Schrikkenjullieookwaanzinnigzodrajulliede jaarafrekeningvandeenergieleverancier aankrijgen? Verbruikenjullieminderofevenveelalsvoorheen maarbetalenjulliemaandelijkselkjaarweermeer? Lijkthetlevensteedsduurderteworden? Willenjullieookmeeronafhankelijkwordenvande energieleveranciers? 2
Gelukkigishetmogelijkomeendeelvandekosten tedrukkendoorhettoepassenvanheeleenvoudige tipsentricks. Inditrapportzullende101meestrendabeletips uitgelegdwordenzodatudezeinuweigen huishoudenkangaanuitproberen,zonderverlies aancomfort.slechtseendeelhiervantoepassenkan aleenaanzienlijkekostenbesparingmetzich meebrengen,endatwiltochiedereen! Hetzithemooknietaltijdindegrotedingen,kleine dingenveranderenméteengrootseffect,hetkan. 0fzelfseenstapjeverdergaandoorteinvesterenin energiebesparendeoplossingengeeftgegarandeerd positieveresultaten. Kiezenvoorhernieuwbareenergie,steedsmeer mensenopterenhiervoor.devoordelenzijnlegio: onuitputtelijk beschermingvanhetmilieu gemakkelijkbeschikbaar geenvervuiling rendabiliteitblijftstijgen minderafhankelijkvanolie engasproducerende landen Oplangetermijnkanditenkelonzegezondheid(en vandegeneratiesnaons!)tengoedekomen,evenals hetgezinsbudget,endekwaliteitvanluchtenleven. 3
Waarombesparen? Hetisgeengeheimdatdeprijzenvoorolie,gasen elektriciteitdehoogteinblijvengaan.ditzalde komendejarenzekernietgaanstabiliseren,enwe kunnenonshiermaarbeteropgaanvoorbereiden! Defossielegrondstoffengerakenuitgeput.Olie,gas, uranium,steenkool zezijnniethernieuwbaar.er zijneeuwennodiggeweestomdezegrondstoffen aantemakenindenatuur.sedertdeindustriële revolutieisdemensheiddezevoorradenechter continueninstijgendelijngaanaanspreken, waardoorhetgeeneeuwmeerzaldurenalvorens hetmerendeelopgebruiktzalzijn. 4
Deafgelopen3decenniaishetverbruikop wereldschaalzelfsmet75%gestegen.metde opkomstvanheteconomischbestelinchina,india enbraziliëzalookdevraagnaarenergieenkelmaar dehoogteingaan. Opkortetermijnzaldevraagdeproductiecapaciteit overschrijden,enditbrengtschaarstemetzichmee. Hetiswelduidelijkwatdeimpactzalzijnopde prijzen! 5
Watzijndenadelenvantraditioneleenergie? Allereerstisfossieleenergieergvervuilend! Bijdeproductieenverbrandingvanfossiele brandstoffenkomterc02(koolstofdioxide)vrijinde atmosfeer. DezetoegenomenCO2uitstootheeftvernietigende gevolgen: opwarmingvandeaarde klimaatverandering smeltenvandeijskappen stijgingvanhetzeeniveau toenamevanhetaantalorkanen,cyclonen, tornado s,overstromingen 6
dierenenplantendiezichnietsnelgenoeg kunnenaanpassenzullenuitsterven ErwerdeninternationaalenEuropeesafspraken gemaaktronddeuitstootvanbroeikasgassen. Ongeveer190landenondertekendenhet Kyotoprotocol,datsteltdateind2012degemiddelde uitstoot5,2%lagermoetliggendanin1990.devs hebbenditechternooitondertekend,enookcanada heeftzicheindvorigjaarteruggetrokken.china wordtnogsteedsbeschouwdalseen ontwikkelingsland.ditterwijldegrootsteuitstoot zichnetsitueertindezelanden! Erzaldusweldegelijkopnieuwserieusmoeten gesprokenworden,enafsprakengemaaktworden teneindeonzemoederaardenietverderteblijven vernietigen. In2007hebbendeEuropeseregeringsleiders afgesprokendateuropazijnsteentjebijwildragen doordec02uitstoottegen2020met20%te verminderen(t.o.v.1990).bijeeninternationaal akkoordwillenzijditzelfsopvoerentot30%. Ookdienttegen2020ongeveer20%vande verbruikteenergieafkomstigtezijnvan hernieuwbareenergiebronnen. 7
8
België,evenalsNederland,isvooreenbelangrijk stukafhankelijkvandetoeleveringvanenergie vanuithetbuitenland.menzoukunnenstellendat diteenpotentiëlebedreigingvormtvoorde economie,enerzijdsdoordaterweinigcontroleop deprijszettingmogelijkis,anderzijdsdoordatwe vooreenverzekerdebevoorradingteveelafhankelijk zijnvanhetbuitenland. Wijkunnenhieronssteentjebijdragendoor: mindertegaanverbruiken hernieuwbareenergiebronnenaantespreken Voorhetjaar2011betaaldemenbijeengemiddelde elektriciteitsverbruikvan3500kwh/jaaren gasverbruikvan23250kwh/jaarvolgende energiefacturen: België: elektriciteit: 700 900/jaar gas: min.1300/jaar gem.jaartotaalongeveer 2.100/jaar Nederland: 30%gas 28%elektriciteit 42%belastingen gem.jaartotaalongeveer 1.650/jaar 9
101TIPS WATER Was enbadperikelen 1. Neemvakereendouchedaneenbad. Bijeendoucheverbruiktmenongeveer30 40L waterperkeer.eenbadheeft100 130Lnodig. 10
2. Doucheminderlang.Eengemiddeldedouchetijd duurtongeveer8,5minuten,indienmendit terugbrengtnaar2minutenbetekentditeen besparingvanong. 26/jaar! Extratip:bevestigeenzandlopermeteen zuignapjeaandedouchewandofgebruikeen kookwekker. 3. Gebruikeenwaterbesparendedouchekopmet debietbegrenzer:besparingvanmeerdan50% 4. Powerdouchesverbruikenmeertijdenseen paarminutendaneenvolledigbad,dezezijndus zekertevermijden! 11
(=elektrischepompdiedewaterstroom vergrootindedouchekop) 5. Inplaatsvandekraansteedsvolledigopente zetten,gebruikeendoorstroombegrenzer!ditis eenschuimstraalmondstuk,dezebrengtluchtin dewaterstraal,waardoorhetlijktalsofdekraan openstaat.perminuutstroomterminderwater doordekraan,dewaterdrukblijftechtergelijk. Besparing:40% 6. Opgepastmeteenlekkendekraan:1 druppel/seconde=15.000l/jaar 5druppels/minuut=1kubiekemeter/jaar 12
Eenstraaltjewater=100.000L/jaar Extratip:Test:neemdemeterstandopvoorhet slapengaanenbijhetopstaantijdenseennacht zonderwaterverbruik.zokanjezienhoeveel watererverlorengaat. 7. Bijhethandenwassen/tandenpoetsenlatenwe alsneldekraangewoonopenstaan. 1minuutopenkraan=20Lwater Extratip:gebruikeenbekerbijhettanden poetsen. Draaidekraandichttijdenshetinzepen! 8. Plaatsthermostatischekranen.Detemperatuur kanbijgeregeldwordenindiengewenst. Besparing=30% Weetjes Wasrituelenvertegenwoordigenmaarliefst50%van hetwaterverbruikineenhuishouden! 4%vanhetdrinkwaterwordtgebruikttijdenshet kokenenomtedrinken. 2,5%vanhetwateropaardeiszoet! 13
Boilersenzo 9. Instellenvandetemperatuur: Doorloopsysteem:beperkdet tot50 Boiler:beperkdet tot60 =minderenergieverbruik =voorkomenvankalkaanslaginhettoestel 10. Ontkalkdeboilerregelmatig,zonietkomter kalkopdeweerstandenditzaldeefficiëntievan hettoestelaanzienlijkverminderen.erisdan meerenergienodigomhetwateroptewarmen. 11. Isoleerdewarmwaterleidinginde onverwarmderuimtes. Hetkleinstekamertje 12. Eenspoelonderbreker/spaarknopzorgt vooreenbesparingvan7000l/jaar. Dezekunnenookopouderetoiletmodellen gemonteerdworden. 13. Bezittersvanouderetoilettenkunneneen plastic1lflesvolledigvullenmetwater,endeze onderaanindespoelbakneerleggen. Besparing=min.1L 14
14. Eenlekkanugemakkelijkalsvolgt herkennen: Grootlek:achteraandetoiletheefthet stroompjewatereenverkleuringachtergelaten. Kleinlek:dooreenpaardruppelskleurstofinde stortbaktedoen,zalditooktezienzijninde toiletpot. 15. Gebruikenkelnatuurlijkeafvalproductenen toiletpapier.ditomverstoppingvandeafvoerte vermijden,meteveneenseenimpactopde pompenvanderioolwaterzuiveringsinstallatie. Verderindeketenzalerdaardoorminder chemischafvalinzeeterechtkomen,devisjes zullenjeerdankbaaromzijn.ookdestranden blijvenmeerzuiver. 16. MaakgebruikvanGrijsWater(= regenwater)voorhetdoorspoelenvanhettoilet. Vaakwordenersubsidiesgegevenvoorhet plaatsenvaneenregenwaterput,bijnieuwbouw ishetzelfsverplichtinbelgië. 15
Weetjes 35%vanhethuishoudelijkewaterverbruikwordt gebruiktinhettoilet. Wetrekkenmeerdan1000keer/persoon/jaardoor. Oudestortbakkenvanvoor1950verbruiken13 L/keer. Modernestortbakkenslechts6L/keerenmetde spaarknopbesparenwenogeens50%vanhet water. Wasjesendroogjes 17. Dewasmachinedienthelemaalgevuldte worden,erisgeenruimtemetluchtnodigboven dewas! Kleinwasje:gebruikdespaarknop Middelgrootwasje:eenhalfvollemachine verbruiktnogsteeds75%waterenenergiet.o.v. eenvollemachine. 18. Sorteerhetwasgoedineensgoedenwashet opdejuistetemperatuur. Laget :40 en60 =verbruiktminderdan70% vandeenergiedienodigisbij90 30 isvaakalvoldoende! 16
Ecoknop:wassenbijlageret.Debesparingt.o.v. eengewonewascyclusis30 40% 19. Meestaliseenvoorwasoverbodig.Zonder voorwasbedraagtdebesparing15%aanwater enenergie. 20. Maakdefilterregelmatigschoon.Dit verlengtdelevensduurvanhettoestel,en beperkthetenergieverbruik. 21. Indemeestesupermarktenkanmen tegenwoordigookecowasmiddelenvinden. Momenteelisernoggeenwetgevingomtrent biologischafbreekbarewasmiddelen.de traditionelewasproductenbevattenveel chemicaliënenadditievendievervolgensinhet oppervlaktewaterterechtkomen. Ecowasproductenbevattenextractenvan plantenenzijnvolledigbiologischafbreekbaar! 22. Gebruikdedroogkastzoweinigmogelijk.Dit toestelverbruikt2tot3xmeerdaneen wasmachine.indiendedroogkasttochgebruikt wordt,zwierdewasdanaan1200 toeren/minuut. 17
23. Koopeendroogkastmetafvoer,klasseA. Dezezalminderverbruikendaneen condensatiedroogkast. 24. Legnooitnattewasopderadiator.Dezekan dangeenwarmeverspreidenéndoorde verdampingvanhetvochtinhetwasgoedzaler condensatieontstaanindekamer. 18
Weetjes Gemiddeldwordener270wasjes gedraaid/jaar/huishouden. Eénpersoonalleenisvoordeligeruitomdewasin eenwasserettetegaandoen.dewasmachinesdaar verbruiken2/3minderwater.thuiszoumenanders vakerkleinewasjesdoenwaardoorermeerwateren energieverbruiktwordt. Energielabel:info: Oudtoestel:100L/was Nieuwtoestel:50L/was Zuinigstetoestel:30L/was EuropeesEcolabel: Garandeertbesparingvanwaterenenergie. Hetdesbetreffendetoestelwerdopeen milieuvriendelijkemaniergeproduceerd. +Alabelvoorcentrifugeren(drogen) 19
Handafwasversusvaatwasser Handafwas: 25. Gebruikgeenteheetwater. 26. Eengebruiktekookpotvullenmeteenbeetje waterzodatditfungeertalseenvoorwas. 20
27. Nietsafspoelenondereenstromendekraan, eendunstraaltjeverbruikt5l/min. 28. Eenecologischafwasmiddelzorgtervoor datermindertoxischerestantenachterblijven. 29. Indienmentochwilafspoelen,zetdanalles opeenafdruiprek,gietlangzaameenpaar glazenkoudschoonwateroverdevaat. Vaatwasser: 30. Eenvolgeladenvaatwasmachineverbruikt 12à20L/wasbeurt 4x/weekeenmachine= 50 31. Wasnooit2xhetzelfdeaf,dusspoelniet eerstallevaatonderdekraanaf.beterishet allesvandebordenafteschrapen. 32. Eenzuinigeafwasmachineverbruiktminder waterdanbijeenhandafwas,m.n.16li.p.v.40 L. 33. Zuinigewasprogramma swassenafopeen lageret enopeenkorteretijdsspanne.vaak heefthettoesteleenecoknop. 21
34. Maakdefilterregelmatigschoonomde levensduurteverlengeneneveneenshet energieverbruiktebeperken. Kokkerellen 35. Legdegroentenineenkommetwaterom zetewassen,daarnakanjezedrogenineen slacentrifuge. 36. Bijhetstomen/kokenvangroentenkomen erinhetwaterveelsmaakstoffeneninwater oplosbarevitaminesvrij.dezekunnengebruikt wordenalbasisvoorsoep/saus/ovenschotel. Zeverbeterendesmaakvananderegerechten. 37. Stomenkanookinbamboestoommandjes. Degroentensmakenlekkerderenzijnooknog eensgezonder. 38. Probeermeerderedingenin1pan/potte koken,bijvoorbeeldgroentemetei.dit bespaartwaterenenergie. 39. Eenvegetarischmenubevatminderveten meervitamines,maarisookomandere redenenmilieuvriendelijker. 22
Dewatervoetafdrukvanbijvoorbeeldeen hamburger:2400l Voor1kgrundvleeswas15xmeerwaternodig danvoor1kggraan(veevoedervoorendrinken doordedieren). 40. Biologischgeteeldegroentenenfruithebben minderwaternodiggehad.erwerdengeen bestrijdingsmiddelengebruiktenermoestgeen kunstmestverdundworden.zezijnooknog eensveellekkerdervansmaak! 41. Veelvanhetverborgenwaterverbruikkan menterugvindenindevoedselproductieketen. 70%vanhetdrinkwaterwordtvoor bewateringgebruikt.1kopjekoffie bijvoorbeeldheefteenwatervoetafdrukvan 140L. 42. Gebruikhetafgekoeldekookwatervoorhet begietenvanplanten. 43. Indiendewaterketelzichopzolderbevindt, ishetenergiebesparendomeenelektrische waterboilerindekeukenkastteinstalleren.dit omtevermijdendat1000denlkoudwater verlorengaan. 23
ENERGIEINHUIS Thermischeisolatie Ongeveer30%vandeCO2uitstootstaatoprekening vanhuishoudens:ditkanmet2/3teruggebracht worden!hoekandit?dooreenbetereisolatie door deverwarminglagertezetten doorenergiezuinige apparatenaanteschaffen etc. Eenslechteisolatiezorgtervoordat¾vande warmtedoorhetdak(25%),deramen(30%bij enkelglas),demuren(30%)endeurenverloren gaat.ditoplossenzorgtvooreenlagere energierekening.debijhorendeinvesteringis bijgevolgsnelterugverdiend! 24
44. Isoleeruwdakzorgvuldig,ditzorgtvooreen onmiddellijkebesparing. glaswolofpolystyreen:bevatveel chemischestoffen,envraagtveelenergie bijproductieproces natuurlijkeisolatiematerialen:kanna gebruikgerecycledworden,weinig productie energie,weinigchemische stoffen.bijvoorbeeld:schapenwol, cellulose,hennepofvlaswol,houtvezelplaat 25
45. Viademurenkanookveelwarmteverloren gaan,hetiszekerzinvoldespouwmurenopte vullenmetisolatiemateriaal.indienditniet mogelijkis,kanmenlangsdebuitenmuureen dunnelaagisolatieaanbrengenmetdaarvoor nieuwebekleding.ofmenkandebinnenmuur isolerendooreenhoutenframeaantebrengen metisolatiemateriaalenafwerkenmet gipsplaten. 46.Ramen: Tochtvrijmaken(tochtstrips). Plaatseenborstelindebrievenbusinde voordeur. Elkebuitendeurdienteentochtborstelaande onderkanttehebben. 46. Hetplaatsenvandubbelglasbeperkthet warmteverliesmet50%. Nogbeterkanmenopterenvoor hogerendementsglas(hr+,hr++):5xhoger rendementdanenkelglas,2xhogerrendement dandubbelglas. 26
27
47. Isolatiezonderinvestering: Sluitdeuren. snachtsgordijnen/luikensluiten (voorderadiatormaggeengordijnhangen). 48. Isolatiemeteenlichteinvestering: Plaatsrubberenofsynthetischedichtingen (oftochtbanden tochtdieren)omtochtvia venstersendeurentebeperken. Gebruikreflecterendepanelen(piepschuim enaluminium)tussendemurenende radiatoren.hetwarmteverliesviademuur, indienheteenniet geïsoleerdebuitenmuur betreft,kantot70%teruggedrongen worden. Isoleerleidingenmeteenschuimrubberen omhulselindeniet verwarmdedelenvan uwhuis.besparing= 6/jaar/meter. Vergeetnietteventileren!Doorhetkoken, verwarmen,ademenwordtdelucht vervuild,enwordterwaterdamp geproduceerd.deomgevingzaltevochtig wordenenditkandeaanwezigheidvan bacteriënenschimmelsindehandwerken. 28
Ventilatieenairco 49. Eenairco installatieverbruikt2xmeer elektriciteitdaneenwasmachinedie3x/week draait.ditbetekenteenstijgingvan25%van uwenergiekosten. 50. Sluitdeluikenoverdaglangsdezonkant. Opendevensters smorgensen snachts,op momentendatdetemperatuurbuitenlageris danbinnen. 51. Zetderamentegenelkaaropenofzorgvoor eenverticaleluchtafvoervanbenedennaar boven. 52. Tijdenseenwarmeperiodekanerbeter gebruikwordengemaaktvaneenventilator. Uiteraardkoeltdezederuimtenietaf,maarhet maaktdehitteweldraaglijker,enverbruikt alleszinseenpakminderdanairco. Eenplafondventilatorgeefteentrageen regelmatigeventilatie. 53. Laatplantengroeientegendegevelsenop hetdak. 29
Verwarming 54. Verwarmuwhuistotmax.19à20 C. Zetdeverwarming1 lagerenuw energiefactuurzaldalenmet6à7%! Eengevoeligethermostaatisdaarbijzeernuttig, evenalshetbetertimenvandemomenten waarophethuisaldannietdientverwarmdte worden. 30
55. Eenthermostaatmeteendigitaleklokkan nieuwgeplaatstwordenzonderdeketelte vervangen. 56. snachtsenopmomentendatunietthuis bent,dientdet niethogerdan16 Cingesteld testaan.bentulangervanhuisdanis12 C meerdanvoldoende. 31
57. Steldethermostatischekranengoedafper kamer: slaapkamer:16 C woonkamer:20 C Hetplaatsenvanthermostatischekranenkan eenbesparingopleverenvan10%.dezeinvestering isbinnende2jaarterugverdiend.enkeloplettendat ergeenthermostatischekraangeplaatstwordtinde kamerwaardethermostaatstaat,aangeziendit verstoringenkanteweegbrengen. 32
58. Verschillendekerenperjaardienende radiatorenontluchtteworden(indienhet onderstedeelvanderadiatorwarmwordten hetbovenstedeelblijftkoud).de verwarmingsketeldienthiervoorniet uitgeschakeldteworden.bestisombenedente beginnenenzonaarboventoetewerken. 59. Legnietsopderadiatoren,ofzeterniets voor(ookgeengordijn).ditdoetdeefficiëntie dalenmet10%. 60. Bijeenlangeafwezigheid,oftijdensde zomer,ishetbeterdewaakvlamuittezetten. Dezeverbruikt24/24energie.Jaarlijksgaatop dezemaniertot250kubiekemeteraangas verloren. Bijafwezigheidvanlangerdaneenweekdoetu erdusgoedaandezeuitteschakelen,en eveneensdegaskraanaftesluiten. Nieuweketelshebbeneenautomatische ontsteking. 33
61. Genietoptimaalvanzonlichtenwarmteen opendegordijnenenluikenzodatderuimteop natuurlijkewijzekanverwarmdworden. 62. Zorgervoordatdeverwarmingselement stofvrijblijven. 63. Laatdeverwarmingsketelregelmatig onderhouden:3 5%besparingopbrandstofén hetisveiliger. 64. Bijeencondensatieketelkaneen buitensondegeïnstalleerdwordenzodathet wateropdeidealetemperatuuropgewarmd wordtinfunctievandebuitentemperatuur,dit gaatautomatisch.ditisnietmogelijkbijeen klassiekeverwarmingsketel. 34
65. Eengoedeventilatieindestookruimteis belangrijkvooreenoptimalewerking. 66. Eenketeldieouderisdan20jaarkanbeter vervangenwordendoorbijvoorbeeldeen hoogrendementsketel(hr+laget )ofeen condensatieketel(httop). Elektriciteit KWh=deeenheidvanelektriciteitdiewordt gebruiktomgedurende1uur1kilowatt(1000watt) televeren. ElkeKWhuithetlandelijklichtnetdiewerd aangemaaktindeelektriciteitscentraleveroorzaakt eenco2uitstootvanong.600gr.ditkanmen vergelijkenmetdeuitstootdieeenwagen veroorzaaktbijhetrijdenvanong.400kmafstand 35
67. Groenerelampen:eengemiddeldgezinheeft ongeveer23lampeninhuis.eengloeilamp verbruikt4xmeerdaneenspaarlampengaat slechts1/12 e vandelevensduurvaneen spaarlampmee.vanaf1september2012 mogenergeengloeilampenmeerverkocht wordenindewinkels. LED lampenzijnveelmilieuvriendelijkeren zuiniger,meteenlangelevensduur.delaatstejaren isereenenormeevolutiegekomenindekwaliteit vanlichtvandezelampen.indetoekomstzaldit typevanlamphetvoortouwgaannemen. 36
68. Monitoring:hetismogelijkhet elektriciteitsverbruiktegaanmonitoren,omzo tetracerenwaardegroteverbruikerszitten, evenalsmogelijkeverliespunten.dergelijke meterkandraadloosverbondenwordenaande elektriciteitsmeterenkanoveralinhuis gebruiktworden. 37
69. Toestellenzoalsdekoelkastende wasmachinewordenbestempeldalszijnde witgoed.zijstaaninvoorong.40%vanhet totalestroomverbruikineenhuishouden.de aanschafvanenergiezuinigeapparaten verdientdanookeenaanbeveling.dit beoordelengaatsteedsgemakkelijkermet behulpvandeenergielabels. 70. EenmooiegroteplasmaTVverbruikttot2x zoveelenergiealseentraditioneeltoestel. Indiendevoorkeuruitgaatnaareengroot scherm,dankanbetergeopteerdwordenvoor eenprojectietvi.p.v.plasma.eenandere mogelijkheidishetkiezenvaneenplatlcd scherm(metvloeibarekristallen). Hoegroterhetscherm,hoegroterhetverbruik! 38
71. Veeltoestellenmetverschillendefuncties werkenquasiuitsluitendmeteen afstandbediening,enhebbengeenaan/uit knop.daardoorzalhettoestelopstand by overschakelen(i.p.v.uit).hethoogstestand by verbruiknoterenwebijspelcomputers,deze blijveninwezencontinuinwerking,zelfs tijdensstand by. 72.Beperkhetoverschakelenopstand by: uitzettenvandeschakelaar,ofdestekkeruit hetstopcontacthalen gebruikeencontactdoosmeteenuitschakelaar, zokanallesmet1knopvollediguitgezetworden letbijaankoop(opdedoosstaatdeze informatie)opeenlaagstand byverbruik.minder dan1wattisprima. 39
72. Adaptersblijvenvaaknahetopladennogin hetstopcontactzitten.zeblijvendanook stroomverbruiken.alsjebedenktdater jaarlijks1miljardnieuweadaptersopdemarkt komen,enindiendiezoalsinhethierboven beschrevengevalmerendeelsfullcontinu stroomverbruiken,danbetekentditeen massalehoeveelheidenergiedieverlorengaat. Vaakwordentoestellen snachtsopgeladen,het kandanookbeterzijndezebijthuiskomst gedurendekortetijdopteladen,i.p.v.eenganse nachtinhetstopcontacttelatenzitten. 73. Herlaadbarebatterijenzijnzuinigeren milieuvriendelijker! 74.Enwatmetcomputers? Eenlaptopverbruikt70%minderdaneen desktop. 40
Ookhierblijfthetstroomverbruikcontinu indiendecomputeropstand byofinslaapstand staat. Stand by:verbruik45watt.destekker uittrekken(ofdecontactdoosmetuitschakelknop) zorgtvoor0wattverbruik,plusdatheteen effectievefirewallis. Hetiswelzinvolomdeslaapstandintestellen, tijdensdeperiodedateractiefmetdecomputer wordtgewerkt,ditopbijv.5of10minuten. Hetverbruikisafhankelijkvanhoehardze werken. Eenscreensaverzalenkelhetinbrandenvan hetbeeldschermtegengaan,maarbespaartgeen energie. Computersmethogerespecificaties verbruikenookmeerenergie.snellereprocessors engroterebeeldschermenzijnhiermedeschuldig aan. Eencomputerdientaltijdgerecycledte worden!zebevattenveelgiftigestoffenenzware metalen. 41
Staevenstilbijuwprinter!Printers verbruikenmeerstilleenergiedan computers.zijhebbengeenslaapstanden zullennooitvollediguitstaan.bestkanhier destekkeruitgetrokkenworden. 42
Keuken 6tot8%vanhetelektriciteitsverbruikineen huishoudenstaatoprekeningvanhetkookproces. Ovensenkookplatenverbruikendaarvan50%, waterkokers1/3 e. 75. Tipsbijhetkoken: Opendeovendeurzominmogelijktijdenshet proceszodatergeenwarmtenodeloosverloren gaat. 43
Eenhogedrukpanzorgtvooreenbesparingvan 40 70%intijdenenergie. Eengas ofinductieplaatverbruiktminderdan eengewoneofkeramischeelektrische kookplaat. Degroottevandepan/potdientinverhouding tezijnmetdediametervandekookpit. Hetdekselopdepanhoudentijdenshetkoken bespaart50%aanenergie/maaltijd.deinhoud wordtsnellerwarmengaar. Gebruiknietteveelwaterindepot,enkelwater nodigis. Waterkaneerstophetkookpuntgebracht wordend.m.v.eenwarmwaterkoker. Pastazalookgaarwordenzonderhetwater voortdurendaandekooktehouden.even koken,endaarnahetvuuruitzettengeefteven goederesultaten.dethermischeinertiedoet hierzijnwerk. Haaldebenodigdevoedingsmiddelensnelleruit dediepvries. 44
76. Magnetron: Dittoestelverbruiktminderenergie,enkelhet etenzelfwordtopgewarmd.ditintegenstelling toteenovendievolledigzalopwarmen.het verbruikligt75%lagerdanbijeenoven. Demicrogolfoveniszeergoedgeschiktom restjesoptewarmen. 77. Koudeapparaten: Koopdekoelkastendiepvriezeropmaat. Plaatsdezetoestellennietdichtbijeen verwarmingofwarmtebron. 45
Idealiterstaanzeineenonverwarmdeplaats. 46
Alvorenservoedingswareninteplaatsen, dienendezeeerstafgekoeldtezijn. Sluitdedeurensteedssnel. Haalregelmatighetstofwegvande condensatorspiraallangsdeachterkantvanhet toestel.daardoorzaldewarmtesneller afgevoerdkunnenworden. Ontdooiregelmatigdediepvriezer.Bijeendun ijslaagjevan2mmstijgthetverbruikalmet10%. Dediepvriezerdientzovolmogelijkgeladente worden.desnoodskunnenlegeplaatsen opgevuldwordenmetpiepschuim. Dekoelkastkandaarentegenbestnietoverladen worden.hetenergieverbruikstijgthierdooren debewaartijdvanhetetenzalkorterworden. Controleerregelmatigdedeurpakking.Vaak dienendedichtingenvandekoelkastende diepvriezervervangenteworden.debesparing kanoplopentot10%.hettestenzelfkandoor eenstukjepapiertussendedeurtesteken. 47
Probeerheterterugtussenuittetrekken.Bij weerstandisdedichtingnoginprimastaat. Controleereveneensdetemperatuur instellingen:koelkast4 6 C;diepvriezer 18 C. Koelkastendiepvriezersamenverbruiken samenmeerdan25%vanhettotale elektriciteitsverbruik. 78. Verlichting: 48
Wehebbenlichtnodigterbeschermingvande ogen,maarhetisnietnodigteveellichtaante stekenendaardoorenergietegaanverspillen. Verlichtzeerdoelgericht. Zonlichtishetbestelichtdaterbestaat.Laathet natuurlijklichtvlotbinnenkomendoorde gordijnenoverdagteopenen. Hetmaakteenenormverschilindiendemuren ineenlichteretintwordengeschilderd.bij donkeremurenligtdebenodigdelichtsterkte2 tot3keerhoger.ditisookvantoepassingbij lampenkappen. Doofhetlichtineenruimtealserniemand aanwezigis.tllampenkunnenbest uitgeschakeldwordenindienergedurende min.20minutengeenlichtnodigzalzijn. Hetregelmatigwassenvanlichtdoorlatende gordijnenhelptbijhetverhogenvanhet lichtrendement,evenalshetafstoffenvan lampenenlampenkappen. Opdeverpakkingvandelampenstaatveel informatie.erzijndiverseenergieklassen,vana 49
totg,waarbijavoorenergiezuinigerstaateng bestkanvermedenworden. Gloeilampenhebbeneenlaagrendement doordat95%vandeenergiewordtomgezetin warmte,enslechts5%inlicht. Halogeenlampenverbruikenveelenergie. 50 tot 80/jaar/lampvan300Watt. Lampenmeteenlaagverbruikzijnspaarlampen. Hunlichtsterkteligtmin.4xhogerdandatvan gloeilampen,endeenergiebesparingbedraagt 75 80%.Delampenwordennietzowarm waardoordelevensduurooktot15xhogerligt. Neonlampenkunnenbestalsbijkomende verlichtinggebruiktwordenindiennodig.het verbruikistevergelijkenmetdatvande spaarlampen. Oppassenmethetrecyclerenvanlampen!Gloeienhalogeenlampenmogenbijhetgewoneafval, spaar enneonlampenechterniet!zijbevatten kwikenmoetenbijhetgevaarlijkafvalterecht komen. 50
LED lampen. 79. LED verlichting: LED=lightemittingdiode.Dewerkingvaneen diodekanbeschouwdwordenalseen halfgeleiderstechniek,waarbijdediodelicht geeftalsereenstroomdoorheenloopt. Zeis90%energiezuinigerdangloeilampen,en gaat50xlangermee. Geenchemischafval. 51
Zeisenergiezuinigdoordatzewerktopeen laagvoltage,tussende2en5watt.vergelijkdit meteengloeilamp(30/50watt)eneen spaarlamp(5/12watt)enziehetvoordeel. Doordehogelumen/Wattverhoudingwordter zeerefficiëntmetenergieomgegaan. Deelektrischeenergiewordtrechtstreeksin lichtomgezet,meteenzeergeringe warmteproductievanslechts10%. SteldatueenLEDlampgedurendeeenjaar continuzoulatenbranden,danzouditkunnen aan 2,tegenoverdegloeilampaan 50. Gemiddeldisersprakevan50.000branduren, voorsommigelampenisook100.000haalbaar. Halogeen:3000branduren Spaarlamp:6000branduren Gloeilamp:1000branduren IndiendeLEDverlichtinggedurende4u/dagzou branden,kandezeinprincipe50jaaractief blijven. 52
Delampjeszijnonbreekbaar,watervasten schokbestendig,enbestandtegenkoudeen trillingen. Doordatergeenultravioletteofinfrarode stralingis,zullenkleurennietzosnelverbleken. Delampenzijninvelekleurenteverkrijgen. Doordatdelampjeskleinencompactzijn kunnenzegemakkelijkindesignarmaturen geplaatstworden. Zehebbengeenopwarmtijdnodigomdejuiste kleurenlichtsterkteteverkrijgen. Tegenoverdezeenormevoordelenstaanslechts eenpaarminpuntjes.zowordthetlichtnogvrij beperktverspreidenineenbeperktehoek.daar zijnechterookoplossingenvoor. Dekostprijswordtvaakalseenbelangrijk minpuntaangehaald.alsweechterziendat1 LEDlampzorgtvooreenminverbruikvan55 KWh/jaar,eneenverlagingvandekostenmet 12wordthetduidelijkdatdeterugverdientijd enormkortis.ookdientmen25jaarlanggeen nieuwelampmeeraanteschaffen,énzalde besparingtevoelenzijnindeenergiefactuur! 53
Maakgebruikvandezon! 80. Eenjuisteplaatsingvanderamenmaakt veelverschiluit.zokunnendegrootsteramen 54
bestlangsdezuidkantwordengemonteerd,en langsdenoodkantminderenkleinereramen. 81. Kiesvoordubbelglasmeteenlageemissie, decoatingbevindtzichaandebinnenkant(hr+ enhr++).ditglaslaathetzonlichtdoorzodat deruimtewarmkanworden,maarweerkaatst eveneenshetinfraroodlichtuitdekamer,zodat dewarmtenietnaarbuitenkan. 82. Hetvoordeelvaneengoedgeplaatsteserre isdatzekanfungerenalsbuitenisolatie,endat deluchtvoorverwarmdkanworden.eengoede locatieislangsdezuidofzuidoostkantvanhet huis,liefstgescheidenvanhethuis.deserre dientnormaliternietverwarmdteworden.een raamventilatorzuigtdeverwarmdeluchtin huis.deventilatiegebeurtviahetdakofviade bovenramen. 55
83. Eenportiekisergpraktisch,enkanalssluis dienen. 84. Elektrischeverwarmingishetminst efficiënt.eengascvketelheeftdaarentegeneen rendementvanmeerdan90%. 85. Veelvoordeligerenmilieuvriendelijkeris hetomgebruiktemakenvaneenzonneboiler omhetwateroptewarmen! 56
Standaard:zonnecollectormeteenvoorraadvat ofeencompacteboilerwaarbijhetwaterinde zonnecollectorwordtopgewarmden opgeslagen. Tijdensdezomerkandet vanhetwater oplopentot60 C.Tijdensdewinterzalde zonneboilerhetwaterreedsvoorverwarmen, waardoorerookdanenergiewordtbespaard. Dezonnereceptorenophetdaknemenzonlicht opindevormvanwarmte. MomenteelverleentdeoverheidinBelgiëenorm hogesubsidiesbijdeaanschafvaneen zonneboiler.veelgemeentesdrageneveneens hunsteentjebij. 57
58
86. Warmtepompen: Erwordtwarmteonttrokkenuitdelucht,water, debodem.hetiseenhybridetechniek:zowel hernieuwbareenergiealsfossielebrandstoffen (eriselektriciteitnodig).ditlaatstekan uiteraardopgevangenwordendoortegaan werkenmetzonnepanelenvoorhetopwekken vanelektriciteit,deefficiëntieisdanoptimaal. Hetishetomgekeerdeprincipevaneenkoelkast indiezindathetwarmteopvangtendezein geconcentreerdevormgaatoverbrengenophet waterinhetverwarmingssysteem 59
VoorelkeKWhelektriciteitwordt3KWhaan warmteopgewekt,watheelefficiëntkan genoemdworden. LageCO2uitstoot. Hetiseenbetrouwbaarsysteemdatweinig vervuilendis.echternietallewoningenkunnen hiervangebruikmaken. Eengrondwaterpompishetmeestefficiënt.De buizenonderdegrondwordenmetvloeistof gevuld.zeworden1tot1,5mdiepgeplaatst, waardoordetemperatuurhetgansejaardoor gelijkblijft. Eenluchtwarmtepompwerktophetzelfde principe,maardandoorwarmteaande buitenluchtteonttrekken.bijergekoudewerkt ditsysteemminderefficiënt. 60
61
87. Gas: Dehuidigecondensatieketelshebbeneen efficiëntievanmaarliefst90%doordatermeer warmtewordtopgevangenuitdeuitlaatgassen. Eenketeldieouderisdan15jaarverbruikt35% meer.ditweerspiegeltzichindeenergiefactuur. ErisooksprakevaneenhogereCO2uitstoot. 62
88. Hout: Veelverwarmingsketelswerkentegenwoordig metgebruiknamevanhoutenpellets. Deefficiëntiebedraagtongeveer80%. Pelletsbestaatuitafvalvanhoutvanuitde industrie.erwordengeenbomenvoorgehakt. Zo nkachelisrelatiefzuinigingebruik. Eriseenvulruimtevooropslagvoorzien.Omde paardagendientmenslechtsbijtevullen. 63
64
Elektriciteitopwekken Bijnaelkesoortenergiekanwordenopgeslagenen inelektriciteitwordenomgezet. Meestalgaangroteelektriciteitscentralesfossiele brandstoffenzoalskolen,olieengasverbranden. Erzijnooknogveleanderemogelijkheden. 89. Zonne energie: 65
Zonnepanelenbevattenfotovoltaïsche zonnecellenvanhalfgeleidersdielichtenergie directinelektriciteitgaanomzetten. Deinvesteringistegenwoordigzeer budgetvriendelijk,enmenkandeenergiefactuur onmiddellijkaanzienlijkdoenverminderen. InBelgiëwordennogsteedssubsidiesverstrekt doordeoverheidbijaanschafvanzonnepanelen. OokNederlandheeftsindskorteen subsidiesysteem.hetisechterzodatzelfs zondersubsidiehetsysteemzichzelfergsnel terugverdient. Hetbevatgeenbewegendedelen. Hetsysteemiszeergemakkelijkinonderhoud. Afhankelijkvandegroottevanhetdakkanmen eenzeergrootdeelvanhetverbruikzelfgaan opwekken! Zonlichtiseraltijdenisnogsteedsgratis 66
67
90. Windenergie: Hetbetreftéénvandeoudstevormenvan energieopwekking.denkmaaraanmolensen zeilboten. Deopbrengstwisseltmethetweer. Hetbetrefteensnelgroeiendeindustrie. 68
Windturbinesbestaanerinallerleivermogens, van1kwtotettelijkemw. 91. Kernenergie: Hetiseenniet duurzamebronvanenergie. Uraniumertsisschaars. Deveiligheidsproblematiekisenblijftaande orde! Watmethetgevaarlijkeafval? 69
92. Diverseanderevormenvanenergie opwekking: Waterkrachtcentrales Getijdenenergie Onderwaterturbines Golven Biomassa 70
93. Kiesvoorgroenerestroom: Desamenstellingvandeprijskanverschillend zijnperleverancier.hetisgoedomditgoeduit tepluizenenookjaarlijksteherbekijken.opde websitewww.vreg.bekanditvergeleken worden. Doordatdevraaggroterisdanhetaanboddient ergeïmporteerdteworden.menisverplichtte meldenwaardezestroomvandaankomt. Vaakisertochsprakevaneenmengelingvan groen/grijs. Ideaalisomjeeigenelektriciteittegaanopwekken. Ditbrengtbelangrijkevoordelenmetzichmeezoals: Hetaanzienlijkverlagenvandeenergiefactuur. Hetondersteunenvaneennieuweindustrie. HetverminderenvandeCO2uitstoot. 71