Opleiding Duurzaam Gebouw : Algemene opleiding Leefmilieu Brussel AEROPOLIS II & ELIA QUAI MONNOYER Elodie LEONARD & Mattias D HOOGHE cva ARCHITECTES ASSOCIES bvba 25.04.2013 Opleiding uitgevoerd door de Stadwinkel vzw.
Doel van de presentatie Een overzicht van de ontwerpfactoren van duurzame passieve kantoorgebouwen Voorstelling van de strategieën voor een duurzaam beheer (architecturale en energetische uitwerking) De realiteit van een beslissingsproces versus een ambitieus streefdoel van duurzaamheid, d.m.v. twee case studies van kantoorgebouwen gebouwd in het Brussels Gewest: AEROPOLIS II & ELIA MONNOYERKAAI 2
Overzicht Integrale aanpak i.v.m. VOORBEELDGEBOUWEN BRUSSEL (BATEX) Analyse van het project: AEROPOLIS II Analyse van het project: ELIA MONNOYERKAAI 3
BATEX Bouwen of verbouwen met een hoge energetische en ruimtelijke kwaliteit is geen utopie meer, maar een concrete werkelijkheid in een economisch vrij toegankelijk kader. 4
BATEX 4 criteria van gelijk belang Minimalisering van het (primaire) energieverbruik Beperken van negatieve gevolgen van de bouw voor mens en milieu Rendabiliteit en reproduceerbaarheid Architecturale kwaliteit en zichtbaarheid 5
BATEX Doelstellingen Aantonen dat het technisch en economisch haalbaar is voorbeeldgebouwen te bouwen / renoveren. Het grote publiek en de bouwsector te overtuigen van de technische en financiële realiteit van een geïntegreerd ontworpen project, dat beantwoordt aan de energie- en milieuvraagstukken, en tegelijkertijd architecturale kwaliteit waarborgt. 6
BATEX Toegankelijke projectoproep De projectoproep «Voorbeeldgebouwen Brussel» is toegankelijk voor alle bouwheren die bouwen of renoveren in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Belangrijkste bestemmingen van de gebouwen: huisvesting kantoor horeca handelsruimte expositieruimtes / ateliers / hallen gemeenschappelijke voorzieningen industriële voorzieningen 7
BATEX Steun van het Gewest Voor de weerhouden projecten: Financiële bijstand van 100 / m2 Gratis technische bijstand Verhoogde zichtbaarheid van het project ( gratis reclame ) 8
AEROPOLIS II 9
architecturaal bekeken 10
compacte vorm versus stedelijke inpassing 11
hoog performant gevels versus de geleverde boodschap 12
warmteverliezen en -winsten versus vrijgevigheid 13
team Bouwheer Groep Arco, KWB, KAV, KAJ Project manager Dexia Real Estate E. Gobert B. Vreven Architect sca Architectes Associés sprl m. desmedt - m. lacour - s. leribaux - d. van cauwenberghe E. Léonard Stabiliteitsingenieur Setesco L. Sottiaux G. Caberis Ingenieur duurzame Cenergie technieken G. De Bruyn L. Wauters - A-L. Maerckx Ingenieur technieken Ingenieursbureau Stockman P. De Baets J. Sap Aannemer Jacques Delens - Vanderstraeten P. Kinget P. Sepanski Technische control e Seco Veiligheidscontrole Akoestiek Health & Consulting sprl Venac Gevel Belgométal (Kyotec Group) T. Foucart M. Lievens - F. Vangeertruyen 14
kostenvergelijking 15
concept VOORAF BEPAALDE OPTIES RESULTAAT Compact volume _ Flexibele ruimte _ Optimale ratio beglaasd / opaak _ Eenvoudige principes prefabconstructie _ Sterk geïsoleerde luchtdichte huid _ Low-tech passieve technologie _ Speciale aandacht levenscyclus materialen _ Vermindering van afwerkingen _ 1 2 3 4 5 6 7 8 _ Witte prisma met een gedeelde centrale vide (patio) _ Hyper modulair ontwerp gebaseerd op een 3x90 raster _ Beglaasd / opaak ratio tot 21% _ Standaard betonnen constructie met prefab balken, kolommen en plaat _ Standaard prefab frame van gevelslechts 3 modules (90cm glas, ondoorzichtig 90cm, 90cm + gemengde beglazing ondoorzichtig) _ Thermische concept gebaseerd vóór alles is vermindering van de warmte-verlies of winst,... en aangevuld door passieve technologie _ Certified, recycleerbaar, zo veel mogelijk inheemse bronnen _ Vermindering van verlaagde plafonds, innerlijke afwerking van prefab gevel frames inbegrepen, vermindering van gips rendering? (Schilderen beton)... 16
plannen typeverdiep gelijkvloers 17
«passieve» technieken Optimization of solar gains DUBBLE FLUX + WINTER high insulation air tightness triple glazing Internal heat gains 24 C Rotary heat exchanger 10 C Earth heat exchanger DAY PREHEATING AIR 25 C SUMMER Passive air conditioning lamellar blinds controlled by building management system Efficient lighting, controlled by presence detector Thermal mass (free cooled) Individual control over blin ds and opening windows 20 radiates lower temperature Internal heat gains 15 C 25 C Earth heat exchanger PRECOOLING AIR NIGHT SUMMER Natural air supply Automatic opening thermal mass absorbs lower temperature 18 C Forced ventilation AIR EXTRACTION Free cooling (night cooling) THERMAL INERTIA 18
betonskelet 19
gevels 20
geprefabriceerde kaders met gevelbekleding 21
gevels details 1 22
thermische en akoestische prestaties 23
daglichttoetreding Typekantoor = 3 modules 24
hout + akoestiek 25
prefab gevel 26
productievolgorde 27
grondbuis (bodem-lucht-warmtewisselaar) 28
ELIA MONNOYERKAAI 29
team Year Program Surface Location 2009 - Contest Launch 2011 Building Permit 2013 Delivery to Client Masterplan and Neraly zero energy construction 10 000 sqm floor surface 24 000 sqm cable park, parking and landscaping Quai Monnoyer 1 1000 Brussel Budget 19 000 000 Client Project manager Architect Elia Asset Forum sca Architectes Associés sprl m. desmedt - m. lacour - s. leribaux - d. van cauwenberghe Mattias D Hooghe Structural & service engineer PEB & BREEAM certification Main Contractor Healty & safety coordinator Acoustical Arcadis Belgium IBAM CFE Brabant Abcis Van Wetter Venac Facade Kyotec Group 30
stedelijke context 31
het zeekanaal Brussel Schelde 32
siteplan 33
werf / prefab constructie 34
werf / prefab constructie 35
werf / afvalbeheer 36
energie-efficiëntie Hoogwaardige thermische isolatie. K18, met jaarlijkse warmtevraag van 14 kwh/m2 Hoge luchtdichtheid (n50 = 0,3) Compact volume Warmteterugwinning via warmtewiel Passieve nightcooling Gebruik van de thermische traagheid van de structuur in zichtbeton Beperking van het glasoppervlak tot 45% van het totale wandoppervlak Vaste en mobiele buitenzonnewering voor controle bezonning van de werkplek Performante verlichting (aanwezigheidsen daglichtsensor) 37
compacte vorm 38
gelijkvloers 39
typeverdiep 40
prefab gevelpanelen 41
buitenzonnewering 42
geveldetails 43
prefab / kwaliteitscontrole 44
vereenvoudigde logistiek 45
optimisatie gevelmodule 46
energieproductie Bijna Nulenergie (NZE) Gebouw Jaarlijks energieverbruik gebouw: Elektriciteit: 340 MWh of 34 kwh/m2 Gas: 145 MWh of 14,5 kwh/m2 Fotovoltaïsche installatie bovenop de parkeergarage Totaal oppervlak 4 500m ² Jaarlijkse energieproductie : Zonne-elektriciteit: 357 MWh Totale jaarlijkse besparing: 292 000 Totale terugverdientijd: 6 tot 8 jaar 47
comfort en gezondheid Optimale belichting en akoestische kwaliteit Intelligente gevel Gezonde materialen Elia s bewustzijn t.o.v. de milieuvraagstukken + de know-how van het bouwteam = geslaagde onderneming! 48
waterzuivering & groenbeheer Hergebruik regenwater Rietveld filterinstallatie Wateroppervlak / stormbekken Zenne Groenbeheer zonder pesticiden 49
teamwork ontwikkelen 50
onderzoekstechnieken testen 51
input van de bouwsector aanmoedigen 52
brussel passief in 2015 foto s: marc detiffe filip dujardin julie willem architectes associes 53
Outils, sites internet, etc intéressants : www.architectesassocies.be www.passiefhuisplatform.be www.leefmilieubrussel.be 54
De slotsom ontwikkelen teamwerk relevante en bewuste architectuur input van de bouwsector aanmoedigen 2015 Brussel Passief 55
Contact cva Architectes Associés bvba Sterrenwachtlaan 11e 1180 Brussel (t) +32 (0)2 410 76 77 (e) architectes@architectesassocies.be 56