Een lichamelijk roerend goed is een goed dat een materieel bestaan heeft en dat verplaatst kan worden (bv. : een televisietoestel, een wagen). De burgerlijke procedures inzake tenuitvoerlegging, en met name de inbeslagnemingen van lichamelijke roerende goederen, worden geregeld door de wet nr. 91-650 van 9 juli 1991 en het decreet nr. 97-755 van 31 juli 1992. De schuldeiser die over een uitvoerbare titel beschikt en die het bedrag dat hem door de schuldenaar verschuldigd is wenst terug te vorderen, kan een beslagmaatregel op zijn lichamelijke roerende goederen aanwenden. Op die manier zullen de in beslag genomen roerende goederen verkocht kunnen worden, en zal de schuldeiser het aan hem verschuldigde bedrag kunnen terugvorderen op de opbrengst van deze verkoop volgens de voor elk type beslag specifieke modaliteiten. In Frankrijk kunnen de lichamelijke roerende goederen op verschillende manieren in beslag worden genomen : de inbeslagneming-verkoop (I), het bewarend beslag (II), het beslag op landvoertuigen (III), het beslag op in een brandkast geplaatste goederen (IV), het beslag op de oogst op stam (V). De keuze van de toe te passen procedure is tegelijkertijd afhankelijk van het doel van de procedure (betaling van een geldsom of overhandiging van een goed), van het in beslag genomen voorwerp (een televisietoestel, een voertuig) maar ook van de lokatie ervan (woonruimte van de schuldenaar, brandkast). Buiten de specifieke voorwaarden voor elk van de burgerlijke procedures inzake tenuitvoerlegging op roerende goederen, die gedetailleerd zullen worden in de onderhavige fiche, zullen de gemeenschappelijke voorwaarden van alle uitvoeringsmaatregelen uiteengezet in fiche nr. 1 vervuld moeten worden. De schuldeiser dient alzo te beschikken over een uitvoerbare titel waarin een zekere, vaststaande en opeisbare schuldvordering wordt vastgesteld die voorzien is van de formule van tenuitvoerlegging. 1
De inbeslagneming-verkoop 1. KORTOM De inbeslagneming-verkoop is de procedure die de schuldeiser toelaat om één of meerdere lichamelijke roerende goederen toebehorend aan zijn schuldenaar te laten verkopen, en om het bedrag dat hem verschuldigd is terug te vorderen op de opbrengst van de verkoop. DEFINITIE De inbeslagneming-verkoop is de procedure die een schuldeiser de mogelijkheid biedt om de goederen van zijn schuldenaar in beslag te laten nemen teneinde deze te laten verkopen en om hiervan de prijs terug te vorderen. AANWENDINGSVOORWAARDEN VAN EEN INBESLAGNEMING-VERKOOP Om gebruik te maken van deze burgerlijke procedure inzake tenuitvoerlegging moeten bepaalde voorwaarden vervuld worden : - het beslag moet betrekking hebben op een lichamelijk roerend goed ; - het beslag moet betrekking hebben op voor beslag vatbare goederen. Artikel 14 van de wet van 9 juli 1991 en artikel 39 van het decreet van 31 juli 1992 stellen een lijst op van goederen die niet voor beslag vatbaar zijn ; - indien het beslag plaatsvindt in een woonruimte, is een machtiging van de rechter noodzakelijk indien het beslag strekt tot de invordering van een alimentatievordering waarvan het bedrag lager is dan 535 in hoofdsom. Daarentegen, indien de in te vorderen schuldvordering hoger is dan 535 in hoofdsom, dan zal het beslag zonder machtiging van de rechter kunnen worden uitgevoerd ; - de betekening aan de schuldenaar van een bevel tot betalen. Dit bevel is de akte via dewelke aan de schuldenaar wordt bevolen om zijn schuld te betalen. Deze akte wordt opgesteld door een gerechtsdeurwaarder die deze ter kennis van de schuldenaar brengt. De betekening van het bevel tot betalen aan de schuldenaar heeft tot doel om de verjaring te stuiten (de schuldenaar zal het verstrijken van de bepaalde tijd niet kunnen inroepen om te ontsnappen aan de uitvoering van zijn verbintenis) en om de verwijlinteresten te doen lopen. Er moet een akte van tenuitvoerlegging tussenkomen binnen de twee jaar vanaf de betekening van het bevel tot betalen, bij gebreke waarvan de schuldeiser zal moeten overgaan tot de betekening van een nieuw bevel tot betalen. DE INBESLAGNEMING De beslagverrichtingen beginnen na het verstrijken van een termijn van acht dagen vanaf de betekening van het bevel tot betalen. 2
Deze verrichtingen vinden plaats waar de in beslag te nemen lichamelijke roerende goederen zich bevinden. Zij worden uitgevoerd door een gerechtsdeurwaarder. Zij kunnen gebeuren in handen van de schuldenaar of in handen van de derde die de goederen zou bewaren voor rekening van de schuldenaar. In het kader van deze verrichtingen, zal de gerechtsdeurwaarder met name overgaan tot een inventaris van de goederen van de schuldenaar en zal hij een akte van beslag opstellen die de onbeschikbaarheid van de in beslag genomen goederen tot gevolg zal hebben. Na afloop van deze verrichtingen zal worden overgegaan tot de verkoop van de in beslag genomen goederen. GEVOLGEN VAN DE INBESLAGNEMING De verkoop van de in beslag genomen goederen kan in der minne gebeuren (op initiatief van de schuldenaar) of gedwongen (openbare verkoping). Men dient overigens te benadrukken dat zich, in de loop van de procedure inzake inbeslagneming-verkoop, verschillende incidenten kunnen voordoen. Een persoon die buiten de procedure staat kan immers de eigendom van het in beslag genomen goed inroepen, of de schuldenaar kan het onbeslagbare karakter van het in beslag genomen goed aanvoeren. 2. PRAKTIJK Er bestaan onbeslagbare goederen die worden opgesomd in artikel 14 van de wet van 9 juli 1991 en in artikel 39 van het decreet van 31 juli 1992. Artikel 14 van de wet van 9 juli 1991 Kunnen niet in beslag worden genomen : - 1 De goederen die de wet onbeslagbaar verklaart ; - 2 De provisies, bedragen en onderhoudsgelden, behalve voor de betaling van de kosten van levensonderhoud reeds voorzien door de beslaglegger aan de beslagen partij; - 3 De beschikbare goederen die door de erflater of de schenker niet vatbaar voor beslag werden verklaard, behalve, met de toestemming van de rechter en voor het erfdeel dat hij bepaalt, door de schuldeisers na de akte van schenking of bij de opening van het legaat ; - 4 De roerende goederen die noodzakelijk zijn voor het levensonderhoud en het werk van de beslagene en zijn gezin, tenzij voor de betaling van de prijs ervan, binnen de grenzen vastgesteld per decreet in de Raad van State en onder voorbehoud van de bepalingen van de zevende alinea dan onderhavig artikel; zij blijven echter vatbaar voor beslag indien zij zich op een andere plaats bevinden dan waar de beslagene verblijft of doorgaans werkt, indien dit waardevolle goederen zijn, met name omwille van het belang ervan, het materiaal ervan, de zeldzaam- 3
heid ervan, de ouderdom of het luxueuze karakter ervan, indien zij hun noodzakelijke karakter verliezen omwille van de hoeveelheid ervan of indien zij lichamelijke elementen van een handelsfonds vormen; - 5 De voorwerpen die onontbeerlijk zijn voor mindervalide personen of die bestemd zijn voor de verzorging van zieke personen. De goederen bedoeld in 4 mogen niet in beslag worden genomen, zelfs voor betaling van de prijs ervan, wanneer zij de eigendom zijn van de begunstigden van het welzijnswerk voor kinderen voorzien in de artikelen 150 tot 155 van het Franse wetboek Code de la famille et de l aide sociale. De onroerende goederen door bestemming kunnen niet in beslag worden genomen behalve het gebouw, tenzij voor betaling van de prijs ervan. Artikel 39 van het Decreet van 31 juli 1992 Voor de toepassing van artikel 14 (4 ) van de wet van 9 juli 1991, zijn niet vatbaar voor beslag aangezien deze noodzakelijk zijn voor het levensonderhoud en het werk van de beslagen schuldenaar en zijn gezin: - De kledij ; - Het beddengoed ; - Het linnengoed ; - De voorwerpen en producten die noodzakelijk zijn voor de lichamelijke verzorging en voor het onderhoud van de woning ; - De levensmiddelen ; - De huishoudelijke artikelen die noodzakelijk zijn voor de bewaring, de bereiding en de consumptie van de voedingsmiddelen ; - De toestellen die noodzakelijk zijn voor de verwarming ; - De tafel en de stoelen die het mogelijk maken om de maaltijden gezamenlijk te gebruiken ; - Een meubel om het linnengoed en de kleding in op te bergen en een meubel om de huishoudelijke artikelen in op te bergen ; - Een wasmachine om het wasgoed te wassen ; - De boeken en andere voorwerpen die nodig zijn voor de voortzetting van de studies of de professionele opleiding ; - De voorwerpen van kinderen ; - De persoonlijke of gezinsherinneringen ; - De huisdieren of waakdieren ; - De dieren bestemd voor het levensonderhoud van de beslagene, evenals de voedingsmiddelen die noodzakelijk zijn voor het kweken ervan ; De werkinstrumenten die noodzakelijk zijn voor de persoonlijke uitoefening van de beroepsactiviteit. Een telefoontoestel dat de toegang tot de vaste telefoondienst mogelijk maakt. 4
Het bewarend beslag (saisie-appréhension) Het bewarend beslag is een uitvoeringsmaatregel die de begunstigde schuldeiser van een leveringsplicht of teruggaveplicht toelaat om beslag te leggen op roerende goederen die de schuldenaar verplicht is hem te leveren of terug te geven, op grond van een uitvoerbare titel of een bevel van de rechter. DEFINITIE Deze burgerlijke procedure inzake tenuitvoerlegging laat de schuldeiser van een leveringsplicht of teruggaveplicht toe om beslag te leggen op de roerende goederen die de schuldenaar verplicht is hem te leveren of terug te geven, op grond van een uitvoerbare titel of een bevel van de rechter. DE INBESLAGNEMING De verrichtingen kunnen uitgevoerd worden ten aanzien van de schuldenaar of de derde die het desbetreffende goed voor rekening van de schuldenaar zou bewaren. Over het algemeen zal een bevel tot het leveren of teruggeven van het goed worden betekend, of een aanmaning om het goed af te leveren, naargelang de procedure wordt uitgevoerd ten aanzien van de schuldenaar of de derde houder. Deze akte wordt opgesteld door de gerechtsdeurwaarder die gelast is met de inbeslagneming. De gerechtsdeurwaarder zal overigens een akte van beslag opstellen. Eens de beslagverrichtingen werden uitgevoerd, wordt het in beslag genomen goed overhandigd aan de schuldeiser. 5
Het beslag op landvoertuigen 1. KORTOM Het beslag op landvoertuigen omvat twee soorten procedures : De verklaring aan de prefectuur Deze uitvoeringsmaatregel strekt ertoe de schuldenaar te ontzetten uit het recht om over zijn landvoertuig te beschikken, en met name, om hem te verhinderen dit te verkopen. Deze maatregel is nuttig indien het onmogelijk is om het voertuig te lokaliseren. Het stilleggen van het voertuig Deze procedure strekt ertoe om de stillegging van het voertuig te bekomen. Deze maatregel kan over het algemeen beschouwd worden als een handelswijze voorafgaand aan de inbeslagneming-verkoop of het bewarend beslag van het voertuig. Deze blijkt in het bijzonder noodzakelijk wanneer het voertuig gelokaliseerd is. 2. PRAKTIJK Er coëxisteren twee soorten procedures inzake het beslag op landvoertuigen : de verklaring aan de prefectuur en de stillegging van het voertuig. Deze twee procedures beogen niet dezelfde doelstelling en de keuze van de aan te wenden procedure zal met name afhankelijk zijn van het door de schuldeiser nagestreefde doel. De verklaring aan de prefectuur Deze procedure strekt ertoe om de schuldenaar te verhinderen om het voertuig over te dragen door middel van een verklaring gedaan aan de prefectuur. Deze verklaring veroorzaakt het verbod voor de prefectuur om een inschrijvingsbewijs af te leveren aan het desbetreffende voertuig. Deze verklaring is gedurende twee jaar van kracht. Zij is in het bijzonder nuttig wanneer het voertuig niet gelokaliseerd kan worden. De stillegging van het voertuig Het stilleggen gebeurt via een gerechtsdeurwaarder die een proces-verbaal van stillegging opstelt. Dit proces-verbaal geldt als beslag en maakt het voertuig dus onbeschikbaar. Dit kan derhalve noch verkocht worden en noch gebruikt worden als waarborg voor een schuld. 6
Vervolgens zal men, naargelang de schuldeiser het voertuig wenst te recupereren of wenst te laten verkopen, de procedure inzake inbeslagneming-verkoop of inzake bewarend beslag moeten toepassen. DE VERKLARING AAN DE PREFECTUUR Deze uitvoeringsmaatregel strekt ertoe de schuldenaar te ontzetten uit het recht om te beschikken over zijn landvoertuig, en met name, om hem te verhinderen dit te verkopen. Deze maatregel is nuttig indien het onmogelijk is om het voertuig te lokaliseren. DE STILLEGGING VAN HET VOERTUIG Deze procedure strekt ertoe om de stillegging van het voertuig te bekomen. Deze maatregel kan over het algemeen beschouwd worden als een handelswijze voorafgaand aan de inbeslagneming-verkoop of het bewarend beslag van het voertuig. Deze blijkt in het bijzonder noodzakelijk wanneer het voertuig gelokaliseerd is. 7
De inbeslagneming-verkoop van de in een brandkast geplaatste goederen De inbeslagneming-verkoop van de in een brandkast geplaatste goederen is de procedure die de schuldeiser toelaat om één of meerdere lichamelijke roerende goederen toebehorend aan zijn schuldenaar en geplaatst in een brandkast te laten verkopen teneinde het bedrag dat hem verschuldigd is terug te vorderen op de opbrengst van de verkoop. DEFINITIE De inbeslagneming-verkoop van de in een brandkast geplaatste goederen is een bijzondere inbeslagneming-verkoop die een schuldeiser toelaat om de goederen van zijn schuldenaar, die in een brandkast geplaatst zijn, in beslag te laten nemen teneinde deze te laten verkopen en zich te laten uitbetalen op de prijs. DE INBESLAGNEMING Deze inbeslagneming wordt uitgevoerd per betekening van een gerechtsdeurwaardersakte aan de derde-eigenaar van de brandkast (bank, hotel ). Dit beslag is tijdelijk. Zij strekt ertoe de toegang tot de brandkast buiten de aanwezigheid van de gerechtsdeurwaarder te verbieden. De definitieve inbeslagneming gebeurt op het ogenblik van de opening van de brandkast door de gerechtsdeurwaarder na overhandiging van een bevel tot betalen aan de schuldenaar. In de loop van deze procedure, gaat de gerechtsdeurwaarder met name over tot de inventaris van de in de brandkast geplaatste goederen en bepaalt hij de goederen die al dan niet het voorwerp zullen uitmaken van de beslagmaatregel. DE GEVOLGEN VAN HET BESLAG Na afloop van de beslagverrichtingen, wordt aan de schuldenaar gemeld dat hij over de mogelijkheid beschikt om over te gaan tot de verkoop in der minne (op zijn eigen initiatief) van de in beslag genomen goederen. Bij gebreke zullen deze dan het voorwerp uitmaken van een gedwongen verkoop (openbare verkoping). 8
Het beslag op de oogst op stam 1. KORTOM Het beslag op de oogst op stam is een bijzondere inbeslagneming-verkoop die de schuldeiser toelaat om de oogsten van zijn schuldenaar (eigenaar van de oogsten) in beslag te laten nemen teneinde deze te laten verkopen en het bedrag dat hem verschuldigd is terug te vorderen op de opbrengst van de verkoop. 2. PRAKTIJK Deze procedure wordt bepaald in de artikelen 134 tot 138 van het decreet van 31 juli 1992. De oogst op stam zijn natuurlijke of industriële vruchten die bestemd zijn om roerende goederen te worden (bv. : appels). Hoewel de oogst op stam juridisch gezien van onroerende aard is op het ogenblik van de uitvoering van het beslag, is deze evenwel onderworpen aan de regeling van de roerende uitvoeringsprocedures (omdat deze als roerende goederen bij vervroeging worden beschouwd). De schuldeiser moet in het bezit zijn van een uitvoerbare titel waarin een vaststaande en opeisbare schuldvordering op de schuldenaar wordt vastgesteld. De schuldenaar van de schuldeiser moet de eigenaar van de oogst zijn. Het beslag moet worden uitgevoerd binnen de zes weken die voorafgaan aan het gebruikelijke tijdstip van rijpheid. Het proces-verbaal van inbeslagneming wordt opgesteld door de gerechtsdeurwaarder en bevat, op straffe van nietigheid, de bepalingen van artikel 94, met uitzondering echter van de vermeldingen die vermeld worden in 2 van die tekst, dewelke worden vervangen door de beschrijving van het terrein waar de oogst gelegen is, met de oppervlakte ervan, de toestand ervan en de aanduiding van de aard van de vruchten (artikel 135 van het decreet van 31 juli 1992). De oogst wordt onder de verantwoordelijkheid van de schuldenaar geplaatst, die hiervan de bewaarder is. Echter, op verzoek van de beslagleggende schuldeiser, kan de uitvoeringsrechter een exploitatiebeheerder aanstellen. In overeenstemming met artikel 137 van het decreet van 31 juli 1992, wordt de verkoop aangekondigd door middel van affiches in het gemeentehuis en op de markt het dichtst bij de plaats waar de oogst zich bevindt. De verkoop gebeurt op de plaats waar de oogst zich bevindt, of op de dichtstbijzijnde markt. - Maart 2012 - Voor meer informatie, contacteer eje@europe-eje.eu Het EJE-project werd gecofinancierd door de Europese Commissie Dit document verbindt alleen zijn auteur. De Europese Commissie kan niet verantwoordelijk worden gesteld voor enig gebruik dat wordt gemaakt van de hierin opgenomen informatie. 9