Opleiding Duurzaam Gebouw: De EPB-eisen vanaf 2015: hoe ze toe te passen? Leefmilieu Brussel Voorbeeld 3: Renovatie van kantoren Thomas LECLERCQ - Manuel da CONCEIÇÃO NUNES MATRIciel
Doelstelling van de presentatie Hoe een kantoorgebouw renoveren in naleving van de eisen van de EPB-regelgeving na 2015? Welke impact voor de bouwknopen? Welk risico houdt isolatie aan de binnenkant in? Welke impact op het isolatieniveau van de wanden? 2
Plan van de uiteenzetting 1. Eisen 2. Bouwknopen 3. Hygrothermisch gedrag 4. Isolatieniveau 3
Voorbeeld Passiefkantoren voor het European Foundation Center Renovatie in Brussel (Koningsstraat) 2.600 m² kantoren Voorbeeldgebouw BH: European Foundation House Architect: JF ROGER FRANCE Greenarch architecture SB: MATRIciel 4
1. Eisen Gerenoveerde en met nieuw gelijkgestelde kantoren U max en R min volgens het type van wand NEV 18 of 1,2*X kwh/m²/jaar PEK 18 of 1,2*X kwh/m²/jaar PEV 1,2*(95-(2,5*C)) of 1,2*(95-(2,5*C)+(1,2*(X-15))) kwh/m²/jaar Ventilatie: debieten volgens norm EN 13779 Verificatie van de eisen Voorbeeld voor het project: 5
1. Eisen U max en R min volgens het type van wand NEV 18 of 1,2*X kwh/m²/jaar 6
kwh/m²/an 1. Eisen PEK 18 of 1,2*X kwh/m²/jaar PEV 1,2*(95-(2,5*C)) of 1,2*(95-(2,5*C)+(1,2*(X-15))) kwh/m²/jaar CEP détaillée par poste 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 14 30% 70% 10 38 19 0 0 Chauffage Refroidissement Auxiliaires Eclairage Photovoltaïque Cogénération Consommation d'énergie primaire totale 81 7
Renovatie vaak isolatie aan de binnenkant Thermische bruggen? Bijkomende verliezen door bouwknopen? Hygrothermisch gedrag van de wanden? 8
Verlies beoordeeld door software (Trisco, Therm, enz.) In voorontwerpfase: 10 bouwknopen bestudeerd Tijdens werken: 24 bouwknopen berekend Compensatie van bijkomende verliezen 9
Structuur voor voorzetwand 10
Bevestiging van caissons en inblazen van cellulose 11
Systeem voor bevestiging van de caissonstuctuur voor de binnenisolatie ΔL = 0,014 W/m/K Berekening van een equivalent geleidingsvermogen: Cellulose: λ = 0,039 W/m/K Cellulose + metalen structuur: λ = 0,047 W/m/K 12
Onderbreking van de binnenisolatie ter hoogte van de vloeren ΔL = 0,273 W/m/K 13
Onderbreking van de binnenisolatie ter hoogte van de vloeren met onderbreking van de buitenisolatie ΔL = 0,428 W/m/K 14
Isolatie van de vensterbanken 15
Verbinding raam en latei van verdiepingen 2 en 3 met onderbreking van de binnenisolatie ΔL = 0,366 W/m/K 16
Verbinding raam en latei van verdiepingen 4 en 5 ΔL = 0,056 W/m/K 17
Verbinding raam en inspringing ΔL = 0,081 W/m/K 18
Isolatie van het plafond van de kelderverdieping 19
Onderbreking van de isolatie ter hoogte van de verbinding tussen de buitenmuur en de vloerplaat boven de parking ΔL = 0,286 W/m/K 20
Onderbreking van de isolatie ter hoogte van de balken in de kelderverdieping ΔL = 0,221 W/m/K 21
Onderbreking van de isolatie ter hoogte van de zuilen in de kelderverdieping ΔL = 1,505 W/m/K 22
Isolatie van het dak: inblazing van cellulose 23
Isolatie van het dak: aanbrengen van wol 24
Isolatie van het dak: opspuiten van PUR 25
Aansluiting tussen het plat dak en het schuin dak ΔL = 0,029 W/m/K 26
Aansluiting tussen het plat dak en het schuin dak ΔL = 0,865 W/m/K 27
Impact van de bouwknopen: Zonder rekening te houden met de bouwknopen Verkeerd Rekening houden met bouwknopen via forfaitaire waarde Gedetailleerde invoer na berekening van de bouwknopen +50% 28
3. Hygrothermisch gedrag Analyses, met behulp van de WUFI-software, van het hygrothermisch gedrag van de gevel en van de impact van de isolatie aan de binnenkant Een van de analyses toont aan dat de dampwerende of -remmende laag niet nodig is om aan alle hygrothermische criteria te voldoen. Een waterafstotende laag aan de buitenkant verbetert de opdroging van de wand en vermindert de vochtigheidsgraad in alle lagen. Het gebruik ervan is aanbevolen indien het risico van corrosie van de betonwapening bestaat. 29
3. Hygrothermisch gedrag De bepleistering aan de binnenkant heeft geen negatief effect op het hygrothermisch gedrag van de wand indien cellulose werd gebruikt. 30
4. Isolatieniveau Tijdens de werken moeten de bijkomende verliezen door de bouwknopen gecompenseerd worden door verbetering van de U-waarde van de wanden. U (W/m².K) Wanden Voorzien Uitgevoerd Dikte en type van isolatie 1 Buitenmuren 0,190 0,139 20,5 cm cellulose 2 Schuine daken 0,167 0,108 20,5 cm cellulose + 13,5 cm minerale wol 3 Platte daken 0,221 0,110 5 cm PIR (buiten) + 15 cm opgespoten PUR binnen 4 Vloeren boven kelder 0,212 0,212 14 cm houtwol + 1,5 cm Heraklith 5 Vloeren op grond 2,791 2,791 6 Muren tegen kelder 0,383 0,370 10 cm cellenbeton 7 Gemene muren 0,338 0,940 8 Roosters technisch lokaal 5,852 5,852 9 Steunmuren 0,312 0,312 31
Conclusie Bij renovatie rekening houden met de bouwknopen vanaf de ontwerpfase Bijkomende verliezen Hygrothermisch gedrag Thermische bruggen oplossen Bouwknopen EPB-aanvaardbaar maken De verliezen van niet-epb-aanvaarde bouwknopen berekenen en compenseren door de isolatie van de wanden te verbeteren De invoering van EPB-gegevens optimaliseren 32
Interessante tools, websites, : Werkzaamheden EPB: http://www.leefmilieubrussel.be/templates/professionnels/niveau2. aspx?maintaxid=11731&taxid=12289&langtype=2067 Eisen, procedures, wetgeving, software, FAQ, enz. Facilitator Duurzame Gebouwen facilitator@leefmilieu.irisnet.be 0800 85 775 Referenties Gids duurzame gebouwen en andere bronnen: Gids duurzame gebouwen: http://gidsduurzamegebouwen.leefmilieubrussel.be Fiches ENE00, ENE02, ENE03, ENE04, ENE05, ENE07, ENE08, ENE10 Praktische handleidingen en tools: http://www.leefmilieubrussel.be/templates/professionnels/informer.aspx?id=3255 3&langtype=2067 33
Contact Thomas LECLERCQ - Manuel da CONCEIÇÃO NUNES MATRIciel sa Projectverantwoordelijke Place de l Université, 21 1348 Louvain-la-Neuve : 010 24 15 70 E-mail: leclercq@matriciel.be daconceicao@matriciel.be 34