Blad : 1 van 26 TOEPASSINGSGEBIED: 1 DOELSTELLING Aandraaimomenten voor het maken van verbindingen met koper, staal, messing en aluminium. 2 TECHNISCHE AFBAKENING - MS-LS transfomatoren: deze instructie mag voor alle merken en types gebruikt worden - LS en MS-schakelinstallaties: deze instructie gebruiken als aandraaimomenten van de fabrikant niet duidelijk of bekend zijn. Voorbeeld van niet duidelijk is als de fabrikant alleen maximale waarde heeft opgegeven. 3 TERMEN EN DEFINITIES - Veerringen: gebruik veerringen voor borging van staal en ijzer. - Spanschijven: gebruik spanschijven voor borging van koper, messing en aluminium. - Contactschijven: gebruik een contactschijf bij een overgang van koper op aluminium. - Loctite: voor het borgen van bouten. Bijvoorbeeld ABB gebruikt Loctite 262 rood (losbreekmoment 22Nm). - Aandraaimomenten: de kracht waarmee een moer wordt aangedraaid. Ook wel genoemd aanhaalmoment of aantrekkoppel. 4 WERKWIJZE OF ACTIVITEITEN 4.1 Bout moer bevestiging voor metaal op metaal verbinding Tabel 1: metaal op metaal van dezelfde soort. Boutmateriaal staal 8.8. Aandraaimoment per boutdiameter (Nm) Materiaalsoort M6 M8 M10 M12 M16 Staal - staal 10 25 50 75 180 Koper - koper 10 20 40 60 100 Messing- messing 10 20 40 60 140 Aluminium - aluminium 10 20 40 60 100 Voorbeelden: railkoper op railkoper, kabelschoen op railkoper of kabelschoen op trafovlaggen.
Blad : 2 van 26 4.2 Moer moer bevestiging voor trafo-pitten Tabel 2: Bevestiging op MS- en LS-trafopitten. Moer- en boutmateriaal koper of messing. Aandraaimoment per pit-diameter M8 M10 M12 M16 M20 12 Nm 20Nm 30 Nm Aandraaimoment per pit-diameter M30 M42 M48 M55 M75 70 Nm 90Nm 120Nm 250 Nm 250 Nm MS trafopitten zijn meestal M12 of M16. 4.3 Bout montage in getapt materiaal Tabel 3: bout in getapt metaal. Boutmateriaal staal 8.8. Materiaalsoort waarin Aandraaimoment per boutdiameter (Nm) schroefdraad in getapt is M6 M8 M10 M12 M16 in staal 10 20 40 60 in koper 5 10 10 10 in messing 5 10 10 10 in aluminium 5 10 10 10 Voorbeelden: kabelschoen op een aardrail van koper, kabelschoen voor aarding van een metalen deur van aluminium of staal. 4.4 Inlegklemmen Tabel 4: inlegklemmen met imbus schroeven. Soort klem Imbus M6 Imbus M8 Imbus M10 koper aluminium Koper aluminium Koper aluminium 10 Nm 10 Nm 20 Nm 10 Nm 40 Nm 20 Nm
Blad : 3 van 26 5 OPMERKINGEN De bijlagen zijn gebruikt voor het opstellen van deze instructie (achtergrondinformatie). De bijlagen zitten in deze instructie om te borgen dat deze vaak moeilijk vindbare informatie niet verloren gaat en is daarmee naslagwerk voor aandraaimomenten. 6 VERVALLEN DOCUMENTEN - 7 BIJLAGEN Bijlage 1: VEV, praktijkopdracht Energietechniek, tabel 2 en tabel 3. Bijlage 2: aandraaimomenten voor verschillende elektrische toepassingen. Bron ABB. Bijlage 3: diverse voorbeelden Bijlage 4: Installatie condensatorbank: Metalen onderdelen en stroomtrafo aansluitklemmen. Bron: werkinstructie 10 kv condensatorbatterij (concept). Bijlage 5: aandraaimomenten Siemens Bijlage 6: trafo unitrafo bron: www.unitrafo.se Bijlage 7: trafo Tesar Bijlage 8: DIN 43673 aandraaimomenten voor binnen en buitenopstelling Bijlage 9:LS rek Jean Muller Bijlage 10:kurkrubber pakking COQ Bijlage 11: vioolklem Bijlage 12: bevestigingsblokken/kabelklemmen Bijlage 13: aardrailklem Bijlage 14: trekstang NVC00 Bijlage 15: aandraaimomenten ABB huisaansluitkasten Bijlage 16: aandraaimomenten seher aansluitklemmen Bijlage 17: aandraaimoment AKA euromold eindsluiting Bijlage 18: aandraaimoment ringklem (vernieuwde versie vioolklem) Bijlage 19: aandraaimomenten IEO trafo Bijlage 20: Loctite 8 REFERENTIES - General Electiric, GE I 90 03 Aanhaalmomenten algemeen, documentnummer I 90.03, 2009. - Eaton, Technische gegevens, 7 de editie, 2008. - Gedore, voorspan en aantrekkoppels. - Jeveka, aandraaimomenten en voorspankrachten, www.jeveka.com, 2014. - VEV, praktijkopdracht Energietechniek, 35-P1-1-9101. - ABB, Unisec, installation manual, pagina 40 e.v. - Loctite, http://www.loctite.nl/. - Siemens, GEAFOL gietharstransformatoren, handleiding. - Unitrafo, Installation and maintenance instructions, http://www.unitrafo.se/
Blad : 4 van 26 9 VERSIEBEHEER Versie Toelichting Datum Door D1b M16 aandraaimoment toegevoegd. 22-06-2015 A. Pondes Typedocument gewijzigd in.. en naslagwerk. Bij Hfd 5 Opmerkingen.. naslagwerk.. toegevoegd. D1 Eerste versie 02-03-2014 A. Pondes
Blad : 5 van 26 Bijlage 1: VEV, praktijkopdracht Energietechniek, tabel 2 en tabel 3.
Blad : 6 van 26
Blad : 7 van 26 Bijlage 2: aandraaimomenten voor verschillende elektrische toepassingen. Bron ABB.
Blad : 8 van 26
Blad : 9 van 26
Blad : 10 van 26 Bijlage 3: diverse voorbeelden Installatie condensatorbank: railisolatoren. Bron: werkinstructie 10 kv condensatorbatterij (concept).
Blad : 11 van 26 Bijlage 4: Installatie condensatorbank: Metalen onderdelen en stroomtrafo aansluitklemmen. Bron: werkinstructie 10 kv condensatorbatterij (concept).
Blad : 12 van 26 Bijlage 5: aandraaimomenten Siemens
Blad : 13 van 26 Bijlage 6: www.unitrafo.se
Blad : 14 van 26 Bijlage 7: trafo Tesar
Blad : 15 van 26 Bijlage 8: DIN 43673 aandraaimomenten voor binnen en buitenopstelling DIN 43760 en DIN 43671 voor koper en aluminium geleiders
Blad : 16 van 26 Bijlage 9: LS rek Jean Muller
Blad : 17 van 26 Bijlage 10: kurkrubber pakking COQ. 2kg/m = 20 Nm
Blad : 18 van 26 Bijlage 11: Vioolklem
Blad : 19 van 26 Bijlage 12: bevestigingsblokken/kabelklemmen
Blad : 20 van 26 Bijlage 13: aardrailklem Bijlage 14: trekstang NVC00
Blad : 21 van 26 Bijlage 15: aandraaimomenten ABB huisaansluitkasten Bijlage 16: aandraaimomenten seher aansluitklemmen
Blad : 22 van 26
Blad : 23 van 26 Bijlage 17: aandaaimoment AKA euromold eindsluiting
Blad : 24 van 26 Bijlage 18: aandraaimoment ringklem (vernieuwde versie vioolklem)
Blad : 25 van 26 Bijlage 19: aandraaimomenten IEO trafo
Blad : 26 van 26 Bijlage 20: Loctite Bron: http://www.loctite.nl/bed/content_data/204086_ag13034_ag_cat_be_nl_web.pdf