Vernieuwung van ramen Energieprestatie Benoît Michaux - Bdz 1
Inhoud Verschillende prestqties Mogelijke oplossingen Risico op condensatie Controle van zonneschermen Hygiënische ventilatie Benoît Michaux - Bdz 2
Verschillende prestaties Luchtdoorlatendheid Thermische isolatie Zonne-energie en zonne-beschermingsfactor Lichttransmissie Pas op: Andere optredens blijven essentieel, omdat ze toelaten om de duurzaamheid en functionaliteit zorgen Benoît Michaux - Bdz 3
Eisen van buitenschrijnwerk Luchtdoorlatendheid- NBN EN 1026 Benoît Michaux - Bdz 4
Prestaties van buitenschrijnwerken Luchtdoorlatendheid NBN EN 1026 Belgische eisen tenzij bestek geen specifieke eis voorschrijft Vensters Buitendeuren NBN B 25-002-1 STS 53.1 Hoogte Aanbevelingen NBN B 25-002-1 Luchtdoorlatendheid (NBN EN 12207) Bosrijk gebied/ Terreinruwheid Stad Voorstedelijke (EN 1991-1-4) IV gebieden III Dorpsrand/ landelijke gebieden II Open vlakten/ zee- of waterrand I 0 0-10 m vanaf maaiveld 3 3 3 3 Aanbevelingen STS 53.1 Luchtdoorlatendheid (NBN EN 12207) Toegangsdeur 1 Terrasdeur 1 10-18 m vanaf maaiveld 3 3 3 3 18-25 m vanaf maaiveld 3 3 3 3 25-50 m vanaf maaiveld 3 3 3 4 Benoît Michaux - Bdz 5
Nieuwe klasse?? Benoît Michaux - Bdz 6
Benoît Michaux - Bdz 7
Prestaties van buitenschrijnwerken Thermische weerstand U w A g. U g A A g f. U f A f l g. g ( W / m² K) A g (m²), U g (W/m²K) : beglazing A f (m²), U f (W/m²K) : chassis A p (m²), U p (W/m²K) : paneel (of ander element, ventilatierooster) l g (m), g (W/mK) : interactie glas-afstandhouder-raamprofiel, l p (m), p (W/mK) : interactie vulpaneel-afstandshouder-raamprofiel l g,ψ g Beglazing: U g [W/m²K] NBN EN 673 ; NBN EN 674 ; NBN EN 675; NBN EN ISO 10077-1 Berekend Proeven Tabelwaarde (ontstentenis) Profiel: U f [W/m²K] EN ISO 10077-2; EN 12412-2 ; NBN EN ISO 10077-1 Berekend Proeven Tabelwaarde (ontstentenis) Interactie tussen aansluitingen componenten: Ψ g [W/mK] EN ISO 10211; NBN EN ISO 10077-1 A f,u f A g,u g Berekend Tabelwaarde (ontstentenis) Benoît Michaux - Bdz 8
FLIR Systems Li1 Sp1:temp 32.1 37.9 C 35 30 Li2 25 C 37 16.2 36 35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 20 Label Cursor Min Max Li1-24.9 31.8 Li2-24.8 32.6 Benoît Michaux - Bdz 9
Dubbele beglazing U waarde U Q W ( T T ) m² K i e T e v Q T i gewone dubbele beglazing: U = 2,8 W/m²K + lage emissie coating + argon U = 1,2 W/m²K + Krypton U = 1,1 W/m²K Benoît Michaux - Bdz 10
U waarde: invloed van parameters (1) Dikte van het glas Type gas LARGEUR DE L ESPACEUR x [mm] Benoît Michaux - Bdz 11
U waarde: invloed van parameters (1) Lage emissie coating LARGEUR DE L ESPACEUR x [mm] Benoît Michaux - Bdz 12
Energieprestatie De functies van de ramen zijn meerdere:: Lichtcontrole Zonne-energie controle Thermische isolatie Geluidisolatie Veiligheid Decoratie Elektromagnetische straling T e T i Benoît Michaux - Bdz1313
Zonnestraling: emissiespectrum UV 3 % Licht 53 % IR 44 % Benoît Michaux - Bdz 14
Dubble Beglazing- zonne facteur g binnenkomende straling Zonnestraling ( W ) ( W ) r e t e g = 77% flankerende Benoît Michaux - Bdz 15
Dubble Beglazing- - Licht t v Lumière entrante Lumière incidente Licht: 380-780nm r v t v = 82% Geen flankerende! Benoît Michaux - Bdz 16
Glas: Gewoone Waarde voor U g, g en t v 5 --- 1! (U waarde) Benoît Michaux - Bdz1717
Glas (selectief) met zone controle T (l) Helder glas 1 Selectief glas 0 Benoît Michaux - Bdz 18
Beglazing: combinatie g en t v (1) t v 1 winter 0.5 Zomer 0 0 0.5 1 g Benoît Michaux - Bdz 20
Beglazing: combinatie g en t v (2) 1 t v 1 0.5 1 2 2 3 3 4 4 Enkele beglazing Gewone dubbele beglazing Dubbele beglazing + lage emissie+ argon Dubbele beglazing met zonne controle 0 0 0.5 1 g Benoît Michaux - Bdz 21
Oververhitting - zonnefilters t v 1 1 1 Gewone dubbele beglazing 0.5 3 2 3 DB + Externe zonne schermen DB + Interne zonne schermen 0 2 0 0.5 1 g Benoît Michaux - Bdz 22
Oplossing de rénovation et référence Benoît Michaux - Bdz 23
Buitenschrijnwerk Oplossingen: vervanging Voordelen: Prestaties: Gegarandeerd Geschikt voor de specifieke behoeften Duurzaamheid Nadelen: Uitzicht veranderd Binnenafwerking (kost) Lagere zonnewinsten (licht en energie) Benoît Michaux - Bdz 24
Trio architecture Buitenschrijnwerk Oplossingen: verbetering van de luchtdichtheid Voordelen: Vermindering van energetische verliezen Verbetering van thermisch comfort Verbetering van akoestisch comfort Verbetering van waterdichtheid Nadelen: Beperkte impact Demontage van het vleugelprofiel Impact op binnenklimaat ventilatie! Benoît Michaux - Bdz 25
Buitenschrijnwerk Oplossingen: dubbele ramen Plaatsing van een tweede raam op binnenkant Soms enige oplossing! Voordelen: Hoge prestaties: Akoestisch Thermisch, Bestaande vensters blijven behouden Goede combinatie met binnenisolatie van muren Benoît Michaux - Bdz 26
Oplossingen: dubbele ramen Buitenschrijnwerk Nadelen: Dure oplossing Bestaande vensters in nadeligere hygrothermische condities Risico op condensatie: Zorgen voor de luchtdichtheid van het nieuwe venster Ventilatie tussen de twee ramen voorzien Vermindering van de lichttransmissie en de zonnewinsten Benoît Michaux - Bdz 27
Bron : Stadswinkel, Brussels Buitenschrijnwerk Oplossingen: vervanging van de beglazing Verbreden van de aanslag en plaatsing van nieuwe glaslatten OF profiel (dubbele beglazing) Dubbele belgazing met beperkte dikte: Bron : Saint-Gobain Glass Bron : Saint-Gobain Glass In de toekomst, Vaccum Insulating Glass?! Benoît Michaux - Bdz 28
Buitenschrijnwerk Oplossingen: vervanging van de beglazing Voordelen: Goede verbetering van de prestatie (thermisch en eventueel akoestisch) Bestaande raamkader blijft behouden Beperkte ingreep Lage kost Nadelen: Gewicht Esthetisch aangepast Vermindering van lichttransmissie en zonnewinsten Drainering van de glassponning en duurzaamheid Benoît Michaux - Bdz 29
Buitenschrijnwerk Oplossingen: voorzetraam Voordelen: Verbetering van prestaties Eenvoudige ingreep Bestaande vensters blijven behouden Nadelen: Gewicht Uitzicht aangepast (binnen) Vermindering van lichttransmissie en zonnewinsten Risico op condensatie tussen de beglazingen Benoît Michaux - Bdz 30
Buitenschrijnwerk Oplossingen: folie of verbeterde enkele beglazing Vermindering van energieverlies door straling door vervanging van de beglazing (of plaatsing van een folie) Voordelen: Snel uitgevoerd Kost Beperkte esthetische impact Nadelen: Vermindering van de lichttransmissie Beperkte thermische impact Benoît Michaux - Bdz 31
Buitenschrijnwerk Simulatie renovatie: houten buitenschrijnwerk 1. Initiële toestand: - Raam 1,23m x 1,48 m - 70% beglazing - Eiken profiel van 45 mm - Enkele beglazing U w = 4,7 W/m²K 1.1 Folie (of verbeterde enkele beglazing) Lage emisiviteitsfolie aan binnenzijde (ε = 0.15) U w = 3,3 W/m²K (-30%) 1.2 Voorzetraam Lage emisiviteit beglazing toegevoegd Risico op condensatie tussen beglazingen 1.4 Dubbel raam Plaatsing van een venster met U w = 1.6 W/m²K U w = 1,2 W/m²K (-75%) Risico op condensatie op de bestaande beglazing U w = 2,1 W/m²K (-55%) 1.3 Vervanging van de beglazing Dubbele beglazing Ug 1.1 met aanpassingsprofiel U w = 1,7 W/m²K (-64%) Dubbele beglazing (16mm) in de bestaande sponning (Ug 1.7) U w = 2,1 W/m²K (-57%) Glassponning draineren Benoît Michaux - Bdz 32
Buitenschrijnwerk Simulatie renovatie: metalen buitenschrijnwerk 2. Initiële toestand: - Raam 1,23m x 1,48 m - 80% beglazing - Stalen raamprofiel - Enkele beglazing U w = 5.7 W/m²K 2.4 Dubbel raam Plaatsing van een venster met U w = 1.6 W/m²K U w = 1,3 W/m²K (-78%) Risico op condensatie op de bestaande beglazing 2.1 Folie (of verbeterde enkele beglazing) Lage emisiviteitsfolie aan binnenzijde (ε = 0.15) U w = 4.1 W/m²K (-30%) 2.2 Voorzetraam Lage emisiviteit beglazing toegevoegd Risico op condensatie tussen beglazingen U w = 2,76 W/m²K (-52%) 2.3 Vervanging van de beglazing Dubbele beglazing Ug 1.1 met aanpassingsprofiel U w = 2,3 W/m²K (-60%) Dubbele beglazing (16mm) in de bestaande sponning (Ug 1.7) U w = 2,8 W/m²K (-52%) Glassponning draineren Benoît Michaux - Bdz 33
Buitenschrijnwerk Risico op oppervlaktecondensatie 20 C 10 C 9 C 9,3 C 13,8 C 15,2 C -1,6 C 0 C -2,4 C -6,4 C -7,9 C -8,4 C T ext : -10 C Binnenklimaat: 20 C 50% RV Bestaand buitenschrijnwerk Voorzetraam Vervanging van beglazing Gemetselde muur (30 cm dikte): temperatuur binnenoppervlakte = 11 C Dubbel raam Benoît Michaux - Bdz 34
Buitenschrijnwerk Impact op het binnenklimaat Oude vensters hebben een belangrijke impact op het binnenklimaat (ongecontroleerde) ventilatie door luchtlekken Ontvochtiging door condensatie op de beglazing Verbetering van de energetische prestatie verplaatsing van de condensatie naar andere koude oppervlakken Het is belangrijk om een ventilatiesysteem te voorzien! Benoît Michaux - Bdz 35
Vensteraansluiting Vensteraansluiting Benoît Michaux - Bdz 36
Plaatsing van vensters Vensteraansluitingen: EPB onderscheidt 2D en 3D transmissieverliezen Eigen aan een scheidingsconstructie en over het oppervlak ervan verdeeld Bouwknopen Bijlage IV en apart ingerekend als aparte K-peiltoeslag: Dakopstand Funderingsaanzet Vensteraansluiting. Benoît Michaux - Bdz 37
Plaatsing van vensters Vensteraansluitingen: EPB H T Warmteoverdrachtscoëfficiënt door transmissie H T [W/K]= totale warmtestroom doorheen het verliesoppervlak per Kelvin temperatuurverschil tussen binnen- en buitenomgeving HT Contstructions Junctions Um H H A H T T T U K 100 U m m,ref T U ref m, f ( Compactheid ) Enkel warmtestromen doorheen scheidingconstructies wordt bepaald in referentiedocument transmissie in Belgisch Staatsblad, gebaseerd op U- waarden Enkel warmtestromen doorheen bouwknopen wordt bepaald in bijlage IV/V EPBregeringsbesluit, gebaseerd op lineaire ψ e en puntwarmterdoorgangcëffiënt χ e Benoît Michaux - Bdz 38
Plaatsing van vensters Vensteraansluitingen: EPB Hoe invloed vensterbouwknopen OPTIE A Gedetailleerde methode OPTIE B Methode van de EPB- aanvaardbare bouwknopen OPTIE C Forfaitaire toeslag EPB- aanvaardbare bouwknopen Niet-EPBaanvaardbare bouwknopen Variabele K-peiltoeslag +3 K-punten + Variabele K-peiltoeslag + 10 K-punten Benoît Michaux - Bdz 39
Plaatsing van vensters Vensteraansluitingen: EPB aanvaardbare bouwknopen BASISRELGEL 1 Minimale contactlengte isolatielagen Basisregel 1 d contact ½ * min (d 1, d 2 ) Raamprofielen zonder thermische onderbreking d i van het raamprofiel = dikte van het vast kader gemeten in een richting loodrecht op het glasoppervlak Benoît Michaux - Bdz 40
Plaatsing van vensters Vensteraansluitingen: EPB aanvaardbare bouwknopen BASISRELGEL 1 Minimale contactlengte isolatielagen Basisregel 1 d contact ½ * min (d 1, d 2 ) Raamprofielen met thermische onderbreking Thermische onderbreking van raamprofiel moet over zijn volledige breedte rechtstreeks aansluiten op de isolatielaag Benoît Michaux - Bdz 41
Plaatsing van vensters Vensteraansluitingen: EPB aanvaardbare bouwknopen BASISRELGEL 2 Tussenvoeging isolerende delen λ- waarde eis λ 0.2 W/mK EN R- waarde eis R min (R 1 /2, R 2 /2, 2) EN Contactlen d contact,i ½ * min( EN R- waarde eis R min (R 1 /2, R 2 /2, 2) EN Contactlengte eis d contact,i ½ * min(d insulating part, d x ) met Voor venster en deuren R- waarde van raam- of deurprofiel niet in rekening gebracht, maar enkel R- waarde van isolatielaag van de opake scheidingconstructie Bovengrens voor de R- waarde verlaag tot 1.5 m 2 K/W R- waarde eis: R min (R 1 /2, 1.5) R = Warmteweerstand (tussengevoegd) isolerend deel R 1 = De warmteweerstanden van de isolatielagen van de opake scheidingconstructies Benoît Michaux - Bdz 42
Plaatsing van vensters Vensteraansluitingen: EPB aanvaardbare bouwknopen OPTIE B Methode van de EPB- aanvaardbare bouwknopen EPB- aanvaardbare bouwknopen Niet-EPBaanvaardbare bouwknopen Effect op warmteverlies inreken op analoge manier als OPTIE A, waarbij het verschil tussen ψ e (χ e ) en de limietwaarde ψ e,lim (χ e,lim ) gebruikt wordt: H lkbk( e, k e, k,lim) b ( Junctions T,2 l e,l e,l,lim k l - ) W [ ] K +3 K-punten + Variabele K-peiltoeslag Bron: Bijlage VIII - Energiebesluit van 19 november 2010! Opmerking: ψ e (χ e ) waarden van EPB- aanvaardbare bouwknopen (met ψ e ψ e,lim ) kunnen worden ingegeven. Hierdoor kan toeslag van 3 K- punten worden verminderd. Benoît Michaux - Bdz 43
Plaatsing van vensters Vensteraansluitingen: EPB aanvaardbare bouwknopen Voorbeelden plaatsingsoplossingen Benoît Michaux - Bdz 44
Vensteraansluitingen: Plaatsing van vensters Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Multiplex pre kader 1 2 5 9 10 4 3 6 1 Damp en luchtdichte folie 2 Multiplex pre kader 3 Pleister 4 Gipsplaat 5 Eindprofiel 7 6 Continue luchtdichte voeg (bv. luchtdichte lijm(kit)voeg) 7 Gevelkit 8 Spouwisolatie 9 Console metselwerkondersteuning 11 8 10 Thermische onderbreking console 11 Console dorpelondersteuning 12 Thermische onderbreking console 13 Waterscherm 13 12 Benoît Michaux - Bdz 45
Vensteraansluitingen: Plaatsing van vensters Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Multiplex pre kader 1 2 4 3 6 5 1 Damp en luchtdichte folie 2 Multiplex pre kader 3 Pleister 4 Gipsplaat 5 Eindprofiel 6 Continue luchtdichte voeg (bv. luchtdichte lijm(kit)voeg) 9 10 Metselwerkondersteuning: Iedere ophangpunt is puntbouwknoop: Numeriek bepalen ofwel Waarde bij ontstentenis 7 7 Gevelkit 8 Spouwisolatie 9 Console metselwerkondersteuning 10 Thermische onderbreking console 8 11 Console dorpelondersteuning 12 Thermische onderbreking console 13 Waterscherm Benoît Michaux - Bdz 46
Plaatsing van vensters Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Multiplex pre kader Tabel 3 Bijlage VIII Energiebesluit van 19 november 2010 10 9 Metselwerkondersteuning: Waarde bij ontstentenis Benoît Michaux - Bdz 47
Vensteraansluitingen: Plaatsing van vensters Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Multiplex pre kader BASISRELGEL 2 Tussenvoeging isolerende delen λ- waarde eis λ 0.2 W/mK EN R- waarde eis R min (R 1 /2, 1.5) Referentie document transmissie Belgisch staatsblad 8/12/2010. 6 Multiplex ρ= 500 kg/m 3 λ = 0.15 W/mK Minerale wol λ = 0.05 W/mK 0.2 W/mK OK Benoît Michaux - Bdz 48
Plaatsing van vensters Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Multiplex pre kader BASISRELGEL 2 Tussenvoeging isolerende delen 100 mm 200mm R 1 Multiplex ρ= 500 kg/m 3 λ = 0.15 W/mK Minerale wol λ = 0.05 W/mK λ- waarde eis EN λ 0.2 W/mK235 mm R- waarde eis R min (R 1 /2, 1.5) R 1 = d/λ = 0.2 m/0.05 W/mK = 4.0 m 2 K/W De R i moeten 1.5 m 2 K/W R multiplex = 0.235 m/0.15 W/mK = 1.56 m 2 K/W R min. wol = 0.1 m/0.05 W/mK = 2.0 m 2 K/W 1.5 m 2 K/W OK Benoît Michaux - Bdz 49
Plaatsing van vensters Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Multiplex pre kader BASISRELGEL 2 Tussenvoeging isolerende delen λ- waarde eis λ 0.2 W/mK 100 mm 1 EN 2 R- waarde eis R min (R 1 /2, R 2 /2, 2) 50 mm 80 mm 3 235 mm EN Contactlengte eis d contact,i ½ * min(d insulating part, d x ) D contact 1 (= 100.0 mm) min (d insulating part, d x )/2 (= 50.0 mm) D contact 2 (= 100.0 mm) min (d insulating part, d x )/2 (= 50.0 mm) D contact 3 (= 50.0 mm) min (d insulating part, d x )/2 (= 40.0 mm) OK Benoît Michaux - Bdz 50
Plaatsing van vensters Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Plaatsingsankers 1 2 6 9 4 10 8 1 3 4 5 7 1 Damp en luchtdichte folie 2 Pleister 3 Overpleisterbare isolerende plaat ( vb. XPS, houtvezelplaat) 4 Plaatsingsanker 5 Gespoten PUR 6 Eindprofiel 7 Gevelkit 8 Spouwisolatie 9 Console metselwerkondersteuning Bijlage IV EPB besluit: Isolerende delen mogen BEPERKT doorboord worden: Oppervlakte < 1 cm 2 /meter bouwknoop (Gesommeerde sectie van al de bevestigingen [ankers] gedeeld door totaal lopende meter bouwknoop) 10 Thermische onderbreking console 11 Console dorpelondersteuning 12 Thermische onderbreking console 11 12 13 Waterscherm 13 Benoît Michaux - Bdz 51
Plaatsing van vensters Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Plaatsingsankers Dorpelondersteuning: Ieder ophangpunt is puntbouwknoop (Χ e ): Χ e Numeriek bepalen ofwel Waarde bij ontstentenis Benoît Michaux - Bdz 52
Plaatsing van vensters Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Plaatsingsankers Mogelijkheid 1: Puntbouwknoop χ e numeriek bepalen: Χ e wordt eventueel numeriek bepaald door fabrikant ondersteuning: χ e H T H Contstructions T H Junctions T U m H A T T K 100 U U m m,ref U ref m, f ( Compacthei d ) Benoît Michaux - Bdz 53
Plaatsing van vensters Vensteraansluitingen: Laag energie spouwmuren: Metselwerkretour - Plaatsingsankers Mogelijkheid 2: Puntbouwknoop χ e bepalen via waarde bij ontstentenis: Tabel 3 Bijlage VIII Energiebesluit van 19 november 2010 H T H Contstructions T H Junctions T U m H A T T U ref U K 100 U m m,ref m, f ( Compacthei d ) Benoît Michaux - Bdz 54
Contactgegevens: Benoît Michaux avenue P. Holoffe 21 1342 Limelette Tel. 02-655.77.11 Fax 02-653.07.29 benoit.michaux@bbri.be Reproductie of vertaling, zelfs gedeeltelijke tekst, is alleen toegestaan met toestemming van de uitgever (WTCB Jan Venstermans Lombardstraat 42, 1000 Brussel). De presentaties en kopieën van dictaten over het algemeen geen deel uit van een reeks van officiële publicaties WTCB en kan daarom niet worden gebruikt als referentie; reproductie of vertaling, ook van die nota, is alleen toegestaan met toestemming van de WTCB. Benoît Michaux - Bdz 55
Bedankt voor uw aandacht Benoît Michaux - Bdz 56