aan te merken indien zij: a uitsluitend of nagenoeg uitsluitend geschikt is om tijdens de vervulling van de dienstbetrekking te worden gedragen; b is voorzien van een of meer duidelijk zichtbare, aan de inhoudingsplichtige gebonden beeldmerken met een oppervlakte van samen tenminste 70 cm 2 per kledingstuk Door de werkgever ter beschikking gestelde kleding die niet aan deze voorwaarden voldoet is onbelast zolang deze kleding aantoonbaar op de werkplek blijft Ik verwijs naar paragraaf 1753 van het Handboek In alle overige gevallen moet de werkgever de vergoeding of de waarde van de verstrekte of ter beschikking gestelde kleding tot het loon rekenen Voor de waardering ervan verwijs ik naar paragraaf 43 van het Handboek Voor de onderhoudskosten van kleding geldt dat, als er sprake is van werkkleding in fiscale zin, de werkgever het onderhoud belastingvrij mag vergoeden of verstrekken Is geen sprake van werkkleding, dan behoort de werkgever de vergoeding van onderhoudskosten en/of de waarde van de verstrekking tot het loon te rekenen Voor de WVA geldt dat indien en voor zover ter zake van kleding sprake is van loon voor de loonheffingen, tevens sprake is van WVA-loon, tenzij de werkgever de desbetreffende vergoeding of verstrekking in de regel slechts eenmaal of in de regel eenmaal per jaar toekent Ik verwijs naar paragraaf 2213 van het Handboek
6
7 H11D Studiekosten Dit onderdeel van de CAO betreft onder andere het recht op een studiekostenvergoeding Volgens de CAO moet de werkgever een regeling opstellen, die tevens voorziet in een terugbetalingsregeling Vergoedingen in verband met een studie of een opleiding die een werknemer volgt behoren, voor zover er werkelijk sprake is van beroeps- of studiekosten, niet tot het loon Een gehele of gedeeltelijke terugbetaling van een vergoeding die niet tot het loon behoort, komt niet in mindering op het loon Zie paragraaf 49 van het Handboek Zie ook het bijgevoegde besluit 22 augustus 2007, nr CPP2007/1465M H11E Budget persoonlijke kosten medische specialisten Op grond van dit onderdeel van de CAO heeft de medisch specialist jaarlijks recht op een maximum budget persoonlijke kosten Vanuit dit budget vindt vergoeding plaats op declaratiebasis Het maximum budget voor 2008 bedraagt 3806 In de CAO staan een aantal specifiek genoemde kosten die de medisch specialist in elk geval kan declareren Over overigens te declareren persoonlijke kosten moeten binnen de instelling nadere afspraken worden gemaakt De enkele toekenning van een dergelijke budget als zodanig leidt in beginsel niet tot loon Afhankelijk van de aard, de vorm en de inhoud van de afspraak geniet de werknemer mogelijk wel loon zodra hij declaraties indient of vergoed krijgt Ik verwijs naar paragraaf 44 en hoofdstuk 17 van het Handboek Als de afwikkeling van het budget meerdere kalenderjaren bestrijkt kunnen zich complicaties voordoen Een vergoeding van in een eerder kalenderjaar gemaakte kosten kan alleen onbelast blijven als de werknemer in dat eerdere kalenderjaar al een onvoorwaardelijk recht op de betreffende vergoeding had H12, artikel 7 Wijziging vakantieperiode Volgens deze bepaling kan de werkgever onder bepaalde omstandigheden het eerder vastgestelde tijdvak van vakantie wijzigen De werknemer heeft dan recht op een schadevergoeding Ik verwijs naar de fiscale aspecten bij hoofdstuk 6, artikel 72 van de CAO H13, artikel 8 Premies tijdens onbetaald verlof Volgens dit artikel geldt als hoofdregel dat de werkgever de over een periode van onbetaald verlof ten laste van hem verschuldigde premies op de werknemer kan verhalen Het artikel bevat tevens enkele belangrijke uitzonderingen op deze hoofdregel, de voorwaarden en uitwerkingen van die uitzonderingen en een terugbetalingsverplichting Ik beperk de fiscale aspecten tot de hoofdlijnen van de uitzonderingsbepalingen Pensioenverzekering Indien een werknemer tijdens onbetaald verlof zijn pensioenverzekering vrijwillig voorzet neemt zijn werkgever (onder voorwaarden) een deel van de aan de pensioenverzekeraar verschuldigde premies voor zijn rekening De fiscale gevolgen van deze compensatie zijn afhankelijk van het betaaltraject Als de werkgever (rechtstreeks) aan de werknemer een vergoeding betaalt, behoort deze vergoeding tot het loon Alleen als de werkgever de premies (rechtstreeks) aan de verzekeraar afdraagt kunnen die premies, indien ook overigens aan de voor een pensioenregeling geldende voorwaarden is voldaan, fiscaal als pensioenpremie kwalificeren De pensioenpremie die de werkgever daarbij op het loon van de werknemer inhoudt mag hij fiscaal op dat loon in mindering brengen (zie paragraaf 827 van het
8 Handboek) Voor de situatie dat niet de werkgever maar de werknemer de pensioenpremies aan de pensioenverzekeraar betaalt wijs ik voor de volledigheid op het besluit van 16 maart 2007, nr CPP2007-0482M Kort gezegd biedt dit besluit, onder voorwaarden, de werknemer de mogelijkheid de zelf door hem aan een verzekeraar betaalde pensioenpremies in de aangifte inkomstenbelasting in aanmerking te nemen Eén van de voorwaarden is dat het loon dat de werknemer van de werkgever ontvangt onvoldoende is om de inhouding en afdracht van pensioenpremies door de werkgever te laten plaatsvinden Slechts het deel van de pensioenpremie dat de werkgever niet in kan houden op het loon omdat dat loon te laag is, kan de werknemer aftrekken in de inkomstenbelasting Met name bij vormen van betaald verlof zoals levensloopverlof kan deze voorwaarde in de weg staan aan aftrek in de inkomstenbelasting Voor wat betreft de premies werknemersverzekeringen wijs ik u voor de volledigheid op de artikelen 6 lid 2 van de WAO en de ZW Volgens deze bepalingen is de werknemer die niet werkt en die niet tenminste de helft van zijn normale loon van de werkgever geniet, niet verzekerd Zonder verzekeringsplicht kan voor de toepassing van deze twee wetten geen loon ontstaan Ziektekostenverzekering Als een werkgever (een deel van) de premie van de ziektekostenverzekering vergoedt, behoort deze vergoeding tot het loon voor de loonheffingen Daarbij maakt het niet uit of de werkgever de vergoeding rechtstreeks aan de ziektekostenverzekeraar of aan de werknemer betaalt Terugbetalingsverplichting Alleen terugbetaling van genoten loon (en niet van een vrijgestelde vergoeding) kan tot negatief loon leiden Ik verwijs naar paragraaf 49 van het Handboek H14 Meerkeuzesysteem arbeidsvoorwaarden In hoofdstuk 14 is het recht op uitruil van arbeidsvoorwaarden opgenomen In artikel 1 is onder meer bepaald dat de werknemer voor 15 september van ieder kalenderjaar zijn eventuele keuzes met betrekking tot het volgende kalenderjaar aan zijn werkgever kenbaar maakt Tevens is bepaald dat de werkgever verplicht is de werknemer op de gevolgen van zijn keuze(n) te wijzen Vanuit fiscaal oogpunt staat het werkgevers en werknemers vrij om de overeengekomen beloning te wijzigen Daarbij is het belangrijk een situatie waarin sprake is van een wijziging van de overeengekomen beloning duidelijk te kunnen onderscheiden van de situatie dat sprake is van besteding van (al genoten) loon De vormgeving van de keuzemogelijkheid is van belang om sterk gelijkende situaties met verschillende gevolgen voor de loonheffingen van elkaar te onderscheiden De wijziging van de arbeidsbeloning dienen werkgever en werknemer te beschouwen en duidelijk vast te leggen als een wijziging van of een aanvulling op de arbeidsovereenkomst Als werkgevers en werknemers hier onvoldoende aandacht aan besteden is het mogelijk dat de wijziging niet de beoogde fiscale gevolgen heeft Als sprake is van het besteden van loon, is het loon fiscaal reeds genoten, en wel voorafgaand aan of door de ruil Het loon is dan belast Het beleid dat de Belastingdienst hanteert over het wijzigen van beloningen is verwoord in het besluit van 7 december 2005, nr CPP2005/2518M