JAARVERSLAG BRAINPORT SCHOLEN 2016
DOELSTELLINGEN EN WERKWIJZEN De doelstelling van de Brainportscholen is Brainportonderwijs invoeren in de lesprogramma s van het voortgezet onderwijs in de Brainport Regio, zodat leerlingen beter zijn voorbereid op hun vervolg (studie) keuzes en een betere aansluiting op de arbeidsmarkt vinden, bij voorkeur in de Brainport Regio. Brainportscholen delen een gezamenlijke visie op de ontwikkeling van het onderwijs in de Brainport Regio, waarin omgevingsgericht en contextrijk onderwijs, de ontwikkeling van 21st century skills belangrijke kernbegrippen zijn en waarin onderzoekend, ontwerpend en ondernemend leren centraal staat. Hiertoe wordt intensief samengewerkt met bedrijven en instellingen o.a. in de vorm van stages, opdrachten, gastlessen en bedrijfsbezoeken. De schoolleiders van de Brainportscholen komen één keer per maand bij elkaar om de gang van zaken te bespreken en nieuwe ontwikkelingen te initiëren. Diverse werkgroepen delen ontwikkelde projecten en andere producten, die gericht zijn op de doelstellingen van Brainportonderwijs, met elkaar of werken samen aan de ontwikkeling van nieuw onderwijs. In 2016 waren werkgroepen actief rondom de thema s onderwijsinnovatie, ICT, internationalisering, kwaliteitscultuur en onderwijsactiviteiten. In het najaar werd een netwerk van coördinatoren van de Brainportscholen in het leven geroepen. ACTIVITEITEN VAN DE SCHOLEN Belangrijke Brainportactiviteiten in het curriculum/aanbod van de individuele Brainportscholen : q Brainportweken; q projecten rondom ondernemendheid en ondernemerschap zoals Jonge Ondernemers, Good Companies, Entreprenasium- of Econasiumprojecten; q contextrijke projecten met bedrijven (o.a. met Philips Healthcare, ASML, Automotive Campus, Best architecten, Rabobank, Stichting Duurzaam Best, VDL); q versterkt talenonderwijs; q internationaliseringsactiviteiten; q de ontwikkeling van nieuwe vakken (o.a. techna, Science, Brainport en Techniek, Brainport en Wetenschap); q uitvoeren van bedrijfsopdrachten; q de inrichting van transfercentra; q de invoering van productontwerpen als schoolexamenvak. Voor meer informatie over bepaalde activiteiten zie Samenwerking met Brainport Development. In september 2016 werd voor de eerste keer een bijeenkomst georganiseerd voor nieuwe docenten van de Brainportscholen. Het doel van deze bijeenkomst was om hen bekend te maken met bijzondere kenmerken van de Brainport Regio en met de gezamenlijke visie op Brainportonderwijs. SCHOLING Brainportonderwijs vraagt van docenten dat ze nieuwe competenties en nieuw gedrag ontwikkelen. Om de docenten op dat terrein verder te scholen heeft de Eindhoven School of Education (ESoE) in samenwerking met de eerste lichting Brainportscholen (Strabrecht College, Jan van Brabant College en Heerbeeck College) in het schooljaar 2015-2106 een scholingstraject verzorgd op het gebied van ondernemend, onderzoekend en ontwerpend leren. In dit scholingstraject is gewerkt aan een aantal thema s die relevant zijn voor Brainportonderwijs. Daarnaast heeft elke deelnemer aan een eigen concreet product gewerkt. De nascholing heeft plaats gevonden in twee groepen. De groep Ontwerpen van Brainportonderwijs telde 20 deelnemers. Aan de scholingsgroep Wat is goed voor Brainportonderwijs namen zeven docenten van de drie scholen deel. - 2 -
De onderdelen van beide modules waren: q het betrekken van de omgeving bij het curriculum; q leerdoelen stellen voor contextrijk onderwijs; q beoordelen van competenties; q coachen. De tweede module kende daarnaast ook nog een kennismaking met TRIZ (Theory of Inventive Problem Solving). De Bèta-docenten van de drie Brainportscholen (Eckartcollege, Dr.-Knippenbergcollege en Varendonck College), die ook Technasium zijn hebben veelal de opleiding Onderzoeken en Ontwerpen gevolgd. WORKSHOP BRAINPORTONDERWIJS OP NATIONAAL CONGRES LESGEVEN Op 1 december werd door Josette Linssen, Leenderd van der Deijl samen met enkele docenten en leerlingen een workshop over Brainportonderwijs verzorgd op het Nationaal Congres Lesgeven in Amersfoort. SAMENWERKING MET BRAINPORT DEVELOPMENT Brainport Development ondersteunt in de verdere ontwikkeling van het concept Brainportscholen door verbinding met bedrijven tot stand te brengen en verschillende activiteiten te organiseren. Hieronder een overzicht van alle activiteiten in samenwerking met Brainport Development: EINSTEIN PLUS Op basis van het in 2015 gesloten samenwerkingsconvenant tussen Brainport Development en het Perimeter Institute in Waterloo (Canada) namen in 2016 drie natuurkundedocenten van de Brainportscholen (Heerbeeck College, Lorentz Casimir Lyceum en het Jan van Brabant College) deel aan de prestigieuze Einstein plus Summer Course in Waterloo. Daarnaast verwierf een docent van het Heerbeeck College toegang tot het programma via de open inschrijving. Het Perimeter Institute is wereldwijd een van de toonaangevende onderzoeksinstellingen op het gebied van theoretische natuurkunde. Einstein Plus is een intensieve workshop van één week. Het programma is bedoeld voor docenten van een middelbare school die zich bezig houden met moderne natuurkunde, zoals kwantum fysica, de relativiteitstheorie en kosmologie. YOUNG BRAINPORT EXPERIENCE PROGRAMME De Nederlandse technologische industrie heeft de komende jaren een steeds grotere behoefte aan voldoende gekwalificeerd personeel. Omdat werkgevers in dezelfde wereldwijde vijver van talent vissen, merken we dat de concurrentie verhevigt. Hierdoor is het van belang om mensen met buitengewoon talent al in een vroege fase te bereiken. Het Young Brainport Experience Programme heeft als doel het sourcen, ontwikkelen, boeien en binden van jong regionaal en wereldwijd toptalent voor de economische groei van Brainport en Noord-Brabant en bestaat uit twee onderdelen: 1. Young Brainport Class of Excellence De Young Brainport Class of Excellence is een Honours Programme voor de excellente leerlingen van de Brainportscholen en wordt gedurende het schooljaar bovenop het bestaande curriculum georganiseerd. Iedere Brainportschool mag minimaal één excellente leerling uit VWO-5 aandragen. Op basis van de motivatie van de leerling worden jaarlijks 12 leerlingen geselecteerd om deel te nemen aan het programma. Het programma heeft als doel de leerlingen bewust te maken van de technologische ontwikkelingen die plaatsvinden in de Brainport Regio door ze uit te dagen en hun horizon te verbreden. Er worden in totaal 8 bijeenkomsten georganiseerd op actuele regionale thema s zoals health, smart mobility, food en design. In het schooljaar 2015-2016 hebben de leerlingen onder andere een bezoek gebracht aan PSV, Maxima Medisch Centrum en het DAF Technology lab. Ter afsluiting waren de deelnemers aan de Class of Excellence aanwezig bij het 125-jarig bestaan van Philips. De lichting van schooljaar 2016-2017 is onder andere naar de Huijbregts Groep, Vanderlande en het Kempenhaeghe instituut voor slaap en epilepsie geweest. Daarnaast staan voor deze lichting in 2017 bezoeken gepland aan VanBerlo over Design & Technology en Smart Mobility bij de TU/e. - 3 -
KENNISFESTIVAL EINSTEIN PLUS 2016 YOUNG BRAINPORT CLASS OF EXCELLENCE -4-
DRIE NIEUWE ASPIRANT-LEDEN: SINT JORIS COLLEGE, PIUS X-COLLEGE EN HET ECKART COLLEGE YOUNG BRAINPORT SUMMER SCHOOL -5-
2. Young Brainport Summer School (YBSS) Geïnspireerd door de Summer Course die elk jaar in Canada wordt georganiseerd voor excellente natuurkundeleerlingen, werd er van 20 t/m 27 augustus voor de eerste keer een Young Brainport Summer School (YBSS) georganiseerd in de Brainport Regio. Aan deze cursus deden 40 talentvolle leerlingen van 15 tot en met 18 jaar mee, van wie er 30 van buiten Nederland afkomstig waren en 10 van de Brainportscholen. Ze bezochten high tech bedrijven, volgden interessante colleges over de technologische ontwikkelingen in de Brainport Regio en voerden tal van uitdagende opdrachten uit. De eerste editie was een groot succes. De leerlingen raakten geënthousiasmeerd en geïnspireerd door wat zij leerden en zagen op het gebied van natuurkunde maar ook door het beeld dat zij kregen van de Brainport Regio. In combinatie met een goede mix aan sociale activiteiten met talentvolle leeftijdgenoten, is de YBSS voor de deelnemers een life changing experience. Alle participerende bedrijven willen ook in 2017 deelnemen en 25% van de internationale deelnemers heeft aangegeven graag terug te keren naar de Brainport Regio voor studie of stage. De tweede editie van de YBSS zal plaatsvinden van 19 tot en met 26 augustus 2017. KENNISFESTIVAL LEREN IN BRAINPORT De Brainportscholen participeerden in het tweede Kennisfestival Leren in Brainport dat op 11 oktober door Brainport Development in het Evoluon werd georganiseerd. Ongeveer 400 docenten van de Brainportscholen namen deel aan dit jaarlijkse evenement. Tijdens dit festival maakten docenten kennis met allerlei onderwijskundige innovaties. Verder deelden docenten hun best practices op het gebied van omgevingsgericht onderwijs met elkaar en werden samenwerkingen gesmeed met het primair onderwijs. COMMISSIE VAN TOEZICHT De Commissie van Toezicht van de Brainportscholen bestaat uit vertegenwoordigers vanuit de overheid, ondernemingen en onderwijs, en heeft als taak het toezicht houden op de kwaliteit van het Brainportonderwijs op de scholen en op de toelating van nieuwe scholen tot het samenwerkingsverband van de Brainportscholen. De Commissie van Toezicht van de Brainportscholen bestond in 2016 uit de volgende personen: Imke Carsouw (Brainport Development), Jeroen op ten Berg (GBO), Jochem Otten (Cacaofabriek en Speelhuis), Jos Nelis (Philips), Martin van Acht (Tegema), Perry den Brok (ESoE), Sander Kern (gemeente Helmond) en vanaf november Jacqueline van Erp (Fontys). De Commissie van Toezicht van de Brainportscholen kwam twee keer bij elkaar, op 30 mei en op 28 november. De commissie heeft in 2016 een actieve rol vervuld bij de toelating van nieuwe leden en aspirant-leden. Individuele leden van de commissie hebben deelgenomen aan intakegesprekken op scholen die aspirant-lid wilden worden. Leden van de commissie van toezicht namen ook deel aan audits op scholen die aspirant-lid waren en volwaardig lid wilden worden. Het Lorentz Casimir Lyceum, het Van Maerlant College en het Frits Philips Lyceum-Mavo verkregen met ingang van het schooljaar 2016/17 de status van volwaardig lid van het samenwerkingsverband van Brainportscholen. Hiertoe werd besloten op basis van een zelfevaluatie door de betreffende scholen en audits die uitgevoerd werden door Peter Cox en Bert Feron. Het Dr. Knippenberg College (Helmond) en het Varendonck College (Asten/Someren) werden per 1 januari 2017 volwaardig lid. Op 28 november werd afscheid genomen van Jos Nelis als voorzitter van de commissie van toezicht. Hij verliet de commissie van toezicht omdat hij medio 2016 met (pre)pensioen was gegaan bij zijn werkgever (Philips). Hij werd als voorzitter opgevolgd door Martin van Acht. - 6 -
NIEUWE BRAINPORTSCHOLEN In het voorjaar werden net als in 2015 alle VO-scholen in de Brainport Regio aangeschreven en uitgenodigd om hun interesse kenbaar te maken in een actieve participatie in het samenwerkingsverband van Brainportscholen. De drie scholen die zich meldden, werden begin mei bezocht door een intakecommissie, bestaande uit Peter Cox, Ton Kox en een of meerdere leden van de commissie van toezicht. Daarna werden de scholen uitgenodigd om op 30 mei een presentatie te geven voor de kerngroep en de commissie van toezicht. Besloten werd dat het St. Joris College (Eindhoven), het Eckart College (Eindhoven) en het Pius X-College (Bladel) per september 2016 aspirant-lid zouden worden. FINANCIËN De organisatie van het financiële gedeelte van de Brainportscholen is nog gelijk aan die van afgelopen jaar. Dhr. G. Nillesen van het Jan van Brabant College is de penningmeester en het geld wordt beheert door de financiële afdeling van het Heerbeeck College. Zo blijft de controle op de financiën bij twee partijen liggen. Aan het einde van het boekjaar wordt aan de schoolleidersvergadering verantwoording afgelegd voor het gevoerde financiële beleid. Het tweede jaar van de Brainportscholen heeft financieel een positief jaar opgeleverd. Het jaarlijkse voorschot bleek voldoende om de gezamenlijke kosten af te dekken waardoor er geen extra bijdrage is gevraagd. Wel zijn er scholingstrajecten gevolgd die voor de deelscholen extra kosten hebben meegebracht. Het boekjaar 2016 werd ingegaan met een positief saldo van 257,64 en werd afgesloten met een positief saldo van 4.613,72. Dit bedrag wordt voor de verschillende scholen verrekend met het voorschot van 2017. Het voorschot blijft ook in 2017 3.000 per deelnemende school. In 2016 zijn er, naast kosten voor het secretariaat, kosten gemaakt voor catering bij diverse bijeenkomsten, folder- en promotiemateriaal en attenties. In 2016 is ook subsidie aangevraagd en toegekend vanuit Metropool Regio Eindhoven. Vanuit deze subsidie wordt het handboek Brainportschool samengesteld. Dit project loopt nog door tot eind 2017. - 7 -
Strabrecht College, Geldrop Heerbeeck College, Best Jan van Brabant College, Helmond Lorentz Casimir Lyceum, Eindhoven Van Maerlantlyceum, Eindhoven Dr. Knippenbergcollege, Helmond Frits Philips lyceum-mavo, Eindhoven Varendonck- College, Asten/Someren Eckartcollege, Eindhoven St. Joris College, Eindhoven Pius X-College, Bladel