VENTILATIE IN WONINGEN Ventilatie en renovatie Informatie-avond 18 mei 2011 Paul Van den Bossche WTCB Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf Strategie voor energiezuinig wooncomfort Luchtdicht bouwen Gecontroleerd ventileren Goed isoleren 3 elementen-concept: onlosmakelijk verbonden 2 Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 1
Oude woning: isolatie luchtdichtheid ventilatie Weinig comfort Hoge energiekosten Luchtkwaliteit??? Gerenoveerde woning: Isolatie Luchtdichtheid ventilatie Groot risico op vocht en lucht Q problemen 3 Is er wel een probleem van luchtkwaliteit? Oude woning: Niet geïsoleerd, luchtopen, open verbrandingstoestellen Problemen: tocht, temperatuur, energie,... Maar meestal wel al onevenwichtige maatregelen, voorbeelden: Badkamer: raam en glas vervangen, globale kierdichting, maar geen afvoer vochtproblemen Stookplaats: Oude ketel: verwarmt en ventileert de ruimte, bruikbaar als droogplaats Nieuwe ketel ruimte = koud en vochtig 4 Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 2
4 vereenvoudigde systemen (woningen) A: natuurlijke toevoer en afvoer B: mechanische toevoer + vrije afvoer C: vrije toevoer + mechanische afvoer D: mechanische toevoer en afvoer 5 Prestatieeisen renovatie Technisch nieuwbouw Wettelijk? Geen bouwvergunning geen eisen Maar energieprestatiecertificaat verkoop/verhuur? Wel bouwvergunning Verbouwing: bij vervangen schrijnwerk toevoer voorzien in droge ruimten Uitbreiding: voldoen aan de eisen per ruimte Geen verplichting om deelsystemen te vervolledigen Zie WTCB dossier 2/2010 Christophe Delmotte Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 3
7 Zie doc VEA (www.energiesparen.be): Ventilatiedocument Residentieel Verbouwing 8 Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 4
Analyse van het renovatieproject Kennis van: Beschikbare onderdelen Beschikbare ruimten Comfort- en energiebesparingsobjectieven Globaal concept ontwerper Impact architecturale keuzen -vb: Ruimte voor luchtgroep en kanalen Planschikking verschillende ruimten Eigenheden : Bestaand systeem voor een deel recupereren? Vermindering kost? Vermindering impact milieu Maar effect op milieu en kost op lange termijn? Rekening houden met fysieke begrenzingen Analyse Globaal Bevraging bewoners Geuren Klachten Zichtbare problemen Vochtschade Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 5
Analyse bestaande uitrusting Basisventilatie: meestal nauwelijks aanwezig Globaal principe gevolgd? Algemene staat vervuiling -werking Natuurlijke toevoer (RTO) Geschikte producten Capaciteit op basis van catalogus Inschatting: debiet bij 2 Pa drukverschil 0.36 m³/h per cm². Voorbeeld:» Een rooster met een vrije doorsnede van 3 x 20 cm» Een oppervlakte van 60 cm²» Een benaderend d debiet van 60 x 0.36 = 21.6 m³/h bij 2 Pa Dakvlakramen: meestal beperkte capaciteit Analyse Luchttoevoer verbrandingstoestellen ventilatie Doorvoeropeningen deuren: DO aanwezig? of makkelijk aan te brengen? Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 6
Analyse Mechanische ventilatie Vervuiling? Kanalen Toe- en afvoerroosters Lawaai? Debieten meten Meten van debieten: verschillende methodes Op het ventiel Vleugelradsonde 100mm + conus Vleugelradsonde 16mm + conus Thermische sonde + conus Nuldrukcompensatie (type Flowfinder) In het kanaal Vleugelradsonde 16mm Thermische sonde 14 Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 7
Analyse bestaande voorzieningen Intensieve ventilatie: Dampkap Openslaande ramen Kierstandmogelijkheden, kipstand, dakvlakramen Analyse Verbrandingstoestellen Open of gesloten? Permanente toevoer verbrandingslucht? Rookgasafvoer Risico op CO vergiftiging? Luchtdichtheid van de gebouwschil Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 8
Toevoer verbrandingslucht 17 Vastleggen concept: overwegingen Consistent concept Einddoel op termijn= goed werkende installatie Alles wat nu wordt gedaan moet passen in het toekomstbeeld Vb: RTO in te vervangen schrijnwerk: indien toekomst = systeem A of C Maar hoe perfect moet die zijn? Debieten conform de norm? Mengen systemen? Vb D met RTO? Extractieventilatie zonder conforme toevoer? Vb C zonder RTO? 18 Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 9
Vastleggen concept: overwegingen Planschikking (voor logische flow ) Mogelijkheden natuurlijke ventilatie Bungalow? 2-3 niveaus Groepering van (natte) ruimten Meerdere droge of meerdere natte ruimten na elkaar? Beperken kanaallengte mechanische systemen Vastleggen concept: overwegingen Centraal of decentraal Voordelen Nadelen Centraal Kostprijs Wegwerken kanalen? Centrale regeling Onderhoud op 1 plaats Compact kanaalnet? Moeilijke planning Technische ruimte vereist Decentraal Faseerbaar Kostprijs indiencompleet Beter inpasbaar in Geen hergebruik van lucht verbouwingen Ruimtegebruik in elke ruimte Individuele regeling Doorboring gebouwschil in Betere werking bij elke ruimte onvolledige systemen Akoestiek Condensaatopvang elk WTW toestel? 20 Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 10
Vastleggen concept: overwegingen Beschikbare ruimte voor kanalen Verschil natuurlijk-mechanisch Oude schouwkanalen? Verloren ruimten? Zolder? Valse zoldering? Aan de buitenzijde? Bij buitenisolatie In de vloerchape? Wegwerken kanalen Beschikbare ruimte voor kanalen In chape: aandacht drukverliezen Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 11
Mogelijke herbestemming schouwkanalen?? Schouw wijzigt van functie Afbraak schouw in zolder: oplossing schouwproblemen Behoud in leefruimte: veel werk vermijden Eventuele afbraak in kelder Vastleggen concept: overwegingen Afhankelijkheid met andere gebouwelementen: 3-eenheid isolatie luchtdichtheid ventilatie Vb: vervangen raam in badkamer Vb: oude ketel vervangen door gesloten in wasplaats Invloed ventilatie op CV vermogen 24 Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 12
Selectie van oplossingen Standaard systemen A, C, D Minder gebruikelijk (in nieuwbouw, maar mogelijkheden in renovatie) B: ook individueel D-decentraal: individuele units met WTW Soms in combinatie met radiator Combi- units (PH) Natuurlijke ventilatie: A Overwegen indien Niet ver doorgedreven renovatie Ingrepen schrijnwerk voorzien (om RTO te plaatsen) Planschikking en gebouwhoogte gunstig Vertikaal afvoerkanaal beschikbaar Decentraal haalbaar? (Doorvoeropeningen aanwezig) Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 13
Voorbeeld gelijkvloers keuken 15.1 m² WC Eetplaats 17.5 m² Salon 18.3 m² eerste Berging 15.1 m² Berging Wasplaats 17.5 m² Bureau 18.3 m² 01/2010 Voorbeeld zolder Slaapkamer 3 27.8 m² Zolder 18.3 m² tweede Badkamers 15.1 m² WC Slaapkamer 2 17.5 m² Slaapkamer 1 18.3 m² 01/2010 Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 14
Mechanische toevoer: B Overwegen indien Behoud van schrijnwerk Planschikking? Vertikaal afvoerkanaal beschikbaar Decentraal haalbaar? Toevoer mogelijk Centraal: ruimte voor kanalen Decentraal: weinig ruimte nodig (Doorvoeropeningen aanwezig) Mechanische afvoer: C Overwegen indien Ingrepen schrijnwerk voorzien (om RTO te plaatsen) Tijdelijk zelfs zonder RTO? Afvoer Centraal: ruimte voor kanalen Decentraal: weinig ruimte nodig (Doorvoeropeningen aanwezig) Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 15
Mechanische toe- en afvoer D Overwegen indien Behoud van schrijnwerk Planschikking in orde Ruimte voor toe- en afvoerkanalen beschikbaar Decentraal minder problematisch Bij ver doorgedreven energetische renovaties (LE ZLE) (Doorvoeropeningen aanwezig) Decentraal C of D: Weinig ruimte voor toe- of afvoerkanalen Indien slechts enkele ruimten worden gerenoveerd, of bij fasering Beschikbare oplossingen: WTW-D: Recuperatief of regeneratief In muur of onder vensterbank Eventueel met geïntegreerde verwarming Opgelet met goede luchtverdeling en geluid Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 16
Tijdsplanning Fasering afhankelijk van: Budget Werk door bouwheer/vrouw Permanente bewoning Aandachtspunten: Niet faseerbare werken (vb iso. + ldh. + ventilatie) Correcte volgorde (financieel technisch) Eerst iso, dan CV Wel faseerbaar: Eventueel: decentrale verwarming, decentrale ventilatie Zonthermisch, PV, 33 Besluiten: Ventilatie in renovatie Ventilatie: een noodzaak voor comfort en gezondheid Een analyse toont de gevolgen! Zelfde als nieuwbouw? Ja, maar Minder vrijheid in planschikking Ruimte voor kanalen? Globaal concept vastleggen: Ook (vooral?) bij fasering Relatie met andere ingrepen Evenwicht in renovatie Meer info: www.wtcb.be www.energiesparen.be www.ideg.info 34 Ventilatie en renovatie 20110518 pvdb 17