Organisatieonderdeel Eenheid Den Haag Staf Beleids- en bestuursondersteuning LITI E Behandeld door Functie Postadres Bezoekadres Telefoon E-mail Martijn Reeser Beleidsadviseur Postbus 264 2501 CG Den Haag Burgemeester Patijnlaan 35 2585 BG Den Haag 070-424 43 92 martijn.reeser@haaglanden.politie.nl De leden van de lokale driehoek Den Haag Ons kenmerk Uw kenmerk In afschrift aan Datum Bijlage(n) Pagina 25-04-2014 0 1 Onderwerp Bestuurlijke rapportage verloop Geachte leden, Op 24 en 25 maart jongstleden vond de derde Nucleair Security Summit (NSS 2014) plaats in Den Haag. De top was de grootste internationale conferentie die ooit in Nederland is gehouden met tal van wereldleiders waaronder president Obama van de V.S., president Xi Jinping van China, president Merkel van Duitsland, premier Cameron van het Verenigd Koninkrijk en president Hollande van Frankrijk. Deze top was de grootste veiligheidsoperatie in het bestaan van de Nederlandse politie. Onderstaand rapporteer ik u op hoofdlijnen over het verloop van de (genomen) politiemaatregelen in Den Haag. Maatregelen in de voorbereiding Bij de voorgaande NSS-bijeenkomst (in Seoul in 2012) is de afspraak gemaakt dat Nederland de conferentie van 2014 zou organiseren. In september 2012 is dat gevolgd door het besluit in Nederland, dat de conferentie zelf in Den Haag gehouden zou worden, in het bijzonder in het World Forum. Daarnaast besloot de minister van Veiligheid en Justitie dat de NSS 2014 aangemerkt werd als Nationaal Evenement, waarmee een coördinerende en adviserende rol bij de NCTV lag. Bij de organisatie van grote demonstraties en evenementen is gangbaar dat de politie gebruik maakt van de SGBO-structuur (Staf Grootschalig en Bijzonder Optreden). Door de verwachte omvang en complexiteit van de NSS 2014 is daarbij direct naast de SGBO s in de eenheden ook een Nationaal SGBO (NSGBO) ingesteld. Vanaf het begin van de voorbereidingen van de NSS is tussen de verschillende diensten intensief samengewerkt. Partijen als NCTV, gemeente Den Haag, ministeries van Buitenlandse Zaken, Veiligheid & Justitie, Infrastructuur & Milieu en Defensie, politie en de Veiligheidsregio s hebben op verschillende niveaus met elkaar nauw samengewerkt om te komen tot een veilige conferentie. Vooraf zijn ook oefeningen gehouden om goed in te spelen op de diverse scenario s (calamiteiten en/of incidenten) waar in het kader van de NSS rekening mee werd gehouden. Binnen de eenheid Den Haag hebben politie, brandweer en GHOR samen met de oranje kolom (gemeenten) en met bijstand van partners (zoals de KMar en het Openbaar Ministerie) gewerkt in een zogenaamde SGBO-plus structuur. Dit hield in dat vanaf het begin van de voorbereidingen alle partners aangesloten waren bij de reguliere SGBO-structuur van de politie. Daarmee werd geborgd dat van meet af aan samenwerking plaatsvond tussen de functionarissen die tijdens de operatie het commando voerden en ook volgens de reguliere indeling van processen bij grootschalig optreden. Van hieruit kon ook snel opgeschaald worden naar de gebruikelijke GRIP-structuur, in geval dat een incident zich zou ontwikkelen tot een ramp of crisis. In de voorbereiding is de planvorming ook multidisciplinair opgesteld en doorleefd. Deze SGBO-plus-structuurzal de komende tijd intern door alle partijen verder worden geëvalueerd, maar op voorhand kan al gemeld worden dat deze structuur goed is bevallen.
Pagina 2/2 ** LI T I E Voorts hebben alle betrokken Veiligheidsregio s en gemeenten vooraf afgesproken dat de gemeente Den Haag / de Veiligheidsregio Haaglanden in the lead zou zijn. De burgemeester van Den Haag heeft daarbij in nauwe afstemming met de andere burgemeesters de rol van coördinerend burgemeester op zich genomen; niet alleen binnen Haaglanden, maar ten aanzien van beide Veiligheidsregio s binnen de eenheid. Verloop van de maatregelen De (veiligheids)maatregelen van de NSS kenden in tijd en aantal zoveel ijkpunten dat het nauwelijks meerwaarde biedt om die allemaal in detail te noemen. Daarnaast vonden ook evenementen plaats die los stonden van de NSS, maar daar wel verband mee hielden, zoals een staatsbezoek van de president van China en diverse werkbezoeken van delegaties uit de Verenigde Staten, Zuid-Korea, Kazachstan en Indonesië. Daarom wordt hieronder in het kort een overzicht gegeven van de belangrijkste gebeurtenissen: Opbouw Diverse bijeenkomsten met bewoners (vanaf najaar 2013) waarbij zowel bestuur en politieleiding een toelichting hebben gegeven op de maatregelen; Vanaf 10 maart 2014 is gestart met de opbouw van de hekken in het gebied rond het World Forum, met daarbij als uitgangspunt dat alle wegen (met name hoofdroutes) zo lang mogelijk in gebruik moesten blijven; Op vrijdag 21 maart 24:00 uur is de afsluiting van het beveiligd gebied rond het World Forum voltooid en kon zonder accreditatie het beveiligd gebied en conferentiecentrum niet meer betreden worden; Vanaf vrijdag 21 maart werden de maatregelen steeds zichtbaarder in de stad, bijvoorbeeld met ook steeds meer (zichtbaar) ingezet politiepersoneel; Zondag 23 maart 2014 Om 16:00 uur zijn diverse doorgaande wegen afgesloten, waaronder de N44, de A44 en enkele rijstroken van de A4. Ook de N14 werd gesloten; Om 16:00 uur werd een persconferentie gegeven door minister-president Rutte, de minister van Buitenlandse Zaken Timmermans en de Haagse burgemeester Van Aartsen; In de stad vonden diverse demonstraties plaats (zie verderop in deze rapportage); Maandag 24 maart 2014 Vanaf 12:00 uur: aankomst delegaties bij het World Forum; Start van de NSS-conferentie in het World Forum om 15:00 uur; In de stad vonden diverse demonstraties plaats (zie verderop in deze rapportage); Receptie en diner op Paleis Huis ten Bosch om 19:00 uur; Dinsdag 25 maart 2014 Vanaf 09:30 uur: Vervolg NSS in het World Forum; In de stad vonden diverse demonstraties plaats (zie verderop in deze rapportage); Om 16:00 uur afsluiting van de NSS 2014 met een persconferentie door president Obama en premier Rutte; Direct na de persconferentie en (daarmee) het vertrek van de laatste Heads of Delegations start met afbouw van de veiligheidsmaatregelen rond het World Forum; Om 20:00 uur openstelling van het World Forum voor bezichtiging door bewoners uit de directe omgeving. Om 24:00 uur beëindiging van de SGBO Den Haag NSS 2014. Woensdag 26 maart 2014 en afbouw Vervolg afbouw van de veiligheidsmaatregelen rond hotels en rond het World Forum. Voor 05:00 uur (planningstijd) waren de N14, A44, N44 en A4 weer (volledig) vrijgegeven. In de «waakzaam en dienstbaar»
Pagina 3/3 p m i T i e loop van de dag werden ook diverse (hoofd)routes in de stad Den Haag weer (deels) vrijgegeven, zoals de Johan de Wittlaan; Op 4 april is het laatste deel van het hekwerk verwijderd dat in het kader van de veiligheidsmaatregelen was geplaatst. Naslag In het kader van de veiligheidsmaatregelen heeft ook naslag plaatsgevonden. Dit proces is landelijk georganiseerd. Binnen de gemeente Den Haag heeft sinds de toestemming door het gezag, oftewel vanaf november 2013, naslag in de politiesystemen plaatsgevonden van bewoners en bedrijven die zich volgens de systematiek van het ringenstelsel bevonden in Beveiligingsring Twee. Diplomatieke objecten waren daarbij uitgezonderd. De gemeente Den Haag heeft daartoe 219 panden, waaronder 111 woonhuizen, aangeleverd voor naslag. Vanuit deze naslag zijn geen dreigingen geïdentificeerd. Bijzondere incidenten tijdens de NSS In algemene zin is het gehele evenement NSS conform het vooraf bepaalde draaiboek verlopen, al hebben tot het laatst toe wel wijzigingen plaatsgevonden door bijvoorbeeld extra bilaterale overleggen tussen Heads of Delegations of wijzigingen in aankomst en vertrek. Meest in het oog springend was daarbij de extra G-7 ontmoeting die op maandag plaatsvond op het Catshuis. Daar waar nodig heeft de politie op dergelijke spontane aanpassingen en verplaatsingen ingespeeld. Onderstaand wordt voorts nog stilgestaan bij enkele bijzondere incidenten die (uiteraard) buiten het draaiboek vielen: Lekkage dak World Forum Op zaterdag 22 maart werd geconstateerd dat in de grote zaal van het World Forum water lekte na een grote regenbui. Ter plaatse bleek dat niet kon worden volstaan met een kleine reparatie. In de nacht van zaterdag 22 op zondag 23 maart is met behulp van eenheden van defensie en brandweer het dak van het World Forum gerepareerd. Verdacht pakketje tram 17 Op maandagochtend 24 maart werd in tramlijn 17 een verdacht pakketje aangetroffen. Daarop is de tram (en directe omgeving) ontruimd en het pakketje onderzocht. De dienstregeling van de tram is slechts korte tijd stil gelegd en het pakketje bleek ongevaarlijk. Aanrijding delegatie India Een voertuig van de delegatie van India raakte maandag 24 maart betrokken bij een ongeval. Op dat moment bevonden zich geen delegatieleden in het voertuig, alleen de chauffeur. Bij het ongeval zijn geen gewonden gevallen. Renegade procedure Op maandag 24 maart werd een vrachtvliegtuig gesignaleerd vanuit Engeland dat voornemens was om zonder toestemming op Schiphol te landen. Het toestel is daarop boven het Nederlands luchtruim volgens geldende procedure begeleid en vervolgens in Duitsland geland. De luchtruimschending bleek het gevolg van een misverstand. Aanhouding station CS Op dinsdagochtend 25 maart merkten politiefunctionarissen op station Den Haag CS een man op, die zich verdacht gedroeg. De functionarissen hebben daarop de man staande gehouden. Bij fouillering bleek de verdachte diverse wapens en munitie in zijn tas mee te dragen. Nader onderzoek wees uit dat verdachte geen relatie had met de NSS, maar wel diverse antecedenten op gebied van overvallen en geweld.
Pagina 4/4 P&LITI E UAV s In de voorbereiding van de NSS is nadrukkelijk aandacht besteed aan de mogelijke dreiging van Unmanned Aerial Vehicles (UAV s), zoals drones. In de noodverordening die tijdens de NSS in Den Haag gold, zijn hierover bepalingen opgenomen. In totaal zijn in Nederland ten tijde van de NSS dertien meldingen/signaleringen van UAV s gedaan. Er zijn vijf van dergelijke objecten in beslag genomen en in vijf gevallen heeft de politie proces-verbaal opgemaakt (waarvan één binnen de eenheid Den Haag). Verbindingen (C2000) Gelet op het grote aantal gebruikers van het communicatiesysteem van de hulpdiensten (C2000) in een relatief klein gebied, is vooraf nadrukkelijk aandacht geweest voor het goed laten functioneren van het systeem, ook tijdens pieken. Zo is geïnvesteerd in voldoende beschikbare capaciteit en zijn functionarissen gewezen op een goede discipline bij het gebruik van het systeem. Gedurende de operatie is het netwerk ook continu gemonitord en is gestuurd op gebruikers en techniek. Dit heeft ertoe geleid dat er met C2000 in de aanloop naar en tijdens de NSS geen problemen zijn geweest. Alle verbindingen functioneerden continu naar behoren. Demonstraties Diverse organisatoren hadden demonstraties in Den Haag aangekondigd in de zin van de W.O.M voor zowel tijdens de NSS als in het weekend daarvoor. Zoals gebruikelijk heeft de politie al deze demonstraties zoveel mogelijk gefaciliteerd binnen de vooraf door het gezag vastgestelde bepalingen. Vooraf heeft de politie samen met de gemeente met de organisatoren van de demonstraties contact gehad om afspraken te maken. Van 23-25 maart 2014 vonden de volgende NSS-gerelateerde aangekondigde demonstraties plaats in Den Haag: Zondag 23-mrt-14 Locatie Organisatie demonstratie Geschat aantal deelnemers Tijd Malieveld Internat, vrouwenvereniging Iran + 30 11.00-16.00 uur Malieveld Bike around de Bomb + 35 12.00-13.00 uur (Fietstocht door de stad) Hobbemaplein naar Stop de NSS + 120 14.00-17.00 uur Spuiplein (demonstratieve loop) Stadhoudersplantsoen Stichting Steun Mensenrechten + 40 10.00-15.30 uur Maandag 24-mrt-14 Locatie Organisatie demonstratie Geschat aantal deelnemers Tijd Malieveld Gezamenlijke actie International + 200 10.00-17.00 uur Campaign for Tibet Malieveld * Frits ter Kuile + 60 11.00-12.30 uur Malieveld Nederlands Bezoeken Noord- + 15 14.30-17.00 uur Korea Vluchtelingen Vereniging Malieveld Uyghurse Vereniging in Nederland + 50 11.30-17.00 uur Malieveld Razed (situatie Egypte) + 25 10.00-15.30 uur Malieveld Euro Maidan (situatie Oekraïne) + 50 11.00-16.30 uur Stadhoudersplantsoen Viva Venezuela + 20 14.00-15.00 uur Stadhoudersplantsoen Stichting Steun Mensenrechten + 40 10.00-15.00 uur Overig (CS, Spui, Plein) (Flyeractie) International Campaign for Tibet ± 5 10.00 uur
Pagina 5/5 Pf^LITIE Dinsdag 25-mrt-14 Locatie Organisatie demonstratie Geschat aantal deelnemers Tijd Malieveld Nederlands Bezoeken Noord- + 20 09.30-16.00 uur Korea Vluchtelingen Vereniging Malieveld Euro Maidan (situatie Oekraïne) / + 20 13.00-15.30 uur Pasha Levchuk Malieveld Uyghurse Vereniging in Nederland + 20 12.00-15.00 uur Stadhoudersplantsoen Stichting Steun Mensenrechten + 10 09.30-14.30 uur Overig (CS, Spui, (Flyeractie) International Campaign ± 5 10.00 uur Plein) for Tibet Met uitzondering van de demonstratie georganiseerd door Frits ter Kuile op maandag 24 maart (aangegeven met een *) zijn alle bovengenoemde demonstraties zonder incidenten of bijzonderheden verlopen. Wel heeft de politie bij de demonstratie van Stop de NSS één aanhouding verricht in verband met een persoon die werd aangesproken op het meevoeren van stokken e.d. en die vervolgens geen identiteitsbewijs kon tonen. Voorts vond op maandag 24 maart een spontane demonstratie plaats op de Hofvijver. Op het verloop van deze demonstratie en de demonstratie van Frits ter Kuile wordt onderstaand ingegaan. Spontane demonstratie Hofvijver Op maandagochtend 24 maart rond 10:30 uur werden vier demonstranten gesignaleerd in de Hofvijver die met een groot spandoek aandacht wilden vragen voor kernafval. Deze demonstratie was niet conform de W.O.M. vooraf aangekondigd. Daarop heeft de politie met behulp van een boot de vier demonstranten uit de Hofvijver gehaald en aangehouden. Demonstratie Frits ter Kuile De heer Ter Kuile had tevoren reeds een demonstratieve optocht aangekondigd die vanaf het Centraal Station zou lopen naar het World Forum op maandag 24 maart. Vanuit het oogpunt van verkeer had het gezag evenwel al in algemene zin bepaald dat demonstratieve optochten op maandag 24 en dinsdag 25 maart niet zouden worden toegestaan. De heer Ter Kuile heeft in lijn hiermee dan ook vooraf een beperking opgelegd gekregen door de burgemeester, dat hij die dag alleen een statische demonstratie mocht houden op het Malieveld. Direct gaf de heer Ter Kuile aan dat hij het met deze beperking niet eens was en dat hij ook niet voornemens was om zich daaraan te zullen houden. Inderdaad verschenen op maandag 24 maart rond 11:30 uur op het Centraal Station de heer Ter Kuile en diverse demonstranten, die voornemens waren hun demonstratieve optocht te houden. Uiteindelijk waren er ongeveer 60 deelnemers die een demonstratieve optocht richting het World Forum inzetten. Daarop heeft de politie rond 12:15 uur 59 deelnemers aangehouden. De demonstranten hebben zich bij hun aanhouding niet of nauwelijks verzet. Overigens heeft het proces van de arrestantenafhandeling van de demonstranten, i.s.m. OM en ZSM, overigens uitstekend gefunctioneerd. Binnen 7 uur is de afhandeling van alle arrestanten voltooid. OVSE Vooraf had de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) aangekondigd demonstraties in Nederland te zullen observeren, in het bijzonder ook die van de NSS. Men heeft daarbij ook contact gehad met o.a. gemeente en politie over de aanpak in algemene zin van demonstraties. De OVSE heeft aangekondigd nog een rapport op te zullen stellen van al haar bevindingen in Nederland.
Pagina 6/6 PKLITI E Aanhoudingen In totaal zijn van 22 tot 25 maart binnen de eenheid Den Haag 75 aanhoudingen verricht die te relateren zijn aan de NSS: 63 in verband met overtreding van de W.O.M.; 5 in verband met art. 447e Sr. (wet ID); 4 in verband met overtreding noodverordening/veiligheidsrisicogebied; 1 in verband met art. 350 Sr. (vernieling); 1 in verband met overtreding Wet Wapens en Munitie; 1 in verband met overtreding Luchtvaartregeling/Luchtvaartwet. Personeelsinzet Dat de NSS voor de politie een grote operatie was, blijkt alleen al uit het aantal ingeplande dienstverbanden in de aanloop (vanaf 16 maart) en tijdens de NSS. Dit waren er in die periode circa 53.000. Het exacte aantal ingezette dienstverbanden zal vermoedelijk wel lager liggen. Bijstand In haar werkzaamheden is de politie ondersteund door diverse partners. In het bijzonder is er bijstand verleend door de KMar en door medewerkers van Defensie. Deze bijstand werd met name verleend binnen het proces van bewaken en beveiligen (bijv. extra personeel, bomchecks, luchtruimbewaking) en voorts op het gebied van logistieke ondersteuning (bijv. vrachtwagens met chauffeurs). Letseloverzicht Het aantal politiefunctionarissen dat in de dagen voor en tijdens de NSS letsel opliep was (zeker gelet op het aantal dienstverbanden) beperkt: in totaal 19 functionarissen. Het letsel was in alle gevallen klein en varieerde van onwelwordingen tot kleine verwondingen. Overigens was in de planvorming (vanzelfsprekend) rekening gehouden met mogelijk letsel en was daarom tijdens de maatregelen een multidisciplinair team opvang en nazorg ingericht. Mediabelangstelling De mediabelangstelling voor de NSS in de aanloop naar en tijdens de conferentie was groot. Zowel nationale als internationale media, maar ook lokale media berichtten over de conferentie. Vooral tijdens de top domineerde de NSS het beeld in de media. In de voorbereidingsfase ging de belangstelling van de media nadrukkelijk uit naar de kosten van de top, bereikbaarheid, overlast voor omwonenden en de te treffen veiligheidsmaatregelen. De aandacht voor deze onderwerpen zwakte tijdens de top wel af en de focus kwam toen meer kwam te liggen op de inhoud van de top. In samenwerking met de gemeente is een persmoment georganiseerd om het moment waarop de eerste zichtbare veiligheidsmaatregelen - zoals de hekken - geplaatst werden. Ten tijde van de top kreeg de politie slechts in beperkte mate vragen van diverse journalisten. Deze vragen gingen met name over de aangehouden verdachten tijdens de demonstratie, de aangehouden verdachte met vuurwapens op het Centraal Station, het verdachte pakketje in de tram en het ongeval waarbij een auto van de Indiase delegatie betrokken was. Ten slotte De NSS betrof voor de politie een unieke, maar tevens majeure operatie. Uit een operatie met deze omvang komen dan ook vanzelfsprekend leerpunten, zoals ten aanzien van het logistieke proces en de relatie NSGBO-SGBO. Binnen de politie zal e.e.a. de komende tijd dan ook nog nader worden geëvalueerd. Vooruitlopend op verdere evaluaties en gezien het bovenstaande stel ik al wel vast, dat zich tijdens de NSS nauwelijks incidenten hebben voorgedaan en mijns inziens is de uitvoering dan ook «waakzaam en dienstbaar»
Pagina 7/7 succesvol geweest. Ik kijk daarom met tevredenheid terug op de inspanningen en prestaties van de politie rond de NSS. Dat de operatie een succes is geweest is daarbij voor een belangrijk deel te danken aan de intensieve en onmisbaar goede samenwerking die er is geweest met diverse partners. De politiechef, P. van Musscher EMPM