STUDIEGIDS 2012-2013 Academische Opleiding Interne Begeleiding en Schoolontwikkeling
Inhoudsopgave 1 INLEIDING ACADEMISCHE IB-OPLEIDING... 5 1.1 Geschiedenis... 6 1.2 De SPO... 6 1.3 Nadere informatie... 7 2 ALGEMENE INFORMATIE... 8 2.1 Studeren aan een avondopleiding.... 8 2.1.1 Een avondopleiding... 8 2.1.2 Didactisch concept... 8 2.1.3 Studentenpopulatie... 8 2.1.4 Examens in de vorm van tentamens... 8 2.1.5 Status... 9 2.2 Inschrijving... 9 2.2.1 Vereiste vooropleiding... 9 2.2.2 De inschrijving... 9 2.2.3 Kosten... 10 2.2.4 Website en digitale leeromgeving (DLO)... 10 2.2.5 Beëindiging van de studie... 10 2.2.6 De diploma-uitreiking... 11 2.2.7 Studiefinanciering... 11 2.3 De organisatie... 13 2.3.1 Het bevoegde gezag... 13 2.3.2 De studieleiding en studiecoördinatie... 13 2.3.3 Het studiesecretariaat... 13 2.3.4 Docenten Academische IB-opleiding... 15 2.3.5 Studieondersteuning... 16 2.3.6 Studeren met een functiebeperking... 16 2.3.7 Klachtenprocedure... 17 2.3.8 De opleidingscommissie... 17 2.3.9 De onderwijsorganisatie... 18 2.4 Bibliotheken... 18 2.5 ACLO... 19 2.6 REPRO... 19 3 OPZET ACADEMISCHE IB-OPLEIDING... 21
3.1 Visie van de opleiding... 21 3.2 Opzet van de opleiding... 21 3.3 Studielast... 21 3.4 Het programma... 22 3.4.1 De beroepscompetenties... 22 3.4.2 De vakken... 23 3.4.3 De vakken afgezet tegen de competenties... 24 3.5 Examens en tentamens... 25 3.5.1 De examenregeling... 25 3.5.2 Toetsing door een werkstuk... 26 3.6 De kwaliteitsbewaking... 26 4 HET STUDIEPROGRAMMA ACADEMISCHE IB-OPLEIDING... 27 4.1 Het eerste studiejaar... 27 Wiskunde... 27 Statistiek 1... 28 Andragogiek... 29 Onderwijskunde... 31 Advisering en begeleiding... 33 Visie en profilering... 35 Beleid en organisatie... 37 Filosofie 2: wetenschapsfilosofie... 39 Methodologie/onderzoekspracticum... 40 IB in praktijk -1... 41 4.2 Het tweede studiejaar... 42 Onderwijsbegeleiding... 42 Lifelong Learning: inhoud en professionaliteit... 44 Effectiviteit van onderwijs en Levenslang leren... 46 Psychologie: Ontwikkelingspsychologie& Leerpsychologie... 48 Statistiek 2... 50 Grondslagen van onderzoek... 51 Statistiek 3... 52 Testtheorie... 53 Methoden en technieken van onderzoek... 54 IB in praktijk - 2... 55 Afstudeerwerkstuk Interne Begeleiding... 57 5 PLATTEGRONDEN... 58
INLEIDING ACADEMISCHE IB-OPLEIDING 1 INLEIDING ACADEMISCHE IB-OPLEIDING De SPO is in september 2010 gestart met een IB-opleiding bedoeld voor leerkrachten basisonderwijs: de Academische Opleiding Interne Begeleiding en Schoolontwikkeling. Het betreft een tweejarig avondprogramma (120 ECTS) en leidt tot een HBO-bachelordiploma Pedagogiek. Bovendien bereidt deze opleiding rechtstreeks op voor de master Algemeen Pedagogische Wetenschappen en de master Onderwijskunde van de Rijksuniversiteit Groningen. De opleiding onderscheidt zich van andere IB-opleidingen door een relatief sterk op theoretische reflectie en empirisch onderzoek gericht profiel. Door deze wetenschappelijke invalshoek en door ruime aandacht voor schoolontwikkeling en verandermanagement biedt de opleiding ook een goede basis voor een coördinerende en beleidsontwikkelende functie op bovenschools niveau. De vakken van de IB-opleiding maken deel uit van de HBO-opleiding Pedagogiek van de SPO. Studenten volgen de colleges samen met deze HBOstudenten en met studenten van het schakelprogramma Pedagogiek en Onderwijskunde. Voor de studenten van de IB-opleiding is er daarnaast een begeleidingslijn IB (IB in praktijk). In deze begeleidingslijn koppelen studenten onder leiding van een IB-coach theoretische noties aan de IB-praktijk door het voeren van discussies en het maken van opdrachten. De resultaten van deze begeleidingslijn vinden hun neerslag in een portfolio. Omdat de opleiding niet door de overheid wordt bekostigd, zijn overheidsmaatregelen inzake tweede bacheloropleiding en tweede masteropleiding en de langstudeerders maatregel niet van toepassing. Studenten kunnen de hierboven geboden bachelor + HBO-opleiding zonder extra kosten volgen na hun reeds behaalde HBO-diploma en zij kunnen na deze opleiding, mits ze niet elders een bekostigde masteropleiding hebben gevolgd, tegen een regulier collegegeldtarief een universitaire masteropleiding afronden. 5
INLEIDING ACADEMISCHE IB-OPLEIDING 1.1 Geschiedenis De academische opleiding Interne Begeleiding en Schoolontwikkeling (academische IB-opleiding) maakt deel uit van de geaccrediteerde opleiding HBO-pedagogiek van de Stichting Pedagogisch Onderwijs aan de Rijksuniversiteit Groningen (SPO). De Stichting kent een lange geschiedenis. In 1918 is de Vereniging voor Pedagogisch Onderwijs aan de Rijksuniversiteit te Groningen opgericht. Deze vereniging verzorgde theoretische en praktische cursussen in de didactiek voor aanstaande leraren en voordrachten over pedagogische onderwerpen voor belangstellenden in het algemeen. In 1954 nam deze vereniging de verantwoordelijkheid op zich voor het geven van de reeds bestaande opleiding voor de Middelbare Akte Pedagogiek A. Tevens is toen besloten een opleiding voor de Middelbare Akte Pedagogiek B te beginnen. Deze opleidingen zijn bekend geworden als de MO-A en MO-B Pedagogiek. De Vereniging is in 1965 omgezet in een Stichting Pedagogisch Onderwijs aan de Rijksuniversiteit te Groningen (SPO). De opleiding MO-A Pedagogiek is in 1987 verbreed met een algemene pedagogisch-agogische beroepsvoorbereiding en wordt sindsdien tot het Hoger Pedagogisch en Sociaal-Agogisch Onderwijs gerekend. De opleiding MO-B Pedagogiek wordt in 1990 opgevolgd door een cursusaanbod gericht op doorstroming naar de afstudeerrichtingen Pedagogiek en de studierichting Onderwijskunde van de Rijksuniversiteit Groningen. Als reactie op de invoering van het bachelor-master systeem in het hoger onderwijs is dit cursusaanbod vanaf 2003 vervangen door schakelprogramma s die eveneens gericht zijn op doorstroom naar de afstudeerrichtingen Pedagogiek en de studierichting Onderwijskunde. Deze schakelprogramma s zijn bedoeld voor studenten die al beschikken over een (verwante) afgeronde HBO-opleiding. Per 1 september 1997 valt de opleiding HBO-pedagogiek onder de door de SPO in stand te houden Hogeschool voor Hoger Pedagogisch en Sociaal-Agogisch Onderwijs. De Hogeschool is als zodanig aangewezen door de Minister. Nadere informatie over de geschiedenis van de SPO is te vinden in het Gedenkboek SPO 75 jaar Vereniging/Stichting voor Pedagogisch Onderwijs uit 1994 van J. Vermoolen (verkrijgbaar bij de SPO à 7,-). 1.2 De SPO De SPO treedt op als bevoegd gezag van de opleiding HBO-pedagogiek. De opleidingen van de SPO worden niet door de overheid gesubsidieerd. De SPO kan hierdoor de cursusgelden voor haar opleidingen vaststellen onafhankelijk van het landelijk beleid. De SPO is lid van de landelijke Vereniging ter Bevordering van de Studie der Pedagogiek (VBSP). 6
INLEIDING ACADEMISCHE IB-OPLEIDING 1.3 Nadere informatie In deze studiegids staat de informatie over de academische IB-opleiding. Voor de opleiding HBO-pedagogiek en de schakelprogramma s bestaan aparte studiegidsen. Als u na het lezen van de studiegids nader wil worden geïnformeerd over de opleiding, dan kunt u zich wenden tot de studiecoördinator mevr. A. Slijkhuis, tel. 050 363 7893, e-mail: a.a.slijkhuis@rug.nl. Voor meer administratieve zaken (zoals vereiste vooropleiding, inschrijving, studiefinanciering) kan men terecht bij het studiesecretariaat. Het secretariaat is te bereiken op telefoonnummer 050-363 6525, e-mail: spo@rug.nl. 7
ALGEMENE INFORMATIE 2 ALGEMENE INFORMATIE 2.1 Studeren aan een avondopleiding. 2.1.1 Een avondopleiding De Academische IB-opleiding is een avondopleiding. De colleges worden gevolgd samen met studenten van de opleiding HBO-pedagogiek en met studenten van het schakelprogramma Pedagogiek en Onderwijskunde. Een avondopleiding houdt in dat de studie kan worden gevolgd naast de dagelijkse werkzaamheden. Het houdt ook in dat het aantal contacturen beperkt is en dat dus een groot beroep wordt gedaan op zelfstudie. Studenten moeten veel lezen, meestal in het Nederlands, maar er staan ook Engelstalige boeken op de lijst. Een avondopleiding is aantrekkelijk voor degenen die overdag niet in de gelegenheid zijn een opleiding te volgen. Een avondopleiding is bovendien aantrekkelijk voor werkzoekenden. Bij het volgen van een avondstudie komt in principe een werkloosheidsuitkering niet in gevaar (op mogelijk de stageperiode na), omdat men overdag beschikbaar blijft voor de arbeidsmarkt. Nadere informatie hierover kunt u verkrijgen bij het UWV-werkbedrijf in uw gemeente. 2.1.2 Didactisch concept Het didactisch concept van de opleiding is samen te vatten met de termen afstand nemen en reflecteren. Veel van onze studenten participeren in pedagogische praktijken en oefenen daarin pedagogisch handelen en samenwerken. In onze opleiding krijgen de studenten veel theoretische kennis en worden ze uitgenodigd de kennis te relateren aan deze praktijken. Hiervoor is het van groot belang dat studenten afstand leren nemen van die pedagogische praktijken. Door inzet van de kennis en door met elkaar in gesprek te gaan, kunnen dan verschillende perspectieven verkend worden en kunnen studenten komen tot voldoende diepgaande en systematische reflectie. 2.1.3 Studentenpopulatie Aan de opleidingen van de SPO studeren volwassenen. De leeftijd van de studenten loopt uiteen. Docenten gaan uit van de principes van volwasseneneducatie. Er wordt bijvoorbeeld regelmatig een beroep gedaan op wat de student zelf reeds aan ervaringen, inzichten en vaardigheden heeft opgedaan. Tevens wordt rekening gehouden met persoonlijke omstandigheden. Het aanbod van studieonderdelen is zodanig dat studenten zelf hun studietempo kunnen bepalen. 2.1.4 Examens in de vorm van tentamens De examens hebben de vorm van een dossierexamen. Over de verschillende examenvakken worden tentamens afgenomen (door de eigen docenten). Op die manier wordt een dossier van tentamenresultaten opgebouwd. Men is geslaagd voor een examen zodra voor alle examenvakken een voldoende is behaald. 8
2.1.5 Status ALGEMENE INFORMATIE De opleiding HBO-pedagogiek, waaronder de Academische IB-opleiding ressorteert, is een onbekostigde, door de overheid aangewezen opleiding. Deze opleiding wordt verzorgd door de Hogeschool voor Pedagogisch Onderwijs aan de Rijksuniversiteit Groningen. De opleiding is geregistreerd onder het CROHO nummer: 35158 (Pedagogiek). De opleiding is geaccrediteerd tot 31 december 2018. Het visitatie rapport staat integraal op de website: www.spo-groningen.nl. De opleiding valt onder het toezicht van de Inspectie van het onderwijs, gevestigd in Utrecht. Adres: Rijksinspectiekantoor Utrecht, Postbus 2730, 3500 GS Utrecht. 2.2 Inschrijving 2.2.1 Vereiste vooropleiding Om tot de Academische IB-opleiding te worden toegelaten moet men in het bezit zijn van een PABO of PA diploma. Het hebben van een baan is niet verplicht. 2.2.2 De inschrijving De inschrijving wordt verricht door de onderwijsinstelling en geldt telkens voor één cursusjaar van tien maanden, namelijk: de periode september t/m juni van het daaropvolgende jaar. Aan de inschrijving zijn rechten verbonden. Alleen de inschrijving verleent deze rechten. Als men de studie wil voortzetten, dient men zich ieder jaar opnieuw in te schrijven. Personen die zich niet inschrijven, mogen geen onderwijs volgen of examens afleggen. Indien men zich voor het cursusjaar 2012-2013 wenst in te schrijven, dient men zich digitaal en schriftelijk aan te melden door middel van een volledig ingevuld en ondertekend aanmeldingsformulier. Het formulier is te downloaden via de website: www.spo-groningen.nl. Voor de eigen administratie dient men een kopie van de overeenkomst te maken en te bewaren. Bij een eerste aanmelding dient men tevens mee te zenden: - fotokopie(ën) van diploma s en/of cijferlijst(en), waaruit blijkt dat men over de vereiste vooropleiding beschikt; - een kopie van uw identiteitsbewijs. Een student heeft gedurende het cursusjaar van inschrijving het recht: - aan het onderwijs deel te nemen (colleges te volgen enz.) en tentamens af te leggen; - van toegang tot en gebruik van de lesgebouwen en de daarin aanwezige voorzieningen (bibliotheek e.d.). Pas nadat men is ingeschreven mogen in het cursusjaar van inschrijving colleges worden gevolgd en tentamens of examens worden afgelegd. 9
ALGEMENE INFORMATIE Een docent kan een student de toegang tot een tentamen weigeren indien hij/zij geen geldige collegekaart kan tonen. 2.2.3 Kosten Het cursusgeld moet elk jaar opnieuw worden voldaan. Pas na ontvangst van het cursusgeld door de opleiding is de student officieel ingeschreven. De hoogte van het bedrag wordt jaarlijks vastgesteld door het bevoegde gezag van de opleiding, het bestuur van de Stichting voor Pedagogisch Onderwijs (SPO). Voor het studiejaar 2012-2013 is de hoogte van het cursusgeld 1550, -. Het is mogelijk het cursusgeld in één termijn te betalen of gespreid, in vier termijnen. Bij gespreide betaling betaalt u 15, - administratiekosten. De kosten voor literatuur variëren per jaar. Dit jaar bedragen de kosten voor literatuur uit het eerste jaar ongeveer 500, -. Houd er rekening mee dat er gedurende het studiejaar kleine wijzigingen in de literatuur kunnen plaatsvinden. Het is verstandig om de literatuur niet te ver van te voren aan te schaffen. De literatuur kan ook geleend worden bij de bibliotheek. 2.2.4 Website en digitale leeromgeving (DLO) Op de website www.spo-groningen.nl vindt u de roosters, de studiegids, informatie over extra onderwijsaanbod (actualiteitencolleges, excursies, etc.) en actuele mededelingen. Op de digitale leeromgeving (DLO) https://dlo.spo-groningen.nl/student krijgt u na inloggen, een persoonlijke pagina. Op deze pagina vindt u o.a. het overzicht van uw resultaten. Op de DLO worden mededelingen voor docenten en studenten vermeld, kunt u zich inschrijven voor vakken en tentamens en kunt u via het prikbord een bericht achterlaten. De eerste keer bij het raadplegen van DLO kunt u een inlognaam aanmaken. Een wachtwoord ontvangt u via uw e- mail. Voor een aantal vakken moet de SPO student op de Digitale Leeromgeving van de RuG (Nestor) documenten bekijken die nodig zijn voor het tentamen. De docenten geven aan wanneer Nestor geraadpleegd moet worden voor het desbetreffende vak. De inloggegevens voor Nestor zijn te vinden op de DLO onder de knop Documenten. 2.2.5 Beëindiging van de studie Als u in de loop van het cursusjaar de studie beëindigt, is in een aantal gevallen terugbetaling van een deel van het cursusgeld mogelijk. De restitutieregeling staat hieronder. Beëindiging van de studie dient u per aangetekend schrijven mee te delen aan het studiesecretariaat. Hierbij geldt een opzegtermijn van twee maanden. De opzegtermijn gaat in op de datum van poststempeling van het aangetekend schrijven. Voor elke maand na het einde van de opzegtermijn wordt een evenredig deel van het cursusgeld terugbetaald. 10
ALGEMENE INFORMATIE Voor 1 oktober 2013 kunt u kosteloos opzeggen. Betalingsregeling in geval van opzegging: Uiterlijke opzegdatum: Maanden te betalen: U betaalt in 2012-2013: 30 september 2012 geen kosteloos 31 oktober 2012 september t/m december 620,00 30 november 2012 september t/m januari 775,00 31december 2012 september t/m februari 930,00 31 januari 2013 september t/m maart 1085,00 28 februari 2013 september t/m april 1240,00 31 maart 2013 september t/m mei 1395,00 In geval van opzegging na 31 maart vindt geen teruggave meer plaats. Na het behalen van het diploma wordt restitutie verleend vanaf de datum waarop het diploma is uitgereikt. 2.2.6 De diploma-uitreiking Op drie momenten in het studiejaar vindt het bachelorexamen plaats. Het examen bestaat uit de uitreiking en ondertekening van de getuigschriften. Studenten krijgen tijdens de plechtigheid de gelegenheid om in maximaal tien minuten terug te blikken op hun studie of om iets over hun afstudeerproject te vertellen. Wanneer studenten hiervan gebruik willen maken, dienen zij dit van te voren te melden bij het secretariaat. De uitreiking van de getuigschriften bachelor HBO-pedagogiek (inclusief Academische opleiding Interne Begeleiding en Schoolontwikkeling) vindt in 2012-2013 plaats op: woensdag 30 januari 2013, woensdag 26 juni 2013 en woensdag 25 september 2013 om 16.00 uur. De uitreiking is openbaar, d.w.z. dat familieleden, vrienden en medestudenten aanwezig mogen zijn. De examenkandidaten en de scriptiebegeleiders worden veertien dagen voorafgaand aan de uitreiking, schriftelijk uitgenodigd. Studenten die in aanmerking willen komen voor de uitreiking van het getuigschrift op één van bovengenoemde data, dienen vier weken daaraan voorafgaand de volgende bescheiden in te leveren bij het studiesecretariaat: - het aanmeldingsformulier: dit formulier is te downloaden via de DLO; - de scriptie in tweevoud. De student dient tijdig een afspraak te maken met de studiecoördinator om samen te controleren of aan de eisen voor afstuderen is voldaan. 2.2.7 Studiefinanciering De opleiding HBO-pedagogiek wordt niet door de overheid gesubsidieerd. Studenten hebben geen recht op een studiebeurs of -lening op grond van de Wet op de Studiefinanciering. Wel bestaat er een regeling tegemoetkoming lerarenopleidingen. Leraren die de opleiding volgen ter verhoging van hun professionaliteit komen in aanmerking voor een lerarenbeurs. Informatie is te verkrijgen bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). 11
ALGEMENE INFORMATIE Omdat studenten geen recht kunnen doen gelden op studiefinanciering vermindert de studietijd, doorgebracht bij de opleiding HBO-pedagogiek, niet het recht op studiefinanciering voor een vervolgopleiding. Bovendien is de regeling omtrent verschuldigd instellingscollegegeld voor een tweede bacheloropleiding (stapelregeling) niet van toepassing. Ook de langstudeerregeling geldt niet voor SPO-studenten. Wie zich na de opleiding laat inschrijven bij een door de overheid gesubsidieerde universiteit of hogeschool, en op dat moment voldoet aan de in de wet gestelde eisen, kan alsnog in aanmerking komen voor studiefinanciering en kan in principe tegen het wettelijk vastgesteld collegegeld ingeschreven worden. 12
ALGEMENE INFORMATIE 2.3 De organisatie 2.3.1 Het bevoegde gezag Het bevoegde gezag van de Academische Opleiding Interne Begeleiding en Schoolontwikkeling berust bij de Stichting voor Pedagogisch Onderwijs (SPO) aan de Rijksuniversiteit Groningen. Het bestuur van de SPO is samengesteld uit de volgende personen: Voorzitter: Prof.dr. J.J.H. Dekker Secretaris: Dr. H.T.A. Amsing Penningmeester: Leden: J.G. van der Veen J. Kappen Prof.dr. A.E.M.G. Minnaert Drs. A. Spreen Prof.dr. M.P.C. van der Werf De bestuursleden zijn via het secretariaat te bereiken. 2.3.2 De studieleiding en studiecoördinatie De dagelijkse leiding van de opleiding berust bij de studieleider mevr. dr. H.T.A. Amsing en bij de studiecoördinator mevr. A.A. Slijkhuis. Mevr. Amsing is te bereiken via het studiesecretariaat, tel. 050-363 6525, mevr. Slijkhuis op tel. 050-363 7893 / 6525. 2.3.3 Het studiesecretariaat Het studiesecretariaat van de HBO-pedagogiek te Groningen, waaronder de Academische IB-opleiding ressorteert, is gevestigd in de Grote Rozenstraat 38 (kamer 004), 9712 TJ Groningen, tel. 050 363 6525. Het secretariaat wordt verzorgd door mevr. M. Froma, A. Overwijk en mevr. E. Strating. Het e- mailadres van het secretariaat is: spo@rug.nl. Het secretariaat is geopend op maandag, dinsdag, woensdag en donderdag. Voor de openingstijden van het secretariaat zie: www.spo-groningen.nl en/of op de DLO. Het studiesecretariaat is verantwoordelijk voor de studentenadministratie. De administratie bevat de studiegegevens van elke student (dossier met naam, adres, studieresultaten.). Tevens worden hier de gegevens van oud-studenten (geslaagden/gestopten) en het archief van de scripties en stageverslagen van de opleiding beheerd. Doorgaans zijn de medewerkers van het secretariaat het eerste aanspreekpunt voor informatie over de studie en onderwijsorganisatorische aangelegenheden. Zij kunnen voor een vlotte doorgang zorgen in het overleg tussen studenten, docenten, coach en studieleiding. Studenten kunnen schriftelijk/telefonisch contact met hen opnemen of tijdens de openingsuren langskomen. Voor elk tentamen en hertentamen dient een student zich in te schrijven. De deadline voor inschrijving is een week voor de (her)tentamendatum. Studenten die zich daarna willen inschrijven moeten hiervoor langskomen op het 13
ALGEMENE INFORMATIE studiesecretariaat. Tegen contante betaling van 5, - administratiekosten zal de student worden ingeschreven. 14
ALGEMENE INFORMATIE 2.3.4 Docenten Academische IB-opleiding Docent Vak Contactgegevens mevr. dr. L.W.H. Bakker Advisering en begeleiding dr.lwhbakker@gmail.com 06 20213126 dhr. dr. Th. Van Dellen Lifelong Learning: inleiding en t.van.dellen@rug.nl 050 3636636 professionaliteit PABA3202 / Effectiviteit van onderwijs en Levenslang leren PABA3304 mevr. dr. N. Ding Methoden en technieken van onderzoek PABA2062A n.ding@pl.hanze.nl ningding0610 @gmail.com dhr. E.H. van Dulmen Wiskunde ewodul@gmail.com 06 24289075 mevr. drs. A. Ensing Ontwikkelingspsychologie a.ensing@rug.nl PABA2050 dhr. drs. S. Fleurke Testtheorie PABA2064A info@sjoertfleurke.nl 06 25093749 dhr. drs. A.L. Heinink Onderwijskunde mheinink@hotmail.com 0481 465139 06 24363814 dhr. dr. R. Hoekstra Statistiek 3 PABA3065 r.hoekstra@rug.nl dhr. dr. D.D.N.M. Kostons Leerpsychologie d.d.n.m.kostons@rug.nl dhr. drs. J. Kramer dhr. drs. J. Lensen dhr. dr. P. A. van der Ploeg mevr. drs. A.C.M. van Roy Statistiek 1 PABAP028 Statistiek 2 PABAP029 Beleid en organisatie Andragogiek Filosofie 2 Onderwijsbegeleiding Methodologie / onderzoekspracticum Grondslagen van onderzoek PABA2061A jaccokramer76@home.nl 050 5799675 06 41322554 klapr@solcon.nl 0599 212267 P.A.van.der.Ploeg@rug.nl pavanderploeg@gmail.com 06 46745501 a.c.m.van.roy@rug.nl mariekevanroy@hotmail.co m mevr. drs. M.L. Schuur Visie en profilering m.schuur@boponderzoek.nl 050 3184055 15
mevr. A.C. Timmermans MSc ALGEMENE INFORMATIE Effectiviteit van onderwijs en Levenslang leren PABA3304 a.c.timmermans@rug.nl 050 3635740 mevr. C. Tulleken MSc IB in de praktijk 1 en 2 ctulleken@hotmail.com 06 24590760 dhr. dr. J.J.M. Zeelen Effectiviteit van onderwijs en Levenslang leren PABA3304 2.3.5 Studieondersteuning Voor vragen over de opleiding kunnen studenten zich wenden tot de studiecoördinator Ans Slijkhuis of de studiecoach IB-opleiding C. Tulleken. 2.3.6 Studeren met een functiebeperking Studenten aan de SPO (HBO-pedagogiek) die een functiebeperking hebben, kunnen in aanmerking komen voor ondersteunende onderwijsvoorzieningen wanneer zij door deze beperking niet optimaal het onderwijs kunnen volgen of tentamens kunnen afleggen. De SPO volgt in de procedure inzake studenten met een functiebeperking het beleid van de Rijksuniversiteit Groningen, vastgelegd in de notitie Functie beperkt? Positie versterkt! (2005). In het bepalen van de toe te kennen voorziening wordt gebruik gemaakt van de richtlijnen door de RUG uitgegeven in: Hoe het anders kan. (2005). Procedure Een student die een beroep wil doen op ondersteunende onderwijsvoorzieningen dient dit zelf, middels een schriftelijk verzoek, bij de studiecoördinator van de SPO aan te vragen. In dit verzoek moet de student aangeven om welke beperking het gaat en welke voorzieningen hij/zij noodzakelijk acht voor het goed kunnen volgen van het onderwijs en het afleggen van tentamens. Afhankelijk van de functiebeperking en gewenste voorziening dient de student de aanvraag van bewijsstukken te voorzien. Bewijsstukken zijn doorgaans een verklaring van een (huis)arts, specialist, therapeut, psycholoog, etc. Het moet duidelijk zijn of het een chronische dan wel tijdelijke functiebeperking betreft. Desgewenst kan de studiecoördinator een persoonlijk gesprek met de student aangaan voor het verkrijgen van extra informatie omtrent de functiebeperking en wensen voor onderwijsvoorzieningen. De studiecoördinator beoordeelt de aanvraag op basis van het verzoek, de bewijsstukken en het eventuele gesprek met de student. De studiecoördinator stelt een advies op en maakt een voorstel voor de te nemen onderwijsvoorzieningen en legt deze ter beoordeling en goedkeuring voor aan de examencommissie. Wanneer nodig wint de studiecoördinator voor een zo goed mogelijk advies informatie in bij derden/deskundigen. 16
ALGEMENE INFORMATIE Wanneer de examencommissie akkoord is, wordt de uitslag schriftelijk of via de mail medegedeeld aan de student. Een kopie hiervan wordt toegevoegd aan het dossier van de student. De student moet, elk jaar van inschrijving, opnieuw een verzoek indienen voor studie ondersteunende voorzieningen. De praktische afhandeling voor invoering van de voorzieningen en communicatie naar student en docenten vindt plaats via de studiecoördinator en het studiesecretariaat van de SPO. De SPO kan alleen voorzieningen beiden die praktisch en financieel realistisch en haalbaar zijn. In alle andere gevallen moet in goed overleg met de student gezocht worden naar alternatieve mogelijkheden. Dyslexie (en dyscalculie) Aparte aandacht, wat betreft studeren met een functiebeperking, behoeft dyslexie (waaronder ook dyscalculie). Wanneer een student ondersteunende voorzieningen aanvraagt vanwege dyslexie dient hij/zij altijd een dyslexieverklaring en de rapportage behorende bij de dyslexieverklaring te overleggen. Een dyslexieverklaring mag niet ouder dan 6 jaar zijn. Wanneer nodig kan de studiecoördinator vragen om extra informatie zoals de rapportage behorende bij de dyslexieverklaring. De studiecoördinator wint, bij enige twijfel, altijd advies in bij een deskundige. 2.3.7 Klachtenprocedure Studenten met een klacht betreffende een docent of een vak dienen zich allereerst tot de betreffende docent te wenden. In tweede instantie kunnen zij met hun klacht naar de coach of de studiecoördinator. Wanneer studenten een klacht hebben op het niveau van de organisatie dienen zij zich direct tot de studiecoördinator te wenden. Indien nodig leggen de coach of de studiecoördinator de klacht voor aan de studieleider. Studenten hebben bovendien collectief recht van beklag. Als tenminste vier studenten vinden dat de opleiding in een bepaald opzicht tekort schiet, kunnen zij rechtstreeks schriftelijk een klacht indienen bij de studieleider. Vaak is het echter verstandig om de klacht eerst via de docent, coach of studiecoördinator aan te kaarten. In laatste instantie kunnen studenten zich wenden tot het bestuur van de opleiding. Zie paragraaf 2.3.1. 2.3.8 De opleidingscommissie De opleiding HBO-pedagogiek heeft een opleidingscommissie (OLC). De OLC bestaat uit drie docentleden en drie studentleden. De studentleden fungeren als aanspreekpunt voor de studenten. De namen van de leden van de OLC staan vermeld op de website: www.spo-groningen.nl. De OLC komt drie keer per cursusjaar bijeen. Tijdens deze bijeenkomsten wordt het onderwijs geëvalueerd en worden vernieuwingen in de opleiding voorgesteld en besproken. Studenten die contact willen opnemen met één van de commissieleden kunnen zich wenden tot het studiesecretariaat. 17
ALGEMENE INFORMATIE 2.3.9 De onderwijsorganisatie De gebouwen waar de colleges worden gegeven zijn: - Muntinggebouw, Grote Kruisstraat 2 (Ingang: Grote Kruisstraat 2/1) - Heymansgebouw, Grote Kruisstraat 2/1 - Boumangebouw, Grote Rozenstraat 31 - Academiegebouw, Broerstraat 5 - Zalen UMCG, Antonius Deusinglaan 1 Zie plattegronden achter in de studiegids. De colleges, werkgroepen e.d. worden op woensdag- en donderdagavond aangeboden. In geval van overmacht kan worden uitgeweken naar de dinsdagavond. Vakken uit de academische route worden op dinsdag-, woensdagen donderdagavond geroosterd, bij overmacht ook op de maandagavond. Voor een aantal vakken uit de academische route geldt dat het tentamen overdag plaatsvindt, gelijktijdig met het tentamen van de bacheloropleiding Pedagogiek en Onderwijskunde van de Rijksuniversiteit Groningen. De lestijden zijn tussen 17.00/17.15 en 21.00/21.15 uur. De opening van het studiejaar 2012-2013 is op woensdag 5 september 2012 om 16.30 uur in de kantine van het Heymansgebouw, Grote Kruisstraat 2/1, Groningen. De eerste lesdag is, afhankelijk van het rooster, donderdag 6 september, dinsdag 11 of woensdag 12 september 2012. Het les-, tentamen- en vakantierooster voor het gehele jaar wordt geplaatst op de website. De lokalen en tijden staan vermeld op het lesrooster. Tijdens het studiejaar kunnen wijzigingen optreden. Eventuele roosterwijzigingen worden tijdig vermeld op de website: www.spo-groningen.nl. In geval van absentie van een docent zal worden getracht deze te vervangen. Wanneer ten gevolge van afwezigheid van een docent lessen uitvallen, dan zal hiervan mededeling worden gedaan via de website. Wanneer een les op het laatste moment uitvalt krijgen studenten hierover een sms-bericht.!!!!! Raadpleeg voor vertrek naar college de DLO van de opleiding!!!!! 2.4 Bibliotheken Aan de inschrijving is het recht verbonden gebruik te maken van de faciliteiten van de universitaire bibliotheken. Hiertoe dient men in het bezit te zijn van een lenerspas. Deze pas kan bij het uitleenbureau van de Universiteitsbibliotheek worden verkregen. Op de website staat nadere informatie over hoe deze pas aangevraagd kan worden. Adreswijzigingen moeten worden doorgegeven aan het uitleenbureau van de Universiteitsbibliotheek. Voor studenten van de opleiding HBOpedagogiek zullen vooral de volgende bibliotheken van belang zijn: Bibliotheek Gedrags- en Maatschappijwetenschappen: 18
ALGEMENE INFORMATIE De bibliotheek is gehuisvest op de eerste verdieping van het Heymansgebouw. Naast een grote collectie boeken en gedrukte tijdschriften biedt de bibliotheek toegang tot veel elektronische tijdschriften en literatuurbestanden. In de bibliotheek kan men ook terecht om te studeren. Er zijn zo n 130 studieplekken en 24 studentcomputers. Voor het lenen van materialen is een geldige studentenkaart nodig. Studenten mogen ook gebruik maken van andere RuG bibliotheken. Het adres is: Grote Kruisstraat 2/1 9712 TS Groningen Tel. 050-363 6555 E-mail: gmw-bibliotheek@rug.nl Internet: www.rug.nl/gmw/bibliotheek De openingstijden van de Bibliotheek Gedrags- en Maatschappijwetenschappen zijn: maandag t/m donderdag van 9.00-21.30 uur en vrijdag van 9.00-17.00 uur. Universiteitsbibliotheek (UB): Broerstraat 4 (tegenover Academiegebouw), Groningen, tel. 050 363 5000. Openingstijden: ma t/m vrij 8.30-22.00 uur za en zo 10.00-17.00 uur* Het Uitleenbureau: ma t/m vrij 8.30 18.00 uur za 10.00-12.30 uur * In tentamentijd van de RUG van 10.00-0.00 uur. Zie website www.rug.nl/bibliotheek. 2.5 ACLO SPO studenten mogen sporten bij de ACLO, tegen het gereduceerde tarief van 52,- per jaar. De ACLO is de studentsportorganisatie van de Rijksuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool. Bij de ACLO kunnen tal van sporten worden beoefend en nadere informatie daarover is te vinden op www.aclosport.nl. Wanneer u een ACLO-kaart wilt aanschaffen, dient u rechtstreeks contact op te nemen met de ACLO. De informatiebalie van de ACLO bevindt zich op de locatie Zernike, Blauwborgje 16, 9747 AC, Groningen. Voor informatie kunt u van 8.30-19.00 uur bellen naar de infobalie van de ACLO (050 363 8063). 2.6 REPRO Vanaf 1 januari 2012 is het niet meer mogelijk om aan de faculteit te kopiëren of te printen, ook niet in de bibliotheek. Dit is alleen mogelijk voor studenten aan de universiteit. De kopieerapparaten hebben de mogelijkheid om te scannen en de scans naar een e-mailadres te sturen zodat documenten elders uitgeprint kunnen worden. Voor het kopen van readers en kantoorartikelen kunnen studenten terecht bij de reproshop. Deze bevindt zich aan de Grote Rozenstraat 3 (gebouw 2221, ruimte 19
ALGEMENE INFORMATIE 0069). Openingstijden zijn dagelijks van 8.15 12.30 uur en van 13.15 16.30 uur. Telefoonnummer 050 363 6228, e-mail reprogmw@rug.nl. 20
OPZET ACADEMISCHE IB-OPLEIDING 3 OPZET ACADEMISCHE IB-OPLEIDING 3.1 Visie van de opleiding De Academische IB-opleiding heeft als doel zodanige kennis, vaardigheid en inzicht bij te brengen op het gebied van de pedagogiek, onderwijskunde en de schoolorganisatie, dat de afgestudeerde in staat is tot een zelfstandige beroepsuitoefening als IB-er en toegerust is voor een coördinerende en beleidsontwikkelende functie op bovenschools niveau. De opleiding gaat ervan uit dat de student werkzaam is in de onderwijspraktijk en daagt studenten voortdurend uit praktijkkennis te relateren aan theoretische inzichten. De opleiding heeft een nadrukkelijke academische oriëntatie. Dit houdt in dat de student op academisch niveau ingeleid wordt op het gebied van onderwijseffectiviteit en dat de student kennis en vaardigheden opdoet op het gebied van wetenschappelijke methoden en technieken. Hierdoor is de afgestudeerde in staat wetenschappelijke literatuur op zijn vakgebied te begrijpen en kritisch te bevragen. Op deze manier kan de afgestudeerde zijn kennis over het vakgebied actueel houden en de schoolorganisatie waarbinnen hij werkzaam is op de hoogte houden van ontwikkelingen. Bovendien bereidt de opleiding voor op drempelloze instroom in de eenjarige universitaire masterstudies Algemeen Pedagogische Wetenschappen en Onderwijskunde van de Rijksuniversiteit Groningen. Wanneer een student wil doorstromen naar de master Orthopedagogiek is alsnog een schakelprogramma vereist. De student komt dan in aanmerking voor vrijstellingen. 3.2 Opzet van de opleiding Het programma van de Academische Opleiding Interne Begeleiding en Schoolontwikkeling heeft een omvang van 120 ECTS. De opleiding wordt uitsluitend in de avonduren verzorgd. Het programma wordt in twee jaar aangeboden. Er zijn echter, afgezien van de geldigheidsduur van (deel)tentamens, geen beperkingen verbonden aan de studieduur van de opleiding. Het staat de student vrij om studievoortgang en studietempo binnen het kader van het aangeboden programma zoveel mogelijk aan te passen aan eigen mogelijkheden en wensen. Het is in principe dus mogelijk om studieonderdelen uit de twee jaren naast elkaar te volgen, ook als niet alle onderdelen uit het eerste studiejaar zijn afgerond. 3.3 Studielast De opleiding hanteert voor de berekening van de studielast het European Credit Transfer System (ECTS). De opleiding kent in totaal; 1 ECTS is 28 uur. Als men de opleiding verlaat voordat deze geheel is afgerond, kan men verzoeken om een verklaring (certificaat) waarin staat vermeld welke onderdelen met goed gevolg zijn afgelegd. De studielast is per vak verantwoord door een expliciete toewijzing van uren over de onderdelen contacturen, zelfstudie en practicum. Voor het onderdeel 21
OPZET ACADEMISCHE IB-OPLEIDING zelfstudie geldt als norm dat studenten vijf pagina s per uur kunnen bestuderen. Voor vakken die ook binnen het schakelprogramma Pedagogiek en Onderwijskunde worden aangeboden is de norm vastgesteld op zes pagina s per uur. 3.4 Het programma 3.4.1 De beroepscompetenties Het programma is gebaseerd op de beroepscompetenties die zijn vastgesteld door de Landelijke Beroepsgroep voor intern begeleiders (LBib) en de eisen die gesteld worden aan toelating tot de universitaire masteropleidingen Algemeen Pedagogische Wetenschappen en Onderwijskunde van de Rijksuniversiteit Groningen. Een IB-er is volgens ons (in navolging van de LBib): 1. Andragogisch competent (competent in het begeleiden van volwassenen) 2. Methodologisch competent (competent in onderzoek) 3. Beheersmatig competent (competent in het beheer van middelen en data) 4. Organisatorisch competent 5. Innovatief competent (competent in het begeleiden bij vernieuwingen) 6. Competent in het samenwerken met externen 7. Competent in zelfreflectie en ontwikkeling 8. Competent in reflecteren op pedagogische en onderwijskundige praktijken en ontwikkelingen 1 1 Deze competentie is door de opleiding toegevoegd aan de zeven competenties van de LBib 22
OPZET ACADEMISCHE IB-OPLEIDING 3.4.2 De vakken Om deze competenties te ontwikkelen bieden we een tweejarig programma. Studenten hebben echter de mogelijkheid om een eigen studieplanning te maken en vakken naar eigen inzicht en draagkracht over een langer traject te verdelen. Het tweejarige programma biedt in het eerste jaar de volgende onderdelen: Vak ECTS Wiskunde 4 Statistiek 1 8 Andragogiek 10 Onderwijskunde 10 Advisering en begeleiding 4 Beleid en organisatie 4 Visie en profilering 4 Filosofie 2: Wetenschapsfilosofie 5 Methodologie en onderzoekspracticum 10 IB in praktijk-1 1 --- Totaal: 60 In het tweede jaar worden de volgende vakken aangeboden Vak ECTS Onderwijsbegeleiding 9 Lifelong Learning: inleiding en professionaliteit 7 Effectiviteit van onderwijs 7 Psychologie 7 Statistiek 2 6 Grondslagen van onderzoek 3 Statistiek 3 4 Testtheorie 4 Methoden en technieken 3 IB in praktijk-2 1 Afstudeerwerkstuk IB 9 ---- Totaal: 60 23
1 andragogiek 2 methodologisch 3 beheersmatig 4 organisatorisch 5 innovatief 6 samenwerken 7 zelfreflectie 8 extern reflecteren OPZET ACADEMISCHE IB-OPLEIDING 3.4.3 De vakken afgezet tegen de competenties In tabel 1 staan de bovengenoemde acht competenties afgezet tegen de verschillende vakken. Competenties zijn alleen aangekruist, wanneer ze expliciet en nadrukkelijk aan bod komen. Tabel 1. Competenties in het programma Andragogiek x x x x Onderwijskunde x x Psychologie x x x Visie en profilering x x x x x x x Beleid en organisatie x x x x x x Advisering en x x x x begeleiding Onderwijsbegeleiding x x x x x x Lifelong Learning: x x x x x x inleiding en professionaliteit Effectiviteit van x x x x x onderwijs en levenslang leren IB in praktijk x x x x x x x x Wetenschapsfilosofie x Statistiek en x x methodologie Afstudeerwerkstuk IB x x x x x 24
3.5 Examens en tentamens 3.5.1 De examenregeling OPZET ACADEMISCHE IB-OPLEIDING De Academische Opleiding Interne Begeleiding en Schoolontwikkeling maakt deel uit van de opleiding HBO-pedagogiek van de SPO. De examenregeling voor de opleiding HBO-pedagogiek is neergelegd in een Onderwijs- en Examenreglement (OER). Een exemplaar van het OER is opgenomen in de studiegids van de opleiding HBO-pedagogiek. Het examen van de Academische IB-opleiding is een dossierexamen, dat wordt afgenomen in de vorm van tentamens. Daarbij zijn in ieder geval de volgende regelingen van toepassing: - een examenvak wordt afgesloten met een tentamen, een werkstuk of een opdracht. Een werkstuk kan de vorm hebben van een opgave over de literatuur (take-home), het schrijven van een betoog of verslag of het schrijven van een plan voor diagnose, behandeling, voorlichting of opleiding. Een opdracht kan de vorm hebben van een presentatie, maar kan ook een andere opdracht zijn, bijv. het uitvoeren van een dataanalyse. Men is geslaagd voor een examenvak indien op het tentamen, het werkstuk en/of de opdracht een cijfer 5,5 of hoger is behaald. Het cijfer wordt afgerond op maximaal 1 één decimaal. Voor vakken uit de academische routes die zijn getentamineerd met een RuG tentamen geldt doorgaans dat er geen cijfers tussen de 5,0 en 6,0 worden gegeven; - als een (deel)tentamen meer dan eenmaal wordt afgelegd, geldt het hoogste cijfer; - er wordt tenminste tweemaal per studiejaar de gelegenheid geboden (deel)tentamens af te leggen; - de examinator stelt de uitslag van een tentamen vast binnen twee weken nadat het is afgelegd en verschaft de administratie van de opleiding de nodige gegevens ten behoeve van de uitslag aan de student. Gedurende tenminste zes weken na bekendmaking van de uitslag van een schriftelijk tentamen heeft een student recht op inzage van het beoordeelde werk. Een afspraak voor inzage van het tentamen kan worden gemaakt bij het studiesecretariaat; - de examinator stelt de uitslag van de beoordeling van een werkstuk vast binnen zes weken na de dag waarop de inlevertermijn is verstreken; - tegen beslissingen van de examencommissie, respectievelijk een examinator kunt u schriftelijk en gemotiveerd beroep aantekenen bij het bestuur van de Stichting Pedagogisch Onderwijs; - een student ontvangt tenminste eenmaal per jaar een overzicht van de behaalde studieresultaten. 25
3.5.2 Toetsing door een werkstuk OPZET ACADEMISCHE IB-OPLEIDING Sommige onderdelen worden getoetst met een werkstuk. In het geval van een schriftelijk betoog (essay) dient de student een tekst te schrijven over een door de docent aangedragen probleem. Zowel de inhoud als de opzet wordt beoordeeld. Ten aanzien van de inhoud geldt dat het betoog blijk moet geven van theoretisch inzicht. Ten aanzien van de opzet geldt dat het betoog een inleiding heeft waarin de (maatschappelijke) relevantie van het centrale probleem uiteengezet wordt. De inleiding bevat een vraagstelling/these en kan al (een aanzet tot) de beantwoording van het probleem bevatten. De inleiding wordt gevolgd door een gedeelte waarin de argumentatie aan bod komt en waarin de conclusie van het betoog wordt geformuleerd. Het stuk kan eindigen met een resumé, een evaluatie van het geheel, vraagstukken die nader onderzoek behoeven of ander commentaar. Het betoog is een samenhangend adequaat geordende tekst, waarin goed gebruik wordt gemaakt van titels en kopjes en kent een correcte bronvermelding (APA richtlijnen, zie bijlage studiegids HBO-pedagogiek). Er moet sprake zijn van een juiste woordkeuze en een vloeiende zinsopbouw. 3.6 De kwaliteitsbewaking Het bewaken van de kwaliteit van de opleiding geschiedt door: - toezicht op de voortgang van de opleiding door de studieleiding; - een periodiek overzicht per student en per examenvak van de studieresultaten - schriftelijke evaluatie van de studieonderdelen. Dit gebeurt anoniem, doorgaans direct na afloop van het tentamen, maar evaluatieformulieren mogen ook mee naar huis worden genomen en worden opgestuurd; - periodiek overleg van de opleidingscommissie; - periodiek overleg tussen docenten en studieleiding; - overleg binnen examencommissie; - een interne programma-evaluatie, waarbij het werkveld wordt betrokken; - toezicht door de inspectie; - visitatie in het kader van accreditatie. 26
4 HET STUDIEPROGRAMMA ACADEMISCHE IB- OPLEIDING 4.1 Het eerste studiejaar Wiskunde Docent: Doelstelling: Vakinhoud: E.H. van Dulmen Voorbereiding op het gebruik van wiskunde zoals dat bij de voortgezette studie aan de orde komt, voornamelijk in de vakken Statistiek en Methodologie. De algebrastof voor HAVO/VWO staat hierbij centraal. Behandeld zullen onder meer worden: getallen, bewerkingen, vergelijkingen, functies en grafieken, sommeren. ECTS: 4 Onderverdeling en studiebelasting in uren: - colleges - zelfstudie 20 uur 92 uur Onderwijsvorm: Literatuur: Toetsvorm: Er ligt een groot accent op zelfstudie. In de colleges wordt de theorie behandeld en worden problemen met de gemaakte opgaven besproken. Franken, W.M. & Bouts, R.A. (2002). Wiskunde voor statistiek. - 2 e dr. Bussum: Coutinho. - 135 p. - ISBN 9062833179. ( 16,50) Schriftelijk tentamen 27
Statistiek 1 Docent: drs. J. Kramer PABAP028 Vakinhoud: In deze cursus komen aan de orde: het verzamelen van gegevens, beschrijvende statistiek (centrum- en spreidingsmaten), grafische voorstellingen van gegevens, steekproeffluctuatie, normale verdeling, univariate regressie, correlatie en andere samenhangmaten, elementaire kansrekening, steekproevenverdelingen van statistics. De cursus omvat tevens het practicum SPSS. ECTS: 8 Onderverdeling en studiebelasting in uren: - contacturen - practicum - zelfstudie 24 uur 124 uur 76 uur Onderwijsvorm: Hoor/ werkcolleges/ practicum. ICT ondersteuning. Literatuur: Moore, D.S., McCabe, G.P., & Craig, B.A. (2009), Introduction to the practice of statistics. 6 th ed. New York: W.H. Freeman and Company. ISBN 9781429216227. ( 75,00) De exact te bestuderen hoofdstukken zullen tijdens het college bekend worden gemaakt. Toetsvorm: Opmerking: Schriftelijk tentamen. Aanwezigheid verplicht! Deelname aan het practicum is een voorwaarde voor het met succes afronden van het onderdeel. 28
Andragogiek Docent: Doelstelling: Vakinhoud: drs. J. Lensen Kennis nemen en leren hanteren van veranderkundige begrippen en modellen ten dienste van het ontwikkelen en verbeteren van eigen professioneel methodisch handelen als (ped)agoog. De student is in staat om bij een sociaal probleem een adequate interventie te kiezen en deze interventie te verantwoorden. - Andragogiek gaat over hoe volwassen mensen leren. Leren kun je zien als veranderen van gedrag. De wijze waarop mensen veranderingen vormgeven, zich daarbij laten beïnvloeden, maar ook zelf beïnvloeden is daarbij het onderwerp van de lessen. Life long learning en de rol van de (andr)agoog in wisselende contexten is daarbij voortdurend het aandachtspunt. - Theoretische oriëntaties op en opvattingen over andrago(lo)gie worden onder de loep genomen. Dat gaat over het denken over verander- en beïnvloedingsprocessen in de diverse werkterreinen. Daarbij kijken we naar de ethische kant (de normatieve andragogie), maar vooral ook naar de praktische andragogiek, waarin het handelen van de agoog centraal staat. Methodiek en systematiek om te komen tot probleemoplossingen. Zelfregulatie als begrip en methodiek wordt verkend. - Communicatie is het voertuig van verandering en beïnvloeding in leerprocessen. Communicatieve vaardigheden, reflecteren, presenteren, werken met groepen zijn onderdelen die aan de orde komen. ECTS: 10 Onderverdeling en studiebelasting in uren: - contacturen - practicum - zelfstudie 26 uur 122 uur 132 uur Onderwijsvorm: Bij dit vak wordt een grote diversiteit aan werkvormen gebruikt. Van hoorcolleges tot rollenspel; van theoretische beschouwing tot praktische probleemanalyse. Bij de laatste drie (dubbele) contacturen is participatie verplicht. 29
Literatuur: 1. Reader (in de leeromgeving worden aanvullende actuele artikelen en powerpoints geplaatst). 2. Donkers, G. (2012). Veranderkundige modellen. (vanaf 9e herz. dr.) Baarn: H. Nelissen. - 295 p. - ISBN 9789024414826. ( 38,00) 3. Wiekens, C.J. (2012). Beïnvloeden en veranderen van gedrag. Pearson. 280 p. ISBN 978-90-430-1805-0. ( 39,95) 4. Brakkee, S. (2003). Zelfmanagement. - Groningen: Wolters Noordhoff. - 139 p. - ISBN 9789001167103. ( 26,50) Toetsvorm: Werkstuk over de literatuur (take-home), methodiektoepassing en presentaties. Maken en werken aan een Persoonlijk Ontwikkelings Plan; POP. Opmerking: Participatie bij de laatste drie colleges (het practicum) en presentatie zijn voorwaarden voor het met succes afronden van het vak. 30
Onderwijskunde Docent: Doelstelling: Vakinhoud: drs. A.L. Heinink Algemene introductie op de wetenschappelijke grondslagen en de geschiedenis van de onderwijskunde; Oriëntatie op centrale vraagstellingen en probleemstellingen in het onderwijs en van het hedendaagse onderwijsonderzoek; Kennismaking met de belangrijkste deelgebieden en thema s binnen de onderwijskunde; Oriëntatie op mogelijke beroepsvelden van de onderwijskunde. In dit studieonderdeel wordt ingegaan op de interdisciplinaire fundamenten van de onderwijskunde en op in dat verband centrale thema's: onderwijs, samenleving en zeggenschapsverhoudingen; onderwijswet- en regelgeving, onderwijsbestel en onderwijsbeleid, de interne vormgeving van het schoolonderwijs; de relatie tussen leren, ontwikkeling en onderwijzen, etc. ECTS: 10 Onderverdeling en studiebelasting in uren: - contacturen - zelfstudie 36 uur 244 uur Onderwijsvorm: Hoor- en werkcolleges (discussie). Literatuur: 1. Klapper Onderwijskunde en wetenschap. Circa 100 p. (± 5,00).Te bestellen bij docent. 2. Klapper Het onderwijssysteem in Nederland.Circa 200 p. (± 10,00). Te bestellen bij docent. 3. Standaert, R. (2007) Vergelijken van onderwijssystemen. 2 e dr. - Leuven: Acco. - 243 p. -. ISBN 9789033464867. ( 30,00) 4. Lowyck, J. & Verloop, N. (red.) (2003). Onderwijskunde: een kennisbasis voor professionals. - Groningen: Noordhoff. - 474 p. - ISBN 9789001545338. ( 59,95) 5. Parreren, C.F. van (2001) Ontwikkelend onderwijs. - Amersfoort: Acco. - 170 p. - ISBN 9789033417139. ( 18,50) 31
Niet alle hoofdstukken behoeven te worden bestudeerd van - Het onderwijssysteem in Nederland - Vergelijken van onderwijssystemen - Onderwijskunde: een kennisbasis voor professionals De docent specificeert de Capita Selecta aan het begin van de collegereeks en zet de specificatie op de digitale leeromgeving. Toetsvorm: Schriftelijk tentamen met open vragen. 32
Advisering en begeleiding Docent: Doelstelling: dr. L.W.H. Bakker Advisering en begeleiding spelen een belangrijke rol als taakvelden binnen de jeugdzorg en het onderwijs. De doelstelling van dit college is een beeld krijgen van deze taakvelden in de jeugdzorg (waaronder ook de jeugdbescherming en de geestelijke gezondheidszorg) in samenwerking met het (speciaal) onderwijs. Daarnaast zullen aan de hand van praktijkvoorbeelden 7 theoretische begeleidingsinvalshoeken worden behandeld, waaronder de medische (waarbij expliciet aandacht is voor kinder- en jeugdpsychiatrische problematiek), de leertheoretische, de psychodynamische, de cliëntgerichte, de systeemtheoretische invalshoek, de pedagogische en de oplossingsgerichte invalshoek. Het begeleiden van opvoeders vertoont raakvlakken met het inhoudelijk ondersteunen van beroepsopvoeders, waaronder leerkrachten. Deze raakvlakken zijn o.a. gelegen in de houding en bejegening van de professional en worden derhalve behandeld tijdens de colleges. Vakinhoud: - een korte inleiding over de fase van aanmelding en onderzoek en daarmee samenhangend de relatie van adviseren en begeleiden met orthopedagogische diagnostiek en behandeling; - bespreken van de betekenis van advisering en begeleiding ten aanzien van kinderen/jeugdigen en volwassenen in de jeugdzorg en het onderwijs; - begeleiden en adviseren van (gezins)hulpverleners (teambegeleiding); - inleiding in gesprekstechnieken toegespitst op advisering- en begeleidingsgesprekken waarbij houdings- en bejegeningsaspecten expliciet van aandacht worden voorzien; - meldcode kindermishandeling en het juridisch kader waarbinnen de professional dient te handelen wanneer er sprake is van vermoedens van kindermishandeling. - Na elk college volgt een koppeling met de praktijk van de IB er. 33