RAPPORT VAN BEVINDINGEN VIERJAARLIJKS BEZOEK Basisschool De Vlieger Plaats : Hoensbroek BRIN nummer : 11LL C1 Onderzoeksnummer : 271780 Datum onderzoek : 17 maart 2014 Datum vaststelling : 5 juni 2014
Pagina 2 van 14
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING............................................ 5 2 BEVINDINGEN.......................................... 7 3 CONCLUSIE........................................... 11 BIJLAGE 1 OORDELEN................................... 13 Pagina 3 van 14
Pagina 4 van 14
1 INLEIDING Op 17 maart 2014 heeft de inspectie basisschool De Vlieger bezocht. Het bezoek is afgelegd vanwege de verplichting van de inspectie om scholen voor primair onderwijs ten minste eenmaal per vier jaar te bezoeken. Tevens is het bezoek meegenomen in de pilot geclusterde vierjaarlijkse bezoeken. In deze pilot zijn meerdere scholen van het bestuur bezocht in een periode van twee weken. De uitkomsten van alle geclusterde vierjaarlijkse bezoeken worden teruggekoppeld aan het bevoegd gezag. Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van het onderwijs op de school beoordeeld met een beperkte set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de school op belangrijke onderdelen onderwijs van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen, op de zorg en begeleiding en op de kwaliteitszorg. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven is tevens standaard gecontroleerd of de school voldoet aan bepaalde wettelijke voorschriften, waaronder de onderwijstijd. Bijlage 1 bij dit rapport bevat een overzicht van de indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. De bevindingen uit het onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek worden gebruikt om te bezien of het reeds aan de school toegekende basisarrangement kan worden gehandhaafd. Eventueel geconstateerde tekortkomingen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids en het schoolplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijk verplichte onderdelen in de schoolgids en het schoolplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Analyse van jaardocumenten en andere documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij: schooldocumenten, handelingsplannen en groepsplannen zijn bestudeerd; Pagina 5 van 14
enkele groepsbezoeken zijn afgelegd voor het beoordelen van de planmatige uitvoering van de zorg; gesprekken met de directie en de intern begeleiders zijn gevoerd; een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur, na afloop van het schoolbezoek, is gevoerd. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2012 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek op basisschool De Vlieger naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Pagina 6 van 14
2 BEVINDINGEN Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat op basisschool De Vlieger de kwaliteit van het onderwijs voor de onderzochte indicatoren op orde is. De eindresultaten zijn ruim voldoende en ook de tussenresultaten zijn van een voldoende niveau. Als de resultaten in een groep of voor een leerling lager zijn dan verwacht, wordt, na een nadere analyse een handelingsplan opgesteld en wordt er extra zorg gegeven. Daarmee is sprake van een voldoende leerlingenzorg. Ook de zorg voor kwaliteit is voldoende. De aanpak van de evaluatie van het pedagogisch en didactisch handelen zou als voorbeeld voor andere scholen kunnen dienen. De kwaliteit van het onderwijs op basisschool De Vlieger liet in eerdere onderzoeken meerdere belangrijke verbeterpunten zien. Dit betrof zowel de opbrengsten, de preventieve en curatieve zorg en de kwaliteitszorg. De school heeft na het vorige onderzoek onder leiding van een nieuwe directeur de schouders onder de schoolontwikkeling gezet. Tevens hebben enkele wisselingen in het team en bij de intern begeleiders plaats gevonden. Hierbij is volgens de directeur tevens een omslag gemaakt in denken: van 'wat kunnen onze leerlingen niet' naar 'wat hebben onze leerlingen nodig'. Uit dit onderzoek blijkt dat de school op de eerdere verbeterpunten een grote ontwikkeling heeft doorgemaakt. De school is dan ook trots op de duidelijke lijn in de onderwijsinhoudelijke schoolontwikkeling en de groei naar een meer professionele cultuur met onderling respect. Daar waar voorheen sprake was van 'eilandjes', wordt nu samengewerkt. Onderstaand een nadere toelichting op de kwaliteit van de opbrengsten, de begeleiding en zorg en de kwaliteitszorg. Toelichting Opbrengsten Voor het beoordelen van de opbrengsten aan het einde van de schoolperiode kan de inspectie zich baseren op de door de school afgenomen Eindtoets basisonderwijs. Alle leerlingen hebben deelgenomen aan de eindtoets. De eindresultaten lagen, gelet op de samenstelling van de leerlingenpopulatie, in 2011 en 2012 significant boven het landelijk gemiddelde en in 2013 en 2014 lagen ze boven het landelijk gemiddelde. De eindresultaten zijn gemiddeld als voldoende beoordeeld. Pagina 7 van 14
Ook de resultaten op de tussentijdse toetsen zijn gemiddeld als voldoende beoordeeld. De gemiddelde vaardigheidsscore van de meest recente toetsresultaten voor technisch lezen in groep 3 en 4 en rekenen en wiskunde in groep 4 en 6 en begrijpend lezen in groep 6 liggen boven de door de inspectie gehanteerde ondergrenzen. Basisschool De Vlieger volgt de sociaal-emotionele ontwikkeling met een landelijk genormeerd instrument. Uit de beschikbare gegevens blijkt dat de sociale competenties van de schoolverlaters op het verwachte niveau liggen. Begeleiding en zorg Basisschool De Vlieger volgt de prestaties en ontwikkeling van de leerlingen voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde met behulp van landelijk genormeerde en methodegebonden toetsen. Voor het vaststellen van de noodzakelijke begeleiding en zorg maakt de school gebruik van de strengere 'nieuwe' normering. In de groepen 1 en 2 worden de landelijk genormeerde toetsen aangevuld met gestructureerde observaties. Naast de toetsen neemt de school in groep 4, 6 en 8 een capaciteitentest af. Over het gebruik van de toetsen en de interpretatie van de gegevens zijn afspraken gemaakt en de intern begeleiders spelen een grote rol bij de borging daarvan. De school heeft er voor gekozen om haar preventieve en curatieve zorg vorm te geven volgens een handelings- en opbrengstgerichte benadering (HGW). De werkwijze van de school staat beschreven in het pedagogisch en didactisch begeleidingsplan. De school werkt al meerdere jaren met groepsplannen. Zo'n twee jaar geleden heeft de school vastgesteld dat het nog ontbrak aan een goede onderliggende (groeps-)analyse en is de school gestart met een verdere professionalisering op dit vlak. De leraren delen de leerlingen op basis van een analyse van de resultaten en de eigen observaties in in drie subgroepen (de ster-aanpak betreft de leerlingen die meer hulp van de leerkracht nodig hebben, de maan-aanpak is de basisgroep en de zon-aanpak betreft de leerlingen die na een korte instructie zelfstandig aan de slag kunnen). Die indeling en de globale hulpvraag van de leerlingen wordt vastgelegd in een groepsoverzicht. In groepsplannen wordt per leergebied en per subgroep het aanbod en de aanpak voor het komende half jaar gepland. Halverwege dit schooljaar heeft de school deze werkwijze uitgebreid door expliciet in de groepsplannen op te nemen welke groepsdoelen (verdeling percentage A, B, C, D en E-leerlingen) worden nagestreefd voor de betreffende periode. De preventieve zorg wordt aangevuld met curatieve zorg. Voor leerlingen met een forse leerachterstand (een E-score of twee keer een D-score zonder vooruitgang), voert de school een aanvullende analyse uit en stelt ze een Pagina 8 van 14
(groeps-)handelingsplan op. Alhoewel de analyse van voldoende niveau is, kan deze nog worden versterkt door een betere vastlegging van de conclusies uit een diagnostisch gesprek en de aanvullende analyse. Dit kan bijvoorbeeld door dit voor de betreffende leerlingen op te nemen in het groepsoverzicht. De handelingsplannen voldoen aan de te stellen eisen en worden (tussentijds) geëvalueerd. In deze plannen staat zowel de preventieve zorg (de ster-aanpak) als de curatieve zorg beschreven. In een enkel handelingsplan staat hoofdzakelijk preventieve zorg en is minder duidelijk welke curatieve zorg wordt geboden. Dit is een aandachtspunt voor de school. Kwaliteitszorg en voorwaarden De kwaliteitszorg is cyclisch van aard en op de zes onderzochte onderdelen van een voldoende niveau. Ook de voorwaarden voor kwaliteitsbeleid zijn voldoende aanwezig in de school. Basisschool De Vlieger heeft voldoende inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. In het schoolplan staan de belangrijkste kenmerken beschreven en daaraan gerelateerd zijn speerpunten geformuleerd. Dit betreft onder andere de vve-aanpak en schakelklas en het 'warme' pedagogisch klimaat. Hierbij hoort ook de bewuste aanpak van de directeur om toegankelijk te zijn voor alle ouders door 's ochtends leerlingen en ouders persoonlijk te verwelkomen en met ouders in gesprek te gaan. Verder evalueert de school de leerresultaten van de leerlingen (half-)jaarlijks, zowel op school- als groepsniveau. Op schoolniveau wordt gebruik gemaakt van de bestuursmonitor, waarbij de behaalde resultaten worden vergeleken met de inspectienormen en eigen bestuursnormen. Daarnaast worden de resultaten per leergebied en groep bekeken en indien noodzakelijk nader geanalyseerd. De school kan zich verder ontwikkelen door naast de bestuurs- en inspectienormen ook de schoolambitie voor de verschillende leergebieden vast te stellen en deze onderdeel te laten zijn van de evaluatie. De school heeft ook op een zeer systematische wijze haar pedagogisch en didactisch handelen geëvalueerd. Hierbij is een observatie-instrument gehanteerd waarin acht indicatoren zijn uitgewerkt in meerdere aandachtspunten. Voor de aandachtspunten zijn goede praktijken beschreven. Per indicator is een norm voor een voldoende oordeel geformuleerd, bijvoorbeeld door aan te geven welke of hoeveel aandachtspunten in ieder geval positief moeten zijn beoordeeld. Dit observatie-instrument is voor het eerst gehanteerd in januari-februari 2012 en in januari-februari 2014 voor de tweede keer. Van alle leraren is minimaal één les geobserveerd. In de evaluatie zijn op schoolniveau uitspraken gedaan over de kwaliteit van het pedagogisch en didactisch handelen. De evaluatie van het onderwijsleerproces is daarmee van ruim voldoende kwaliteit. De school kan deze evaluatie nog Pagina 9 van 14
verstevigen door ook 'oordelen' te geven op schoolniveau over bijvoorbeeld het aanbod, de onderwijstijd en de curatieve zorg. De school werkt op basis van de uitwerkingen in haar schoolplan en verbeterplannen planmatig aan de verbeteronderwerpen. Per ontwikkelitem wordt bijgehouden welke activiteiten (de DO's) zijn gedaan. Wel kan dit nog in kwaliteit winnen door de doelen van enkele verbeteronderwerpen expliciet uit te werken in observeerbaar leerkracht- en leerlinggedrag en vooraf vast te leggen welke actviteiten zijn gepland voor de komende periode. Vastgelegde afspraken, de uniforme groepsadministraties en de uitgevoerde klassenconsultaties getuigen van een voldoende borging van de kwaliteit van het onderwijsleerproces. De school informeert ouders over de resultaten en de ontwikkelingen van het onderwijs in respectievelijk de schoolgids en de informatieavond. Daarnaast rapporteert de school in een jaarverslag aan het bevoegd gezag en de medezeggenschapsraad. De verantwoording kan worden aangescherpt door eigen oordelen over de gerealiseerde onderwijskwaliteit en de behaalde leerresultaten op te nemen in de schoolgids of op de website. Ook de voorwaarden voor de kwaliteitszorg zijn in voldoende mate aanwezig. De schoolleiding stuurt de schoolontwikkeling, die is verbonden met de in het schoolplan beschreven onderwijsvisie, en kwaliteitszorg systematisch aan. Daarbij wordt gezorgd voor een professionele schoolcultuur door bijvoorbeeld de leerteams. De schoolleiding motiveert, faciliteert en biedt leraren ruimte. Daarbij spreekt de schoolleiding leraren aan op hun verantwoordelijkheid voor de (ontwikkeling van de) kwaliteit van onderwijs, de resultaten van de leerlingen en de eigen professionele ontwikkeling. Tevens worden het bestuur en de leraren, maar ook ouders en leerlingen bij de zorg voor kwaliteit en evaluatie van die kwaliteit betrokken. Pagina 10 van 14
3 CONCLUSIE Kwaliteit De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op basisschool De Vlieger op de onderzochte onderdelen op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de school op die gebieden geen tekortkomingen kent. Om die reden wordt het reeds aan de school toegekende basisarrangement gehandhaafd. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse, waarbij opnieuw de vraag aan de orde is of het toezichtarrangement eventueel moet worden aangepast. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 11 van 14
Pagina 12 van 14
BIJLAGE 1 OORDELEN In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2012. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Opbrengsten 1 2 3 4 5 1.1* De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2* De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. Begeleiding 1 2 3 4 7.1* De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg 1 2 3 4 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. Pagina 13 van 14
Zorg 1 2 3 4 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3* De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitszorg 1 2 3 4 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Voorwaarden voor kwaliteitszorg 1 2 3 4 10.1 De schoolleiding stuurt de schoolontwikkeling inclusief de kwaliteitszorg aan. 10.2 De schoolontwikkeling is verbonden met de visie op onderwijs, zoals geformuleerd in het schoolplan. 10.3 De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur. 10.4 Bij de zorg voor kwaliteit zijn bestuur, directie, team en andere belanghebbenden betrokken. Wet- en regelgeving Ja Nee NT1A NT2A NT4A NT4B De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). Pagina 14 van 14