Vlaams beleid omtrent het beheer van funerair erfgoed

Inhoud - Geïnventariseerd of beschermd? - Statuten erfgoed - Toelatingen - Beheersplan? - Onderzoekspremie - Erfgoedpremie Neerijse

Geïnventariseerd of beschermd? Is het kerkhof/grafteken beschermd? Is het opgenomen in een inventaris?

https://geo.onroerenderfgoed.be

https://inventaris.onroerenderfgoed.be

Statuten erfgoed Wat zijn de juridische gevolgen?

Inventaris vs. bescherming Soorten inventarissen Onder andere: Inventaris van bouwkundig erfgoed (IBE) Inventaris van houtige beplantingen met erfgoedwaarde (IHBE) IBE: Ommuurde begraafplaats Machelen, graf familie Rittweger IHBE: Kerkhofafscheiding met snoeivormen (Oppem)

Inventaris vs. bescherming Rechtsgevolgen opname in vastgestelde inventaris Zorg- en motiveringsplicht voor vergunningverlenende overheid Geen toelating van het Agentschap Onroerend Erfgoed voor uitvoering werken (sinds 1 januari 2017) IBE: Gemeentelijke begraafplaats Sint-Genesius-Rode IBE: Begraafplaats Nossegem, graf Pieter Braecke IBE: Stedelijke begraafplaats Vilvoorde, graf familie Hanssens

Inventaris vs. Bescherming Soorten beschermingen Monument Stads- of dorpsgezicht Cultuurhistorisch landschap Archeologische site Langdorp, Aarschot St-Martens-Bodegem, Dilbeek Sint-Pieters-Leeuw

Inventaris vs. Bescherming Rechtsgevolgen bescherming Behoudsbeginsels: in goede staat houden + niet ontsieren (OE-decreet) Sloopverbod monument (OE-decreet) Toelatingsplichten (OE-besluit + beschermingsbesluit) Behoud erfgoedwaarden (beschermingsbesluit) Beschermd monument: St.Pauluskerk met omringend kerkhof, Vollezele

Inventaris vs. Bescherming Beschermingsbesluit KB 23/10/1981 Dorpskern Sint-Martens-Bodegem

Toelatingen (beschermingen) Wat mag er (niet)? Wie beslist? En wat met archeologie?

Werken vrij van toelating Regulier onderhoud Passende consolidatie- en beveiligingsmaatregelen Nieuwe begravingen Ook andere werken kunnen vrijgesteld worden van toelating via de opmaak van een beheersplan. Opgelet! De erfgoedwaarden uit het beschermingsbesluit mogen niet geschaad worden door de werken (behoudsbeginsel). Het besluit kan bijkomende toelatingsplichten opleggen.

Vergunningsplichtige handelingen Voorbeelden: Kappen van bomen Sloop of bouw van een lijkhuisje Geen aparte toelating van Onroerend Erfgoed noodzakelijk. De vergunningverlener vraagt advies bij Onroerend Erfgoed. Beschermd dorpsgezicht: Dorpskern Sint-Ulriks-Kapelle (Dilbeek)

Toelatingsplichtige handelingen Voorbeelden: Verwijderen van een grafsteen Herstellingen van grafstenen of kerkhofmuren Heraanleg paden in een ander materiaal Wijzigen van de locatie van paden Beschermd dorpsgezicht: Sint-Pieterskerk en ommuurd kerkhof (Pellenberg, Lubbeek)

Toelatingsplichtige handelingen Monument: Toelatingsaanvraag bij Onroerend Erfgoed (of desgevallend bij de erkende onroerenderfgoedgemeente). Cultuurhistorisch landschap: Toelatingsaanvraag bij Onroerend Erfgoed (of desgevallend bij de erkende onroerenderfgoedgemeente) voor: wijzigingen aan paden en groenstructuren; wijzigingen aan constructies en gebouwen die vermeld staan in het beschermingsbesluit.

Toelatingsplichtige handelingen Stads- of dorpsgezicht: Werken melden bij de gemeente. College van Burgemeester en Schepenen beslist of er een toelatingsaanvraag bij Onroerend Erfgoed moet ingediend worden of niet. Uitzondering: Voor het plaatsen, slopen, verbouwen of heropbouwen van constructies en gebouwen in een stads/dorpsgezicht is altijd een toelating van Onroerend Erfgoed noodzakelijk.

Toelatingsplichtige handelingen Opgelet! 1) Er is altijd een toelating voor het ontgraven indien het gaat om een gesloten begraafplaats binnen een bescherming. 2) Bij een grootschalige ontgraving kan archeologisch onderzoek noodzakelijk zijn.

Reg.onderhoud grafsteen Restauratie grafsteen Grafsteen verwijderen Ontgraven Onderhoud groenaanleg en paden Wijzigen groenstructuren Wijzigen aanleg paden Nieuwe begraving Inventaris-item Monument Stads- of dorpsgezicht Geen toelating Geen toelating Geen toelating Geen toelating Geen toelating Geen toelating Geen toelating Geen toelating Geen toelating Toelating O.E. Toelating O.E. Toelating O.E. in bepaalde gevallen Geen toelating Toelating O.E. Toelating O.E. Geen toelating Geen toelating Toelating O.E. in bepaalde gevallen Toelating O.E. Toelating O.E. in bepaalde gevallen Geen toelating Toelating O.E. in bepaalde gevallen Toelating O.E. in bepaalde gevallen Geen toelating Cultuurhistorisch landschap Geen toelating Toelating O.E. in bepaalde gevallen Toelating O.E. in bepaalde gevallen Toelating O.E. in bepaalde gevallen Geen toelating Toelating O.E. Toelating O.E. Geen toelating

Beheersplan? Wanneer is een beheersplan aangewezen? Wanneer is het verplicht? Wie neemt het initiatief?

Wenselijk of verplicht? Het is nooit verplicht om een beheersplan op te maken. Nuttig omdat: 1) Ontwikkeling langetermijnvisie (20 jaar) in overleg met alle betrokken partners (herziening mogelijk) 2) Vertaling visie naar concrete beheersdoelstellingen en maatregelen (overzicht e werken) 3) Beheersplan als middel voor financiële planning 4) Voorafname bij premies bijzondere procedure

Wenselijk of verplicht? Noodzakelijke voorwaarde voor het verkrijgen van: Erfgoedpremie in beschermd landschap, stads/dorpsgezicht of beschermde archeologische site Verhoogde premie (ZEN-erfgoed, gemeente-eigendom) Premie voor combinatie van gespecialiseerde werken Beschermd landschap: Parochiekerk Sint-Pieter met omringend kerkhof Sint-Pieters-Leeuw

Inhoud beheersplan art. 8.1.4. Onroerenderfgoedbesluit 16 mei 2014 1) Identificatie 2) Historische nota 3) Inventarisatie van de erfgoedelementen 4) Situering en beschrijving van de erfgoedwaarden en de juridische toestand 5) Visie op het beheer 6) Opsomming en verantwoording van de concrete richtlijnen, maatregelen en werkzaamheden 7) Voorstel evaluatie 8) Bijlagen en lijsten

Onderzoekspremie Wat wordt er onderzocht? Hoeveel bedraagt de premie?

Onderzoekspremie Opmaak van een beheersplan Het uitvoeren van voorafgaand onderzoek bvb. historisch-archivalisch, bouwtechnisch, materiaaltechnisch, stabiliteitstechnisch, archeologisch onderzoek. Onderzoek naar de kwaliteit van de houtige beplanting met erfgoedwaarde en de groeiplaats ervan Bestemmings- en herbestemmingsonderzoek 80% premie, max. 25 000 euro werken (BTW incl.)

Erfgoedpremie Welke werken komen in aanmerking? Hoeveel bedraagt de premie?

Erfgoedpremie Voor werkzaamheden in functie van de erfgoedwaarde (zowel onderhoud als herwaardering) Dorpsgezicht: Sint-Pieterskerk en ommuurd kerkhof (Pellenberg) Monument: Sint-Jan-de-Doperkerk en ommuurd kerkhof (Tildonk) Monument: Sint-Pieter-en- Pauluskerk met ommuurd kerkhof (Neerijse)

Erfgoedpremie Wel: Hervoegen kerkhofmuur, snoei toegangsdreef, herstel historisch kasseiwegje, herschilderen letters, steenherstelling monumentaal graf, Monument: Grafteken Henry Van de Velde (Tervuren) Niet: Niet-erfgoedgebonden onderhoud, ontsluitingswerken, het opnieuw aanbrengen van niet meer aanwezige waardevolle elementen, informatiebord, Dorpsgezicht: Onmiddellijke omgeving St-Stefanuskerk (Nederokkerzeel)

Erfgoedpremie Dorpsgezicht: Onmiddellijke omgeving Sint-Stefanuskerk (Nederokkerzeel) Monument: Sint-Pieter-en- Pauluskerk met ommuurd kerkhof (Neerijse) Dorpsgezicht: Dorpskern, meer bepaald de onmiddellijke omgeving van Sint-Pieterskerk (Bertem)

Erfgoedpremie 40% premie (basispremie) 60% premie voor ZEN-erfgoed 80% premie voor gemeente-eigendommen Standaardprocedure: max. 25 000 euro incl. btw Bijzondere procedure: geen plafondbedrag Opgelet! Erfgoedpremie enkel mogelijk voor beschermd onroerend erfgoed, niet voor inventarisitems.

Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant Diestsepoort 6 bus 94 3000 Leuven vlaams-brabant@onroerenderfgoed.be 016/66.59.00 www.onroerenderfgoed.be