ips voor groepen 2014
Beste vriend van Heuvelland, U komt binnenkort naar Heuvelland met uw familie, vrienden of vereniging? Een goed idee. Palet aan mogelijkheden Deze brochure maakt u wegwijs in het brede aanbod aan activiteiten en bezienswaardig heden in onze streek. Want Heuvel land is zeer veelzijdig. Elk van de acht dorpen heeft eigen troeven. Een bezoek aan het folkmuseum, de geheimen van de Heuvellandse wijnbouwers ontdekken, genieten van adembenemende panorama s op een heuveltop, stil worden bij één van de vele oorlogs restanten : het is maar een greep uit onze suggesties. Niet te missen Als er dit jaar één plaats is die u moet gezien hebben, dan is het de Commandobunker in Kemmel. Tot voor kort was deze bunker top geheim. Nu kunt u er zelf een kijkje nemen. Net als de site Bayernwald - de enige Duitse site uit de Eerste Wereldoorlog in Vlaan deren met een unieke combinatie van een loop gravenstelsel, een mijnschacht en bun kers - is dit een niet te missen topper. Maar oordeelt u vooral zelf. Doorblader de brochure, maak uw keuze en boek vandaag nog uw arrangement. We ontvangen u graag met open armen. Etienne Cloet, Schepen van Toerisme Heuvelland Inhoud Praktische informatie 03 Arrangementen voor groepen 2014 04 Maaltijden 13 Heuvelland Lekker Land 14 Dorpscarrousel Heuvelland en Mesen 16 Proeven van streekproducten 20 Volksspelen 26 Zin in iets anders? 29 Eerste Wereldoorlog in en rond Heuvelland 30 Landschapswandelingen: Heuvelland en Mesen 36 Frans-Vlaanderen 38 App De Bergen 39 GREAT-BRITAIN Dover Felixtowe Zeebrugge Oostende Brugge NEDERLAND Torhout Gent Dunkerque Poperinge VLAANDEREN Ieper Calais Steenvoorde HEUVELLAND Kortrijk FRANCE Lille A25 Hull A19 A17 E40 E17 E40 2 www.heuvelland.be
praktische informatie De groepsprijzen in deze brochure zijn geldig vanaf 20 personen, tenzij anders vermeld. Groepen met minder dan 20 deelnemers, moeten rekenen op een meerprijs per persoon. Deze meer prijs wordt u op eenvoudige vraag toege stuurd. Reservatie Reservaties dienen schriftelijk (mail) te gebeuren minstens één maand vooraf. Ver volgens ontvang je van ons de bevesti ging met de praktische info alsook met de betalingsmodaliteiten. Tien dagen na deze bevestiging betaalt u het voorschot (30 % van totaal bedrag). Tien dagen voor het bezoek, betaalt u het volledige saldo, waar bij u rekening houdt met het definitief aan tal deelnemers. Na ontvangst van het volledige saldo, krijgt u van ons vouchers toegestuurd (per mail) die u bij de diverse activiteiten als bewijs van (vooraf)betaling dient af te geven. Wijziging in aantal deelnemers Wijzigingen in het aantal deelnemers zijn enkel mogelijk als de activiteit dit nog toelaat. Minder deelnemers: men betaalt voor het opgegeven aantal personen, er gebeurt geen terugbetaling. Meer deelnemers: via mail aan ons door te geven ten laatste drie dagen voor het bezoek. Voor een bezoek aan de Commandobunker kunnen wij niet garanderen dat meer deelnemers mogelijk zijn, dit omdat dit afhangt van het max. aantal personen dat heeft gereserveerd voor dat bezoekuur (los van uw groep). Wij geven het gewijzigde aantal door bij de verschillende activiteiten. Er worden echter geen nieuwe vouchers toegestuurd bij wijzigingen. U betaalt ter plaatse bij de activiteiten in contanten voor de extra deelnemers. Annulering Een annulering kan enkel schriftelijk (mail). Een annulering heeft volgende kosten tot gevolg: volledige annulering van de uitstap tot 10 dagen voor de uitstap: 20. Het voorschot wordt terugbetaald min 20 administratieve kost. volledige annulering van de uitstap minder dan 10 dagen voor de uitstap tot en met de derde werkdag voor de uitstap: 50% van de totale prijs wordt u als kosten aangerekend. volledige annulering van de uitstap de tweede werkdag voor, de werkdag voor of de dag zelf van de uitstap: 100% van de totale prijs wordt u als kosten aangerekend. Gidsen U kan zich tijdens uw uitstap laten begeleiden door een deskundige gids. Een gids is een meer waarde voor uw bezoek of rondrit want hij geeft u achtergrondinformatie, ver telt anekdotes en wijst u op typische details en kenmerken waar u heel wat van opsteekt. Leg uw traject voor aan de mensen van Toerisme Heuvelland om samen te overlopen waar een gids nuttig kan zijn. Reken op maximum 25 personen per gids voor een begeleide wandeling of fietstocht en één gids per bus voor rondritten. Voor een gidsbeurt tot twee uur betaalt u 50. Per bijkomend uur komt er 25 bij, met een maximum van 125 per dag. Tips voor groepen 2014 3
Arrangementen voor Groepen 2014 Heuvelland biedt u ook een aantal vaste arrangementen aan. De reservatie en organisatie van je uitstap worden zo tot een minimum herleid. 4 www.heuvelland.be
Heuvelland ondergronds en bovengronds 30 pp Koffie, maaltijd, gidsen en bezoek wijngoed inbegrepen. Niet inbegrepen: bus - drank bij maaltijd (apart te betalen in horecazaak) Indien de groep méér dan 25 personen telt, wordt een tweede gids ingeschakeld voor het bezoek aan de bunker. Dit is een extra kost van 50 voor de groep. De volgorde van het programma kan wijzigen volgens beschikbaarheid van een wijngoed en Commandobunker. min. 20 personen 9u30 Koffie in een Heuvellandse horecazaak 10u Bezoek aan de Commandobunker Kemmel - Relict uit de Koude Oorlog onder leiding van een gespecialiseerde gids In 1953 besluit de NAVO, in volle Koude Oorlog en in het grootste geheim, drie luchtafweerbunkers te bouwen om een antwoord te bieden aan de groeiende Sovjetdreiging. Eén ervan bevindt zich ondergronds aan de voet van de Kemmelberg. Vanaf de jaren 60 werd deze gebruikt als commando bunker in geval van crisis of conflict en voor oefeningen. Deze commando bunker is nu een museum en is zodanig ingericht dat het lijkt alsof de militairen de bunker ieder moment opnieuw in gebruik zullen nemen. 12u Maaltijd in één van de Heuvellandse horecazaken (zie keuzemogelijkheden verder) 14u Ontdekkingswijnroute Vintage Heuvelland (duur: 2u) Een gids gaat met u mee in de bus en vergezelt u langs de mooiste plekjes en glooiende wijngaarden van Heuvelland. Uiteraard krijgt u onderweg basisinformatie over de wijnbouw. Geniet van het heuvelachtige landschap en droom van ver(de)re oorden! Er wordt onderweg niet uitgestapt. 16u15 Bezoek aan een Wijngoed Wist u dat de wijngaarden in Heuvelland voldoen aan de BOB (Beschermde Oorsprongs Benaming)? Bij een bezoek aan één van de wijngoeden van Heuvelland, kan u even tussen de wijnranken wandelen waarna u professionele uitleg krijgt over de wijn bouw. Uiteraard kan u ook proeven! Er zijn twee degustaties per persoon voorzien. Tips voor groepen 2014 5
De Groote Oorlog Langs de Frontlijn 23 pp Maaltijd, toegang tot Bayernwald en gidsbeurt langs de Frontlijn inbegrepen. Niet inbegrepen: bus - drank bij maaltijd (apart te betalen in horecazaak) min. 20 personen 12u Maaltijd in één van de Heuvellandse horeca zaken (zie keuzemogelijkheden verder) 14u De Groote Oorlog Langs de Frontlijn (duur: 3u) Mesen en de dorpen van Heuvelland liggen van oktober 1914 tot midden september 1918 aan het front. Het uitgestrekte landschap verbergt een schat aan grote en kleine verhalen van de Groote Oorlog, die zich enkel prijsgeven aan wie er tijd voor neemt. Een begeleide tocht is de ideale formule om het terrein te verkennen en er achter te komen wat er aan het front is gebeurd. U krijgt zicht op het leven van de streekbewoners in die tijd en stelt vast hoe de Eerste Wereldoorlog het leven vandaag nog altijd mee bepaalt. Zo heeft u Heuvelland en Mesen beslist nog nooit eerder ervaren. Een bezoek aan Bayernwald en The Pool of Peace zijn inbegrepen tijdens deze begeleide tocht. 6 www.heuvelland.be
Wat betekent Vintage Heuvelland? Het woord Vintage heeft veel betekenissen. Oorspronkelijk is het een termi nolo gie uit de wijnbouw en verwijst het naar de opbrengst van wijn of druiven van een wijn gaard gedurende een seizoen. Vintage roept een gezellig ouderwets gevoel op, maar anderzijds heeft het ook een hippe, trendy connotatie. Heuvelland is een bijzondere wijnregio in Vlaanderen! Het is één van de zes erkende wijnbouwgebieden in Vlaanderen. Met het project Vintage Heuvelland, behaalde de gemeente Heuvelland de titel Ambassadeur Vlaanderen Lekker Land 2012-2014 voor de provincie West-Vlaanderen. Dit project stelt de Heuvellandse wijnbouw en de culinaire creaties met deze wijnen centraal. Vintage Super de Luxe verwendag 40 pp Koffie, gidsbegeleiding gedurende de volledige dag, maaltijd, bezoek wijndomein met degustatie inbegrepen. Niet inbegrepen: bus - drank bij maaltijd (apart te betalen in horecazaak) min. 20 personen Laat u een hele dag onderdompelen in de Heuvel landse wijncultuur. Het start s morgens al met een lekkere wijnpraline bij de koffie. Onder leiding van een gids verkent u vervolgens de 30 km lange Vintage Heuvelland wijnroute die u langs meer dan tien wijngaarden én heel wat cultureel-toeristische blik vangers van Heuvelland voert. s Middags geniet u van een heer lijke Vintage Heuvelland maaltijd waarbij de wijn uit de streek een rol speelt. Het bezoek aan Heuvelland sluit u in stijl af met een bezoek aan een wijndomein met wandeling in de wijngaard, het bekijken van een bedrijfsfilm en een degustatie. 10u Ontvangst met koffie en wijnpraline 11u Vintage Heuvelland wijnroute per bus onder leiding van een gids 12u30 Vintage Heuvelland middagmaal (gerecht waarin Heuvellandse wijn werd verwerkt en/of met glas Heuvellandse wijn) 14u Bezoek aan een Heuvellands wijndomein met wandeling in de wijngaard, bekijken van bedrijfsfilm en degustatie Er is keuze uit diverse menu s, voor meer info contacteer de toeristische dienst of kijk op de website www.heuvelland.be > Vintage Heuvelland > Vintage Heuvelland Gerechten. Tips voor groepen 2014 7
Beleef de passie voor het vak, het dorp en de (folk)muziek 31 pp Koffie, gids tijdens de rondrit, maaltijd, bezoek aan [F] Experience, bezoek aan D Oventote en koffie bij het rijsttaartje inbegrepen. Niet inbegrepen: bus - drank bij maaltijd (apart te betalen in horecazaak) Minimum 20 personen 9u30 Koffie in een Heuvellandse horecazaak 10u Rondrit door Heuvelland en Mesen Een gids stapt op jullie bus. Tijdens de tocht ontdek je verrassend mooie landschappen en schitterende panorama s. Je rijdt langs de bergen, door pittoreske dorpen en door Mesen, de kleinste stad van België, en langs belangrijke monumenten en sites. Interessante figuren, legendes en anekdotes, maar ook de geschiedenis van de streek komen aan bod. 12u Maaltijd in één van de Heuvellandse horecazaken (zie keuzemogelijkheden verder) 14u Beleef de (folk)muziek in [F] Experience [F] Experience is een modern muziekmuseum over folk en volksmuziek in Vlaanderen en in de wereld. Via een interactief parcours kom je er alles over te weten. Je maakt er kennis met de geschiedenis, de instrumenten, de liedjes boeken, de verschillende dansen, de muzikanten, de festivals enz. 8 www.heuvelland.be
Je kan in [F] Experience alles zelf beleven via computers met touchscreens, film- en geluidsfragmenten, liedjes die voor je gezongen worden, zelfs een kleine dansvloer waar je zelf een danspasje kan wagen. Voor de jongste bezoekers is er een experimenteerruimte met een muziektapijt, een karaokebox met kinderliedjes en accordeonstoelen. 15u15 Een bakkerin met passie voor het vak en het dorp - Bakkerij D Oventote Dranouter Dranouter is niet alleen het folk-dorp bij uitstek, het herbergt ook een charmant bakkerijtje. Je krijgt een rondleiding in de bakkerij waar het brood nog steeds op hout wordt gebakken. De ludieke uitleg van de bakkerin zal je niet gauw vergeten! Nadien kan je genieten van een versgebakken rijsttaartje. 16u45 Koffie bij het rijsttaartje in Café De Zon in Dranouter Tips voor groepen 2014 9
Spelen en smullen volw: 21 pp kind -12 jaar: 15 pp koffie, Picon, Heuvellandse boerestutte, ijsje, streekbiertje en volksspelen inbegrepen min. 10 personen Enkel mogelijk op woensdag, vrijdag, zaterdag en zondag kinderen tot 12 jaar krijgen ipv koffie, picon en streekbier een drankje. 10u Koffie in Café De Lockedyze Kemmel waar je kan sjoelbakken Bij de sjoelbak is het de bedoeling de schijven door de poortjes in de vier vakken - die elk hun eigen puntenwaarde hebben - te schuiven. Elke speler mag proberen dertig schijven na elkaar achter de poortjes te laten glijden. Na het werpen worden de punten geteld en wie het hoogste aantal punten heeft, is de winnaar. 11u30 Picon proeven in een Heuvellandse horecazaak waar kan gebold worden Twee ploegen, met evenveel spelers, spelen tegen elkaar. De rode ploeg start en probeert bollen naar het doel te rollen. De blauwe ploeg probeert op zijn beurt om dichter bij het doel te geraken door de rode bollen van de baan te bollen. De ploeg die het dichtst bij het doel geraakt, wint. 12u30 Heuvellandse boerestutte met kaas, hesp en paté en cruditeiten in een Heuvellandse horecazaak (drank niet inbegrepen) 14u30 t Keizershof Wijtschate: proeven van (h)eerlijk ambachtelijk ijs 15u30 Boerengolf of volksspelen in Dranouter Centrum, met een fris streekbiertje erbij Boerengolf (bij mooi weer) Boerengolf is een volkse variant op het gewone golfen. Het spel bestaat er in om een parcours af te leggen in zo weinig mogelijk slagen. De golfbal is echter net iets groter dan gebruikelijk en ook de golfstick spreekt tot de verbeelding. Pret verzekerd. Diverse volksspelen (bij slecht weer) Ongedwongen ontspanning met authentieke volksspelen in een leuk kader. Een parcours van een 10-tal spelen neemt u mee naar de tijd van toen. Bollen door de uil, neusring, sjoelbak, trekbiljart, stelten, ringwerpen, knikkerbak, enz. 10 www.heuvelland.be
Variatie troef nieuw 2014 volw: 22 pp kind -12 jaar: 17 pp bezoek aan de hoeve, Picon of Guinness bij het blaaspijpschieten, Heuvellandse boerestutte, drankje bij Kubbs inbegrepen min. 10 personen 9u30 Koffie in Heuvellandse horecazaak 10u Lekkers van de hoeve Van schimmel tot oesterzwam t Kapelhof in Nieuwkerke is een traditionele boerderij die zich bezighoudt met meerdere aspecten uit de boerenstiel. Zo wordt er aan akkerbouw gedaan, teelt men aardbeien, aardappelen, ajuinen, sjalotten, rabarber, maar ook oesterzwammen en shiitake, een bijzondere paddenstoel afkomstig uit Zuidoost-Azië. Je krijgt er een rondleiding over akkerbouw, aardbeien of oesterzwammen. Vrijblijvende mogelijkheid tot aankoop van producten van het Lekkers van de Hoeve in de hoevewinkel. 11u30 Picon of Guinness met blaaspijpschieten bij Redmond s Irish Pub in Loker Een volksspel voor jong en oud met een natuurlijk avontuurtje. Gebaseerd op een oude traditie van natuurmensen in het kader van overleven. Ieder deelnemer maakt zijn eigen pijltje uit papier terwijl er wordt geproefd aan een cola van de Franse grens (Picon Maison) of een Pint Guinness. Eenmaal de pijltjes afgewerkt, kan het schieten beginnen. Het zachte wapen klaarmaken, goed inademen, concentreren en schieten. Ieder deelnemer mag één keer testen vooraleer het spel begint. 13u Heuvellandse boerestutte met kaas, hesp en paté en cruditeiten in een Heuvellandse horecazaak (drank niet inbegrepen). 15u Consumptie naar keuze met Kubbs in Café De Lockedyze in Kemmel Het spel Kubbs is niet zomaar gooien met stokken maar werd door de Zweden bedacht en zou volgens een legende zelfs een oud Vikingspel zijn. Het doel van het spel kubbs is de koning om te gooien, nadat alle veld en basiskubbs zijn omgegooid. Kubbs speel je best in twee teams. De werpstokken worden steeds onderhands in de lengterichting geworpen. Het team dat de koning omver werpt, heeft het spel gewonnen. Tips voor groepen 2014 11
nieuw 2014 In de voetsporen van de familie Welvaert 10-14p: 23 pp, 15-20p: 20,50 pp, vanaf 20p: 18,50pp Duur: 3u à 3u30 koffie, hapje en drankje, gidsbegeleiding inbegrepen min. 10 personen niet mogelijk op donderdag Ook zo genoten van de serie Eigen Kweek, uitgezonden op Eén? De opnames vonden hoofdzakelijk plaats in één van de gemeentes van Heuvelland, namelijk Wijtschate, Wietschoate uitgesproken in het plaatselijke dialect. Wilt u wel eens de locaties uit de serie in het echt zien? Iets proeven van eigen kweek uit Heuvelland? Horen vertellen over het echte boerenleven? Laat u verleiden om dit halve dag arrangement te boeken. Meer vertellen we niet. Met dank aan productiehuis Eyeworks en VRT 12 www.heuvelland.be
MAALTIJDEN Toerisme Heuvelland reserveert voor u graag een maaltijd in één van onze restaurants. Uitgebreid dineren, een eenvoudig etentje, een snelle snack, een koffie met versnapering: alles is mogelijk. Enkele suggesties: PRIJS VOOR: Groep minimum 20 pers. Groep tussen 10 en 20 pers. - min. 10p Ontbijt Koffie met bijschenken 2,50 / pers. 2,50 / pers. Koffie met één ontbijtkoek 4,00 / pers. 4,50 / pers. Menu s Menu 1: Dagsoep - Kip in Heuvellandse rode wijn met groentjes en frieten - ijstaart 15,00 / pers. 16,50 / pers. Menu 2: Dagsoep - Stoofvlees met Bosgeus bier, groentjes en frieten - ijstaart 15,00 / pers. 16,50 / pers. Menu 3: Dagsoep - Varkenshammetje (Hillander), groentjes en frieten - ijstaart 15,00 / pers. 16,50 / pers. Menu 4: Dagsoep - Potjesvlees, groentjes en frieten - ijstaart 15,00 / pers. 16,50 / pers. Consumptie naar keuze bij menu (pils, water (plat of spuit), cola, limonade) 2,00 / pers. 2,00 / pers. Menu s voor kinderen Menu 5 - voor kinderen: Dagsoep - Vol-au-vent met frietjes, appelmoes - ijstaart 12,00 / pers. 12,00 / pers. Menu 6 - voor kinderen: Dagsoep - Spaghetti bolognaise - ijstaart 12,00 / pers. 12,00 / pers. Tussendoor Koffie met bijschenken 2,00 / pers. 2,50 / pers. Koffie met Heuvellands gebak 5,25 / pers. 5,75 / pers. Picon 3,50 / pers. 3,50 / pers. Snack - exclusief drank Heuvellandse boerestutte met kaas, hesp, paté en groentjes 8,00 / pers. 8,00 / pers. voor kinderen: Heuvellandse boerestutte met kaas, hesp, paté en groentjes - Kleinere porties 6,00 / pers. 6,00 / pers. Vis of vegetarisch mogelijk op aanvraag. Kijk ook naar de Vintagegerechten op www.heuvelland.be > Vintage Heuvelland. Reservatie of info: Toerisme Heuvelland - Sint-Laurentiusplein 1, 8950 Heuvelland - Kemmel T 057 45 04 55 - toerisme@heuvelland.be Tips voor groepen 2014 13
Heuvelland Lekker Land Met een beetje verbeelding lijkt Heuvelland wel Toscane of Bourgogne. De oneindige vergezichten, authentieke dorpen, gezellige restaurants en cafés én glooiende wijngaarden. Geen toeval dus dat het diepe zuiden van West-Vlaanderen officieel als wijnbouwgebied werd erkend. Dankzij deze prachtige wijnen en het project Vintage Heuvelland dat eruit voortvloeide, behaalde Heuvelland trouwens de titel Ambassadeur Vlaanderen Lekker Land 2012-2014. Laat je onderdompelen in de Heuvellandse wijncultuur en neem deel aan één van de Vintage activiteiten. Ontdekkingswijnroute Duur 2 uur 50 voor de gids De gids gaat mee in jullie bus/autocar en toont in Heuvelland de mooiste wijngoedwijngaardplekjes. Uiteraard krijg je een basis uitleg over de wijnbouw. Geniet van het heuvelachtige landschap en droom van ver(de)re oorden. Tijdens deze wijnroute wordt niet gestopt bij een wijngoed. Op zoek naar de verdoken wijngaarden Duur 3 uur wandeling van ½ uur inbegrepen 75 voor de gids De gids gaat mee in jullie bus/autocar en toont in Heuvelland de mooiste wijngoedwijngaardplekjes. Uiteraard krijg je wat basis uitleg over de wijnbouw. Geniet van het heuvelachtige landschap en droom van ver(de)re oorden. Tijdens deze wijnroute wordt niet gestopt bij een wijngoed, maar wordt een wandeling ingelast op zoek 14 www.heuvelland.be
naar de verdoken wijngaarden : pareltjes van wijngaarden die je via de weg niet kan bereiken, maar wel te voet. Wijnroute met blits bezoek aan een wijngaard Duur 3 uur 75 voor de gids + 5,5pp voor het wijnproeven (2 degustaties pp min 110/groep) De gids gaat mee in jullie bus/autocar en toont in Heuvelland de mooiste wijngoed/wijngaard plekjes. Uiteraard krijg je wat basis uitleg over de wijnbouw. Geniet van het heuvelachtige landschap en droom van ver(de)re oorden. Bij deze wijnroute wordt gestopt bij wijngoed Entre-Deux-Monts voor een blitsbezoek. Je proeft er de wijn en je kijkt naar de film over het plaatselijke productieproces. Wijngoed bezoeken De Heuvellandse wijnboeren ontvangen u graag op hun wijngoed. Zie verder in deze brochure bij het overzicht van de wijngoeden. Vintage super de luxe groepsarrangement Volledige dag 45pp wijnpraline, koffie, gids, maaltijd, bezoek wijndomein met degustatie inbegrepen Er is keuze uit diverse menu s, vraag de lijst via toerisme@heuvelland.be Opgelet: arrangement enkel voor groepen vanaf 25 personen Enkel mogelijk voor bus/autocar. Laat je een hele dag onderdompelen in de Heuvellandse wijncultuur. Het start s morgens al met een lekkere wijnpraline bij de koffie. Onder leiding van een gids verken je vervolgens de 30 km lange Vintage Heuvelland wijnroute die je langs een 15-tal wijngaarden én heel wat cultureel-toeristische blikvangers van Heuvelland voert. s Middags geniet je van een Vintage Heuvelland maaltijd. Het bezoek aan Heuvelland sluit je in stijl af met een bezoek aan een wijndomein met wandeling in de wijngaard, het bekijken van een bedrijfsfilm en een degustatie.. Tips voor groepen 2014 15
Dorpscarrousel Heuvelland en Mesen De acht dorpen van Heuvelland De Klijte, Dranouter, Kemmel, Loker, Nieuwkerke, Westouter, Wijtschate en Wulvergem liggen samen met Mesen in het uiterst zuidelijke puntje van West-Vlaanderen. Het typisch glooiend karakter maakt de streek een plaats van intense natuurlijke schoonheid. Prachtige vergezichten, beboste hellingen, natuurreservaten en weidse landbouwgronden wisselen elkaar af. Een ware verademing in het dichtbebouwde Vlaanderen. 16 www.heuvelland.be
Rondrit door Heuvelland en Mesen & Duik de Romaanse tijd in 2u30 gids 75 De ideale manier om Heuvelland en Mesen te verkennen. Tijdens de tocht ontdek je verrassend mooie landschappen en schitterende panorama s. Je komt over de bergen, door pittoreske dorpen en door Mesen, de kleinste stad van België, en langs belangrijke monumenten en sites. Interessante figuren, legendes en anekdotes, maar ook de geschiedenis van de streek komen aan bod. Tijdens een rondrit loont een tussen stop naar de crypte van de Sint-Niklaas kerk in Mesen zeker de moeite. Deze Romaanse crypte uit de 11de eeuw is het enige geklasseerde monument van Mesen. In de crypte bevindt zich een gedenkplaat ter ere van Gravin Adela van Frankrijk, de dochter van Robert de Vrome (koning van Frankrijk), echtgenote van Boude wijn V (graaf van Vlaanderen), moeder van Mathilda (koningin van Engeland) en dus stammoeder van het Britse koningshuis. Provincie West-Vlaanderen Dorpen in beweging - vanaf 7 juni 2014 gratis kerk Kemmel de openingsuren van de tentoonstelling zijn gelijklopend met de openingsuren van de dienst toerisme, onder voorbehoud van kerkelijke plechtigheden. De tentoonstelling Dorpen in beweging vertelt je op een visuele en interactieve manier het boeiende verhaal van de dorpen in de gemeente Heuvelland en net daarbuiten. De tentoonstelling stelt vragen over het wonen en leven in een (Westhoek)dorp in verleden, heden en vooral in de toekomst. Er is een platform om ideeën uit te wisselen over wat verloren ging, behouden bleef of zich recent ontwikkelde. Een bezoek aan de tentoonstelling zet je aan om na te denken over de toekomstige rol van het dorp als samenlevingsmodel. Aan de tentoonstelling zijn onder meer een app (onderdeel van de app De Bergen ) en een hele resem thematische activiteiten verbonden. Tips voor groepen 2014 17
Beleef de (folk)muziek 1u30 4 pp Het [F] Experience Museum is een modern muziekmuseum over folk en volksmuziek in Vlaanderen en in de wereld. Via een inter actief parcours kom je alles te weten over die volksmuziek. Je maakt er kennis met de geschiedenis, de instrumenten, de liedboeken, de verschillende dansen, de muzikanten, de festivals, enz. Je kan in de [F] Experience alles zelf beleven via computers met touch screens, heel veel film- en geluids fragmenten, liedjes die voor je gezongen worden, een kleine dansvloer waar je zelf een danspasje kan wagen, getuigenissen van muzikanten en allerhande leuke snufjes. Voor de jongste bezoekers is er een experimenteerruimte met een muziektapijt, een karaoke box met kinder liedjes en accordeonstoelen. De [F] Dranouter Experience staat open voor jong en oud (echt wel van 4 tot 104 jaar), kenners en liefhebbers. Muzikale wandeling Folktocht 2u 210 (vaste prijs voor groep min. 20 - max. 40p) Korting indien in combinatie met [F] Experience (museumbezoek apart te betalen 4 pp) 195 i.p.v. 210 Dranouter Centrum - Dranouter De folktocht voert je mee doorheen Dranouter en laat je proeven van zijn verleden. Twee muzikale gidsen nemen je mee op sleeptouw naar bijzondere plekjes met een rijke geschie denis. Bij elke ontdekking hoort een verhaal, een gedicht of een lied onder begeleiding van de accordeon. De thema s die aan bod komen zijn onder andere het ontstaan van de West-Vlaamse heuvels, de schrijfster Marguerite Yourcenar, WO I, de geuzen, het Festival De tocht brengt je tot in het Dranouterse natuurgebied Het Eeuwenhout en eindigt twee uur later terug bij het Eetcafé. Je kan er dan ook proeven van een nieuw streekproduct: de Eeuwenhout kruidenlikeur, een likeur op basis van lokale en exotische kruiden. 18 www.heuvelland.be
THE WIJTSCHATE MESSINES RIDGE EXPERIENCE Ierse Vredestoren 1 uur gids aanbevolen Een bezoek aan de Ierse Vredestoren in Mesen is een absolute aanrader. Het is een baken in het landschap en in de tijd. De toren en het Ierse Vredespark staan voor de erkenning van het offer van duizenden Ierse soldaten, die sneuvelden tijdens de Groote Oorlog. Tegelijk is het een symbool van verzoening tussen alle inwoners van het Ierse eiland. Het Vredespark werd officieel ingehuldigd op 11 november 1998. De bouw van de Ierse toren en de inrichting van het park maken Messines tot een mythische plek, waar het verleden een kader biedt om te werken aan de toekomst. DE GROOTE OORLOG - langs DE FRONTLIJN Mesen en de dorpen van Heuvelland liggen van oktober 1914 tot midden september 1918 aan het front. Het uitgestrekte landschap verbergt een schat aan grote en kleine verhalen van de Groote Oorlog, die zich enkel prijsgeven aan wie er de tijd voor neemt. Een begeleide bustocht is de ideale formule om het terrein te verkennen en er achter te komen wat er aan het front is gebeurd. U krijgt ook zicht op hoe de streekbewoners met die nieuwe realiteit omgingen en hoe de Eerste Wereldoorlog het leven vandaag nog altijd mee blijft bepalen. Zo heeft u Heuvelland en Mesen beslist nog nooit eerder ervaren. Kies tussen trajecten van 30 tot 50 kilometer onder begeleiding van een gespecialiseerde gids. Halve en volledige dagarrangementen mogelijk. Tips voor groepen 2014 19
Proeven van streekproducten Smaken verschillen. Maar over de smaak van onze streekproducten is iedereen het volmondig eens: heerlijk, eerlijk en authentiek. Maak zelf je keuze uit de verschillende degustatiemogelijkheden. Een echte zoetemondjestoer of een combinatie van één of meerdere bezoeken met een rondrit, een museumbezoek of een wandeling, alles is mogelijk. Echt iets voor levensgenieters. Duur: ongeveer 1u30 per bezoek 20 www.heuvelland.be
Ambachtelijke smaken op de boerderij 30 min. 1 pp t Keizershof in Wijtschate: Vers van de hoeve kunnen we proeven van zelfgemaakt roomijs, chocolademousse, vanillevla of yoghurt. Een bakkerin met passie voor het vak en het dorp 4 pp Niet in de voormiddag behalve op maandag en dinsdag Café de Zon vlak bij de bakkerij is een ideale halte voor koffie à volonté bij ons taartje (+ 2,50 pp) Minimum 20 personen in de groep Bakkerij D Oventote. Dranouter is niet alleen het folkdorp bij uitstek, het herbergt ook een charmant bakkerijtje. Je krijgt er een rondleiding door de bakkerij. Hier wordt het brood nog steeds op hout gebakken zoals in de oude tijd. Zoetemondjes ontdekken al snel dat de oude etalagekasten volgestouwd zitten met overheerlijke snoepjes en natuur producten. De ludieke uitleg van de bakkerin zal je niet gauw vergeten. Nadien kan je genieten van een versgebakken rijsttaartje. GENIET VAN DE AUTHENTIEKE VLAAMSE EETCULTUUR 4,50 pp voor groepsbezoek met proevertjes prijs broodmaaltijd, buffet, BBQ,... op aanvraag gesloten op zondag In de hoeveslagerij t Lindebos, proef je gegarandeerd enkel producten uit de Westhoek. Tijdens een bezoek in de landelijk gelegen hoeve ben je dadelijk in de sfeer voor de uitleg door gastvrouw Marleen, die je de werking van hun landbouw bedrijf uit de doeken doet. De bijhorende film illustreert hoe het kwaliteits vlees wordt geproduceerd. Zelfgemaakte paté, droge worstjes, vleessla mét gelegenheid tot proeven. Ook een brood maaltijd met meerdere vers gebakken broodsoorten, aangevuld met vlees, kaas en groentjes is mogelijk. Voor een verzorgde receptie, BBQ of buffet op maat zit je ook hier aan het juiste adres. Mogelijkheid tot aankoop. Tips voor groepen 2014 21
lekkers van de hoeve 5 pp, inclusief 500g oesterzwammen 3 pp excl.oesterzwammen min. 30 per groep 30 per gezin max.10p, incl. 2 x 500 gr oesterzwammen t Kapelhof in Nieuwkerke is een traditionele boerderij die zich bezighoudt met meerdere aspecten uit de boerenstiel. Zo wordt er aan akkerbouw gedaan, teelt men aardbeien, aardappelen, ajuinen, sjalotten, rabarber, maar ook oesterzwammen en shiitake, een bijzondere padden stoel afkomstig uit Zuidoost-Azië. Je krijgt er een rondleiding over akker bouw, aardbeien of oesterzwammen. Als extraatje krijgt je na het bezoek nog 500 gram verse oesterzwammen mee, om naar eigen smaak te bereiden. Boeretenen, gele erwten en witte courgetten 5 pp met min. 50 per groep prijs maaltijd op aanvraag te bezoeken van mei - oktober stevige schoenen aanbevolen Neen, dit zijn geen drukfouten, maar een aantal van de vergeten of in ieder geval minder bekende groenten waarmee je kan kennismaken op de Suikerberg. Nóg een berg in Heuvelland? Inderdaad, maar ook de naam van de kwekerij die deze groenten met liefde verzorgt én levert aan gekende restaurants in de streek. Tijdens de rondleiding op en rond de boerderij krijg je uitleg hoe dit allemaal groeit en bij slecht weer is de bedrijfsfilm een goed alternatief. Blijven eten kan ook, met superverse groenten van het veld, maar dan natuurlijk met de groenten die op dat moment voorradig zijn. 22 www.heuvelland.be
Kruidenwandeling Renata Bruggeman 5 pp max. 40 personen Niet op zondag Renata Bruggeman is een gediplo meerde natuur- en bosgids die groepen doorheen de boeiende natuur van Heuvelland begeleidt. Ervaar de wel daden van gewone planten als de vlier en de brandnetel in de kruidentuin. Vroeger gebruikte men kruiden om te toveren, ook nu nog kunnen kruiden ons beschermen. Wat is eetbaar, welke kruiden kunnen ons genezen? Als afsluiter proef je een liefdesdrankje. SMULTOCHT 9 pp 2 uur stappen, 1 uur smullen vanaf 2 personen (niet op maandag en dinsdag, voor groepen wel op maandag en dinsdag) route 6,8 km langs wandelknooppuntennetwerk met verharde en onverharde wandelpaden aangepast schoeisel voorzien combinatie mogelijk met wijngoed Monteberg De smultocht is een heerlijke wandeling langs de mooiste plekjes en panorama s van Dranouter en Loker. Start van de smultocht is Dranouter Centrum (Dranouter). Je krijgt er alle instructies en gaat gewapend met een wegbeschrijving, een rugzak en wat toeristische info het pad op. Bereid je voor op een stevige klimpartij op de Monteberg en een wondermooie afdaling met adembenemende verge zichten. Onderweg maak je kennis met enkele heerlijke streekproducten en hun biotoop. Ambachtelijke speculoos van bakkerij d Oventote, glaasje Monte bergwijn op wijngoed Monteberg en likeurtje in de omgeving van natuur domein het Eeuwenhout. De wandeling eindigt in eetcafé t Folk met Nouterse appeltaart en koffie of ovenkoekjes met streekbeleg. Tips voor groepen 2014 23
Bezoek aan een Wijngoed Wist je dat Heuvelland ook ideaal is om aan wijnbouw te doen? De hellingen, de ondergrond van ijzerzandsteen, de bescherming door de bossen en het gematigd klimaat maken Heuvelland tot een geknipt terroir. De wijnbouwers zijn erin geslaagd Heuvelland te laten erkennen als wijnstreek en mogen dus het kwaliteitslabel Appellation d origine protégé op hun etiketten plaatsen. Wijngoed Monteberg - Dranouter volw. & jongeren vanaf 12j: 6 pp kind 3-12 j: 2,50 pp kind -3 j: gratis minstens 100 per groep 1 pp toeslag op zondag Bij een rondleiding door de wijngaard kom je alles te weten over de wijnbouw. Na een degustatie van 2 soorten wijn, krijg je toelichting over het productieproces aan de hand van een film. wijngoed Entre-deux-monts - Westouter 6,50 pp, minstens 110 per groep Blitzbezoek: Degustatie van twee wijnen en bedrijfsfilm in de degustatieruimte met een prachtig zicht op de productieruimte en de wijngaarden. duur: half uur 5,50 pp Na een korte wandeling door de wijnranken en een bezoek aan de productieruimte, word je getrakteerd op een presentatie over het productieproces. Nadien is er een degustatie van 2 soorten wijn. Wijngoed Klein Rijselhoek - Loker 5,50 pp, min. 8 personen kinderen ook 5,5: bio druivensap 1pp toeslag op zondag Tijdens een bezoek aan de wijngaard in de Galooiestraat in Loker, krijgt u uitleg over de teelt van wijndruiven en de vinificatie. wijngoed vidaigne - westouter 9 pp max. 35-40 personen duur: 1u30-3u: volgens aanvraag Bezoek aan de tuin en de wijngaard met 2 degustaties inbegrepen. 24 www.heuvelland.be
Smokkelaarsroute 3 uur gids 75 We rijden langs en over de schreve in de voet sporen van de smokkelaars. Verhalen vertellen het leven van de kommiezen en de blauwers. Van Kemmel rijden we via Nieuwkerke en le Romarin, de plaats bij uitstek om te smokkelen, naar Nieppe met eventueel een wandeling in het kasteelpark. Via St-Jans-Cappel komen we op de Zwarteberg, op de schreve om te genieten van een welverdiende Picon (ter plaatse te betalen). Mensen en Grenzen - t.e.m. 18 mei 2014 gratis kerk Kemmel De openingsuren van de tentoonstelling zijn gelijklopend met de openingsuren van de dienst toerisme, onder voorbehoud van kerkelijke plechtigheden De tentoonstelling vertelt op een visuele en interactieve manier de ontstaans geschiedenis van de grens. Je vindt er tevens grensverhalen van mensen uit de streek, op en aan weers zijden van de grens. Mensen en grenzen maakt gebruik van touchscreens, audioverhalen, film frag menten, foto s, kaarten, voorwerpen, documenten en zelfs een interactieve quiz. Tips voor groepen 2014 25
Volksspelen Leuke volksspelen in typische bruine kroegen, de ideale uitlaatklep. In Heuvelland kan je op verschillende plaatsen volksspelen beoefenen. Eén spel als tussendoortje bij een daguitstap, of een heuse volkssportroute met de bus, de fiets of de huifkar, het kan. Duur: ong. 1u30 per volksspel 26 www.heuvelland.be
Bollen door den uil 2,50 pp consumptie inbegrepen A La Basse Ville - Wulvergem Sjoelbak Elke speler gooit een aantal houten bollen naar de poortjes in een bak. Een bol in het middelste vak levert nul punten op. Een bol links of rechts in het poortje levert elk één punt op. Bollen door de nul werd in de volksmond wellicht omgevormd tot bollen door den uil. 2,50 pp consumptie inbegrepen De Lockedyze - Kemmel Bij de sjoelbak is het de bedoeling de schijven door de poortjes in de vier vakken, die elk hun eigen punten waarde hebben, te schuiven. Elke speler mag proberen dertig schijven na elkaar achter de poortjes te laten glijden. Na het werpen worden de punten geteld en deze met het hoogste aantal punten wint. Ringsteken te paard 5,50 pp consumptie inbegrepen Ruiterschool Rodeberg - Westouter Keer terug naar de Middeleeuwen, klim op de rug van een paard voor een spelletje ringsteken en word onoverwinnelijk door zo snel mogelijk de ring naar beneden te halen. Een uitdagend spel voor jong en oud. Nadien kun je op adem komen bij een drankje. De paarden zijn aangepast aan het niveau van de ruiter; zowel ervaren als onervaren ruiters komen zeker veilig terug op de grond. Baanbolling 2,50 pp consumptie inbegrepen Au Chalet - Kemmel, A La Basse Ville - Wulvergem, De Vaderlander - Westouter Twee ploegen, met evenveel spelers, nemen het tegen elkaar op. De rode ploeg start en probeert bollen naar het doel te rollen. De blauwe ploeg probeert op zijn beurt om dichter bij het doel te geraken door de rode bollen van de baan te bollen. De ploeg die het dichtst bij het doel geraakt, wint. Tips voor groepen 2014 27
diverse Volksspelen vanaf 20p: 4 pp, consumptie inbegrepen < 20p: 35 + 2 pp consumptie 2 uur Dranouter Centrum - Dranouter Boerengolf Ongedwongen ontspanning met authentieke volksspelen in een leuk kader. Een parcours van een 10-tal spelen neemt je mee naar de tijd van toen. Bollen door de uil, neusring, sjoelbak, trekbiljart, stelten, ringwerpen, knikkerbak, enz. De volks spelen kunnen bij mooi weer buiten gespeeld worden. Speluitleg en scorekaartjes voorzien om het in kleine ploegjes tegen elkaar op te nemen. 4,50 pp consumptie inbegrepen 2 pp voor schoolgroepen Dranouter Centrum- Dranouter Boerengolf is een volkse variant op het gewone golfen. Het spel bestaat erin om een parcours af te leggen in zo weinig mogelijk slagen. De golfbal is echter net iets groter dan gebruikelijk en ook de golfstick spreekt tot de verbeelding. Pret verzekerd. KUBBS 2,50 pp consumptie inbegrepen De Lockedyze - Kemmel Het spel Kubbs is niet zomaar gooien met stokken maar werd door de Zweden bedacht en zou volgens een legende zelfs een oud Vikingspel zijn. Het doel van het spel kubbs is de koning om te gooien, nadat alle veld- en basiskubbs zijn omgegooid. Kubbs speel je best in twee teams. De werpstokken worden steeds onder hands in de lengterichting geworpen. Het team dat de koning omver werpt, heeft het spel gewonnen. BLAASPIJPSCHIETEN 5,50 pp Picon of Guinness inbegrepen Redmond s Irish Pub - Loker Een volksspel voor jong en oud met een natuurlijk avontuurtje. Gebaseerd op een oude traditie van natuur mensen in het kader van overleven. Ieder deelnemer maakt zijn eigen pijltje uit papier terwijl er wordt geproefd aan een cola van de Franse grens (Picon Maison) of een Pint Guinness. Eenmaal de pijltjes afgewerkt, kan het schieten beginnen. Het zachte wapen klaar maken, goed inademen, concentreren en schieten. Ieder deelnemer mag één keer testen vooraleer het spel begint. 28 www.heuvelland.be
Zin in iets anders? Mag het voor jullie groep wel eens iets anders zijn? Voor een ritje met een kabelbaan hoef je niet naar de Alpen te gaan. Ook Heuvelland heeft een kabelbaan en wel de enige in Vlaanderen. Tijdens een ritje met kabelbaan Cordoba kan je genieten van een subliem uitzicht over de wijnvelden van Heuvelland. Familiegroepen met kinderen kunnen ook hun hartje ophalen in Heuvelland, tijdens een leuke boswandeling bv. met de ezeltjes Isidoor en Alidor. Gegarandeerd lachende gezichtjes als de kinderen de ezeltjes mogen borstelen en helpen opzadelen. Een tocht met de huifkar is de ideale manier om je te verplaatsen in Heuvelland. Ondertussen snuif je de buitenlucht op, geniet je van de prachtige land schappen en kan je gezellig bijpraten met familie of vrienden. Kabelbaan Cordoba - westouter volw: 4 pp - kind: 3,50 pp (groep vanaf 20p) Ezelpad - westouter Verschillende wandelingen mogelijk prijs op aanvraag Huifkarren prijs op aanvraag Philippe Pyck - Nieuwkerke José Desodt - Voormezele Tips voor groepen 2014 29
De Eerste Wereldoorlog in en rond Heuvelland Heuvelland draagt zichtbaar de sporen van de Eerste Wereldoorlog. De bloedigste wapenfeiten op het grondgebied Heuvelland waren de Mijnenslag van 7 juni 1917 en de Slag om de Kemmelberg in april 1918. De talrijke bunkers, mijnkraters, luisterschachten, militaire begraafplaatsen en oorlogsmonumenten zijn blijvende littekens die het verhaal van de Eerste Wereldoorlog in onze contreien vertellen. 30 www.heuvelland.be
Gratis film over de ondergrondse oorlogsvoering film 20 min., max 25 pers., toeristische dienst gratis Zero Hour was de codenaam van een militaire operatie in 1917. De documentaire is vernieuwend in alle opzichten. Het is een combinatie van luchtbeelden, live opnames, archief materiaal en re-enacting. De documentaire is een globale kennis making met de onder grondse oorlogs voering en de voor bereidingen van 7 juni 1917. In de filmzaal kan u ook kennis maken met een gedetailleerde maquette die het verhaal van Spanbroekmolen bijzonder goed illustreert. Loopgraven, bunkers en luisterschachten 60 min. 2,50 pp, 1 pp voor scholen De Duitse loopgravensite Bayernwald in Wijtschate ligt op een hoogte van 40 meter en heeft hierdoor een grote militair-strategische waarde. Legers op een hoogte of heuvel hebben immers een beter zicht op het front. Zo kan men de kanonnen trefzeker richten en de eigen stellingen makkelijker verdedigen. Vandaar dat Franse en Beierse soldaten in november 1914 een verbeten strijd leverden om het bezit van deze site. De Duitsers wonnen het gevecht en vanaf dat moment noemden ze de plaats Bayernwald. Van 1914 tot de zomer van 1917 bouwen zij hun Bayernwald uit tot een onneembare vesting. Wat nu nog te zien is, maakt ongeveer 10% uit van wat het in 1917 geweest is. Tips voor groepen 2014 31
Werken en slapen in de heuvel 30 min. gratis Frans monument en massagraf Tijdens de Eerste Wereldoorlog was de Kemmelberg de Britse observatiepost bij uitstek. Vanop de heuveltop had men een volledig overzicht op de frontlijn die liep van Mesen over Wijtschate naar Ieper. In de bunkers van de Lettenberg zijn ver schillende Britse ondergrondse hoofd kwartieren gegraven met bijhorende slaap plaatsen. 30 min. gratis Bij regenweer niet toegankelijk voor bussen Op en rond de Kemmelberg leveren Franse en Duitse soldaten vanaf april 1918 een harde strijd De Slag om de Kemmelberg. De verbeten strijd kostte het leven van 200.000 soldaten, waarvan minstens 82.000 Fransen. Het massa graf kwam er aan het einde van de oorlog. Na de slag bleef een groot aantal lijken op het slagveld achter. Niet-geïdentificeerde Franse gesneuvelden kregen in dit massagraf hun laatste rustplaats. De obelisk boven op de Kemmel berg stelt de Romeinse godin Victoria voor. De figuur kijkt naar de obelisk op het massa graf. the Pool of Peace 30 min gratis De Pool of Peace is nu een prachtig stukje natuur. De site heeft echter een wrede achtergrond. De krater is een litteken van de Mijnenslag. Op 7 juni 1917 brachten de Britse troepen 19 ondergrondse mijnen tot ontploffing van Hill 60 tot Ploegsteert. De ontploffingen zorgden voor enorme kraters in het landschap. De grootste en meest indruk wekkende krater is de Pool of Peace, met een diepte van 12 meter en een diameter van 129 meter. 32 www.heuvelland.be
Bezoek aan een commonwealth begraafplaats WO I nader bekeken 30 min. gratis Een bezoek aan een Commonwealth begraafplaats is een indrukwekkend verstillingsmoment. De karakteristieke witte grafstenen tekenen de hele Westhoek. Van kleine plekjes tot indrukwekkend grote begraaf plaatsen, soms midden in de velden, overal kom je ze tegen. Een bezoek maakt de gevolgen van de oorlog tastbaar. De gesneuvelden, jong en oud, hebben vele nationaliteiten. www.cwgc.org Bezoek Loker met een gids 2 uur 50 Dit kleine vredige dorp langs de westelijke zijde van Kemmel was in 1916 de rust plaats voor duizenden Ierse soldaten. Ze vochten in de loopgraven langs de andere kant van de heuvel tegen bolwerken als Spanbroekmolen of Petit Bois. Talloze uren brachten ze in Loker door terwijl ze zich weer opkalefaterden, parades en trainingen hielden, rouwden om verloren kameraden, baden voor redding en verlangden naar huis. In Loker werden ze opgelapt in de hospitalen of gingen ze dood. We bezoeken Locre church yard en het vroegere klooster gekend onder de naam The hospice. Dichtbij vind je er het graf van majoor William H.K. Redmond, een Ierse nationalist, die als lid van het Parlement de Britse kroon diende. Dit graf is niet alleen een uniek relict van het Westelijk front tijdens de Groote Oorlog, voor Ierland betekent dit ook het einde van een politiek tijdperk. Bezoek kemmel met een gids 2 uur 50 Op het kerkhof van Kemmel rust sergeant Albert John Russell. Hij diende in het 5de Bn Royal Irish Lancers en werd gedood op 30 oktober 1914 gedurende de Eerste slag bij Ieper. Eén dag later sneuvelt kapitein Charles P. O Brien-Butler in Wijtschate. Hij diende in dezelfde eenheid. De bekende Engels-Ierse ruiter wordt begraven in Bailleul. Charles jongere broer Capel sterft op 7 juni 1917 tijdens de Slag om de Tips voor groepen 2014 33
heuvelrug van Mesen-Wijtschate. Hij is begraven op Kemmel Château British cemetery. Dat is ook de begraafplaats van 11 sappers die een jaar eerder stierven. Ze werden levend begraven diep in de Ieperse klei terwijl ze de grootste artificiële ontploffing uit de mensheid tot dan toe voorbereidden. Ontdek alles over Zero Hour, het voorspel van de hel van Passendale. Bezoek Wijtschate Croonaert met een gids 2 uur 50 Croonaert Chapel British Cemetery ligt in niemandsland. Deze kleine Commonwealth Begraafplaats werd in 1917 aangelegd en was de laatste rustplaats voor zowel Britse als Duitse soldaten. Dit gebied links van de Hollandse Schuur kraters is heel interessant omdat het de bezoeker helpt te focussen op de strategieën en objectieven van zowel Britten als Duitsers. Het graf van Chang Chi Hsuen onthult het zel den vertelde verhaal van de Chinese arbeiders. De gids besteedt ver volgens aandacht aan het verhaal van de site Bayernwald gekend als de best verdedigde Duitse sector in Vlaanderen. Helden in Heuvelland 110 2u wandeling ± 4 km max.20-25p gidsbegeleiding mogelijk in NL, Fr, Eng Sinds Queen Victoria in 1856 voor het eerst het Victoria Cross toekende aan een Britse soldaat, kregen slechts zo n 1350 Britse soldaten deze eer. Opvallend is dat bijna de helft van deze medailles tijdens WO1 werden uitgereikt. Eén van deze helden was J.J. Crowe. Zijn onwaar schijnlijke verhaal krijg je tijdens een wande ling door het Heuvellandse dorp Nieuwkerke. De gids heeft ruim aandacht voor de hevige gevechten in april 1918 en staat niet enkel stil bij VC-winner Crowe, maar ook bij enkele verhalen van andere jongens die in 14-18 tot helden werden gekroond. 34 www.heuvelland.be
Relict uit de Koude Oorlog 1u30 2,5 pp 26 jarigen 1 pp gids 50 max. 25 personen per groep, grotere groepen worden opgesplitst alleen op dinsdag en zaterdag scholen ook op donderdag op reservatie In 1953 besluit de NAVO, in volle Koude Oorlog en in het grootste geheim, drie luchtafweerbunkers te bouwen om een antwoord te bieden aan de groeiende Sovjetdreiging. Eén ervan bevindt zich in de Kemmelberg. Vanaf de jaren 60 werd deze gebruikt als commandobunker, voor oefeningen en in geval van crisis of conflict. Het museum legt uit hoe de periode van warme vrede, waarin de wereld soms gevaarlijk dicht aan de rand van een derde wereldoorlog stond, uiteindelijk uitmondde in de éénmaking van een Europa waarin de vrede centraal staat. De commandobunker telt ongeveer 80 trappen. Er is geen lift. De commandobunker is niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Tips voor groepen 2014 35
Landschaps wandelingen Wandelingen in landschappen van topniveau, met een gezonde mix van natuur en landschap, cultuur, geschiedenis, ecologie, landschaps beleving, wonen en werken op het platteland Elk aanbod duurt naar keuze twee of drie uur (5 tot 8 km), een combinatie van meerdere blokken tot een volle dag is mogelijk. Een goede fysieke conditie en stevig, slijkvast schoeisel zijn nood zakelijk. Beleef in Heuvelland een prachtig stuk Vlaamse natuur! gegidst wandelen door Heuvelland en Mesen gids: 50-75 De Rodeberg en zijn zijflanken Een landschapswandeling richting Douvevallei en de Klein Rijselhoek, met uiterst mooie vergezichten op Noord-Frankrijk. Je komt ook langs een aantal bronbosjes en natuurreservaten. ProvincieDomein De Kemmelberg Een prachtige wandeling doorheen weilanden, over glooiingen en langs de wijn gaarden. Je ontdekt niet alleen ecologisch waardevolle elementen, maar ook de sporen van de Eerste Wereldoorlog. Schitterende panorama s krijg je er gratis bij. 36 www.heuvelland.be
Nieuwkerke Een unieke wandeling met accenten op de Geuzentijd. Je passeert langs het uitkijkpunt De Walletjes, de oude heirweg, het Groot Westhof, maar ook de schitterende natuur in en om Nieuwkerke komt aan bod. Mesen en Wereldoorlog 1 Bij deze verkenning van Mesen staat de Eerste Wereldoorlog centraal. Je leert er het landschap lezen vanuit een oorlogsdagboek en stapt door de frontlijnen. Vanuit Westouter flirten met de grens Op deze schreveroute wandel je vanuit Westouter op en over de grens. In het landschap is deze grens echter niet te zien: de overgang van Vlaanderen naar Frans- Vlaanderen verloopt heel geleidelijk en zonder opmerkelijke contrasten. Natuursagen en legendenwandeling Ga op stap en ontdek de fantastische verhalenwereld van Heuvelland. Je snuift de sfeer op van de bosbewoners in het begin van de vorige eeuw. Sagen en legenden uit de tijd van toen lopen als een rode draad door de wandeling. De Zwarteberg en het park Marguerite Yourcenar Deze wandeling biedt een grondige verkenning van het Parc du Mont Noir waar Marguerite Yourcenar, de Franse schrijfster, een deel van haar kinder tijd door bracht. Ook de bredere bosomgeving met enkele bezienswaardig heden is in dit traject opgenomen. Tips voor groepen 2014 37
Frans-Vlaanderen De bergen stoppen niet aan de grens. Ook net over de schreve loopt het landschap door. Hier vind je Frans-Vlaanderen, doorkneed met tradities, levensvreugde en met een stukje mysterie. Contacteer Toerisme Heuvelland voor meer info over een uitstap in Frans-Vlaanderen. 38 www.heuvelland.be
Slim wandelen met je smartphone De gemeente Heuvelland en provincie West- Vlaanderen lanceren een smartphone-applicatie waarmee je het lokale wandelnetwerk op een originele en intelligente manier kan verkennen. De app is geënt op het wandelroutenetwerk. Je volgt een bepaalde knooppuntenroute en de app toont op een kaart bij welke punten er informatie voorhanden is. De info snijdt diverse thema s aan: WOI, natuur, landschap en dorpen. Ervaren lokale gidsen werk ten mee aan de samenstelling van de app. Bij verschillende punten op de route zie je interviews, foto s en filmpjes. Kortom: dankzij de app wandelt er altijd een ervaren gids met je mee. Hoe gebruik je de app? > Thematisch > De app selecteert die knooppunten die voor het gekozen thema relevant zijn. Zo kun je op de Kemmelberg kiezen voor de punten met verhalen over de Eerste Wereldoorlog, of je gaat voor punten die meer info geven over de specifieke natuurelementen van de streek. > Scannen > Je scant een QR-code op een paaltje van het wandel route netwerk. Je gaat vrij op ontdekking en op je pad ontmoet je paaltjes met een QR-code. Als je die scant, dan krijg je informatie over die bepaalde plek. Aan één plek kunnen verschillende verhalen (thema s) gekoppeld zijn. Zo sprokkel je gaandeweg allerlei weetjes over oorlog, natuur, bewoning, landschap... De app De Bergen is gratis te downloaden via Google Play en de App Store. (tip: gebruik de zoekterm De Bergen Heuvelland ) Partners: