Ondersteuningsroute interne en externe zorgstructuur in de Kinderopvang 0-4 jaar Westerkwartier peuterspeelzaal kinderopvang gastouders 1
Schema van de interne en externe zorgstructuur in de Kinderopvang 0-4 jaar Westerkwartier Interne Zorgstructuur Stap 1 In kaart brengen van signalen Stap 1 : In kaart brengen van signalen *De PM-er / GO signaleert een probleem / heeft twijfels: *Hij/zij legt de zorgsignalen van kind of ouder vast in waarneembaar gedrag *Hij/zij deelt de zorg met de ouders *Observatie en gesprek worden vastgelegd (met data) Stap 2 Consultatie en advies Stap 2 : Consultatie en advies *De PM-er/GO maakt de zorg kenbaar aan collega/coördinator/leidinggevende *Collega/coördinator/leidinggevende observeert het kind ook *Hij/zij bespreekt de uitkomst met de PM-er/GO *Hij/zij bespreekt de uitkomst met de ouders *Indien nodig wordt plan met afspraken gemaakt (CJG kan hierin geconsulteerd worden) *Observatie, gesprek, plan worden vastgelegd (met data) *Afhankelijk van de zorg neemt de leidinggevende/ gastouderbureau de regie over *Afgeven verzoek tot samenwerking in ZvJG (afhankelijk van de aard van de zorg Stap 3 Overleg met ouders (en kind) Stap 3 : Overleg met ouders (en kind) (zie ook stap 1 en stap 2) *Degene die het dichtst bij de ouder staat, voert het gesprek samen met een collega/coördinator/leidinggevende/mentor *Er wordt een plan met afspraken gemaakt wie wat gaat doen en wanneer terugkoppeling plaatsvindt Stap 4 Wegen van aard en ernst van de zorg Stap 4 : Wegen van aard en ernst van de zorg *De gewenste acties kunnen zijn : *Afspraken met ouders over begeleiding door PM-er/ gastouderbureau *Ouders ondernemen zelf acties over externe begeleiding *Ouders worden geadviseerd om naar CJG te gaan *Raadplegen van Veilig Thuis 2
De externe zorgstructuur : toeleiding naar CJG Westerkwartier Stap 5 Beslissen, hulp organiseren of melden Stap 5: Beslissen, hulp organiseren of melden *De ouders maken een afspraak met de contactpersoon van het CJG *De coördinator/leidinggevende/gastouderbureau draagt de informatie in overleg met de ouders over aan de contactpersoon van het CJG *Het CJG koppelt terug aan coördinator/ leidinggevende/ gastouderbureau dat er contact is geweest (niet wat) *Bij afronding koppelt het CJG dit terug aan coördinator/leidinggevende/gastouderbureau *CJG meldt aan coördinator/leidinggevende/gastouderbureau of er afstemming is geweest in de Verwijsindex ZvJG of in Multidisciplinair overleg *De coördinator/leidinggevende /gastouderbureau geeft dit intern door aan PM- er/go. *Elke organisatie legt alle acties vast (met data). Ouders staan niet open voor hulp Verzoek tot samenwerking afgeven in Verwijsindex ZvJG Zorgen blijven bij kinderopvang want interventies hebben geen effect. Geen weerklank bij ouders Coördinator/leidinggevende/gastouderbureau brengt zorg anoniem in bij CJG voor consultatie en advies Coördinator/leidinggevende vraagt CJG om samen met ouders gesprek aan te gaan Zorgen blijven bij kinderopvang want interventies hebben geen effect, ontwikkeling van het kind wordt ernstig belemmerd of kind is in gevaar. Geen weerklank bij de ouders Coördinator/leidinggevende/gastouderbureau doet melding bij Veilig Thuis (dit wordt gemeld aan de ouders) Bij crisis : coördinator/leidinggevende/gastouderbureau neemt binnen 24 uur contact op met het CJG of belt AMHK Veilig Thuis, of belt 112 of de huisarts. Afkortingen: CJG = Centrum voor Jeugd en Gezin ZvJG = Zorg voor Jeugd Groningen PM-er = Pedagogisch Medewerker GO = Gastouder AMHK Veilig Thuis = Advies en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling 3
Inhoud 1. Inleiding 2. Centrum voor Jeugd en Gezin Westerkwartier en ondersteuningsroutes 3. Verwijsindex Zorg voor Jeugd Groningen 3.1 Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld 4. Criteria ondersteuningsroutes 5. Uitgangspunten 6. Interne zorgstructuur: Signaleren en (eerste) beoordeling 7. Externe zorgstructuur: Toeleiding naar het CJG 8. Overige afspraken 1. Inleiding De vier gemeenten van het Westerkwartier kennen een groot aanbod van Kinderopvang Voorzieningen variërend van grote en kleine kinderopvangorganisaties, peuterspeelzalen, gastouderbureaus tot particuliere kinderopvang. Deze voorzieningen bieden kinderopvang in een verantwoorde en veilige omgeving. De ondersteuningsroute Kinderopvang 0-4 jaar in het Westerkwartier maakt deel uit van de veilige omgeving om de opvang van kinderen met opvallend gedrag of meer dan gewone zorg opvang te bieden. De inzet is om zo vroeg mogelijk passende maatregelen te treffen waarbij het kind en de ouders gebaat zijn. Deze ondersteuningsroute wil een handleiding zijn voor de beroepskrachten ter ondersteuning bij hun dagelijkse werkzaamheden. Als uitgangspunt telt het professioneel handelen, ofwel doe wat je altijd doet, vertrouw op je professioneel oordeel en handel er naar. Maak gebruik van de stappen in de ondersteuningsroute als onderdeel van het professioneel handelen en deel je zorgen met de ouders. De kracht en de mogelijkheden van de ouders en hun sociale omgeving vormen het vertrekpunt voor het oplossen van de zorg. 1 2. Centrum voor Jeugd en Gezin Westerkwartier Bij het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) kun je als ouder, opvoeder, professionals en jongere terecht voor informatie en advies over gezondheid, ontwikkeling, opgroeien en opvoeden. Het CJG bundelt de krachten van de verschillende voorzieningen die jeugdigen en ouders ondersteunen als dat nodig is. Ook moet het CJG bijdragen aan vroegtijdige signalering van risico s en problemen en aan een effectieve aanpak daarvan. Met een sluitende aanpak waarbij de coördinatie van zorg een essentieel onderdeel is. In het CJG werken de volgende disciplines: de jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar, het (school) maatschappelijk werk, ondersteuning bij beperkingen, consulenten jeugd en het jongerenwerk. Zie ook: www.cjgwesterkwartier.nl De ondersteuningsroutes zoals beschreven in dit voor u liggende document hebben betrekking op de vindplaatsen peuterspeelzalen en kinderopvang inclusief gastouderbureaus. Als vertrekpunt om te komen tot een sluitende ondersteuningsroute is gekozen voor de: Ondersteuningsroutes interne en externe zorgstructuur in voorschoolse voorzieningen (peuterspeelzaal en kinderopvang) van de gemeente Noordenveld. Tussen de gemeente Noordenveld en de vier gemeenten in het Westerkwartier is veel grensverkeer over en weer en bestaan er samenwerkingsverbanden op de terreinen onderwijs, welzijn en zorg. Tegen deze achtergrond is gekozen om de ondersteuningsroutes van de gemeente Noordenveld als leidraad te nemen. 1 Visie op het sociale domein in het Westerkwartier 2013 van de gemeenten Westerkwartier 4
Het betreft zowel de ondersteuningsroute intern in de vindplaatsen, als extern van de vindplaatsen naar het CJG Westerkwartier, zoals de JGZ, MEE Groningen, Noordermaat en jongerenwerk. 3. Zorg voor Jeugd Groningen (ZvJG) De verwijsindex ZvJG brengt risicosignalen van professionals bij elkaar en informeert signalerende beroepskrachten onderling over hun betrokkenheid bij jeugdigen. Met ZvJG blijft de jeugdige, waarover meer dan normale zorg is, in beeld en kunnen professionals elkaar informeren en hun werkzaamheden op elkaar afstemmen. Het actief afgeven van samenwerkingsverzoeken door de beroepskrachten is een bepalende factor voor het succesvol functioneren van ZvJG. Wanneer de beroepskrachten actief verzoeken tot samenwerking, worden instellingen en hun medewerkers vroegtijdig bij elkaar gebracht waardoor vroegtijdig kan worden afgestemd en waar nodig gecoördineerd. De verwijsindex ZvJG kan als signaleringsinstrument ondersteunend werken bij de stappen die professionals moeten maken bij zorgelijke opvoedsituaties of vermoedens van kindermishandeling. ZvJG is echter een signaleringsinstrument voor een veel bredere groep risicokinderen en jeugdigen bedoeld voor het vroegtijdig bij elkaar brengen van zorgsignalen en van professionals en hen te informeren over hun betrokkenheid bij kind/jongeren. 3.1 Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld Sinds 1 juli 2013 zijn beroepskrachten die werken met kinderen of volwassenen verplicht een meldcode te gebruiken bij vermoedens van geweld in huiselijke kring. Dit is vastgelegd in de wet. De meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling helpt professionals goed te reageren bij signalen van kindermishandeling en huiselijk geweld. De meldcode beschrijft in 5 stappen wat professionals moeten doen bij (vermoedens van ) kindermishandeling en huiselijk geweld. Deze 5 stappen zijn geïntegreerd in deze ondersteuningsroute Kinderopvang 0-4 jaar Westerkwartier. Stap 1: in kaart brengen van signalen. Stap 2: collegiale consultatie en/of zorg coördinator ZvJG. Afgeven van een verzoek tot samenwerking ZvJG. Zo nodig raadplegen van het AMHK Veilig Thuis. Stap 3: gesprek met de cliënt. Stap 4: wegen van het geweld of de kindermishandeling. Stap 5: beslissen: hulp organiseren of melden. Maak gebruik van de toolkit van de meldcode met onder andere een app. om te downloaden http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/huiselijk-geweld/hulp-bieden/toolkit-meldcode www.groningermeldcode.nl/ 4. Criteria voor ondersteuningsroutes o Eenvoudig te hanteren. o Duidelijkheid; verantwoordelijkheden en bevoegdheden moeten helder zijn. o Snelheid van handelen moet bevorderd worden als dit in het belang van het kind is. o Het CJG Westerkwartier draagt zorg voor terugkoppeling naar de signaleerder en verwijzer en, indien nodig, naar de huisarts in afstemming met de ouder(s)/opvoeders of de jongere. De terugkoppeling gaat over dat het signaal opgepakt is en in principe niet over of er en wat de zorg is. 5
o o Heldere en eenduidige informatieoverdracht van de VSV naar het primair onderwijs; daarbij wordt gewerkt met 1 uniform formulier. Jaarlijkse (bij)scholing voor professionals. 5. Uitgangspunten o Zorgen over kinderen worden direct gedeeld met ouders, tenzij er dringende redenen zijn om dat niet te doen. o Deze contacten met ouders worden vastgelegd. Kort en bondig registreren inclusief een datum. Ouders hebben inzagerecht in deze registratie. o De zorgstructuur maakt deel uit van de werkstructuur en het dagelijkse beroepsmatig handelen in de Kinderopvang 0-4 jaar. o De samenwerking met het CJG wordt standaard in het informatieboekje/brochure van de vindplaats vermeld. o Er is per vindplaats een vast contactpersoon vanuit het CJG en bij vakantie of ziekte een vaste vervanger. Dit is voor de kinderopvang 0-4 jaar de JGZ verpleegkundige 0-4 jaar. De contactpersoon van het CJG (in dit document: de CJG-er) heeft op reguliere basis overleg ten behoeve van: - Informatie voorziening - Adviezen - Ondersteuning en consult - Overdracht en terugkoppeling o De vindplaatsen worden betrokken bij en geïnformeerd over voorlichtingsactiviteiten die het CJG Westerkwartier ontwikkelt en die op aanvraag vanuit het CJG kunnen plaatsvinden. o De aanmelding naar het CJG gebeurt met toestemming van de ouders, bij voorkeur via een warme overdracht vanuit de vindplaatsen. Een warme overdracht betekent dat er persoonlijk contact is. o De ouders/opvoeders zijn in eerste instantie zelf verantwoordelijk en worden in een zo vroeg mogelijk stadium betrokken bij een hulpverleningsplan (maar als de veiligheid van het kind in gevaar is, wordt ingegrepen). o De vindplaatsen zullen de komende periode aandacht besteden aan het ontwikkelen van een gedegen interne zorgstructuur. Onderdeel hiervan zal zijn beleid op het melden en bespreken van signalen intern en met het CJG. o De PM-ers in de vindplaatsen beheersen de kunst van het signaleren en weten hoe te handelen. o De vindplaatsen schakelen het CJG in, zodra het de eigen organisatiecompetenties overstijgt. o De vindplaatsen zijn aangesloten op de verwijsindex Zorg voor Jeugd Groningen (ZvJG) en hebben dit opgenomen in hun ouderbrochures. o De vindplaatsen zijn bekend met de advies- en consultfunctie van de zorg coördinatoren Zorg voor Jeugd Groningen (ZvJG) in. o Het CJG brengt de situatie van het kind en of gezin verder in kaart en draagt zorg voor het inzetten van de juiste interventie. 6
Interne zorgstructuur: Signaleren van zorg en (eerste) beoordeling Situatie: Er is een zorgsignaal bij de vindplaats. Stap 1 In kaart brengen van signalen De pedagogisch medewerker (PM-er) of gastouder signaleert tijdens de opvang een probleem of heeft twijfels of vragen over de ontwikkeling of opvoeding van het kind. De PM-er legt: a: de zorgsignalen vast in feitelijk waarneembaar gedrag van kind en/of ouder; b: de data waarop zij deze signalen waarneemt;. c: deelt de zorg met de ouders.. Stap 2 (Collegiale) consultatie en advies De PM-er/gastouder maakt de zorg intern kenbaar en bespreekt deze met collega s, coördinator of leidinggevende. 2 Dit gebeurt lopende het werk. De ervaring leert dat de PM-er/gastouder de zorg op korte termijn wil bespreken. De teamvergaderingen zijn niet geschikt omdat die met (te) grote tussenpozen worden gehouden. Voor de gastouder geldt dat zij zorgen direct met het gastouderbureau bespreken. De collegiale consultatie heeft tot doel: a: het probleem of de zorg te verwoorden in waarneembaar gedrag: wat je ziet, is wat je zegt; b: de ouders te informeren en te betrekken bij de gesignaleerde zorg op basis van het waargenomen gedrag en de voorgenomen stappen. Verschillende kinderopvangorganisaties kennen een regulier afstemmingsoverleg met het CJG/JGZ 0-4 jaar met als doel het vroegtijdig delen van kinderen die opvallen en het volgen van geïndiceerde (VVE) kinderen. De ouders worden vooraf betrokken en geïnformeerd indien hun kind besproken wordt in dit overleg. Stap 2.1 Naar aanleiding van het zorgsignaal van de PM-er/gastouder zal een collega of leidinggevende of coördinator gastouderbureau zelf het kind observeren onder het motto van: andere ogen kijken mee en bespreekt de bevindingen met de PM-er/gastouder. De gastouder vraagt aan de ouders toestemming om de coördinator van het gastouderbureau mee te laten kijken. Vanaf dit punt in de ondersteuningsroute neemt de leidinggevende of gastouderbureau de regie over en bespreekt de uitkomsten van de observatie met de ouders. Afhankelijk van de uitkomst en de zorg wordt samen met de ouders een plan gemaakt met afspraken. Onderdeel van de afspraken kan zijn dat gebruik gemaakt wordt van: a: telefonisch overleg met het CJG; (kan anoniem 3 ) b: consultatie van de contactpersoon CJG. (kan anoniem) Bij meer dan gewone zorgen geeft de leidinggevende/het gastouderbureau in het gesprek met de ouders te kennen dat een verzoek tot samenwerking wordt afgegeven in de verwijsindex ZvJG. De ouders ontvangen van de opvang de ouderinformatiefolder over ZvJG. 2 Afhankelijk van de omvang van de organisatie zal de consultatie intern of extern plaats vinden. 3 Anoniem: zonder de gegevens van kind of ouders op te hoeven geven 7
Stap 2.2 De observaties van het kind worden nauwkeurig vastgelegd in het dossier van de kinderopvang voorziening, evenals de gesprekken met de ouders en de uitkomsten van de contacten met het CJG. Bij alle verslaglegging is het noteren van data belangrijk. Stap 3 Overleg met ouders (en indien mogelijk met het kind) Het contact met ouders is erg belangrijk. De kinderopvang is voor ouders de plek waar zij hun kind aan toevertrouwen als een plek waar het kind zich ook kan ontwikkelen. Veel ouders beschouwen de kinderopvang als een verlengde van hun gezinssituatie. Het is daarom van belang dat ouders goed geïnformeerd worden en blijven over het gedrag van hun kind. Het gesprek over de gesignaleerde zorg wordt gevoerd door degene die het dichtst bij de ouder staat. Dit gesprek wordt nooit alleen maar altijd samen met een collega, mentor of leidinggevende/gastouderbureau gevoerd. Voorwaarde is dat deze collega of leidinggevende zelf het kind heeft geobserveerd. In het overleg met de ouders wordt een plan van aanpak gemaakt met afspraken wie wat en wanneer gaat doen, evenals de terugkoppeling met de ouders. De richtlijn is dat binnen 2 tot 3 weken een terugkoppeling met de ouders plaatsvindt. Indien dit na de afgesproken termijn niet is gebeurd, zal de leidinggevende of het gastouderbureau zelf in contact treden met de ouders. STAP 4 Wegen van aard en ernst van de zorg Na de eerste drie stappen beschikt de opvang over redelijk veel informatie: de beschrijving van de zorg, de observaties, de adviezen van deskundigen en het overleg met de ouders. In deze fase komt het aan op het wegen van de zorg op de aard en de ernst van de zorg en de gewenste interventies/acties. Een weging is altijd persoonlijk, er zijn geen vaste richtlijnen voor. Wanneer twijfel bestaat over een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling raadpleegt de kinderopvang met het AMHK Veilig Thuis. De gewenste interventies/acties kunnen zijn: A. Met de ouders worden afspraken gemaakt over de begeleiding van het kind binnen de eigen kinderopvang of in de thuissituatie van het gezin door de ouders zelf of derden (bijvoorbeeld contactpersoon CJG). Uitgangspunt is dat zowel de kinderopvang voorzieningen/de gastouder als de ouders blijven kijken en zicht houden op de gesignaleerde zorg. B. De ouders geven aan dat zij zelf actie gaan ondernemen (bijvoorbeeld een consult bij de huisarts). De ouders en leidinggevende/gastouderbureau maken een afspraak over wanneer een terugkoppeling wordt gedaan over deze actie. C. De ouders wordt geadviseerd om een afspraak te maken met het CJG. D. Het raadplegen van het AMHK Veilig Thuis voor het helpen bepalen van het zelf organiseren van hulp of het doen van een melding. Externe Zorgstructuur: Toeleiding naar CJG Westerkwartier STAP 5 Beslissen, hulp organiseren of melden De ouder(s) maken rechtstreeks een afspraak met de CJG-contactpersoon. Deze afspraak kan plaatsvinden op het CJG of thuis. De inhoud van de hulpverlening door het CJG is maatwerk. Een intake met de ouders en geven van opvoedondersteuning kan soms voldoende zijn. De leidinggevende of het gastouderbureau neemt contact op met de contactpersoon van het CJG en draagt de informatie in overleg met de ouders over aan de contactpersoon van het CJG, zgn. warme overdracht. 8
De CJG-er geeft op hoofdlijnen een terugkoppeling aan de leidinggevende van de kinderopvang voorziening of het gastouderbureau. Dit gaat over dat er een contact is geweest en niet wat het contact is geweest. in ieder geval wordt duidelijk dat er iets wordt gedaan en hoe de voortgang is. Deze terugkoppeling kan telefonisch gebeuren of tijdens een overleg op de kinderopvang of het gastouderbureau. Wanneer de hulpverlening of ondersteuning is afgerond, wordt dit ook teruggekoppeld aan de leidinggevende of gastouderbureau. Ook wordt gemeld of/dat er afstemming is gezocht met de verwijsindex ZvJG. De leidinggevende of gastouderbureau stemt intern af met de PM-er of gastouder. Elke organisatie draagt zorg voor goede registratie van de interventies, afspraken, contacten en de data waarop deze plaatsvonden. Toeleiding Basisteam overleg CJG Op basis van de professionele inschatting van de CJG-medewerker wordt de zorg besproken in het basisteam overleg. Dit gebeurt na akkoord van de ouders. Dit is aan de orde wanneer: De CJG-er zo snel mogelijk het verzoek tot afstemming met meerdere disciplines wil bespreken omdat er een vermoeden is van meervoudige problematiek. Het inzetten van de eigen expertise ontoereikend is gebleken waardoor overleg met meerdere disciplines gewenst is. Indien de hulp uitgevoerd wordt door meerdere organisaties (bij meervoudige problematiek) zal het basisteam coördinatie van zorg (casemanagement) inzetten. Vanuit deze coördinatie van zorg wordt samen met de ouders een gezamenlijk hulpverleningsplan opgesteld en uitgevoerd (1 kind, 1 gezin, 1 regisseur).. De CJG-er meldt aan kinderopvang/gastouderbureau dat er afspraken zijn gemaakt over interventies (niet wat de inhoud is) In ieder geval wordt duidelijk dat er wat wordt gedaan en wat de voortgang is. Wanneer de vindplaats een rol kan spelen in de begeleiding, hulp of zorg (vanzelfsprekend binnen de eigen competenties) dan wordt deze betrokken bij de planmatige ondersteuning. Wanneer het plan is afgerond, wordt dit ook teruggekoppeld aan de kinderopvang/gastouderbureau. Wat te doen als ouders niet open staan voor hulp? Tijdens de contacten met de ouders kan duidelijk worden dat zij de zorg(en) niet (h)erkennen en niet openstaan voor hulpverlening of begeleiding. In deze situatie wordt altijd een verzoek tot samenwerking afgegeven in de verwijsindex ZvJG. De kinderopvang maakt zich zorgen omdat de interventies geen effect hebben, maar vindt geen weerklank bij de ouders: De leidinggevende/het gastouderbureau kan de zorg anoniem inbrengen bij het CJG voor consultatie en advies; De leidinggevende/het gastouderbureau zoekt contact met het CJG om samen met de kinderopvang een motiveringsgesprek te voeren de met de ouders. 9
De kinderopvang maakt zich blijvend zorgen omdat interventies geen effect hebben, de ontwikkeling van het kind wordt ernstig belemmerd of de veiligheid van het kind is in het geding. De ouders staan niet open voor hulp. De leidinggevende /het gastouderbureau doet een melding bij AMHK Veilig Thuis bij vermoeden van kindermishandeling (conform de Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld) wanneer ouders niet open staan voor hulp. Wanneer dit wel het geval is kan contact opgenomen met het CJG. De ouders moeten op de hoogte worden gebracht van deze melding: een professionals kan in principe geen anonieme melding doen bij het AMHK Veilig Thuis, alleen bij ernstige bedreigingen. Er kan wel anoniem advies worden gevraagd. Urgentie of crisis Urgentie: dreigende maatschappelijke escalatie: binnen 24 uur moet er contact zijn met CJG omdat de ontwikkeling van het kind ernstig wordt bedreigd; een crisis kan mogelijk worden voorkomen door het CJG in te schakelen Wanneer de zorgen rondom een kind escaleren, neemt de leidinggevende van de kinderopvang of het gastouderbureau-in overleg met de ouders- telefonisch contact op het CJG. Binnen 24 uur vindt er een eerste overleg plaats tussen het CJG en de ouder(s). 0594-512133 Crisis: er is sprake van direct levensbedreigende situatie omdat de veiligheid van het kind in gevaar is. De leidinggevende van de kinderopvang of het gastouderbureau neemt telefonisch contact met: o CJG 0594-512133 (in het weekend en na 17 uur is via het CJG nummer een provinciale crisisdienst geregeld) o 112 (o.a. de politie) o 0800-2000 AMHK 10
Overige afspraken Overdracht van (zorg)kinderen in de Kinderopvang 0-4 jaar naar het Primair Onderwijs Passend onderwijs Sinds 1 augustus 2014 hebben schoolbesturen zorgplicht: zij moeten een passende onderwijsplek bieden aan alle leerlingen die bij een basisschool van het bestuur worden aangemeld. Voor de meeste kinderen is dat een plek op de basisschool die de voorkeur van de ouders heeft, maar het kan ook een plek zijn in het speciaal (basis)onderwijs. Soms heeft een kind een extra ondersteuningsbehoefte bijv. wanneer er sprake is van het syndroom van Down, een ontwikkelingsachterstand, gedragsproblemen of een moeizame taalspraakontwikkeling. Alle basisscholen hebben een schoolondersteuningsprofiel dat op de website staat. Daarin staat de basisondersteuning beschreven en de mogelijkheden voor extra ondersteuning die een school heeft. Dit is voor ouders een leidraad om tot een goede keuze te komen. Wanneer ouders hun kind aanmelden bij de basisschool is het belangrijk dat zij de school informeren over alle relevante zaken die te maken hebben met de ondersteuning die hun kind nodig heeft. Na schriftelijke aanmelding en overleg met de ouders heeft de basisschool 6 weken de tijd om te onderzoeken of ze een passend aanbod kan bieden; deze periode kan met 4 weken worden verlengd. Als de school een passend aanbod heeft, wordt de leerling ingeschreven. Als dit niet het geval is, is de school ervoor verantwoordelijk dat de leerling elders een passende plek krijgt. Dat kan ook een plek in het speciaal (basis)onderwijs zijn. Ouders worden in dit proces betrokken en desgewenst ondersteund. Overdracht vanuit voorschoolse voorzieningen Voor de doorgaande lijn uit de voorschoolse voorzieningen naar het basisonderwijs is de overdracht van gegevens tussen professionals belangrijk. Het gebruik van uniforme overdrachtsformulieren die door de professionals worden ingevuld, vormen een waardevolle bijdrage. Wanneer in de voorschoolse voorzieningen zorgen zijn ontstaan over de ontwikkelingen van een kind, worden idealiter de stappen van de ondersteuningsroute Voorschoolse voorzieningen en CJG gevolgd. De overgang naar het primair onderwijs moet tijdig besproken worden tussen professionals onderling en met de ouders. Het is aan te bevelen om deskundigen van het betreffende schoolbestuur en/ of het regionaal ondersteuningsteam van de sub regio Westerkwartier hier bij te betrekken. Wanneer ouders hun kind met een extra ondersteuningsbehoefte aanmelden bij de reguliere basisschool, is een warme overdracht van gegevens nodig om vast te stellen of de beoogde school inderdaad de meest passende plek is voor een kind. 11
Overdracht zorgkinderen van de voorschoolse periode naar het onderwijs De informatieoverdracht van kinderen in de schoolse periode naar het basisonderwijs verloopt volgens de volgende lijnen: De jeugdgezondheidszorg in het kader van de wet op de Publieke gezondheid De kinderopvang Anders In deze paragraaf wordt de overdracht van de jeugdgezondheidszorg beschreven De jeugdgezondheidszorg De meeste kinderen komen tussen 0-4 jaar bij het consultatiebureau (CB) Laatste bezoek aan het CB vindt rond 3 jaar en 9 maanden plaats. A: er is niks aan de hand Er vindt standaard overdracht plaats tussen jeugdverpleegkundige o-4 jaar en jeugdverpleegkundige 4-12 jaar aan de hand van het Digitale Dossier (voorheen elektronisch kind dossier). Het kind is op het CB gevolgd in zowel de geestelijke-psychosociale - als de medische ontwikkeling. Het volgende contact moment van kind met jeugdverpleegkundige vindt plaats in groep 2 B: er is zorg Er vindt warme overdracht plaats van de jeugdverpleegkundige 0-4 jaar naar de jeugdverpleegkundige 4-12 jaar. In de warme overdracht wordt de zorgen besproken en wegen beide verpleegkundigen af welke vervolgstappen dan wel afspraken worden gemaakt met de ouders: welke jeugdverpleegkundige contact met ouders onderhoudt in de overgang naar het PO; deze jeugdverpleegkundige neemt contact op met ouders; om, indien nodig, ouders te motiveren om zorg bespreekbaar te maken met de leerkracht; jeugdverpleegkundige kan samen met de ouders naar de leerkracht gaan. Ontwikkelingen in de jeugdgezondheidszorg Er is nu nog een knip tussen de jeugdgezondheidszorg 0-4 en 4-12 en 12-19. Deze knip gaat verdwijnen in de komende jaren. In 2018 gaat de GGD werken met een sluitende volg lijn van 0-12 jaar en 12-18 jaar. De jeugdverpleegkundige/jeugdarts volgt het kind tot de leeftijd van 12, respectievelijk 18 jaar. In de toekomst leidt deze ontwikkeling tot een volglijn van 0-18 jaar. In deze volglijn ligt de aandacht bij de kinderen die het nodig hebben, deze kinderen worden vaker gezien dan de kinderen bij wie geen reden tot zorg is. Van ieder kind/gezin wordt op verschillende momenten aandacht geschonken aan zogenaamde risicofactoren. Deze worden vastgelegd in het digitale dossier. In de jeugdgezondheidszorg komt de nadruk meer te liggen op de professionele verantwoordelijkheid, normaliseren, versterken van eigen kracht van de ouders en het activeren van het netwerk. Zo nodig actief er op af, gebruik maken van huisbezoeken en het tijdig contact met medezorgverleners opnemen. Is er sprake van een risicokind dan: volgt de jeugdverpleegkundige het kind door deze vaker te zien informeert de jeugdverpleegkundige bij ouders of het kind naar de kinderopvang gaat en zo ja, welke; vraagt de jeugdverpleegkundige of contact opgenomen mag worden met de kinderopvang zoekt met ouders wat zij en/of kind zelf kunnen en wat ze nodig hebben. Deze werkwijze vermindert de kans op het tussen wal en schip raken van kinderen die geen gebruik maken van de kinderopvang. Deze kinderen zijn minder/niet in beeld onder andere doordat ouders de verhoogde kosten van de kinderopvang niet kunnen betalen. 12
Gemeenten zijn zich hiervan bewust en faciliteren een plaatsing van een (zorg)kind waar dat nodig is met VVE plaatsen. De jeugdgezondheidszorg heeft in de toeleiding naar VVE plaatsen een leidende rol. Een blijvende factor van betekenis voor de werkers in de voorschoolse periode, is het feit dat een zorgkind niet altijd bekend hoeft te zijn op de school waar deze staat ingeschreven. Dit vraagt alertheid in het professioneel handelen. Belangrijke telefoonnummers en adressen AMHK Veilig Thuis 0800-2000 CJG Westerkwartier 0594-51 21 33 dagelijks bereikbaar van 8.30 tot 17.00 Crisisdienst na 17 uur + weekend 0594-51 21 33 telefonisch bereikbaar tot 20.00 uur. Veilig Thuis is de plek waar mensen (vermoedens van) kindermishandeling of huiselijk geweld kunnen melden. Bellers worden door het inspreken van hun plaatsnaam doorgeschakeld naar het AMHK Veilig Thuis in hun regio. Afhankelijk van de situatie zal de hulpverlener de melding verder onderzoeken en kijken of professionele hulp nodig is. Meer informatie www.vooreenveiligthuis.nl. Deze ondersteuningsroute is ontwikkeld in samenwerking met de bestuurders en medewerkers van de voorschoolse voorzieningen (SKSG, de Jonge Wereld en Kidscasa) het primair onderwijs (Pentaprimair en Westerwijs) en het centrum voor Jeugd en Gezin Westerkwartier. De ondersteuningsroutes interne en externe zorgstructuur in voorschoolse voorzieningen van de gemeente Noordenveld dienden als leidraad. Mede namens de werkgroep, Mariëlle Mulderij Coördinator CJG Westerkwartier. 13