Web: www.in-zicht.nl E-mail: post@in-zicht.nl Verslag van de lezing van Oene Hofman The Power of Love (De Kracht van de Liefde) 21 november 2007 te Joure Jan heet iedereen van harte welkom. Tialda leidt het stiltemoment in met een gedicht van Martin Karlas: Na het stiltemoment begint Oene met de lezing. Als God staat voor liefde dan draag ik God in mij als God staat voor het leven dan draag ik God in mij Uit leven en liefde komt groei voort en inzicht Dat leidt naar licht en licht leidt naar God En ik draag God in mij Goeden avond lieve mensen, fijn dat we elkaar vanavond mogen ontmoeten op deze plek met dit thema. Fijn ook dat ik van het bestuur van In-zicht de gelegenheid krijg om wat in mij leeft met jullie te delen. Vanavond gaat dat over de kracht van de liefde, the Power of Love. Heel graag wil ik mij vanavond openen om met jullie te delen wat er over liefde zoal in mij leeft. Dat we het vanavond voelbaar mogen maken. Dat we open mogen gaan staan, voor dat wat liefde is, in al haar aspecten. De menselijke liefde en ook de liefde die groter is dan onszelf en ons overstijgt. Vanavond wil ik heel graag vanuit mijn waarheid met jullie spreken. Het is mijn waarheid en het hoeft niet jouw waarheid te zijn. Neem het alleen maar aan als het resoneert in jou. Als het niet resoneert, laat je het lekker los en geniet van de schoonheid van het samenzijn. Is er verzet in jou, dan is het ook goed om er naar te kijken. Want dan kan het je iets te zeggen hebben. Maar ik hoop van harte dat er vanavond iets gezegd of gevoeld mag worden wat jou dichter bij jouw waarheid brengt. Ik pretendeer niet dat ik op alle vragen over dit onderwerp een antwoord weet. Daar is het onderwerp van de liefde veel te groot voor. Maar het is mijn diepste wens dat er vanavond iets voelbaar gemaakt kan worden. Daarom wil ik graag een hartopening met jullie delen. Het is een heel mooi stukje muziek: het Requiem van Fauré (Philips 446 084-2) Daarvan nummer 4, het Pie Jesu gezongen door de sopraan Sylvia McNair, en wie weet kan het ook jouw hart wat open maken voor de rest van de avond. De Power of Love. Liefde is alles en alles is Liefde. Waar zal ik beginnen om te spreken over de liefde. Wat ik heb ervaren als mens, of wat ik voel in mijn hart? Als eerste zou ik willen zeggen dat wanneer je over liefde wilt spreken, je dit alleen vanuit je hart kunt doen. Het hart wordt aangeraakt door de liefde en de liefde raakt het hart. Ik wil me vanavond heel kwetsbaar opstellen, zodat ik vanuit mijn hart kan spreken en ik hoop dat je dat kunt voelen. Als we elkaar kunnen ervaren, dan kun je voelen wat liefde is. Dat is mijn grootste wens; dat het vanavond een feest mag worden voor onze gevoelens! 1
Van ego naar hart Op dit moment leven we als mens in een ego-gebaseerd bewustzijn. Dat wil zeggen dat de manier waarop we leven, waar we ons mee verbonden voelen, meestal voortkomt uit ego gedreven gedachtegang. Velen van jullie weten, dat het een bijzondere tijd is waarin wij leven. Heel veel mensen voelen dat we in een overgangsperiode zitten en ik voel het zelf ook. Dat we groeien van een ego-gebaseerd bewustzijn naar een hartgedragen bewustzijn. We mogen voelbaar gaan maken en ervaren wie we werkelijk zijn. En dat we daar vanuit mogen leven. Vanuit een ego-gebaseerd bewustzijn is het normaal dat we ons verbonden voelen met de dingen waar we over denken. Meestal zijn dat angstgedachten. Bijvoorbeeld dat je niet goed genoeg bent of dat je iets zou willen wat je niet durft. Al die gedachten zijn facetten van het ego-gebaseerd bewustzijn. Maar als je het herkent, dan is dat niet wat je wilt zijn. Je wilt toch niet het gevoel hebben dat je iets niet kunt. Je wilt eigenlijk geliefd zijn en je wilt liefde delen en je wilt delen wat in je leeft. Je wilt niet denken dat je een dubbeltje bent en nooit een kwartje zult worden. We verlangen ernaar om meer te zijn dan de angst van het ego, dan de kracht die ons vasthoudt in ons oude denken. Ik zal je een geheim verklappen over mijn eigen ego-angsten. Ik ben nog niet zo lang bezig met het geven van lezingen en het is spannend om hier te staan. Want wat heb ik te bieden als mens? Ik kan intelligentie pretenderen en mooie woorden van andere wijze mensen op een rij zetten en hopen dat het met jullie iets doet. Maar ik weet uit ervaring dat dat onvoldoende is, dat je daarvoor niet komt. Je wilt geraakt worden. Je wilt geïnspireerd worden. Je wilt de deur uitgaan met het gevoel van dat herken ik, dat wil ik, dat ga ik doen! Zoals ik aan het begin al zei, wil ik me heel kwetsbaar opstellen, omdat ik niet anders kan. Ik was het grootste deel van mijn leven een man met faalangst. De laatste jaren heb ik daar veel van kunnen loslaten. Er zijn nog restanten van overgebleven en mede door hier vanavond te staan kan ik ook die restanten, vaak in vermomming, overwinnen. Misschien kun je het op dit moment voelen dat de onzekerheid van mijn op het ego-gebaseerd bewustzijn, strijdt om vanuit mijn hart de liefde te delen met jullie. Die angst van het ego-gebaseerd bewustzijn houdt me nog enigszins in de greep. Het stroomt nog niet helemaal. Er is een diep verlangen in mij om me te openen en liefde met jullie te delen.en dat is waarom ik hier sta. Om mijn hart te openen moet ik eigenlijk het ego aan de kant schuiven. Ik hoef niet bang te zijn om niet de juiste woorden te spreken. Of dat één van jullie het misschien niet goed zou ontvangen. Ik voel dat ik pas wèrkelijk ga spreken en delen, als ik vanuit mijn passie spreek. Dan kan ik boven mijzelf uitstijgen. Boven mijn angsten en onzekerheden uit. Dit is een kracht waarvan ik weet dat ik hem bezit en die vanavond ook weer voelbaar zal worden als ik in staat ben over mijn angsten heen te stappen. En als ik dan gééf en jullie ontvangen, dan gaat het stromen en dat is een van de geheimen van de waarheid die we nog onvoldoende kennen. Als geven en ontvangen één wordt, dan voel je iets dat groter is dan de mens. Dan voel je iets vanbinnen uit wat je kunt raken en optillen. Dan wordt ons wezen aangeraakt. We zijn zoveel meer dan wat je voor je ziet. Wat je ziet is niet alles wat er is en toch draag ik alles wat mijn wezen is in mij. Krishnamurti leerde zijn leerlingen terwijl ze op een dag voor hem zaten: Dat wat je ziet dat ben ik niet. We zijn een spiritueel wezen dat een aardse ervaring opdoet. Dat is wie ik ben. En dat is wie wij zijn. Alleen zijn we vergeten dat we een spiritueel wezen zijn. Wat is het geheim? Waarom zijn we hier gekomen? Vanuit mijn waarheid gezien, was ik er al voor ik geboren werd en zal ik er zijn lang nadat ik gestorven ben. Volgens Plato gaan we, als we geboren worden, door een bad van vergetelheid. Aan het gedrag van kleine kinderen kun je soms nog zien dat er nog een verbinding bestaat met de wereld waaruit ze zijn gekomen. Hun aura is nog niet volledig gesloten. Maar naarmate we ouder worden krijgen, voelen we meer en meer het gewicht van het rugzakje met Karma. We komen in de zwaarte van het leven en dan verliezen we het contact met het lichte Zijn van ons wezen. Maar waarom zijn we dan hier? Waarom bleven we niet in de lichtwereld, want het was er ongetwijfeld goed. We waren in een wereld van eenheid. Er was alleen maar liefde en er was alleen maar licht. Maar we hadden geen besef van wat licht en liefde was. 2
Zoals een vis niet weet wat water is totdat het op het droge ligt, zo hadden we geen ervaring met aspecten van niet-liefde. Wij wilden weten wat niet-liefde is zodat we werkelijk het tegenovergesteld konden leren ervaren en voelen. De aarde is hiervoor een prachtige leerschool. Je zou het de Universiteit van het Leven kunnen noemen, waar we ongelooflijk veel levenslessen kunnen leren. En vaak zijn dit juist aspecten van nietliefde. Bijvoorbeeld, het ervaren van macht over je. Mensen zeggen je wat je moet doen. We hebben het gevoel dat we niet alles durven en kunnen doen wat we zouden willen. Door de levenslessen te leren op aarde, leren we ervaren wat liefde is. Want wat weet je nou van vreugde als je verdriet niet kent? Hoe weet je nou wat kou is als je nooit warmte hebt gevoeld? Hoe weet je wat licht is als je het donker niet kent? Dualiteit is hier op aarde, op de Universiteit van het Leven, in vele vormen voorhanden. Ook ons ego dat ons wezen omkleedt, is dus één van die instrumenten waarmee we de mogelijkheid hebben om alle aspecten van niet-liefde te leren kennen. Jung zei eens: Wie naar buiten kijkt droomt en wie naar binnen kijkt wordt zich bewust en ontwaakt. Is dat dan het pad wat we moeten gaan? Is er buiten ons dan alleen maar een droomwereld waar we niet de liefde kunnen voelen maar alleen de aspecten van niet-liefde? Een andere spreuk die mij zeer inspireert is eigenlijk een scheppingsverhaal op zich uit het Thomas Evangelie; We zijn gekomen uit het licht, daar waar het licht uit zichzelf is ontstaan. Dus jij en ik komen uit het licht. We zijn het alleen vergeten. Onze kern is licht en liefde. Daarom zegt Jung: Ga naar binnen. Daar wordt je je bewust en daar ontwaak je uit de droom van het ego, uit de droom van de aardse zwaarte. Want je bent Licht. Je bent een spiritueel wezen dat een aardse ervaring opdoet. In den beginne Ik noemde daarnet al de machtig mooie woorden uit het Thomas Evangelie: We zijn gekomen uit het licht, daar waar het licht uit zichzelf is ontstaan. Dus toen er nog helemaal niets was, was er alleen maar licht en dat licht was uit zichzelf ontstaan. Met mijn verstand en bewustzijn vind ik dit pittige kost. Dat het licht uit zichzelf ontstaat en dat wij gekomen zijn uit het licht. Een licht waarvan ik niet eens kan bevatten hoe dat moet zijn geweest. En dat licht is in mij, begrijp ik eruit en ik kan daarmee contact maken. Toen er nog geen bestaan was. Niets wat je kon zien, niets wat er was. Er was alleen maar licht of bewustzijn. In een van de prachtige Hindoe-geschriften, een van de oudste van de mensheid, staat iets heel teers over het begin. In het begin was er noch bestaan noch niet bestaan. Heel de wereld was niet manifeste energie. En de Ene ademde zonder lucht geheel in zijn eigen kracht en er was niets anders. Als je de boeken van Neal Donald Walsh hebt gelezen, vind je daar soortgelijke bewoordingen maar meer in moderne taal. Daar staat dat toen er nog niets was, alleen maar de Ene, er een verlangen was in het bewustzijn van de Ene om zichzelf te leren kennen. Om te weten wie Zij is. Want er was alleen maar licht, alleen maar bewustzijn. En een groot verlangen om zichzelf te leren kennen. Denk bijvoorbeeld maar eens aan de Secret, als je het boek hebt gelezen of de film hebt gezien. Als er een verlangen is in een bewustzijn, dan krijgt dit verlangen een vastere vorm. Als deze wens dieper wordt, wordt de vorm vaster. Is er creatie. Dan ontstaat er iets in het machtige universum van chemie, misschien wel alchemie. Ook Laotse heeft daar iets heel moois over geschreven. Een taoïstische visie op de schepping. Er was iets vormeloos doch volkomens dat bestond voor hemel en aarde. Zonder geluid en zonder substantie. Van niets afhankelijk onveranderlijk 3
alles doordringend, onfeilbaar. Het is iets ontastbaars onmeetbaars doch daarin sluimeren latent vormen. Van de apostel Paulus, een ingewijde, leren we iets soortgelijks: Uit ons innerlijk weten (geloof staat er in de Bijbel, maar sta mij toe hier innerlijk weten van te maken) weten we dat het heelal gemaakt is door het woord van God en dat het zichtbare ontstaan is uit het onzichtbare. Het Woord van God, dat vind je zo prachtig terug in het Johannes Evangelie: In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Het was in het begin bij God. Alles is erdoor ontstaan en zonder dit is niets ontstaan van wat bestaat. In het Woord was leven en het leven was het licht voor de mensen. Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen. De hele kosmos is doortrokken van het verlangen van de Ene om zichzelf te leren kennen. Alles is een manifestatie van het verlangen van het Goddelijke, van het Ene principe. Zoals wij hier zitten, alles wat je kan zien, maar ook de onzichtbare wereld. Jij en ik zijn onderdeel van de uitademing en de inademing van God om zichzelf te leren kennen en dat is een verlangen vanuit Liefde. De kracht van de liefde die vanuit het verlangen van de Ene alles doorstraalt, is in jou en mij. Vanuit mijn protestantse achtergrond ben ik opgevoed met een God die je erg liefheeft maar toch ook wel streng kan zijn en zelfs straft. Ik voel steeds meer dat dat niet helemaal de waarheid is. Straf is, volgens mijn innerlijk weten, een natuurwet van oorzaak en gevolg. Wat wij zaaien zullen wij oogsten. Vanuit deze Liefde was er het verlangen om te manifesteren. En wij zijn een uiting een vorm van deze manifestatie. Wij zijn leven wat leven uitdrukt. Liefde wat liefde uitdrukt. God die God uitdrukt. Liefde kun je niet kopen. Je kunt niet naar de markt gaan en zeggen doe mij maar een kilo liefde, zodat je dat in onsjes kunt snijden en weg kunt geven. Ik kan het niet vinden op marktplaats.nl. Toch kennen we het, toch voelen we het. En toch weten we dat het bestaat, maar we kunnen het niet vastpakken. Je kunt het niet zomaar geven, tenzij het helemaal uit jezelf komt. Tenzij het uit mijn hart gegeven wordt. Als het mijn intentie is om te geven, dan zal die energie voelbaar zijn. Als ik wil liefhebben en het stroomt vanuit mijn hart, dan raak ik een ander hart. Liefde is een voortdurende energiestroom die er gewoon is, onder ieders bereik. Relaties Mag ik iets delen met jullie over een relatie tussen twee mensen. Als je iemand leuk, bijzonder of lief vindt, dan deel je iets met iemand. Als je werkelijk iets deelt en het wordt intenser, dan wil je vaker delen. Je wilt graag bij de ander zijn. Maar is de ander nou de liefde? Ben ik nou liefde of is liefde iets wat tussen twee mensen plaatsvindt. De relatie is de aardse vorm waarin we het gieten en wat er stroomt is de liefde. Vaak verwarren we dingen. Want vanuit onze pijn kunnen we vaak niet de liefde aan onszelf geven. En hebben we de ander nodig om ons geliefd te voelen. En als die er niet is of als de ander geen aandacht geeft, dan voel je je leeg of alleen. Hoe komt dat toch dat we niet de liefde aan onszelf kunnen geven en dat we steeds een ander nodig hebben om een goed gevoel te hebben. Als je iets moois met elkaar deelt dan wil je dat dat het er vaker is. Want het tilt je op. Boven het dagelijkse uit. De zwakte van het ego gebaseerd bewustzijn is dat we vaak in de valkuil trappen, dat we de ander voor onszelf opeisen. We willen dat de ander er altijd voor ons is. Dat die niet de liefde of de aandacht aan anderen moet geven maar aan mij. Want dan kan ik gelukkig zijn, dan voel ik mij goed. En vaak zetten we de ander ook nog op slot. Dan zeggen we bijvoorbeeld: Ik heb liever niet dat je dat doet. Waarom moet je nou contact onderhouden met je ex-vriendin. Waarom ga je alweer met je vriendinnen uit. We leggen zo de liefde buiten onszelf. De ander moet ons het goede gevoel geven. Misschien is dat wat Jung bedoelde met: Wie naar buiten kijkt droomt en wie naar binnen kijkt ontwaakt. Want als we niet de kracht van de liefde in onszelf kunnen vinden, hoe kunnen we dan eisen dat de ander ons dat wel geeft? 4
Relatie is de vorm en liefde is wat er stroomt tussen mensen. De ander is dus niet een bezit, ook al noemen we de ander vaak wel mijn vrouw of mijn vriend. En in de Nederlandse taal is mijn een bezittelijk voornaamwoord. Als we steeds spreken van mijn man of mijn kind, dan praten we, mogelijk onbewust, steeds in bezittelijkheid. De valkuilgedachte van het onbewuste is, dat er sprake zou zijn van bezit. Dat zijn de aspecten van niet-liefde en dat is wat we niet zijn. En dat is ook niet wat we willen zijn. Er is een verlangen in ons, dat is collectief aan het ontstaan, om juist die aspecten los te laten. Je kunt eigenlijk alleen maar in relatievorm spreken als jouw intentie is om niet te bezitten, maar om te verbinden. Mijn vrouw of mijn geliefde is iemand waarmee ik me wil verbinden, maar die ik niet wil bezitten. Je kunt de ander nooit bezitten, we hebben nauwelijks onszelf. Want als ik die wil bezitten dan glipt de liefde weg. Liefde gedijt alleen maar in vrijheid. Liefde gedijt in ontspanning, in ruimte. Het klinkt tegenstrijdig, maar hoe meer ruimte je geeft in een relatie met een ander hoe groter de liefde zal zijn die daar in kan groeien. Als je langzaam maar zeker meer uit je hart gaat leven en de ander doet dat ook dan voel je het stromen in de verbinding die je hebt met elkaar. De ander kan er alleen maar voor jou zijn met al zijn of haar liefde, als er vrijheid is. Als er ruimte is om te ademen. Dan kun je samen veel meer te zijn dan twee. Het overstijgt het persoonlijke bewustzijn. Vanuit ons hart hebben we verlangen om lief te hebben, om te geven en te ontvangen. Maar dit alles wèl in vrijheid. Bij een vorige lezing reikte iemand mij aan om niet meer van een bezittelijk voornaamwoord te spreken, maar van een verbindend voornaamwoord. Dat vond ik een mooie suggestie, want je verbindt je met elkaar, je bezit de ander niet. En wanneer je dat doet in vrijheid en liefde, dan zul je zien dat de liefde groeit. En de liefde sterft een beetje als we die gaan inperken, als de vorm de liefde wordt in de gedachten van het ego. Want het ego zegt: Als je niet geliefd wordt, dan ben je niemand. Dat is het instrument dat we hebben gekregen om de aspecten van niet liefde te ervaren. Maar dat zijn we niet! Alles in beweging Juist in deze tijd zien we het hartgedragen bewustzijn groeien, dat we worden aangeraakt in deze tijd. Dat er mensen opstaan die ons willen inspireren. Dat we worden aangeraakt of we het willen of niet. Dat er iets van de angst en de onzekerheid in ons aan het afbrokkelen is. Net als en de uiterlijke wereld, beginnen allerlei georganiseerde structuren hun macht verliezen. We zien het binnen relaties en op mondiaal niveau. De mens verandert en oude structuren veranderen maar moeizaam. Het universum is voortdurend in beweging en de mens wil niet langer klein gehouden worden, dat is naar mijn mening de reden dat de kerken leeglopen omdat godsdiensten al eeuwen lang alles in beton gegoten stellingen vastzetten. Dat gaat botsen met de mens die in beweging komt. Het enige wat een katholieke kerk en ook de anderen kunnen gaan doen is bewegen en dat is moeilijk, want dat hebben ze ook niet geleerd. Ze verdedigen de kerkleer en vergeten om herder te zijn. Dit geldt ook voor economische systemen die op hebzucht gebaseerd zijn. Je voelt al dat het gaat trillen en breken. Het kan niet blijven bestaan, dat iedereen maar van iedereen leent en daar alleen maar aan wil verdienen. Dan is dat alleen maar uit hebzucht, een ego-gebaseerd element en dat is niet zoals het straks zal zijn. De kracht is dat we ernaar verlangen om het te laten stromen, om in beweging te komen om al die aspecten van hebzucht jaloezie en macht los te laten. En àls je in beweging komt en dan kan het botsen met jouw omgeving. En dat is nodig, net zoals het gaat in de puberteit. Het kind gaat zijn eigen persoonlijkheid ontwikkelen en de ouder kan leren los te laten. Uiteindelijk komen we terecht waar we ons wezen mogen ontmoeten. Maar deze processen kunnen zeer heftig zijn. Soms word ik er letterlijk ziek van. Ik werd een keer midden in de nacht wakker met een enorme pijn rondom mijn hart, terwijl het geen lichamelijke oorzaak leek te hebben. Het was alsof mijn hart buiten mijn lichaam klopte. Schijnbaar was mijn jasje te klein voor de groei van mijn hart. Het was een heel bijzondere ervaring. Het was pijnlijk en verwarrend tegelijk. Ik voelde al die pijn en tegelijkertijd was er de gedachte dat het allemaal goed was. Ik hoefde 112 niet te bellen en kon mij eraan overgeven. Dit hoort bij het proces van verandering dat in mij plaatsvindt. Mogelijk herken je hier iets van op jouw eigen manier. Want lichaam en geest zijn één en onze zachtere elementen 5
worden als eerste aangeraakt door de veranderende energieën. En als laatste komt het lichaam. Het is het zwaarste deel van ons wezen en moet ook meekomen om als geheel te kunnen groeien in de transformatie processen van een ego-gebaseerd bewustzijn naar een hartgedragen bewustzijn. Wees dus niet bang als jou zoiets een keer overkomt. Gelukkig had ik die ervaring en kwam het moment dat ik voelde dat het allemaal goed was. Dat was een innerlijk weten, een woordeloze fluistering in mezelf. Dat kun je maar moeilijk onder woorden brengen naar een ander. Maar ik wist vanbinnen uit dat dit goed was en dat dit een onderdeel was van mijn verandering. Omdat het zo vredig voelde, kon ik ondanks de pijn in slaap vallen. De volgende morgen werd ik wakker en was alles oké. Ik heb nog een aantal van deze ervaringen gehad. Dat het hart in beweging komt, dat je jezelf als mens een paar dagen waardeloos voelt. En dan bedoel ik geen griepje of zo, maar dat er iets in je beweegt. Dat het je uit je oude doen haalt en dat is de bedoeling. We mogen opruimen wat ons niet meer dient in deze tijd. Aspecten van niet-liefde. Alle dingen die pijn doen van een ander of van jezelf, zijn aspecten van nietliefde en het leert ons wat we niet zijn. Dat is het doel. Wat je dan voelt aan pijn of dat er macht over je wordt uitgeoefend of wat dan ook. Dat is niet wie je bent. Dat is wel wat je voelt en het is dus wezenlijk. Het is aanwezig en het voelt waarschijnlijk heel waardeloos. We kennen die momenten allemaal. Geplaagd worden op het schoolplein. Dat je ergens niet bij mag horen. Dat je op het werk genegeerd wordt. Dat je met sport altijd als laatste gekozen wordt. Of dat iemand zegt dat je niet goed genoeg bent voor die school. Of dat je niet mooi genoeg bent. Of niet hard genoeg kunt lopen. Dat doet ons pijn, want het is niet wat we willen zijn en dat zijn we ook niet. Maar vanuit het ego-gebaseerd bewustzijn, waarin we allemaal zitten, doen we elkaar deze dingen aan. Je kent het fenomeen slachtofferschap. Je pijn is ècht. Als je pijn voelt is dat terecht maar je kunt hier heel lang in blijven hangen. Het is van belang om bij jouw eigen kracht te komen om daaruit te geraken. Want het is uiteindelijk niet de bedoeling dat je daarin blijft hangen. Hoe kunnen we deze pijn achter ons laten? Hoe kunnen we deze aspecten van niet-liefde ombuigen naar liefde? Dat is een vraag die je waarschijnlijk hebt. Ik heb daar niet alle antwoorden op, maar ik weet uit ervaring een paar manieren die werken. Eén manier om aspecten van niet-liefde te transformeren naar liefde is: bewustwording. Dat je je bewust wordt dat je steeds bezig bent met die pijn. Daardoor leg je er steeds energie op en maak je het zwaarder, dat is ook wat bijvoorbeeld the Secret ons voorhoudt. Waar je mee bezig bent verhard zich als het ware. Bijvoorbeeld piekeren over iets dat in het verleden gebeurd is of iets wat in de toekomst zou kunnen gebeuren. Als je de gedachten over de pijn die je hebt ervaren verandert, zal het ervaringsgevoel milder worden. Zul je het langzaamaan een andere wending kunnen geven. Een andere manier die heel goed werkt is: vergeving. Vergeving van de ander misschien, maar vooral óók vergeving van jezelf. Dat je er zo lang last van hebt gehad en dat je het nu los mag laten en dat je er geen schuld over hoeft te voelen. Aspecten van niet-liefde dienen ons alleen om te ervaren dat we dat niet zijn. De kracht van de liefde is zo groot dat hij dat kan genezen wat je in je voelt als pijn. Ik weet zeker dat we allemaal in deze tijd zullen worden aangeraakt. Daarom ben je ook hier. Je bent wakker geworden en je wilt iets horen. Je wilt met gelijk gestemde zielen bij elkaar zijn om iets te voelen van wat er in de wereld aan verwarring is. En dit te delen kan rust geven. Al die verwarring die er in de wereld is is tijdelijk, want het kan in deze overgangstijd niet blijven bestaan. We bewegen ons naar het machtige moment waarop ons Zijn, hartgedragen wordt. En vanuit dat aspect kunnen we geweldig liefhebben. Kunnen we de liefde die in ons is daarmee verbinden. Dan zal een stukje hemel op aarde neerdalen. De innerlijke transformatie van pijn naar liefde is een vorm van alchemie. In de uiterlijke wereld is het veranderen van lood naar goud. Rumi heeft daar iets heel moois over geschreven. Het heet de Alchemie van Liefde. 6
Vanuit een andere wereld komt U tot ons. Van voorbij de sterren en de lege ruimte. U bent boven alles verheven, zuiver onvoorstelbaar mooi. U brengt ons de essentie van liefde. Wie met U in aanraking komt wordt opslag een ander mens. Waar U aanwezig bent is geen plaats voor wereldse zorgen en smart. De vreugde die U brengt beroerd de harten van alle mensen. Heer of slaaf, koning of onderdaan. Uw genade maakt ons sprakeloos. Al wat slecht is veranderd in goed. U bent de meester alchemist. U ontsteekt het vuur van de liefde in hemel en op aarde. In de harten en zielen van alle schepselen. Uw liefde verenigt het zichtbare en het onzichtbare. Alle tegenstellingen in de wereld al wat aards is maakt U weer heilig. Vragen na de pauze: Vraag: Kun je vertellen hoe je bijna van je faalangst bent afgekomen? Ik zal je eerst vertellen hoe mijn faalangst is geboren. Het is gebeurd op het schoolplein toen ik negen jaar was. Ik woonde eerst op het Friese platteland in een mooi dorpje en alles ging goed. Er was vrede en rust om mij heen. We hadden in 1963 een heel strenge winter. Mijn ouders hadden de boerderij verkocht en we zouden naar de grote stad Sneek gaan om daar te wonen. We kwamen tijdelijk in een klein huisje terecht, waar ik ernstig ziek werd. Het heeft weinig gescheeld of ik was naar de eeuwige jachtvelden gegaan. Ik was mager en kwetsbaar toen ik op de school in Sneek kwam. En je weet hoe dat gaat; je wordt getest. Ik heb daar drie jaar lang een worsteling gehad en heb van mij af moeten leren slaan. Dat is gegaan zoals het gegaan is. Het zijn aspecten van niet-liefde waar ik toch dankbaar voor ben, omdat ik die lessen nu heb leren kennen en doorleven. Door de ziekte en doordat het dorpsschooltje achter liep met de lesstof, liep ik op de school in Sneek achter. Ik kwam bij een docent, en dat moet dan zo zijn, die de kinderziel niet zo begreep. Wanneer ik iets niet kende of begreep, liet hij me achterblijven. Niet om me bij te spijkeren, maar om strafwerk te maken. En dan moest ik wat ik niet snapte steeds herhalen. Breuken had ik niet gehad maar werd wel geacht het te begrijpen. De enige reden dat ik over gegaan ben is dat een stagiaire me heeft geholpen. Bij het eerste rapport met de kerst zei die docent: Of de vorige school heeft je te hoge cijfers gegeven of je hebt zaagsel in jouw hoofd. En vanaf dat moment heeft iets zich in mijn hoofd vastgezet. En als ik examen moest doen of een presentatie moest voorbereiden, was ik daar super zenuwachtig over. Vroeger kon ik er nachten van wakker liggen als ik op mijn werk weer eens een presentatie moest houden. Ik besefte niet waarom, maar het had te maken met het feit dat ik eigenlijk alles moest kunnen weten. Als er bij de presentatie een vraag gesteld zou worden die ik niet zou kunnen beantwoorden dan was er onbewust dat stemmetje dat zei: Zie je wel, je hebt zaagsel in je hoofd. Dat was ik me niet bewust en dat hield me gevangen. Op veel aspecten mag je er dan niet zijn. Terwijl je het wel kunt zijn. Negen jaar geleden ben ik een keer naar een psycholoog geweest en ik vertelde hem dat ik heel graag van mijn faalangst af wilde. We hebben er wat over gesproken en op een gegeven moment zei hij: Dat zal je niet lukken. Het geheim ligt in wat hij daarna zei. Hij zei: Je hebt nog niet geaccepteerd dat je het hebt. En dus kun je het ook niet kwijtraken. En dat was het eerste geheim over faalangst en het geldt in wezen voor elke angst. Het is iets dat we hebben, maar niet willen accepteren en dan houden we onszelf voor dat het er niet is. In het bewuste is het er niet en in het onbewuste houdt het ons gevangen als een aspect van niet-liefde. Op dat moment was ik er nog niet klaar voor om met die psycholoog de dingen af te maken. Maar ongeveer anderhalf jaar later raakte ik in scheiding met mijn echtgenote. Dat had ik bewust niet zien aankomen. Er waren genoeg signalen geweest, maar op een of 7
andere manier kon ik die niet zien. Toen het gebeurde wilde ik het eerst nog niet geloven, maar toen drong het tot me door dat het werkelijk het begin van het einde was. Ik voelde ineens; zij is er niet meer en dus is de liefde er ook niet meer. In die periode dat ik me ongelofelijk waardeloos voelde kwam er op de derde dag, terwijl ik zat te schrijven, opeens een enorme rust over mij heen. Een rust die uitstijgt boven wat je normaal gewend bent, in bijvoorbeeld de tweede week van een mooie vakantie. Dat je ontspannen bent en alles los kunt laten. Het was mooier en groter dan dat. Het was een rust die aanvoelde alsof OK was. Eerst dacht ik nog dat alles weer goed zou komen tussen ons. Maar dat was eerder een eigen verlangen. Het ìs goed met mij, alles wat er gebeurt is goed. En die rust was zo intens, dat toen ik daarna ging fietsen, ik nog nooit zulke mooie kleuren heb gezien en nog nooit zo mooi de vogels heb horen zingen. Ik kan er nu nog emotioneel van worden. Het was een intense ervaring van rust en vrede, terwijl ik mezelf absoluut waardeloos voelde. Het was een heel bijzondere dag. Mijn eerste bewuste spirituele ervaring. Toen heb ik mezelf een aantal beloften gedaan. De eerste is: ik wil weten wie ik ben, want waarom heb ik haar wel gehoord maar niet begrepen. En de tweede is: die dag was zo intens dat ik voelde dat er veel meer was dan ik in mijn opvoeding over het goddelijk principe geleerd had; ik wilde een diepere relatie met het hogere. Het was ongeveer drie weken later dat ik bij een regressie therapeut kwam, want ik was er nu klaar voor. Mijn innerlijke tuin was helemaal omgeploegd door alle pijn die ik voelde. Nu werd het tijd om aan mezelf te werken. Ik voelde dat die tijd op het schoolplein en het zaagsel één van de geheimen was waarom ik haar wel heb gehoord maar niet heb begrepen. Ze verlangde ernaar me te leren kennen, maar ik kon het vanuit mezelf, vanuit mijn gevoel niet geven. Het was wel in mij, maar door de pijn op het schoolplein had ik als het ware een pantser om mijn hart getrokken om maar niet geraakt te worden. Het was een manier om te overleven maar dat maakte ook dat ik niet dieper naar binnen kon komen. De faalangst zat er als het ware als een schil omheen. In die regressie therapie wordt je terug geleid naar de tijd van de pijn op het schoolplein maar ook in de klas. En het verbaasde mij enorm dat ik ineens weer in die klas zat. Ik hoorde de geluiden en wist ineens weer de namen van de leerlingen. Ik voelde ook weer die pijn en onmacht die ik had op dat moment. En in die regressie werd mij gevraagd hoe dat voelt, waar ik die pijn voelde. En ik zei. Ik voel de pijn in mijn hart. Hij vroeg me hoe die pijn voelde. Ik zei: Als prikkeldraad in mijn hart. Hij vroeg me of ik die pijn kwijt wilde. Natuurlijk wilde ik dat! Toen zei hij: Blijf ademen en trek in gedachten handschoenen aan. Naast jou staat een zinken emmer. Ga nu met die dikke handschoenen naar je hart en pak heel voorzichtig dat prikkeldraad beet en haal het heel voorzichtig uit jouw hart. Want het hart is heel kwetsbaar. En heel voorzichtig heb ik het prikkeldraad uit mijn hart gehaald en in de zinken emmer gelegd. Dat heb ik verschillende keren gedaan. Als je daar mee bezig bent, voel je de pijn en je voelt het verlangen om er vanaf te zijn. En het was zo intens. Ik kan je niet zeggen hoe kapot ik was na afloop. Het is alsof alles waar je naar verlangde en wat je nooit hebt kunnen delen, op dat moment onder je bereik kwam. Want ik besefte dat hier de sleutel lag van wat ik tot nu toe niet alleen had gekund, maar wel wilde doen. Toen al het prikkeldraad uit m n hart was zei de therapeut: Nu is er ruimte in jouw hart gekomen, waar het prikkeldraad is weggehaald. En dat moeten we nu vullen met iets moois, iets waardevols. Ik koos als symbool een mooi lammetje. Ik heb dat lammetje met alle liefde die ik in me had in m n hart gebracht. Het lammetje is het aspect van al mijn verlangen en liefde en van de onschuld die ik had toen ik een kind was. Daarna heb ik drie uur niet kunnen spreken en heb alleen maar onder de dekens gelegen. Maar uiteindelijk was dat het begin van de wezenlijke verandering. Dat wat je als een soort loden kogel aan een ketting meesleept, begon ik nu kwijt te raken. En dat ging al heel snel. Op mijn werk werd opgemerkt dat ik veranderde. Ik werd gevraagd voor een andere functie. Dit zouden ze een half jaar eerder niet hebben gevraagd. En zo rolde ik van het ene in het andere. Ik moest ook meer presentaties gaan geven. Maar ik ben er nu veel minder onzeker voor. Want het stemmetje heeft zijn kracht verloren. Ik heb geen zaagsel in mijn hoofd, dat is maar een gedachte. Zo ben ik stap voor stap heel bewust van de faalangst afgekomen. En het feit dat ik hier sta zegt genoeg! Accepteer dat je het hebt en dan pas kan onze geest het loslaten. 8
Vraag: Hoe kun je in je werk meer kansen geven aan de liefde dan aan het ego. De maatschappij is toch nog al op prestatie gericht? We houden ons allemaal gevangen in de spiraal van het ego. Binnen het school systeem leren we eigenlijk alleen maar uiterlijke dingen. Je moet de hoofdsteden kennen en de geografie en wiskunde en al dat soort dingen. Maar er wordt ons niet geleerd hoe we met elkaar om moeten gaan. Er wordt ons niet geleerd hoe je in jouw eigen kracht kunt staan. Ons onderwijs systeem is ego gebaseerd zou je kunnen zeggen. Want het gaat om presteren zoals bij de Olympische Spelen. Er kunnen er maar drie op het erepodium staan. Er is maar één winnaar en al die anderen hebben ook zo hard gewerkt maar die hebben het niet gehaald. En dat beeld creëren we met elkaar. En het is geen wonder dat we daar soms onder lijden. Want prestatie lijkt het enige te zijn wat er toe doet. Je moet je examen halen, je moet jouw diploma s halen. Je moet een baan hebben en een eigen huis, je kent al die dingen wel, waar onze ouders in al hun liefde ons vaak mee opvoeden. Zorg voor je zelf. Het zijn de harde aspecten van de uiterlijke wereld, waarvan Jung zegt: Als je naar buiten kijkt droom je als je naar binnen kijkt dan wordt je je bewust. Want binnenin zit onze werkelijke kracht. Niet of je de Havo hebt gedaan of dat je machtig kunt koken of snel kunt lopen of alle quizzen kunt winnen. Dat is niet wie je echt bènt. Het is slechts een aspéct van jezelf. Hoe kun je dat nou op het werk in balans houden. Ik heb daar zelf ook wel moeite mee. Ik heb al verteld van de processen rond mijn hart. Ik zou nog uren kunnen vertellen over wat er allemaal met me gebeurd is sinds de scheiding. Want dat ontvouwde zich als iets moois. Ik viel uit elkaar en wist in wezen niet meer wie ik was. En dat bleek een geschenk te zijn. Niet dat ik dat op dat moment voelde. Maar als je niet meer weet wie je bent, dan pas kun je jezelf opnieuw opbouwen. Op een andere manier als daarvoor. En op dat moment had ik de kans en het verlangen om dat te veranderen. Een boek kwam op mijn pad, wat mij zeer inspireerde. Ik deed cursussen en er veranderde heel veel. Maar als je zo verandert dan kan dat wel eens botsen met jouw omgeving als die niet mee verandert. Ik kom steeds meer in mijn intuïtieve weten. Ik voel vaak wat ik moet doen en wat ik niet moet doen. Ik leer ook steeds meer de zin en onzin van dingen te onderscheiden. En ik wordt me ook steeds meer bewust van de gedachtes waarmee ik me verbonden heb. Ik had me verbonden met de gedachten van angst en van klein denken. Dat is niet wat ik wil. Ik wil me verbinden met de kracht in mij en het licht in mij. En terwijl ik dat doe dan kan het niet anders of ik verander. Als jij dat ook gaat doen dan kan dat ook gaan botsen met jouw omgeving. Het kan botsen in relaties, maar het kan ook zijn dat je op het werk verandert en dat je niet meer wilt doen wat men altijd van je verlangde. Ik werk in de automatisering. Dat is een omgeving waar ik niet altijd mijn verhaal kwijt kan. Maar ik voel dat als ik verander en ik word een mooier mens en er komt meer liefde in mij en intuïtief weten, dan kan ik dat inbrengen in mijn handelingen en gedachten en kan het op mijn werk gewoon uitstralen. Want dat is het mooist. Waar ik ben, waar jij bent, maken we verschil uit. Dus als je in je kracht gaat staan, als je de aspecten van niet-liefde bewust van je af laat glijden, dan wordt je een mooier mens. En dat kun je overal doen, als politieagent, als docent, als moeder. Dat kun je in elke situatie doen, als je groeit in je kracht en in de aspecten van liefde. Dan ga je veranderen en mensen zullen dat voelen. Ik wil voor het afsluiten van deze avond nog een paar dingen met jullie delen. Als eerste een gedicht van Hein Stufkens uit de bundel Vrede voor Jou en een mooi verhaaltje over de wijsheid van de noord Amerikaanse indianen. Waarin je zo prachtig kunt voelen wat de aspecten van liefde en nietliefde zijn en wat je er zelf aan kunt doen. En als laatste een zegenwens voor ons allemaal. 9
Om licht en liefde Steek een kaars aan in het duister, laat het licht toe in je hart. Maak je handen niet tot vuisten, streel maar zacht wat is verhard. Steek een kaars aan in het duister, en zaai vrede waar je gaat. Strek je armen uit en luister, naar de mens die naast je staat. Steek een kaars aan in het duister, eer wat kwetsbaar is en klein. Ga geduldig tot het uiterst. Laat waar jij bent liefde zijn. Hein Stufkens uit : Vrede voor jou - gedichten De wijsheid van de noord-amerikaanse indianen is vaak heel bijzonder. Op een avond zat een wijze man met zijn kleinzoon rondom het kampvuur. De wijze man wilde graag de wijsheden van het volk delen. En hij zei tegen zijn kleinzoon: Het gaat in ieder mens om de strijd tussen twee wolven. Die zich in een ieder van ons bevinden. Een van de wolven is het kwaad; het staat voor boosheid, verdriet, jaloezie, schaamte, haat, inhaligheid, superioriteit en ego. En de andere wolf is het goede; en staat voor plezier, vrede, liefde, compassie, mildheid, waarheid en geloof. De kleinzoon dacht er even over na en vroeg toen aan zijn grootvader: Welke wolf wint uiteindelijk? De wijze man glimlachte en zei: De wolf die het in jou gaat winnen is de wolf die jij te eten geeft. Moge ons hart verlicht worden door het stralend Licht van de Waarheid. Moge ons hart resoneren in de vrede en de liefde van God die alle verstand te boven gaat. Mogen wij doordrenkt worden van het innerlijk besef dat als we liefhebben, God niet in ons hart is, maar wij in het hart van God zijn. Moge dit alles worden tot een grote helende vreugde die blijvend ons hart verwarmt en ons verlicht op de weg die we mogen gaan; nu en voor Al-tijd! Aum, Amen 10